و خدايي كه در اين نزديكي است

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: و خدايي كه در اين نزديكي است
؛ گزارشي از بخش هاي هنري نمايشگاه قرآن
نمايشگاه قرآن و ديدن قرآن در خطوط و رنگ هاي متنوع؛ هميشه جذاب است و سالي يك بار آن هم در ماه ميهماني خدا، اين جذابيت افزون تر مي شود. از ايستگاه ورودي مترو كه مي خواهي وارد مصلي شوي؛ جواني را مي بيني كه روي لبه ايستگاه مترو نشسته. كلاهي بر سر دارد كه آن را تا بالاي چشمش پايين آورده و گيتاري به دست گرفته و مي نوازد. آرام آوازي زمزمه مي كند و مردم روي كيف سياه گيتارش پول مي ريختند و از همين جا مي ماني كه چه؟! آيا او هم آمده تا هنرش را نشان دهد؟!

همين جا بود كه تصميم گرفتم نمايشگاه قرآن را از ابعاد هنري اش ببينم. اين كه قرآن و هنر تا چه حد باهم درآميخته اند و هنرمندان ما، چقدر از قرآن در خلق آثار هنري خود الهام و تاثير گرفته اند.

وارد سالن نمايشگاه كه مي شوي، از همان ابتدا آثاري از نگارگري جمعي از هنرمندان را مي بيني كه بي ارتباط با قرآن نبوده و نشان از تاثير قرآن در آن ديده مي شود. مردم در كنار بازديد از بخش هاي مختلف نمايشگاه، از اين آثار هم ديدن مي كردند. شيوا ستاري، دانشجوي رشته معارف اسلامي به خراسان مي گويد: وقتي اطلاعات قرآني و معارفي هر فرد زياد باشد؛ ارتباط اين آثار مينياتوري را با يكديگر درك مي كند. عروج پيامبر، داستان فرشتگان و ساير آثاري كه در اين جا هست، به نوعي از قرآن الهام گرفته شده و البته مي توان تاثيري را كه هنرمند هم از آن گرفته در اين آثار مشاهده كرد و دريافت كه قرآن چه تاثير شگرفي مي تواند بر انسان ها داشته باشد و اگر هنرمند باشد، اين تاثير در آثار او نقش مي بندد.در بخش ديگري از نمايشگاه قرآن، هنرمندان خطاط، نقاش، معرق، منبت، خوشنويس، قاليباف، حكاكي روي سنگ، قلمزني و تذهيب در حال كارند و به نوعي كارگاه خلق اثر هنري بود. يكي از آثاري كه مخاطبان زيادي در نمايشگاه داشت، هنر حكاكي روي سنگ بود. حسين سراقي نوغاني، هنرمندي بود كه ٢٥ سال است كارش حكاكي روي سنگ است. روي ميز تابلويي بزرگ كه نام خداوند بر آن نقش بسته، ديده مي شود. او نحوه كارش را به مخاطبان توضيح مي دهد. از او درباره نحوه كارش مي پرسم. او مي گويد: روي آيات قرآني و اشعار شاعراني چون حافظ و مولانا هم كار كرده است. در واقع او ٢٥ سال روي اين هنر وقت صرف كرده اما با گلايه مي گويد: متاسفانه كار ما فقط ارائه اين آثار در نمايشگاه است؛ اين جا به هنر ما چندان توجهي نمي شود. در حالي كه در كشورهاي ديگر خواهان بسياري دارد و همين هنرمندان را دلسرد مي كند. مجموعه اي از آيات قرآني را طي پنج سال روي سنگ حكاكي كرده ام كه شامل ١٠ اثر است متاسفانه مبلغي كه براي پنج سال كار شبانه روزي صرف كرده ام، فقط ٥٠ ميليون تومان است در حالي كه دو اثر از همين كارها را علاقه منداني از ساير كشورها خواستار شده اند. آنها فقط بابت دو اثر حاضرند ٥٠ ميليون تومان به من بپردازند. همين موضوع هنرمندان را دلسرد مي كند. چون علاقه مندم كه آثارم داخل كشور باقي بماند. در ميان بخش نمايشگاهي قرآن ها نيز مي توان به وضوح تاثير هنر هنرمندان را در خلق آثار هنري براي زيباتر كردن آيات قرآني مشاهده كرد. خط خوش كه از خوشنويسان متعدد است. تذهيب حاشيه قرآن ها و نگارگري هايي كه روي جلد برخي از قرآن ها و صفحات اول آن ديده مي شود و اين نشانگر تاثيري است كه هنرمندان از قرآن گرفته اند و هر يك به نحوي هنر خود را در جلوه بيشتر قرآن به كار گرفته اند. در همين بخش كتاب هايي را مي بيني كه تاثير زيادي از قرآن گرفته اند و يا براساس تفاسيري كه از قرآن وجود دارد؛ نگاشته شده اند. كتاب دنياي هنر از نگاه قرآن يكي از اين كتاب هاست و تعبيرخواب براساس تعابير قرآني و برخي از پيامبران كه همچنان جزو پرفروش ترين آثار محسوب مي شود.در غرفه آستان قدس رضوي اما قرآن هايي خطي را مي بيني. قرآني به خط كوفي منسوب به حضرت علي (ع)، قرآني ديگر منسوب به امام حسن (ع) و قرآن هاي پس از آن به امام حسين و امام سجاد (ع) و ديگر گريه امانت نمي دهد و پاي اين قرآن ها كه عكسي است از قرآن هاي خطي مي نشيني و گريه مي كني. به اين شب هاي عزيز، به مظلوميت امام حسن (ع) و امام حسين (ع) و همه اماماني كه حالا دست نوشته هاي منسوب به آن ها را مي بيني. محمديان مسئول غرفه آستان قدس در رابطه با اين آثار مي گويد: اين قرآن ها ؛ تصاويري است از نسخه اصلي قرآن هاي خطي منسوب به ائمه هر چند از اظهار نظر در مورد اين كه ١٠٠درصد اين خطوط مربوط به حضرت علي (ع) و ساير امامان باشد؛ پرهيز شده اما چندان هم جاي شك و شبهه نيست و در پايان هر قرآن خطي نوشته شده: كتب علي بن ابيطالب يا كتب حسن بن علي و ... اين كه اين قرآن ها چگونه به دست آمده و در آستان قدس نگهداري مي شود؛ مربوط به گذشته است. اين آثار طي قرون متمادي به تدريج با وقف به آستان قدس رسيده و اولين قرآن از قرن سوم هجري قمري به آستان قدس وقف شد.

وي در ادامه گفت: اولين قرآن منسوب به حضرت علي (ع) سال ٣٢٧ هجري قمري توسط «كشواد بن املاس» به آستان قدس وقف شد و بعد از آن سال ٣٩٣ هجري قمري توسط محمد بن سين جو وقف شد البته در آن زمان مجموعه اي كه متعلق به بارگاه امام رضا (ع) بود از اين آثار نگهداري مي كرد كه بعدها، نام اين مكان تغيير كرد و حالا آستان قدس رضوي نام دارد و از اين آثار نگهداري مي كند.

وي در زمينه قرآن هايي كه به روش چاپ سنگي منتشر شده اند و در نمايشگاه بودند؛ گفت: در كتابخانه مركزي آستان قدس ٤٠هزار عنوان كتاب چاپ سنگي وجود دارد كه اغلب آن ها وقف بوده و اغلب اين قرآن ها در منازل است. بسياري از مردم اين قرآن ها را اهدا مي كنند. نكته ديگر اين كه محققان چاپ از اين آثار استقبال خوبي داشته اند چون كتب خطي و كتاب هايي كه مربوط به قرون گذشته هستند؛ نيازمند روش هاي خاصي براي نگهداري هستند.

محمديان در پاسخ به اين سوال كه كتابخانه آستان قدس رضوي چه تعداد كتاب خطي دارد؛ گفت: آمار كتاب هاي خطي ٨٤ هزار نسخه است كه سه هزار عنوان آن قرآن خطي است و اين بسيار قابل اهميت است چرا كه بزرگ ترين كتابخانه ايران يعني كتابخانه ملي اين تعداد كتاب خطي ندارد. در بخش كتاب هاي چاپي نفيس نيز دو هزار قرآن چاپي داريم كه در تالارهاي قرآن هاي نفيس نگهداري مي شود.حدود ٣٠٠ نسخه ترجمه شده هم در ميان آنان وجود دارد.در سمت ديگر اين غرفه قرآن هايي را با حاشيه هاي تذهيب و خطوط زيبا مي كنيم كه نسخه هاي خطي قرآن هايي است كه شاه طهماسب و شاه عباس صفوي آن ها را وقف كرده اند اين نشان مي دهد كه برخي از شاهان كه در كتب تاريخي به لحاظ ظلم و جوري كه بر مردم روا داشته اند؛ نام خوبي از آنان برده نشده؛ اما حرمت نام و كلام وحي و خدا را حفظ كرده و براي باقي ماندن معجزه آخرين پيامبر؛ نسخ دستنويس آن را وقف كرده اند.يكي ديگر از بخش هايي كه جلب توجه مي كند؛ بخش كتب قرآني كودك و نوجوان است. در اين بخش علاوه بر مسابقه هاي متعدد؛ كتاب هايي كه در ارتباط با قرآن هستند را مي بينيم. تفسير قرآن ويژه نوجوانان و كتاب هايي كه داستان هاي آن برداشتي از قرآن كريم است. زندگينامه ائمه به زبان كودكانه و قابل فهم، آموزش نماز و قرآن به وسيله كتاب. همه اين ها حاكي از تاثيري همه جانبه از وحي منزل است. معجزه اي كه طي ٢٣ سال بر پيامبر اكرم (ص) نازل شد و حالا بعد از ١٤٠٠ سال هنوز آن قدر طراوت و تازگي دارد كه در ماه عزيز رمضان ساعتي را در مصلاي تهران در آن بگذراني و روح معنويت را در جاي جاي آن استشمام كني.وقتي بيرون مي آيي سبكبال و آسوده اي و گويي از ملاقات با بزرگان آمده اي يا شايد هم از ملاقات با خدا اين قدر آسوده شده اي.
يکشنبه 31 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 383]