جهان - جنگنده‌هاي آمريكايي، مزاحم يا مهمان ناخوانده

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: جهان - جنگنده‌هاي آمريكايي، مزاحم يا مهمان ناخوانده

جهان - جنگنده‌هاي آمريكايي، مزاحم يا مهمان ناخوانده

سارا معصومي:هفت سال پس از يازدهم سپتامبر القاعده همچنان دغدغه اصلي آمريكايي‌‌‌هاست. چند روزي از شوم‌ترين يازدهم سپتامبر تاريخ ايالات متحده نگذشته بود كه كاخ سفيد به رياست جورج بوش تمامي نگاه‌ها را به سمت القاعده و بهشت آنها افغانستان معطوف كرد. اعتراف اسامه بن‌لادن به رهبري عمليات حمله به برج‌هاي دوقلو و شواهد موجود در صحنه، جهانيان را متقاعد كرد كه حق با ساكنان كاخ سفيد است و در اين مهلكه هيچ‌كس گناهكار نيست جز اسامه بن‌لادن عرب و همدستان طالباني‌اش در افغانستان. هفت سال از آن روزهايي كه حمله به افغانستان تنها راه نجات ايالات متحده از ناامني بود مي‌گذرد و هنوز القاعده به اعتراف رئيس سازمان سيا نخستين خطري است كه نامش لرزه بر اندام ساكنان كاخ سفيد مي‌اندازد. نه كره شمالي ناقض امنيت ملي ايالات متحده است و نه چپ‌گراهاي آمريكاي لاتين. همچنان اسامه بن‌لادن مرد شماره يك ليست سياه سياست. مردي كه جرقه دو جنگ افغانستان و عراق را به نام خود ثبت كرد و اين روزها مسبب تير‌گي روابط پاكستان و ايالات متحده هم است. فعاليت‌هاي نظامي ارتش پاكستان و نيروهاي آمريكايي در مرز مشترك با افغانستان، اندك اندك شكلي خطرناك به خود مي‌گيرد. بازي نظامي دو كشور همسايه كه سابقه دوستي آنچناني هم با يكديگر ندارند هر دو كشور را بر لبه پرتگاه اختلافاتي تمام‌عيار قرار داده است. افغانستان كه هفت سال است در گير و دار قايم موشك بازي اسامه بن‌لادن با نيروهاي آمريكايي به سر مي‌برد اما اين‌بار به نظر مي‌رسد كه پاكستان ميزبان سربازان آمريكايي خواهد بود كه هيچ‌كس براي‌شان فرش قرمز پهن نكرده است. حملات هوايي و يورش زميني نيروهاي آمريكايي به خاك پاكستان، اعتراضات شديد‌اللحن چهره‌هاي سياسي و نظامي افغانستان را به‌دنبال داشته است. انتقادات داخلي به عملكرد جديد ارتش ايالات متحده در پاكستان همچنان به قوت خود باقي است و اين در حالي است كه كاخ سفيد بارها به زبان ادعا كرده است كه با وجود نقض حريم هوايي و زميني پاكستان به استقلال و تماميت ارضي اين كشور احترام مي‌گذارد!

پاكستاني‌ها به سابقه دوستي و مودت با آمريكا شهرت دارند. اين كشور از قبال حمايت همواره مشروط كاخ سفيد، دستاوردهاي بين‌المللي و موفقيت‌هاي داخلي فراواني را در چنته دارد. هنوز هم هستند تحليلگران كاركشته‌اي كه بر اين باورند دولت پاكستان تنها به ناراحتي از حملات آمريكا و نكوهش اين فعاليت‌هاي نظامي در خاك خود تظاهر مي‌كند، ظاهر‌سازي براي مصرف داخلي.
واشنگتن كه از ناتواني پاكستان در مبارزه با شبه‌نظاميان به ستوه آمده بود اوايل ماه جاري تصميم گرفت تمامي امور را شخصا به دست بگيرد. نخستين عمليات زميني با ورود سربازان آمريكايي به روستايي در جنوب استان وزيرستان همراه بود. پيش از اين يورش زميني جنگنده‌هاي آمريكايي مناطق محل اختفاي شبه‌نظاميان را بمباران كرده بودند. پيش از انجام اين عمليات، مقامات پنتاگون پيشنهاد داده بودند كه ايالات متحده به منظور محك عكس‌العمل اسلام‌آباد مناطقي در غرب پاكستان را هدف حملات خود قرار دهد. پيش از انجام اين عمليات‌هاي گسترده نظامي، فعاليت آمريكايي‌ها در پاكستان به پرتاب موشك يا نفوذ زميني نامحسوس محدود شده بود.
حمله روز سوم سپتامبر به خاك پاكستان، نخستين يورش زميني آمريكا به داخل خاك اين كشور بود كه بي‌اندك هماهنگي با سازمان‌هاي اطلاعاتي و دولت اين كشور انجام گرفت. پس از انجام اين حمله بود كه برخي منابع نزديك به كاخ سفيد افشا كردند كه جورج بوش در ماه جولاي دستور حملات بي‌هماهنگي سربازان آمريكايي به خاك پاكستان را صادر كرده است. اين حركت ناسنجيده ارتش ايالات متحده كه منجر به كشته‌شدن 20 نفر از جمله چندين شهروند غيرنظامي شد، موجي از انتقادات و خشم داخلي را به‌دنبال داشت. با توجه به نارضايتي پاكستاني‌ها از دخالت‌هاي گاه و بيگاه ايالات متحده در امور داخلي اين كشور، رئيس ارتش پاكستان در بيانيه‌اي نه‌چندان مقتدرانه اين اقدام ارتش آمريكا را محكوم كرد. اشفق پرويز كياني در بخشي از اين بيانيه انتقادي نوشت: «هيچ نيروي خارجي حق انجام عمليات نظامي در خاك پاكشتان را ندارد.» اين بيانيه مورد استقبال پاكستاني‌هاي خشمگين قرار گرفت و از سوي ديگر منجر به ابراز واكنش از سوي دولتمردان پاكستاني شد كه تا آن زمان به مصلحت در برابر اين حادثه سكوت كرده بودند.
افزايش حملات بي‌امان ايالات متحده در پاكستان و افغانستان ظرف چند ماه اخير تنها بيانگر يك حقيقت است: كاخ سفيد به دنبال پيدا كردن اسامه بن‌لادن پيش از پايان دوره رياست‌جمهوري جورج بوش است. دغدغه كاخ سفيد در شرايط فعلي نه ناامني در افغانستان است و نه جولان دادن شبه‌نظاميان القاعده در پاكستان. در حال حاضر انتخابات رياست‌جمهوري در ايالات متحده تنها تعيين‌كننده استراتژي بوش در منطقه است. بوش در واپسين روزهاي حضور در قدرت به دنبال مشروعيت بخشيدن به اين همه غوغايي است كه در طول هشت سال تكيه‌زدن بر كرسي رياست‌جمهوري ايالات متحده به راه انداخته است.
دولت جديد‌التاسيس پاكستان به رهبري آصف‌علي زرداري ادعا مي‌كند كه پس از به بن‌بست خوردن مذاكرات با شبه‌نظاميان، دولت تصميم قطعي در برخورد نظامي با متخلفان را اتخاذ كرده بود. تيم رئيس‌جمهور بر اين باور است كه اقدامات خودسرانه ارتش ايالات متحده، تمامي برنامه‌هاي اسلام آباد را بر هم زده است. شايد عمليات سركوبگرانه ارتش پاكستان در برخي مناطق قبيله‌اي هم‌مرز با افغانستان چندان به مذاق پاكستاني‌ها خوش نيامده باشد اما حقيقت اين است كه دولت مركزي در اين راه موفقيت‌هايي را هم به نام خود ثبت كرده بود. پس از مدت‌ها دولت موفق به جلب رضايت قبايل وزيري براي اتحاد با ارتش عليه فرمانده طالبان در پاكستان، بيت‌الله محسود شده بود. اما حملات يك‌جانبه ارتش ايالات متحده مهر پاياني بود بر تمامي اين توافق‌ها.
در طول ماه جاري، ارتش ايالات متحده به تنهايي شش حمله هوايي به مناطق قبيله‌اي پاكستان را هدايت كرده است. هفدهم سپتامبر بود كه در آخرين حمله ايالات متحده به خاك پاكستان، كمپ‌هاي آموزشي شبه‌نظاميان در جنوب وزيرستان هدف موشك‌هاي آمريكايي قرار گرفت.
مقام‌هاي پاكستاني همواره ايالات متحده را به نقض تماميت ارضي اين كشور متهم مي‌كنند اما تاكنون نه عمليات نظامي براي مقابله با جنگنده‌هاي آمريكايي صورت گرفته است و نه حتي اسلام‌آباد واشنگتن را به قطع روابط ديپلماتيك تهديد كرده است.
در طول شش سال گذشته سازمان سيا بارها هواپيماهاي شناسايي بي‌خلبان براي مشخص كردن مناطق محل استقرار شبه‌نظاميان و هدف قرار دادن آنها بر آسمان پاكستان را هدايت كرده است. در اين ميان تنها زماني صداي اعتراض دولت پاكستان بلند شده كه آمار تلفات غيرنظاميان بيش از حد مورد انتظار بوده است.
در شرايطي كه تنها ارتش پاكستان بود كه نقش بلندگوي دولت و ملت در اعتراض به حملات هوايي آمريكا را ايفا كرد، اما اخبار رسيده از پاكستان مبني بر احتمال هدف قرار گرفتن جنگنده‌هاي آمريكايي از سوي ارتش پاكستان در صورت نقض مجدد حريم هوايي اين كشور، ترس از آغاز مناقشه نظامي ميان دو كشور را افزايش داد. پس از انعكاس اين خبر در رسانه‌هاي بين‌المللي ارتش پاكستان با توسل به زباني ملايمت‌آميز صحت‌و‌سقم خبر را زير سوال برد.
اندكي از تكذيب اين خبر توسط مقامات ارتش پاكستان نگذشته بود كه حمله روز چهارشنبه جنگنده‌هاي آمريكايي به كمپ آموزش شبه‌نظاميان در روستاي باغ‌استان وزيرستان باز بازار عمل و عكس‌العمل ميان واشنگتن و اسلام‌آباد را داغ كرد. اين حمله درست چند ساعت پس از حضور مايك مولن رئيس ستاد ارتش ايالات متحده در پاكستان انجام گرفت. مايك مولن به اسلام‌آباد رفته بود تا بار ديگر به مقام‌هاي پاكستاني اعلام كند: نگران حملات ارتش ما به خاك كشورتان نباشيد. ما به تماميت ارضي شما احترام مي‌گذاريم.
پس از آخرين حمله جنگنده‌هاي آمريكا به خاك پاكستان بسياري از تحليلگران داخلي و بين‌المللي به اين نتيجه رسيدند كه اسلام‌آباد و واشنگتن در انجام اين عمليات به تفاهم رسيده‌اند. با اين وجود احمد مختار وزير دفاع پاكستان در واكنش به اين حمله گفت: اين اقدام واشنگتن ما را تعجب‌زده كرد. مايك مولن با حضور در اسلام‌آباد از همكاري با ما سخن گفت و به نظر مي‌رسيد كه دغدغه‌هاي دولت پاكستان را درك كرده است. هر آنچه كه در مرزهاي ما بگذرد نمي‌تواند دليل محكمه‌پسندي براي حملات بي‌هماهنگي ارتش ايالات متحده باشد.
در اين ميان آصف‌علي زرداري رئيس‌جمهوري جديد پاكستان هم كه به تازگي از لندن بازگشته بود در مصاحبه‌اي مطبوعاتي به محض ورود به كشور اعلام كرد كه به نظر مي‌رسد حملات جنگنده‌هاي آمريكايي به خاك پاكستان پايان‌يافته باشد. زرداري در خاك بريتانيا هم پس از ديدار با گوردون براون نخست‌وزيري اين كشور گفت: گمان نمي‌كنم كه از حملات بيشتر به خاك پاكستان خبري باشد. زرداري در ديدار با گوردون براون از او خواست كه ايالات متحده را براي پايان دادن به اين حملات تحت فشار قرار دهد.
با وجود تمامي اين مناقشات به نظر نمي‌رسد كه بزرگنمايي اختلافات ميان واشنگتن و اسلام‌آباد كار چندان عاقلانه‌اي باشد. ايالات متحده از يازدهم سپتامبر تا كنون شش ميليارد دلار كمك نقدي در اختيار پاكستان قرار داده است. اخيرا هم اخباري مبني بر اهداي 18 جنگنده اف‌16 به ارتش پاكستان به گوش مي‌رسد. پنتاگون بر اين باور است كه كمبود جنگنده‌هاي نظامي و هواپيماهاي جنگي در ارتش پاكستان منجر به محدودشدن عمليات ارتش به يورش‌هاي زميني شده است و به همين دليل شبه‌نظاميان پيش از رسيدن ارتش به مقرهاي محل اختفاي خود بهشت امن ديگري مي‌يابند.
با وجود تمامي اعتراض‌هاي انجام گرفته، بسياري بر اين باورند كه حتي بيانيه اعتراض‌آميز رئيس ارتش پاكستان هم ژستي متظاهرانه بود كه براي آرام كردن افكار عمومي پاكستان مصرف داشت. حقيقت همان است كه يوسف‌رضا گيلاني رئيس‌جمهوري پاكستان بر زبان راند: مردم پاكستان حق گلايه و دلخوري از آمريكايي‌ها را دارند. اما كاري از دست هيچ‌كس برنمي‌آيد. پنتاگون هم به‌خوبي مراقب است كه حد و اندازه اين عمليات را تا بدانجا گسترش ندهد كه كنترل آن از دست خارج شود. كاخ سفيد با همان سياست محافظه‌كارانه هميشگي بي‌اندك تغييري به حملات خود در خاك پاكستان ادامه خواهد داد. جنگنده‌هاي آمريكايي مهمان‌هاي ناخوانده‌اي هستند كه چندان هم به مذاق ميزبان بد نيامده‌اند.
شنبه 30 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 111]