دستور زبان فارسی(ساختمان فعل های ساده)

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان:
[تصویر: 105119771511698463208520716519524822420206.jpg]

در فعل های ساده فارسی پس از حذف “-َن“ از مصدر، بن ماضی باقی می ماند و از جهت تغییری که از بن ماضی به بن مضارع انجام می گیرد، به هشت گروه تقسیم می شود.
1- فعل هایی که مصدر آن ها به “ – یدن” ختم می شود. در این فعل ها پس از حذف “-ید” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید:
نالیدن - نالید - نال بریدن - برید - بر

استثناهای این گروه عبارتند از:
آفریدن - آفرید - آفرین گزیدن - گزید - گزین چیدن - چید - چین

شنیدن - شنید -شنو دیدن -دید - ببین

2- فعل هایی که مصدر آن ها به “ – دَن” ختم می شود. در این فعل ها پس از حذف “-د” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید:
خوردن - خورد -خور پراکندن - پراکند - پراکن

استثناهای این گروه عبارتند از:
آزردن - آزرد - آزار آمدن - آمد - آ بردن - برد - بَر زدن -زد - زَن

شدن - شد - شو کردن - کرد - کن مردن - مرد - میر

3- فعل هایی که مصدر آن ها به “ - ادن” ختم می شود. در این فعل ها پس از حذف “-اد” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید:
افتادن - افتاد - افت فرستادن - فرستاد - فرست

استثناهای این گروه عبارتند از:
دادن - داد - ده گشادن - گشاد - گشا

4- فعل هایی که مصدر آن ها به “ - ودن” ختم می شود. در این فعل ها پس از حذف “-د” از بن ماضی “-و” به “ ا ” تبدیل می شود:
آزمودن- آزمود - آزما زدودن - زدود - زدا

استثناهای این گروه عبارتند از:
بودن - بود - بو درودن - درود- دِرَو

5- فعل هایی که مصدر آن ها به “ -ختن” ختم می شود. در این فعل ها “ت” از بن ماضی حذف و “خ” به “ز” تبدیل می شود:
ساختن - ساخت - ساز سوختن - سوخت - سوز

استثناهای این گروه عبارتند از:
شناختن- شناخت- شناس فروختن- فروخت- فروش گسیختن - گسیخت - گسل

6- فعل هایی که مصدر آن ها به “ -ستن” ختم می شود. در این فعل ها پس از حذف “-ست” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید:
زیستن - زیست - زی آراستن - آراست - آرا
در این گروه اگر پس از حذف “ست” از بن ماضی فقط یک حرف بی صدا و یک حرف با صدا باقی بماند دو حالت بوجود می آید:
الف) اگر مصوت باقی مانده اَ یا آ باشد در بن مضارع حرف صامت “ھ “ افزوده می شود مانند:
جستن - جست - جه
ب) اگر مصوت باقی مانده “ا ُ “ باشد به “او” تبدیل می شود:
جُستن - جُست - جو

استثناهای این گروه عبارتند از: بستن
[تصویر: 20101002160341766_1.jpg]

بند پیوستن
[تصویر: 20101002160341766_1.jpg]

پیوند خاستن
[تصویر: 20101002160341766_1.jpg]

خیز
شکستن
[تصویر: 20101002160341766_1.jpg]

شکن نگریستن
[تصویر: 20101002160341766_1.jpg]

نگر گسستن

گسل نشستن

نشین

7- فعل هایی که مصدر آن ها به “ -شتن” ختم می شود. در این فعل ها “ت” حذف و “ش” به “ر” تبدیل می شود:
کاشتن - کاشت- کار گذاشتن - گذاشت-گذار

استثناهای این گروه عبارتند از:
رشتن - ریس گشتن - گرد نوشتن - نویس افراشتن - افراز سرشتن - سرش کشتن - کش

8- فعل هایی که مصدر آن ها به “ -فتن” ختم می شود. در این فعل ها “ت” حذف و “ف” به “ب” تبدیل می شود:
تافتن - تافت - تاب یافتن - یافت - یاب

استثناهای این گروه عبارتند از:
بافتن - باف شکافتن- شکاف شکفتن - شِکُف

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 308]