پاورقي آشتي اسلام ، دموكراسي و غرب

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: پاورقي آشتي اسلام ، دموكراسي و غرب

تنها 46 درصد از مردم كشور در انتخابات شركت كرده بودند (از جمله 5 درصدي كه رأي خود را به نشانة اعتراض خالي‌انداخته بودند). انتخابات رياست جمهوري 2004 تقريباً شفاف و آزاد برگزار شد و بوتفليقه با اكثريت آراء دوباره انتخاب شد. اما دوباره در انتخابات پارلماني 2007 تعداد رأي‌دهندگان بسيار كم بود، و ائتلاف حاكم بيشتر كرسي‌ها را از آن خود كرد. با توجه به قدرت نامحدودي كه به رياست جمهوري داده مي‌شود، مردم الجزاير تمايل چنداني به رأي دادن به پارلمان ضعيف و نخست وزيري بي‌اختيار از خود نشان نمي‌دهند.

ليبي

ليبي نمونة ديگري از يك كشور اسلامي آفريقاي شمالي بدون دموكراسي پس از استعمار است. منطقه‌اي كه شامل ليبي امروزي مي‌شود، از سال 1911 مستعمرة ايتاليا بود. در دهة 20 بسياري از مردم ليبي با نيروهاي استعماري ايتاليا در نبرد به شدت خشونت باري براي رسيدن به استقلال جنگيدند. پس از آتش بس موقتي كه در سال 1928 با ايتاليا امضا كردند، نيروهاي ايتاليايي ده‌ها هزار نفر را براي سركوب كردن جنبش استقلال ملي، دستگير و تبعيد نمودند. پس از شكست متحدين در جنگ جهاني دوم، سازمان ملل، ليبي را كشوري مستقل اعلام كرد. ليبي بين سالهاي 1959 تا 1969 كشوري سلطنتي مبتني بر قانون اساسي بود، وقتي يك كودتاي نظامي در سال 1969 براي سرنگوني سلطنت صورت گرفت، ليبي تبديل به جمهوري شد.در حقيقت، معمر قذافي (Muammar al - Qaddafi)، رهبر اين كودتا، رهبر قدرتمند ليبي بود و همين طور هم پر قدرت ماند. همة قدرت در دستان اوست. ليبي سالهاي تعيين كننده‌اي را در اشغال استعماري سركوبگرا پشت‌سر گذارد. به سازمانها و عقايد دموكراتيك اجازة رشد و توسعه داده نمي‌شد. بنابراين، وقتي به ليبي استقلال داده شد، هيچ ريشة دموكراتيكي در آن وجود نداشت كه بتواند بر طبق آن يك دموكراسي كارآمد و پايداري بنيان نهد. بر اساس معيار فرصت دموكراتيك، ليبي در وضعيت آشكار اما غلبه ناپذيري قرار داشت. ديكتاتوري رئيس جمهور قذافي اين چنين طولاني بر جاي نمي‌ماند، در صورتي كه تقاضاي گسترده براي اصلاحات سياسي وجود مي‌داشت.

تونس

تونس سومين كشور اسلامي آفريقاي شمالي است كه تحت استعمار فرانسه بود. از همان اوايل سال 1890 يك گروه از جوانان تونسي خواستار حاكميت دموكراتيك بودند. در سال 1920 حزب سياسي دوستور (Doustor) (معادل عربي قانون اساسي) از مقامات فرانسه درخواست كرد تا دولتي قانوني براي تونس تشكيل دهد. فرانسوي‌ها با زنداني كردن رهبر حزب واكنش نشان دادند. دو سال بعد پادشاه خواستار تشكيل دولتي قانوني شد. فرانسوي‌ها با محاصرة كاخ سلطنتي با تانك‌هاي خود واكنش نشان دادند و وي را مجبور به دست كشيدن از خواستة خود كردند. در سال 1938 حزب نئو دوستور (كه انشعابي از حزب دوستور بود) شروع به سازماندهي فتنه و آشوب كرد. در سال 1951 فرانسه اجازة تشكيل دولتي ملي گرا را داد، اما وقتي دولت جديد درخواست كرد كه مجلسي منتخب تشكيل دهند، فرانسه اعضاي كليدي دولت را دستگير نمود. سرانجام در 1956 فرانسه با اكراه به تونس استقلال اعطا كرد. كشور تجربة‌اندكي از دموكراسي، جامعة مدني و يا حكومت دموكراتيك داشت. با توجه به اين تجربة استعماري، تعجب‌آور نيست كه نيم‌قرن بعد، تونس دوباره نظامي دارد كه در زمرة كشورهاي «غيرآزاد» قرار مي‌گيرد.

مراكش (مغرب)

مغرب كه تجربة استعمار مشترك فرانسه و اسپانيا را دارد، در سالهاي اخير قدم‌هاي مستحكمي را به سوي دموكراسي برداشته است. دهه‌هاي نخست استقلال با برگزاري انتخابات متمايز شده‌اند، اما تقريباً حاكميت كل حوزة سياسي در دست پادشاه بوده است. با ادامة رويدادها، پادشاه بر مسائل اقتصادي در حوزة عمومي تمركز كرده است.

استدلال وي چنين است كه توسعة اقتصادي دركشور مغرب بسيار مهم‌تر از آزادي سياسي است. بنابراين، وضعيت اشتراك قدرتي، توسعه پيدا كرده است كه در آن پارلمان روي مسائل اقتصادي و اجتماعي و پادشاه روي ساير مسائل كشور تمركز مي‌كنند. انتخابات اخير در سال 2007 آزاد و عادلانه بود و حكايت از سومين انتخابات موفق پارلماني متوالي داشت. اما پادشاه حاكم مطلق در مغرب است و مسائل امنيتي و امور خارجي كشور را قاطعانه كنترل مي‌‌كند.

مصر

مصر، گرچه بخشي از آفريقاي شمالي است، امّا در خور توجه ويژه است. مصر بزرگترين كشور جهان عرب و از نظر فرهنگي كشور مهمي است. از آغاز سال 1866 ويژگي‌هاي حاكميت دموكراتيك در مصر شروع به رشد و توسعه كردند و با شروع قرن نوزدهم، انگليس نفوذ خود را در مصر افزايش داد. انگليس تمام نفوذ و قدرت خود را براي سركوبي دموكراسي در مهمترين كشور جهان عرب از نظر استراتژيك به كار گرفت.

چهارشنبه 27 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 130]