مسجدالاقصي بنايي به قدمت تاريخ

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: /گزارش-ايسنا/ مسجدالاقصي بنايي به قدمت تاريخ
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: بين‌الملل - فلسـطيـن

اقدام صهيونيست‌ها مبني بر اشغال بيت‌المقدس و سيطره بر قبله‌گاه اول مسلمانان جهان هرگز نتوانست قداست اين مكان مقدس و جايگاه والاي آن را در جهان عرب و اسلام تحت‌الشعاع قرار دهد و به ويژه پس از سخنراني تاريخي حضرت امام خميني (ره) در 16 مرداد 1358 و اعلام آخرين جمعه‌ي ماه مبارك رمضان به عنوان روز جهاني قدس و دعوت از عموم مسلمانان جهان به همبستگي اسلامي، ثابت شد چنانچه مسلمانان جهان يد واحده شوند و اختلاف عقيده و مذهب را كنار بگذارند و براي دفاع از حريم اسلام، قرآن و قبله‌ي مشتركشان بكوشند، هرگز اجازه‌ي تجاوز كفار و منافقين را به حريم اسلام و مقدسات آن نخواهند داد.

به گزارش دفتر مطالعات بين‌الملل خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) پيام امام خميني (ره) مبني بر اعلام روز جمعه‌ي آخر ماه رمضان به عنوان روز جهاني قدس و اعلام همبستگي اسلامي، نور اميد را به دل مردم مظلوم فلسطين تابيد و ميليون‌ها انسان آواره و مبارز را براي مقابله با توطئه‌هاي رژيم اشغالگر و آمريكاي جهان‌خوار مصمم‌تر و استوارتر ساخت.

مسجدالاقصي نقطه‌ي عطف توجه و عشق مسلمانان به بيت‌المقدس است كه به همين دليل به كانون تجاوزگري‌هاي رژيم صهيونيستي تبديل شده و اين رژيم تمام تلاشش را جهت از بين بردن ويژگي‌هاي اسلامي بيت‌المقدس و يهودي سازي اين شهر به مسجدالاقصي معطوف كرده است.

سرزمين مقدس

گفته مي‌شود مكان مسجدالاقصي دومين مكاني است كه پس از مسجدالحرام بر زمين قرار گرفت. اولين كسي كه به فرمان خدا پايه‌هاي بناي آن را ساخت، حضرت آدم (ع) بود كه حدود آن را مشخص كرد.

مسجدالاقصي به عنوان يكي از مقدس‌ترين مساجد مسلمانان، از ديرباز مورد توجه بوده است. يكي از اصلي ترين دلايل آن، مهمترين رخداد تاريخي يعني معراج حضرت محمد (ص) و شب اسراء است كه با توجه به تأكيد قرآن بر آن، نزد مسلمانان از قداست و كرامت خاصي برخوردار است.

مسجدالاقصي به عنوان يكي از مقدس‌ترين مساجد مسلمانان، از ديرباز مورد توجه بوده است و مهمترين دليل آن اين است كه پيش از خانه‌ي خدا به عنوان اولين قبله‌ي مسلمانان به شمار مي رفت كه پس از تغيير قبله نيز نزد مسلمانان همچنان مورد توجه بود. از سوي ديگر رخدادهاي تاريخي مهمي همچون معراج حضرت محمد (ص) و شب اسراء كه در قرآن نيز به آن اشاره شده است، منجر به حفظ و حتي افزايش قداست و كرامت اين مكان تاريخي و اسلامي نزد مسلمانان و حتي غير مسلمانان شد.

تاريخ بناي مسجد الاقصي

سال 15 هجري (636 ميلادي)، عمر بن خطاب از خلفاي راشدين وارد بيت‌المقدس شد و به منظور برقراري ارتباطي ديني و سياسي با بيت‌المقدس و فلسطين دستور داد، مسجدي در ضلع جنوبي اين شهر بر ويرانه هاي حرم شريف بسازند. وي نمازخانه اي را كه بخشي ازمسجدالاقصي بود نيز در اين دوران ساخت.

در دوران اموي‌ها "قبة الصخره" نيز ساخته شد. خلفاي راشدين در اين ايام سعي در ارائه و احياي تمدن اسلامي داشتند تا جايگاه ديني و سياسي مسجدالاقصي را نشان دهند و سلسله خلفاي راشدين، اموي‌ها، عباسي‌ها، فاطمي‌ها و سلاجقه در آن حكومت كردند و ضمن ارائه خدمات به ساخت و ساز و بازسازي اين مكان تاريخي اقدام كردند.

وجه تسميه مسجدالاقصي

مسجدالاقصي نامي اسلامي است كه خداوند بلند مرتبه بر اين مكان قرار داد، در آيه اول سوره اسراء به وضوح از آن ياد شده است: "سبحان الذي أَسرى بِعبده لَيلا من المسجد الحرام الى المسجد الاقصا الذى بركنا حوله لنريه من ءاياتنا إنه هو السميع البصير- منزّه است آن خدايى‏ كه بنده‏اش را شبانگاهى از مسجد الحرام به سوى مسجد الأقصى كه پيرامون آن را بركت داده‌ايم سير داد، تا از نشانه‏هاى خود به او بنمايانيم، كه او همان شنواى بيناست."

الاقصي يعني دورتر، يعني مسجدي كه در مقايسه با مساجد مسجدالحرام و مسجدالنبي در مكه و مدينه دورتر بوده است.

مسجدالاقصي قبل از نزول آيات الهي به بيت المقدس معروف بود كه در احاديث حضرت محمد (ص) نيز به آن اشاره شده است. پيش از اين نام، شهر بيت‌المقدس به ايليا معروف بود كه اين نام به معناي عظمت، قداست و بركت مسجدالاقصي به وجود مسلمانان است. انبياء و پيامبران الهي چون حضرت ابراهيم (ع) ، حضرت داوود (ع)، حضرت سليمان (ع) و حضرت عيسي (ع) نيز در جوار مسجدالاقصي زندگي كرده اند، بنابراين شكي در قداست آن وجود ندارد.

قداست مسجدالاقصي

ارتباط و پيوند قداست مسجدالاقصي به عقايد و باورهاي مسلمانان به دوراني باز مي گردد كه 17 ماه به عنوان اولين قبله‌گاه مسلمانان به شمار مي رفت، تا زماني كه قبله‌ي مسلمانان به كعبه انتقال يافت. وجهه‌ي اسلامي مسجد الاقصي به حادثه‌ي اسراء و معراج باز مي گردد كه خداوند در آياتي از قرآن كريم شبانه پيامبر اكرم را به سوي مسجد الاقصي در بيت المقدس در 27 رجب يكسال قبل از هجرت فرا خواند تا از اين مكان به آسمان عروج كند. مسلمانان با اين ديد در بالابردن و ارتقاء جايگاه ديني مسجد الاقصي و بيت المقدس و ارتباط آن با عقايد اسلامي نقش به سزايي را ايفا كردند.

در دوران خلفاي راشدين كه بيت‌المقدس به عنوان جايگاه ديني و سياسي شناخته شد، چاره‌اي نبود تا از طريق آن به تحكيم تمدن اسلامي در بيت المقدس و آباداني مسجد الاقصي بپردازند. در دوران عبدالملك بن مروان و فرزندش وليد، قبه اي براي آن ساختند و درها و امكانات ديگري براي آن در نظر گرفتند واز ميراث اسلامي و معماري اسلامي در آن استفاده كردند.

ويژگيهاي ظاهري مسجدالاقصي

حرم شريف اين مكان مقدس شامل مسجدالاقصي، قبة الصخره با گنبد طلايي، صحن‌ها و ساختمانهاي پيرامون آن است كه در مجموع به مساحت 14 هكتار بر فراز كوه "موريا" قرار دارد و 14 دروازه از جمله درهاي اسباط، حطه، شرف‌الانبيا، ناظر، نو، قطانين، مطهره، سلسله، مغربيان، مغاربه، داوود، حديد، غوائمه، دروازه‌ي طلايي، اتاق‌هاي متعدد، 8 چاه در صحن قبة الصخره، 17 چاه در حياط مسجدالاقصي و در مجموع 4 گلدسته را شامل مي شود.

يك گلدسته بر بالاي دروازه‌ي مغاربه (جنوب غربي)، گلدسته‌اي بر دروازه‌ي سلسله (جنوب غربي)، گلدسته‌اي بر بالاي دروازه غوائمه ( شمال غربي) و ديگري بر بالاي اسباط (شمال) قرار دارد.

طول اين بنا 80 متر و عرض آن 55 متر است و اكنون بر 53 ستون مرمري و 49 ستون مربع ‌شكل استوار است. درهاي مسجد در زمان امويها از طلا و نقره پوشيده شده بود، اما به فرمان ابوجعفر منصور صفحات طلا و نقره را كنده، به دينار تبديل و برلي مسجد هزينه كردند.

در سال 1927ميلادي شوراي عالي اسلامي به منظور تعمير و بازسازي مسجد از كشورهاي عربي و اسلامي درخواست كمك كرد. بزرگترين و مهمترين مرحله در اين بازسازي، برداشتن ستونهاي قديمي بود كه گنبد بر آنها استوار بود و به جاي آنها شصت ستون جديد كه پي آنها از بتن ساخته شده بود، قرار داده شد.

پس از آن بر اثر زلزله، به برخي از رواقها و اجزاي مسجد صدمه وارد شد كه شوراي عالي اسلامي با استفاده از اموال اوقاف به مرمت آن پرداخت. در همين راستا اين شورا، رواق شرقي را منهدم و از نو بنا كرد. رواق مياني را نيز بازسازي كرد و ستونهاي مورد نياز را از ايتاليا آورد. در بخش زيرين مسجدالاقصي دهليزي وسيع وجود دارد كه به اقصي قديم موسوم است و آن عبارت است از مجموعه اي از طاقها كه بر ستونهاي محكم و قطور استوار شده است.

مهمترين آثار تاريخي مسجدالاقصي

مسجدالاقصي از تعدادي بنا، قبه، منبر، گلدسته و چاههاي آب تشكيل شده كه تعداد آثار تاريخي آن به 200 اثر مي رسد، از مهمترين آنها مي توان به اين موارد اشاره كرد:

قبة الصخره كه دو قبه طلايي رنگ است كه در وسط اندكي مايل به چپ مسجد قرار دارد كه از قديمي ترين و بزرگترين قبه ها به شمار مي رود.

مسجد قبله‌اي (جامع القبلي) كه در بخش جنوبي مسجدالاقصي، به سمت قبله است كه ساختمان آن با قبه‌اي سربي معروف است. اين بخش نمازخانه‌ي اصلي براي مردان به شمار مي رود كه در زمان عمر بن خطاب ساخته شده است. نمازخانه مرواني كه زير مسجدالاقصي در سمت جنوب شرقي قرار دارد.

الاقصي قديم كه زير مسجد قبله‌اي قرار دارد و امويان به منظور ورود ملكه‌ها و پادشاهان از قصرهاي اموي به مسجدالاقصي آن را ساختند، خارج از محدوده الاقصي در سمت جنوبي قرار دارد.

مسجد البراق كنار ديوار البراق،قرار دارد كه مجموعه راهها، چاههاي فراوان اطراف الاقصي، مدرسه‌ي اشرفيه و مدارس ديگر اطراف الاقصي نيز در اين مكان واقع شده است.

به ترتيب خلفايي كه يكي پس از ديگري مي آمدند، به آباداني مرمت و تزئينات مسجد الاقصي مي افزودند تا اين‌كه طي دوره‌هاي مختلف به آن مدارس ديني، سالنهاي علمي، انبار ذخاير و محل اسكان سواره نظام افزوده شد.

طي اين دوران گنبد آن را معرق كاري كرده، با مرمت محراب و منبرهاي زينت يافته از عاج و آبنوس و مفروش كردن آن با قالي‌هاي ايراني به زيبايي و اهميت آن ارج نهادند.

آتش‌سوزي مسجدالاقصي

21 آگوست 1969 رژيم صهيونيستي اعلام كرد كه يك فرد ديوانه بنام دنيس مايكل روهان، مسجدالاقصي را به آتش كشيد. گرچه اسرائيلي‌ها اعلام داشتند كه اين فرد استراليايي يك مسيحي ديوانه بود اما برخي منابع معتبر نيز بر اين عقيده هستند كه وي يك يهودي توريست بود و از لحاظ سلامت عقلي نيز هيچ مشكلي نداشت. همچنين آثار حريق دلالت بر آن دارد كه اشخاص ديگري روهان را در آتش زدن اين مسجد از خارج آن و از يكي از پنجره‌هاي مشرف به درب ‌المغاربه (كه اسراييليها آن را منهدم كردند) هدايت و كمك كرده‌اند.

بخش به آتش كشيده شده‌ي مسجدالاقصي 1500 متر مربع از 4400 متر مربع مساحت كلي مسجد را در بر مي‌گرفت.

منبر صلاح ‌الدين ايوبي، مسجدعمر، محراب ذكريا، مقام الاربعين، سه رواق ممتد از جنوب به شمال با ستونها و ايوانها و تزئينات سقفي بر سطح مسجد طي اين آتش سوزي فرو ريخت.

دو ستون اصلي كه گنبد روي آن استوار بود، اجزايي از گنبد داخلي كه مزين بود، محراب و ديوارهاي جنوبي، پوشش مرمري، 48 پنجره گچي، شيشه‌هاي رنگي، فرشها، سوره اسراء كه با كاشيهاي معرق و تذهيب شده، نوشته شده بود و از بالاي محراب به سوي شرق امتداد داشت و بسياري از تزئينات و آيات قرآني نيز طي اين آتش‌سوزي از بين رفتند.

ابتدا دولت اسرائيل‏ آتش سوزي را ناشي از اتصال سيم هاي برق اعلام كرد ، اما اداره برق اين ادعا را رد كرد.

اين حادثه خشم جهان اسلام را برانگيخت و التهابات گسترده‏اي‏ ايجاد كرد و موجب جريحه‌دار شدن احساسات ميليون‌ها مسلمان در سراسر جهان شد.

يك ماه بعد از اين واقعه و در واكنش نسبت به آن، نخستين كنفرانس سران كشورهاي اسلامي در رباط، پايتخت مراكش تشكيل شد، يكي از نخستين اقدامات اولين كنفرانس وزراي امور خارجه‌ي كشورهاي‏ اسلامي كه يك سال بعد تشكيل گرديد آن بود كه روز30مرداد ( 21 اوت) هر سال را كه سالگرد وقوع اين حادثه‏ محسوب مي‌شود، به عنوان روز همبستگي ملت فلسطين اعلام كرد.

در 24 شهريور 1348(15سپتامبر 1969) نيز شوراي امنيت‏ سازمان ملل متحد، اسرائيل را به دليل به آتش كشيده شدن‏ مسجد الاقصي تقبيح كرد.

حدود يك سال بعد از اين آتش‏سوزي، شوراي اسلامي بيت المقدس تعمير خرابي هاي ناشي از آن را آغاز كرد. كار اين تعميرات‏ چندين سال طول كشيد، و طي آن بسياري از بخش هاي‏ اين مسجد،از جمله قسمت‌هايي كه در آتش‌ سوزي خسارتي‏ نديده بود، از نو ساخته شد. علاوه بر اين از محل‏ درآمد موقوفات مسلمانان، چندين آب انبار و بازارچه‏ ي بزازي و دو مسجد جديد نيز بنا شد و مساجد موجود مرمت‏ گرديد.

اگرچه كنفرانس سران كشورهاي اسلامي در پي اين آتش سوزي تشكيل شد اما هيچ گاه از سوي مسلمانان عكس العملي كه بتواند رژيم صهيونيستي را از اين عمل پشيمان كند، انجام نشد .

براي آگاهي بيشتر مي‌توان به گفته‌ي گلدا ماير، نخست وزير وقت رژيم صهيونيستي در اين مورد اشاره كرد: "از گلدا ماير پرسيدند، بدترين و بهترين روز عمر سياسيت چه روزهايي بوده است؟

و وي پاسخ داد : بدترين و شوم ترين روز عمرم روزي بود كه مسجد الاقصي را به آتش كشيديم و بهترين روز عمرم فرداي روزي بود كه مسجد را به آتش كشيديم.

پرسيدند دليل چيست؟

گفت: روزي كه مسجد الاقصي را به آتش كشيديم از وحشت و ترس اينكه مسلمانان دنيا همه ما را قلع و قمع كنند و همه ما را به دريا بريزند، به خود ميلرزيديم و بهترين روز عمرم فرداي آن روز بود كه ديديم حتي نفسي از كشورهاي مسلمان براي اعتراض به ما در نيامد."

مقدسات اسلامي و مسيحي شهر بيت‌المقدس

كساني كه در مورد اماكن مقدس سه دين آسماني در شهر بيت‌المقدس، پژوهش و تحقيق مي كنند بدون شك با تاريخ اين منطقه سواي جنبه هاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي آن بيش از پيش آشنا شده‌اند. تاريخي كه منعكس كننده‌ي تمدن ملتي است كه مردمانش داراي قدمتي طولاني هستند. شايد اين شهر كه قديمي و مقدس ترين شهرهاي روي زمين محسوب مي شود و در واقع مهد سه دين آسماني است، محل توجه بشريت از زمانهاي نخستين زندگي انسانها بر روي كره خاكي باشد. شهري كه مهد مسيحيت و اولين قبله گاه مسلمانان و سومين حرم شريف و محل معراج پيامبر اكرم(ص) است. شايد جاي شگفتي نباشد كه تاريخ، بزرگترين جنگها و رشادت‌هاي قهرمانانه خود را بر روي سرزمين فلسطين و خصوصا بيت‌المقدس ديده باشد. نبردهايي چون عين جالوت، يرموك، حطين و اجنادين و علاوه بر اين جنگها دهها نبرد و جنگ تاريخي ديگر حتي پيش از اسلام.

با وجود اين جايگاه و وجهه‌ي تاريخي و اسناد و مداركي كه اسلامي بودن قدس شريف و مسجدالاقصي را به اثبات مي‌رساند، چه‌گونه مي‌توان ادعاهاي كذب صهيونيست‌ها را كه با قدم‌هاي ننگين‌شان خاك پاك اين سرزمين مقدس را آلوده ساخته‌اند، باور كرد و آيا مسلمانان اجازه خواهند داد، قدس شريف كه همواره پايتخت ابدي كشور مستقل فلسطين بوده و باقي خواهد ماند به عنوان ميراث آبا و اجدادي صهيونيست‌ها و پايتخت دولت عبري معرفي شود؟

لذا حضور هرچه گسترده‌تر مردم مسلمان سراسر جهان در مراسم روز جهاني قدس مي‌تواند فرياد خشم و انزجار مسلمانان و نداي مردم مظلوم و آواره‌ي فلسطين را به گوش‌ جهانيان برساند.

تهيه گزارش از خبرنگار ايسنا: شيوا بهروزه

منابع:

سايت اينترنتي الاقصي

سايت اينترنتي موعود

انتهاي پيام
چهارشنبه 3 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 405]