توصيه هايي به بيماران ديابتي در ماه مبارك رمضان

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: توصيه هايي به بيماران ديابتي در ماه مبارك رمضان
ماه رمضان، فرصتي است كه همه دوست دارند در بركت و رحمت گسترده اش شريك باشند. در اين ميان، بيماران، سالمندان و كساني كه وضعيت هاي خاص فيزيولوژيكي مانند بارداري و شيردهي را از سر مي گذرانند، معمولا با يك سوال عمده مواجه اند: آيا مي توانند روزه بگيرند يا نه; و اين كه اگر روزه بگيرند، آيا با مشكلي روبه رو نخواهند بود؟ خصوصا براي بيماراني كه در حال سپري كردن دوره درمان هستند، پاسخ به اين سوال از اهميت ويژه اي برخوردار است، چرا كه رعايت مولفه هاي موثر بر استمرار سير درمان، مهمترين نكته اي است كه عقلا و شرعا ايشان بايست در هر گونه برنامه ريزي روزانه به آن توجه نمايند. اگرچه نمي توان براي همه بيماران مزمن، يك حكم كلي صادر كرد و هر بيمار، شرايط خاص خود را دارد و فقط و فقط پزشك معالجش مي تواند درباره اين كه او مي تواند روزه بگيرد يا نه، نظر قطعي بدهد; با اين حال نكاتي در مورد هر بيماري وجود دارد كه مي تواند به تصميم گيري درست افراد كمك كند. مرور اين نكات، شايد چند فايده مهم داشته باشد; اول اين كه در هر شرايطي، روزه گرفتن به صلاح فرد نيست و حتي از لحاظ شرعي هم توصيه نمي شود. دوم اين كه مي توان با ايجاد برخي تنظيم ها در برنامه غذايي و دارويي و آگاهي از علائم هشدار، در بسياري از بيماري ها به راحتي روزه داري كرد، بدون اينكه هيچ مشكل جدي اي به وجود آيد.
حدود 1/2-1/1 ميليارد مسلمان در سراسر جهان زندگي مي كنند كه از اين تعداد به طور ميانگين حدود 4/6 درصد به ديابت مبتلا هستند. يعني بيش از 4 ميليون نفر از جمعيت كشور ما به ديابت مبتلا هستند. حفظ مقدار قند خون در حد طبيعي (140- 60 ميليگرم درصد)، هدف سيردرمان ديابت است. زيرا افزايش دراز مدت قند خون، سبب بروز عوارض ديابت مي شود كه در آن صورت، درمان ديابت بسيار پرهزينه و گاه غيرممكن خواهد شد. بر اين اساس وبه دليل افزايش خطر بروز عوارض در صورت تغيير شديد الگو و مقدار مصرف غذا و مايعات، بيماران ديابتي بايد با دقت نظر خاصي، در صورت تمايل به روزه داري اقدام نمايند. به همين دليل، ضروري است تا بيماران و پرسنل درماني از مخاطراتي كه ممكن است بيماران ديابتي را در ماه رمضان تهديد كند آگاه باشند. افراد ديابتي كه از آموزش هاي لازم برخوردار شده اند به خوبي قادرند تشخيص دهند كه آيا مي توانند روزه بگيرند يا خير. زيرا اين افراد طي آموزشهاي خود دريافته اند كه به كدام گروه از ديابتي ها تعلق دارند و در مورد شرايط روزه داري در هر گروه حتما با پزشك خود مشورت مي نمايند. به عبارت بهتر، ديابتي كه روزانه قند خون يا قند ادرار خود را در منزل مورد آزمايش قرار نمي دهد، احتمالا قادر به روزه داري نخواهد بود! بيمار ديابتي كه بدون انجام مشاوره با پزشك، روزه داري مي كند، در معرض خطر جدي افزايش درازمدت قند خون قرار دارد كه اين امر علاوه بر عوارض جسمي، عوارض جانبي ديگري از جمله افزايش هزينه و حتي غير ممكن شدن درمان را در پي دارد.
ديابت همان بيماريي است كه همه آن را به نام بيماري قند مي شناسند. كسي كه بيماري قند دارد، بدنش نمي تواند به خوبي انسولين را توليد و يا مصرف كند. قندها مهمترين منبع انرژي بدن هستند. در حالت عادي اگر شما ديابت داشته باشيد، با مصرف انسولين يا قرص هاي كاهنده قند خون، قند خونتان تنظيم مي شود، ولي در ماه رمضان شما در طول روز به دليل روزه داري نمي توانيد انسولين تزريق كنيد و يا قرصتان را ميل كنيد. از طرف ديگر، ساعات طولاني بي غذايي شايد شما را در خطر قرار دهد. بنابراين قبل از اينكه ماه رمضان آغاز شود بايد در اين باره با پزشكتان مشورت كنيد. پزشكان مي گويند براي افراد ديابتي، ممنوعيت كاملي براي روزه گرفتن وجود ندارد، ولي درباره هر فرد ملاحظات خاصي وجود دارد كه با مشورت با پزشك مي تواند به آنها دست يابد. ولي پزشكان روزه گرفتن را براي برخي از ديابتي ها ممنوع مي كنند. طي ماه رمضان، اكثر افراد 2 وعده غذا در روز مي خورند. قرآن كريم به طور مشخص بيماران را از روزه داري معاف كرده است (سوره بقره، آيات 185-183) خصوصا در صورتي كه روزه داري منجر به عوارض شديد شود. به دليل افزايش خطر بروز عوارض در صورت تغيير شديد الگو و مقدار مصرف غذا و مايعات، بيماران ديابتي نيز جزو اين دسته معاف از روزه داري محسوب خواهند شد. دقت كنيد ببينيد ديابت شما اگر در گروه هاي زير قرار گيرد، روزه گرفتن براي شما ممنوع خواهد بود:
- اگر ديابت نوع يك ناپايدار داريد.
- اگر بيماري ديابت نوع يك يا نوع دو داريد، ولي ديابت شما درمان و كنترل نشده است.
- اگر در كنار بيماري ديابت، مشكلات جدي قلبي مانند آنژين صدري ناپايدار داريد.
- اگر پيش از سابقه كماي ديابتي داشته ايد، يعني در اثر گرسنگي از هوش رفته باشيد. اين حالت در اثر افت ناگهاني قند خون در بيماران ديابتي رخ مي دهد.
- اگر باردار هستيد و دچار ديابت حاملگي شده ايد.
- اگر ديابت داريد، ولي دچار عفونت يكي از اندام هاي داخلي شده ايد، ديابت احتمال ابتلا به عفونت را افزايش مي دهد.
- اگر سالمند هستيد و ديابت داريد و دچار كاهش تمركز و آگاهي شده ايد.
اما قضيه در مورد بيماران تحت درمان با انسولين فرق مي كند. استفاده از اين دارو با احتمال بالاي افت قند خون همراه است، بنابراين لازم است اين بيماران در فواصل نزديك به هم غذا ميل كنند، به همين دليل، روزه داري به هيچ عنوان براي آنها توصيه نمي شود. ضمن اينكه بيماران انسوليني، معمولا نمي توانند نوبت تزريق خود را، مگر در موارد خاص و زير نظر مستقيم پزشك معالج، حذف يا جابه جا كنند. به همين دليل توصيه تمام پزشكان و متخصصان به اين بيماران اين است كه روزه نگيرند. در بيماران ديابتي، يكسري عوارض از جمله عوارض عصبي، چشمي، قلبي و كليوي وجود دارد كه در صورت مشاهده هر كدام از اين عوارض در اين بيماران توصيه مي شود كه روزه نگيرند.در بيماران ديابتي نوع دو كه بدون عارضه هستند، روزه داري به شرط رعايت يكسري از مسائل توصيه مي شود; يكي از اهداف روزه حذف يك وعده غذايي است، كه اين مساله براي بيماران ديابتي چاق بسيار مفيد و در نهايت باعث كاهش وزن آنها خواهد شد، اما متاسفانه افراد با خوردن مقدار زيادي غذا در هنگام افطار و سحر آن را جبران مي كنند كه اين مساله بسيار خطرناك است.

خطرات روزه داري
در بيماران ديابتي

ييماراني كه تمايل به روزه داري دارند، بايد به طور كامل نسبت به خطرات مرتبط آگاهي داشته باشند و براي اينكه بتوانند روزه ايمن تري داشته باشند، به طور دقيق دستورات كادر درماني را رعايت كنند.برخي مخاطرات در دوران روزه داري را مي توان اين چنين برشمرد:
1-افت قند خون
كاهش مصرف غذا، يكي از علل اصلي افت قند خون است. روزه داري، باعث افزايش خطر افت قند خون در مبتلايان به ديابت مي شود. در واقع مي توان گفت خطرناكترين عارضه روزه داري براي افراد ديابتي، كاهش بيش از اندازه قند خون است. بنابراين بايد با تنظيم غذاهاي افطار و سحر، از افت قند خون پيشگيري كنيد. ايده آل اين است كه با استفاده از گلوگومتر، پيش از افطار، دو ساعت بعد از افطار و پيش از سحر در ماه مبارك رمضان قند خونتان را اندازه گيري كنيد. در صورتي كه اين وسيله را نداريد، آزمايش قند خون ناشتا را به قبل از افطار موكول كنيد.
ضعف و بي حالي شديد، عرق سرد فراوان، سرگيجه، تاري ديد، گرسنگي شديد و لرزش بدن علايم خطر براي شماست كه در نهايت ممكن است به بيهوشي بينجامد. اگر در اين شرايط دستگاه گلوكومتر (اندازه گيري قند خون) را در دسترس داريد، فورا قند خون تان را اندازه گيري كنيد. در صورتي كه قند خون شما كمتر از 50 باشد، يقين كنيد قند خون شما افت كرده است ونياز به مصرف مواد قندي داريد.شما بايد حتما براي سحري خوردن از خواب بيدار شويد، چون لازم است مواد غذايي و قندي لازم را در شروع روز در اختيار بدنتان قرار دهيد تا در طول روز دچار كاهش قند خون نشويد، زولبيا و باميه منابع قندي مناسبي براي شما به شمار نمي آيند. به جاي آن، از مربا يا دو عدد خرما همراه چاي استفاده كنيد.
2-بالا رفتن قند خون
افزايش مصرف مواد غذايي يا مواد قندي در ماه رمضان، باعث بروز بيشتر اين مشكل مي شود.
3-از دست دادن آب بدن
مصرف كم مايعات به هنگام روزه داري براي مدت طولاني، مي تواند باعث از دست دادن آب بدن شود كه در آب و هواي گرم و مرطوب و افراد ديابتي با فعاليت بدني زياد، شديدتر است . علاوه بر آن، افزايش قند خون هم با دفع آب بدن از راه ادرار مي تواند اين مشكل را تشديد كند. در نتيجه ممكن است در افراد ديابتي روزه دار، افت فشار خون ديده شود.
4-عدم مصرف قرص و دارو
پزشكان توصيه مي كنند قرص هاي مصرفي صبح و ظهر را همزمان هنگام افطار و قرص شبانه را پيش از سحري ميل كنيد. گاهي در صورتي كه قند خونتان كنترل شده باشد، پزشك در اين ماه قرص هاي شما را كاهش خواهد داد. در اين ماه بايد تمام حواستان به اين باشد كه در سحر يا افطار قرصتان را فراموش نكنيد، چون در طول روز به دليل مصرف نكردن مايعات، خونتان غليظ مي شود و قند خونتان افزايش خواهد يافت. در صورتي كه قند خونتان بالا است و شما قرصتان را فراموش كرده ايد، بايد روزه تان را براي خوردن قرص افطار كنيد.

چند توصيه حياتي
به ديابتي ها در ماه رمضان

1-سنجش مرتب قند خون
ضروري است كه تمام بيماران ديابتي چندين مرتبه در روز گلوكز خونشان را اندازه گيري كنند. اين كار خصوصا در بيماران مبتلا به ديابت نوع 1 و بيماران ديابتي نوع 2 كه انسولين تزريق مي كنند بسيار مهم است. اگر شما در مناطق جنوبي ايران زندگي مي كنيد كه هوا گرمتر است يا در اوقاتي از روز كه ساعات روز طولاني تر است و روزه داري طولاني تر، بايد بيشتر مراقب علايم افت قند خون و بروز مشكلات احتمالي باشيد. در خصوص نوارهاي اندازه گيري قند خون نيز توجه به تاريخ مصرف نوارها و هولوگرام مربوطه كه نشان از نظارت وزارت بهداشت بر سير واردات، نگهداري و عرضه اين نوارها دارد، ضروري است. لازم به يادآوري است دستگاه هاي مختلف، قابليت هايشان از نظر اين شاخصها متفاوت است. اما آنچه كه قابل توجه است آن است كه در حال حاضر برخي سازمان هاي بيمه گر داخلي، با توجه به كيفيت برخي دستگاه هاي سنجش قند خون و با توجه به تاييديه هاي جهاني آنها، اقدام به ارائه بيمه مسووليت در قبال كاربران آنها نموده اند و اين مي تواند در وضعيت موجود، به عنوان يك مزيت مورد نظر قرارگيرد.
2-تغذيه
رژيم غذايي ماه رمضان، نبايد تفاوت عمده اي با رژيم هاي سالم و متعادل داشته باشد و بايد هدف آن، حفظ وزن باشد. از مصرف مقادير بالاي غذاهاي غني از كربوهيدرات و پرچربي (كه به صورت سنتي در هنگام افطار مصرف مي شوند) بايد پرهيز كرد. احتمالا مصرف غذاهاي حاوي كربوهيدرات هاي پيچيده براي سحري و مصرف غذاهاي حاوي كربوهيدرات هاي ساده براي افطار مناسب ترند. همچنين بايد مصرف مايعات در ساعات بين افطار و سحر افزايش يابد. وعده سحر نيز بايد تا حد امكان در ديرترين حالت ممكن صرف شود. روزه داري براي بيمار ديابتي در صورتي مفيد است كه رژيم غذايي خود را درست رعايت كند.
3-ورزش و فعاليت بدني
احتمالا نيازي به تغيير سطوح معمول فعاليت بدني وجود ندارد. مطالعات زياد نشان مي دهد كه ورزش هاي سبك و متوسط در طول ماه مبارك رمضان براي بيماران غير وابسته به انسولين، يعني كساني كه قرص هاي كاهنده قند خون مصرف مي كنند، مناسب نيستند، چون روزه داري تحمل ورزش را مختل مي كند.
جمعه 29 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 461]