واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: بین الملل > آسیای میانه و قفقاز - سفر آسیایی اوباما بدون حضور در پاکستان نشان داد که آمریکا هند را در مقایسه با پاکستان در مرتبه بسیار بالاتری از اهمیت قرار میدهد. علیرضا خداقلی پور اوباما چند روزی است که در آسیا به سر میبرد.سفر وی به این منطقه آن هم بعد از شکست دمکراتها در انتخابات میاندورهای مجلس نمایندگان و سنا تعابیر و قرائتهای مختلفی را به همراه داشته است.اما شناخت اهداف و منافع واقعی آمریکا در جنوب آسیا میتواند درک صحیحی از اهداف سفر اوباما ارائه دهد. گفته میشود که در حال حاضر هدف اصلی سیاست خارجی آمریکا در کنار حفظ امنیت فیزیکی حفظ استقلال و جلوگیری از شکل گیری یک قدرت هژمون و ایجاد یک نظام جهانی مطلوب است. برخی نظریهپردازان آمریکایی بر این اعتقادند آنچه منافع آمریکا را در قرن بیست و یکم تهدید میکند دولتهای ضعیف و ورشکسته در منازعات منطقهای و مناقشات مزمن جهانی هستند. از این رو در دهه آخر قرن 20 (بعد از فروپاشی شوروری) و اوائل قرن 21 ، آمریکا منافع ملی خود را در اشاعه لیبرالیسم تعریف کرده است. استراتژی این دوران بینالمللگرایی تهاجمی است و در قالب مبارزه با تروریسم تعریف میشود تا بستر لازم را برای ریشه گرفتن ارزشهای لیبرال در مناطق جغرافیایی مورد نظر آمریکا به خصوص خاورمیانه و جنوب آسیا فراهم آورد .جنگ عراق و افغانستان هم در چهارچوب همین هدفگذاری تبیین میشود.در قرن 21 آمریکا واقع گرایی تهاجمی مبتنی بر افزایش وسیع قدرت نظامی را پیشه ساخته تا نظام و ارزشهای لیبرالی را حاکم و از این طریق فضای تنفسی بنیادگرایی محدودتر و به تدریج ریشه تروریسم برچیده شود.آمریکا با استفاده از قدرت نظامی برتر خود در صدد یکپارچگی ارزشی در صحنه جهانی است که ارزشهای غیرغربی را نابود و یا حداقل آنها را به حاشیه براند.در همین قالب بعد از جنگ سرد ارزشهای لیبرال در سراسر اروپا نهادینه و یکپارچگی ارزشی با آمریکا یافتهاند .حال تلاش بر اینست که این یکپارچگی ارزشی در دیگر نقاط جهان از جمله خاورمیانه و جنوب آسیا نیز محقق شود. در قرن 21 که برای آمریکا به عنوان عصر تفوق معرفی میشود استراتژی مبارزه با تروریسم و شعار محوری و ابزاری این کشور عبارتست از اینکه دنیا باید محیطی امن برای دمکراسی باشد. در حال حاضر آمریکا دشمن دائمی ندارد و کشورهای دیگر نیز بر اساس رفتارشان است که در هر دوره مورد قضاوت قرار میگیرند. اما در این میان آمریکا سعی دارد از طریق ایجاد دشمن مشترک برای قدرتهای بزرگ( یعنی تروریسم) عدم تفاوت و توازن قوا را برای بازیگران بزرگ دیگر هم به مزیت تبدیل کند تا آنها هم به این باور برسند که قدرت فزاینده و برتر آمریکا خطری برای آنها محسوب نمیشود. با توجه به ویژگی جهان امروز که هرج و مرج است طبیعی است که آمریکا در آینده از جایگاه کنونی برخوردار نباشد.لذا سعی میکند تا از این "لحظه تک قطبی"نهایت استفاده را برده تا ارزشهای مورد نظر این کشور ماهیت نهادینه در سراسر گیتی بیابد تا حتی در زمان فقدان قدرت برتر نظامی نیز نفوذ این کشور در گستره گیتی تداوم داشته باشد.براساس آنچه گفته شد دولت آمریکا توجه خاصی به منطقه جنوب آسیا و به ویژه دو کشور بزرگ آن یعنی هند و پاکستان دارد.تاچند سال قبل دولت آمریکا بر اساس سیاست سنتی خود(جلوگیری از منازعات منطقهای و مناقشات مزمن جهانی) همواره سعی در ایجاد توازن در سیاستهای خود در قبال هند و پاکستان داشت.اما از اواخر سال 2005 تحولات منطقه و شواهد و قرائن در پاکستان بیانگر تغییر جهت سیاستهای آمریکا در این منطقه است.در واقع میتوان گفت که آمریکا هند را به عنوان متحد اصلی و برتر خود در منطقه برگزیده و پاکستان را در درجه دوم اهمیت قرار میدهد.این موضوع البته برای آمریکا کار صعبی است که بین قدرت در حال ظهور هند از یک سو و متحد به اصطلاح خط مقدم خود در مبارزه با تروریسم این نوع موازنه نابرابر را برقرار کند. شاهد این سیاست نابرابر همین بس که آمریکا با اعطای امتیاز همکاریهای هستهای به هند موافق است اما به طور صریح با درخواستهای مکرر پاکستان برای برخورداری از امتیاز مشابه مخالفت می کند. سفر اوباما به هند و در ادامه آن تور آسیایی وی بدون حضور در پاکستان بار دیگر نشان میدهد که آمریکا هند را در مقایسه با پاکستان در مرتبه بسیار بالاتری از اهمیت قرار میدهد. البته در گذشته نیز کمابیش شاهد چنین برخورد نابرابری با هند و پاکستان از سوی آمریکا بودهایم.در سفر سال 2005 جرج بوش رییس جمهوی وقت آمریکا به منطقه وی به مدت 4 روز در هند حضور داشت. در حالیکه دیدار وی از پاکستان به حضوری چند ساعته آن هم در محل سفارت آمریکا در اسلام آباد محدود شد و به گفته رسانههای پاکستانی مهمترین برنامه وی در اسلام آباد بازی بیسبال با دانش آموزان پاکستانی در داخل سفارت آمریکا بود.این رویکرد به ویژه زمانی برای پاکستانیها درد آورتر میشود که از داخل قلمرو رقیب قدیمی شنونده اظهارات منفی مقامات قدرتهای بزرگ فرامنطقهای باشند. این در حالی است که مدتی پیش کامرون نخستوزیر بریتانیا نیز با حضور در هند اظهارات تندی در مورد پاکستان و حمایت آن کشور از تروریسم ابراز داشت و این موضوع با واکنش بسیار جدی پاکستانیها روبرو شد. این بار نیز اوباما در بمبئی از عملکرد پاکستان در مبارزه با افراط گرایی ابراز نارضایتی کرده و به مانند اسلاف خود درخواست اقدام جدیتر و بیشتر از سوی پاکستان در مبارزه با تروریسم و افراط گرایی را نموده است. ضمن اینکه درخواست جدی مقامات پاکستان برای پرداختن به موضوع کشمیر در سفر به هند را نیز نپذیرفته است.بعید به نظر میرسد که سیاست جاری آمریکاییها در منطقه بتواند صلح و ثبات و آرامش را برای منطقه و مردم آن به ارمغان آورد. سرپرست اداره دوم آسیای غربی وزارت امور خارجه
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 316]