محبوبترینها
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان میشوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستورانها و کافهها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیههای کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826102024
علامه سید محمد حسین طباطبایی
واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: سپیده سیادت
روزهای ماه «ذیحجه» 1321 ق. یكی پس از دیگری میگذشت و دلهای شیفتگان بیت الله در هوای حرم الهی «لبیك شوق» سر میداد. یاد عرفات و نام مشعر عطش دیدار به جانها داده بود.
ناگاه «كعبه كرامت الهی» زیبا چهرهای نورانی را در آغوش پدر و مادری مهربان نهاد. گویی بار دیگر «زمزم» لطف خداوندی رخ نشان داده است.
آری طفلی دیده به جهان گشود كه نور سیادت بر سیمای بلورینش آیندهای روشن را خبر میداد. نام او را «محمد حسین» نهادند و آن را به تبرّك نام «جدّ و فرزند» مایه بركت شمردند. زیرا خاندان محمد حسین، خانوادهای اصیل بود كه هماره بیرق بزرگی در دست داشته و شهر تبریز لبریز از نام آنان بوده است.
«سراج الدین عبدالوهاب» جد معروف اوست كه با وساطت وی، نبرد خونین دولت ایران و عثمانی، در سال 920 قمری پایان یافت و «مرحوم میرزا محمد تقی قاضی طباطبایی» شخصیت دیگری است كه از قرنها پیش تاكنون شرافت و بزرگواری را از آن خاندان بزرگ قاضی طباطبایی تبریز كرده است.
طفولیت و توفان حوادث
دوران كودكی «محمد حسین» با توفان حوادث و بلا همراه بود. بیش از پنج بهار از عمر عزیزش نگذشته بود كه مادری مهربان و با فضیلت را از دست داد. بغض غم و اندوه بیمادری او را رها نكرده بود كه گرد یتیمی بر وجودش سنگینی كرد و از دیدن روی پدر محروم شد. همراه با برادر كوچكتر خود تنها ماند اما هماره دست لطف خداوندی سایهبان مرحمتی بر سر او بود. مدت زیادی از تحصیل او نمیگذشت كه علاوه بر قرآن مجید، كتابهای گلستان، بوستان، اخلاق مصوّر، تاریخ معجم، ارشاد الحساب، نصابْ الصبیان و دیگر كتابهای متداول در مدارس آن روز را فرا گرفت.
صرف و نحو و معانی و بیان را نزد استاد خویش مرحوم شیخ محمد علی سرابی آموخت و پس از آن با گامی بلند و همتی فراتر، سطوح عالی در فقه، اصول، فلسفه و كلام را در زادگاه خود نزد اساتید آن خطّه تحصیل كرد. روح لطیف او، ذوقی هنری به وی بخشیده بود. دستمایهای كه با كمك آن توانست خوشنویسی را در اوان عمر خود از آقا میرزا علی نقی بیاموزد.
با سپری شدن ایام تلخ و ناكامی طفولیّت، شكوفههای رشد و تكامل بر شاخسار وجود سید محمد حسین نمایان شد. وی از سال 1297 ش. تا 1304 علوم بسیاری آموخت. در این مدت، تمامی درسهای مربوط به سطح را فراگرفت و با شور و شوق بسیاری كتابهای مربوط به ادبیات، فقه، اصول، كلام و معارف اسلامی را آموخت.
او خود از روزگار تحصیل خود چنین بازگو میكند:
«در اوایل تحصیل كه به نحو و صرف اشتغال داشتم علاقه زیادی به ادامه تحصیل نداشتم و از این روی هر چه میخواندم نمیفهمیدم ... پس از آن یك بار عنایت خدایی دامنگیرم شده، عوضم كرد. در خود یك نوع شیفتگی و بیتابی نسبت به تحصیل كمال حس نمودم؛ به طوری كه از همان روز تا پایان تحصیل كه تقریباً هیجده سال طول كشید هرگز نسبت به تعلیم و تفكر، احساس خستگی و دلسردی نكردم و زشت و زیبای جهان را فراموش كردم ... در خورد و خواب و لوازم دیگر زندگی، به حداقل ضروری قناعت نموده، باقی را به مطالعه میپرداختم بسیار میشد ـ به ویژه در بهار و تابستان ـ كه شب را تا طلوع آفتاب با مطالعه میگذراندم ...»[1]
عشق و شور به تحصیل و تكامل استاد را بر آن داشت كه از شهر خویش رو به سوی، سینای اسرار «نجف اشرف» هجرت كند. تااز شراب عشق علی ـ علیه السلام ـ جامی نوشیده و طریق معرفت و راه رستگاری را بهتر و بیشتر بپیماید.
با اولین نگاه به قبّه و بارگاه امیر المؤمنین آخرین كلام خویش را زده و میفرماید:
«یا علی! من برای ادامه تحصیل به محضر شما شرفیاب شدهام ولی نمیدانم چه روشی پیش گیرم ... از شما میخواهم كه در آن چه صلاح است، مرا راهنمایی كنید».
چند روزی نمیگذرد كه نصر الله و یاری الهی به دست مولای متقیان به سوی استاد میآید. شخصیت وارستهای چون حاج میرزا علی آقا قاضی ـ قدس سره ـ به سراغ وی آمده و خطاب به او این گونه میگوید:
«كسی كه به قصد تحصیل به نجف میآید؛ خوب است علاوه بر تحصیل، از فكر تهذیب خود غافل نماند.»
كیمیای وجود مرحوم قاضی، روح و روان استاد را دگرگون كرده و برنامهای روشن و نورانی برای آینده او ترسیم میكند. از آن روز كتابی دیگر از زندگی استاد فرزانه باز میشود كه صفحه آغازین آن با این جمله شروع میگردد:
علم نبود غیر «علم عاشقی» ما بقی تلبیس ابلیس شقی[2]
طلوع عشق و اندیشه
مفسر فرزانه مدت یازده سال در كنار مرقد نور آفرین امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ كسب علم كرده وی خوشه چین زبر دست بود كه بیشترین استفاده را از فرصت فراهم آمده نمود. فقه، اصول، فلسفه، ریاضیات، رجال را از محضر اساتیدی والا مقام فرا گرفت. بزرگانی چون: آیه الله نائینی، سید ابو الحسن اصفهانی، سید حسین بادكوبهای، سید ابو القاسم خوانساری، حجت، حاج میرزا علی ایروانی و میرزا علی اصغر ملكی.
سر سلسله اساتید ایشان مرحوم قاضی است. شخصیتی كه «سید محمد حسین» را «علامه» كرد و جام وجود این انسان پاك را جرعههای حیات ابدی و معنویت جاودانه بخشید. مرحوم علامه پیرامون استاد خود مرحوم قاضی چنین میفرماید:
«ما هرچه داریم ... از مرحوم قاضی داریم. چه آن چه را كه درحال حیاتش از او تعلیم گرفتیم و از محضرش استفاده كردیم و چه طریقی كه خودمان داریم و از مرحوم قاضی گرفتهایم.»
بازگشت به تبریز
دست تقدیر، رجعت فرزانه اندیشمند را رقم زد. پس از سالها اندوختن معارف ناب، در سال 1314 ش. مجبور به بازگشت به زادگاه خویش گردید. دوران تلخ كامی و غربت از مهد علم و دانش از این زمان شروع شد اما مدتی نگذشت كه لطف خفیّ الهی خود را از سراپرده حكمت خداوندی نشان داد. كار تدریس و تحقیق شروع شد و اولین غنچههای «المیزان» با نمودی در «بحار الانوار» بر شاخسار علامه رویید.
هجرت به قم
دوران ده ساله اقامت علامه در تبریز همراه با تدریس و تألیف سپری شد و فصلی جدید از حیات وی را فراهم كرد. تا این كه «فیض روح القدس» بار دیگر مدد فرمود و با آمدن چنین آیهای در استخاره، علامه راهی قم گردید:
«هُنالِكَ الْوَلایَهُ لِلَّهِ الْحَقِّ هُوَ خَیْرٌ ثَواباً وَ خَیْرٌ عُقْباً»[3]
(در آن جا، یاری به خدای حق تعلق دارد. اوست بهترین پاداش و بهترین فرجام)
و آن روز حوزه علمیه قم از ضربات سهمگین رضا خان، رهایی یافته بود و با حضور آیات و مراجع بزرگواری چون آیه الله بروجردی انسجام بیشتری پیدا كرده بود، فرصتی طلایی فراهم آمده بود تا علامه طباطبایی، نیازهای جامعه را سنجیده و بر طبق آنها، برنامهای منظم و كارآمد تنظیم كند. تفسیر و فلسفه درسهایی بود كه ـ براساس احساس وظیفه علامه ـ شروع شد و تعجب بسیاری را برانگیخت چرا كه تدریس تفسیر دانشی به دور از تحقیق تلقی میشد اما پشتكار و اخلاص علامه كار را بدان جا رساند كه «المیزان» حاصل سالهای تلاش و تدریس گردید.
درس فلسفه نیز در آن عصر خوشنام نبود. از این رو تلاشهای بسیاری در تعطیل این درس انجام میشد اما رفتار مؤدبانه استاد و برخورد مهربانانه آیه الله العظمی بروجردی ابرهای تیره سوء تفاهمها را كنار زد و سعایتها را بیاثر نمود.[4]
به هر روی تشكیل جلسات عمومی و خصوصی این عالم فرهیخته و حضور شاگردان اندیشمندی چون آیه الله مطهری باعث نقد و بررسی فلسفههای غربی ـ مخصوصاً ماتریالیسم دیالكتیك ـ گردید و آثار و بركات جاودانهای در تدوین كتب فلسفی به همراه خود آورد.
... هر روز كه سپری میشد ابعاد علمی و چهره چشمگیر علامه بیشتر از گذشته نمایان میشد. شعاع شخصیت این استاد فرزانه به داخل كشور محدود نگردید، بلكه اندیشمندان بسیاری را به سوی خویش كشاند و در تمام ابعاد اسلام به بحث و گفتگو با آنان منجر شد. این عظمت بدان جا انجامید كه دولت آمریكا توسط شاه ایران از علامه دعوت رسمی كرد تا در دانشگاههای آن كشور «فلسفه شرق» را تدریس نماید! روح بلند و بینش كم نظیر علامه دست رد به آن همه اصرار زد. او زندگی محقّرانه در قم و جلسات درس با طلاب و تربیت شاگردانی فاضل را بر تمامی ظواهر فریبا ترجیح میداد.[5]
یادگارهای ماندگار
«انبوه دانش» و «كیمیای ایمان» علامه آثاری گرانبها و جاودانه بسان مشعلی فروزان فرا راه دانش پژوهان آفرید كتابهایی چون:
1. تفسیر المیزان
دائره المعارفی از معارف و در بردارنده بحثهای اعتقادی، تاریخی، فلسفی، اجتماعی و ... با تكیه بر قرآن كریم. اثری سترگ كه استاد شهید مطهری 60 سال یا 100 سال دیگر زمان درك عمق و ارزش این كتاب میداند.[6] این كتاب ثمرهای كم نظیر از بیست سال تلاش شبانه روزی علامه است. نقطه آغازین این تألیف به بركت غور و ژرف نگری در روایات بحار الانوار بود علامه سبك این تفسیر را از مرحوم قاضی آموخت و در قم عملی ساخت.
2. بدایه الحكمه
كتابی كه یك دوره تدریس فشرده فلسفه برای دوستداران علوم عقلی در قم و سپس دانشگاههای كشور گردید.
3. نهایه الحكمه
این اثر برای تدریس فلسفه با توضیحی بیشتر، عمقی افزونتر و سطحی عالیتر تدوین شده است.
4. اصول فلسفه و روش رئالیسم
بینش علامه پیرامون نظرات مادیون و ماتریالیستها باعث فراهم آرودن این اثر گردید بركت این كتاب موجب هدایت بسیاری از جوانان مسلمان و نجات آنان از هلاكت كفر و الحاد شد. اثری كه پاورقیهای استاد مطهری عنایتی افزون بدان بخشیده است.
5. حاشیه بر كفایه
كتابی اصولی پیرامون قوانین استنباط است كه به تازگی چاپ شده است.
6. شیعه در اسلام
دورهای كامل از اعتقادات و معارف شیعه در این اثر نفیس به چشم میخورد.
7. مجموعه مذاكرات با پروفسور هانری كربن
او كه محققی فرانسوی است پیرامون چگونگی شیعه و مباحث اعتقادی و ... مذاكراتی با علامه داشته كه در این كتاب وجود دارد.
8. خلاصه تعالیم اسلام
خلاصه آن چه هر مسلمان متعهد بایداز آن آگاهی داشته و خود را بدان زینت دهد، در این اثر بیان شده است.
9. روابط اجتماعی در اسلام
انسان و اجتماع و رشد اجتماعی او، پایه زندگی اجتماعی، آزادی در اسلام و ... مباحثی است كه در این كتاب بدانها پرداخته شده است.
10. بررسیهای اسلامی
مجموعهای است زرّین از مقالات استاد كه بسان دائره المعارفی از معارف ناب اسلامی جمع آوری شده است.
11. آموزش دین
كتابی با قلم روان و مطالبی لازم و ضروری است كه برای دانش آموزان نوشته شده است.
12 و 13 و 14. رساله انسان قبل از دنیا، در دنیا و بعد از دنیا
این كتاب كه اكنون با نام «انسان از آغاز تا انجام» ترجمه شده است مباحثی مفید از عوالم سه گانه ماده، مثال و عقل مطرح كرده و پیرامون شبهات و دغدغه خاطر جوانان مطالبی بسیار مفید و لازم ارائه كرده است.
15 تا 41.
رسالههایی گوناگون درباره قوه و فعل، صفات، افعال الله، وسائط، نحو، صرف، ... این مجموعه 26 رساله است كه بنا به ضرورت و نیاز جامعه توسط علامه نگاشته شده است.
42. دیوان شعر فارسی
مجموعهای از اشعار چشمگیر و عمیق علامه كه طی سالیان متمادی سروده شده است.
43. سنن النبی
سیره و روش رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ در بین مردم و همراه خانواده در این اثر به چشم میخورد.
44. لبْ اللباب
مجموعه درسهای اخلاق استاد كه از سالهای 1368 تا 1369 قمری برای برخی از فضلای حوزه قم بیان فرمودهاند.
45. حاشیه بر اسفار
نظرات استاد فرزانه علامه طباطبایی بر اسفار در این كتاب جمع آوری شده است.[7]
شاگردان
«همای همت» علامه، باعث تربیت «مه گونههایی» شده تا آن گاه كه خورشید وجودش رخ در نقاب خاك میكشد، اینان چون ماهتاب هدایت نور افشانی كنند.
شاگردان علامه، دهها نفر از بزرگان و فرهیختگان كنونی در حوزههای علمیه میباشند كه به تنی چند از آنان اشاره میشود.
حضرات آیات و حجج اسلام:
1. شهید مرتضی مطهری 2. شهید سید محمد حسینی بهشتی 3. امام موسی صدر 4. ناصر مكارم شیرازی 5. شهید محمد مفتح 6. شیخ عباس ایزدی 7. سید عبدالكریم موسوی اردبیلی 8. عز الدین زنجانی 9. محمد تقی مصباح یزدی 10. ابراهیم امینی 11. یحیی انصاری 12. سید جلال الدین آشتیانی 13. سید محمد باقر ابطحی 14. سید محمد علی ابطحی 15. سید محمد حسین كاله زاری 16. حسین نوری همدانی 17. حسن حسن زاده آملی 18. سید مهدی روحانی 19. علی احمدی میانجی 20. عبدالله جوادی آملی و ...
جلوههای جاودانه
(داستانهایی از زندگانی علامه)
علامه طباطبایی این عالم سترگ و تابناك، چهرهای الهی بود كه با دو بال قرآن و عترت پرواز كرد. به بلندای جاودانگی و ابدیت رسید و برای همیشه اسطورهای شكوهمند گردید. در این فرصت بر آنیم تا گوشههایی از زندگی سراسر روشن او را یاد آور شویم:
الف. ارادت به اهلبیت ـ علیهم السلام ـ
استاد هفتهای یك بار ـ حداقل ـ به حرم حضرت معصومه ـ علیها السلام ـ مشرف میشد. پیاده میرفت و در بین راه اگر پوسته پرتقال یا خیار و موز میدید با ته عصا آن را از مسیر مردم كنار میزد. در ایام تابستان غالباً به مشهد مقدس مشرف میشد. شبها به حرم امام رضا ـ علیه السلام ـ رفته، در بالای سر مینشست و با حال خضوع و خشوع به دعا و زیارت میپرداخت. به پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و ائمه ـ علیهم السلام ـ علاقه بسیاری داشت و با كمال ادب و احترام از آنها نام میبرد، در مجالس روضه خوانی شركت میكرد و برای مصایب اهل بیت شدیداً اشك میریخت.»[8]
«علامه در ماه رمضان روزه خود را با بوسه بر ضریح مقدس حضرت معصومه ـ علیها السلام ـ افطار میكرد، ضریح مقدس را میبوسید سپس به خانه میرفت این ویژگی اوست كه مرا به شدت شیفته ایشان نموده است.»[9]
«فعالیتهای شبانه روزی علمی، او را از توسل در عرض ادب به پیشگاه مقام رسالت و ولایت باز نمیداشت. ایشان موفقیت خویش را مرهون همین توسلات میدانست. و آن چنان به سخنان معصومین احترام میگذاشت كه حتی در برابر روایات مرسل و ضعیف السند هم به احتمال این كه از بیت عصمت صادر شده است، رفتار احتیاط آمیزی داشت. و بر عكس كوچكترین سوء ادب و كژ اندیشی را نسبت به این دودمان پاك و مكتب پر افتخار تشیع قابل چشم پوشی نمیدانست ...»[10]
«آن گاه كه نام یكی از معصومین ـ علیهم السلام ـ برده میشد اظهار تواضع و ادب در سیمای ایشان مشهود میشد و نسبت به امام زمان ـ علیه السلام ـ تجلیل خاصی داشته مقام و منزلت آنها و حضرت رسول اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ و حضرت صدیقه كبری ـ علیها السلام ـ را فوق تصور میدانستند. یك نحو خضوع و خشوع واقعی نسبت به آنها داشته و مقام و منزلت آنان را ملكوتی میدانستند».[11]
ب. شرح صدر علامه
یكی از شاگردان ایشان كه مدت سی سال با استاد مأنوس بوده، پیرامون خصوصیات اخلاقی آن عالم فرزانه چنین نوشته است:
«علامه انسانی وارسته، مهذب، خوش اخلاق، مهربان، عفیف، متواضع، مخلص، بی هوا و هوس، صبور، بردبار، شیرین و خوش مجلس بود. من در حدود سی سال با استاد حشر و نشر داشتم ... به یاد ندارم كه در طول این مدت حتی یك بار عصبانی شده باشد و بر سر شاگردان داد بزند یا كوچكترین سخن تندی یا توهین آمیزی را بر زبان جاری سازد. خیلی آرام و متین درس میگفت و هیچ گاه داد و فریاد نمیكرد، خیلی زود با افراد انس میگرفت و صمیمی میشد. با هر كس حتی كوچكترین فرد طلاب چنان انس میگرفت كه گویا از دوستان صمیمی اوست ... گاهی كه به عنوان استاد مورد خطاب قرار میگرفت میفرمود: «این تعبیر را دوست ندارم، ما این جا گرد آمدهایم تا با تعاون و هم فكری، حقایق و معارف اسلامی را دریابیم» استاد بزرگوار بسیار مؤدب بود به سخنان دیگران خوب گوش میداد، سخن كسی را قطع نمیكرد و اگر سخن حقی را میشنید تصدیق میكرد، از مباحثات جدلی گریزان بود ولی به سؤالها، بدون خودنمایی پاسخ میداد.»[12]
یكی از شخصیتهای ماركسیست با علامه به بحث و گفتگو نشسته بود و سرانجام موحد و مسلمان گردید هنگامی كه یكی از دوستان او پیرامون مناظره و گفتگوی دوست خود با علامه پرسش كرد، وی شخصیت علامه را این گونه باز گو میكند:
«آقای طباطبایی مرا موحد كرد. هشت ساعت ما با هم بحث كردیم. یك كمونیست را الهی و یك ماركسیست را موحد كرد او حرف توهین آمیز هر كافری را میشنید و نمیرنجید و پرخاش نمیكرد.»[13]
ج. آینه اخلاص
استاد جعفر سبحانی روحیات علامه را چنین توصیف میكند:
«ما با این كه با ایشان انس بیشتری داشتیم یك بار هم به خاطر نداریم كه مطلبی را به عنوان تظاهر به علم یاد آور شود یا سخن را سؤال نشده از پیش خود مطرح كند.»[14]
هنگامی كه یكی از علمای حوزه علمیه قم از تفسیر عظیم المیزان در حضور ایشان تعریف میكند، علامه با نیم نگاهی به او میفرماید:
«تعریف نكن كه خوشم میآید و ممكن است خلوص و قصد قربتم از بین برود».[15]
و آن گاه كه یكی از اساتید اندیشمند حوزه رساله امامت خود را برای نظریابی خدمت علامه میدهد، ایشان پس از مطالعه میفرماید:
«چرا دعای شخصی كردید؟ (بارالها توفیق فهم ایات الهی را به این جانب مرحمت بفرما) چرا در كنار سفره الهی دیگران را شركت ندادی ... تا آن جایی كه خودم را شناختم، دعای شخصی در حق خودم نكردم.»[16]
د. تعبد و بندگی
استاد فرزانه، مرحوم علامه از مرز مراعات واجبات و مستحبات پا فراتر گذارده و خود را مقید به ترك اولی كرده بود و همیشه ذكر الهی بر لب داشت و هیچ گاه از توجه به پروردگار غافل نمیشد.
«اخلاق ایشان اخلاقی قرآنی بود، گویا اخلاقش «قرآن» بود. هر آیهای كه خداوند در قرآن نصب العین انسان كامل میداند ما در حد انسانی كه بتواند مبین و مفسر قرآن باشد در این مرد بزرگ مییافتیم. مجلس ایشان، مجلس ادب اسلامی و خلق الهی بود و ترك اولی در ایشان كمتر اتفاق میافتاد. نام كسی را به بدی نمیبرد. بد كسی را نمیخواست وسعی میكرد خیر و سعادت همگان را مسئلت كند.»[17]
طهارت باطن استاد زبانزد خاص و عام بود. بسیاری از شبها را تا صبح به عبادت و بیتوته میپرداخت. در ماه مبارك رمضان فاصله بین غروب آفتاب تا سحر را به تهجد ذكر مشغول بود.
هـ. اخلاق علامه در منزل
دختر استاد چگونگی برخورد پدر خود را با اطرافیان این گونه بیان میكند:
«اخلاق و رفتار ایشان در منزل «محمدی» بود. هرگز عصبانی نمیشد و هیچ وقت صدای بلند ایشان را در حرف زدن نشنیدیم. در عین ملایمت، بسیار قاطع و استوار بودند و مقید به نماز اول وقت، بیداری شبهای ماه رمضان، قرائت قران با صدای بلند و منظم در كارها بودند. دست رد به سینه كسی نمیزدند و این به سبب عاطفه شدید و رقت قلب بسیار ایشان بود.
... بسیار كم حرف بودند، پر حرفی را موجب كمی حافظه میدانستند. بسیار ساده صحبت میكردند به طوری كه گاهی آدم گمان میكرد این یك فردی عادی و عامی است ... میگفتند شخصیت را باید خدا بدهد با چیزهای دنیوی هرگز انسان شخصیت كسب نمیكند ... آرام و صبور با مسائل برخورد میكردند. با این كه وقت زیادی نداشتند ولی طوری برنامه ریزی میكردند كه روزی یك ساعت بعد از ظهرها در كنار اعضای خانواده باشند ... رفتارشان با مادرم بسیار احترام آمیز و دوستانه بود همیشه طوری رفتار میكردند كه گویی مشتاق دیدار مادرم هستند. ما هرگز بگو مگو و اختلافی بین آن دو ندیدیم ... آن دو واقعاً مانند دو دوست با هم بودند. در خانه اصلاً مایل نبودند كارهای شخصیشان را كس دیگری انجام دهد ... ایشان برای بچهها مخصوصاً دخترها ارزش بسیاری قائل بودند. دخترها را نعمت خدا و تحفههای ارزندهای میدانستند. همیشه بچهها را به راستگویی و آرامش دعوت میكردند. دوست داشتند آوای صوت قرآن در گوش بچهها باشد. برای همین منظور قرآن را بلند میخواندند و به مؤدب بودن بچه اهمیت میدادند و رفتار پدر و مادر را به بچهها مؤثر میدانستند. درباره مادرم میفرمود: این زن بود كه مرا به این جا رساند. او شریك من بوده است و هر چه كتاب نوشتهام نصفش مال این خانم است».[18]
و. شناخت مقتضیات زمان و مكان
«توجه به جهان اطراف» و بررسی «وضعیت حال و آینده» از نشانههای بارز استاد والا مقام، مرحوم علامه طباطبایی است ایشان در سالهای دهه 20 و 30 نقش حساس در هدایت جامعه داشت. با هجوم شبهات دشمنان، سلاح قلم به دست گرفته و كاری كارستان میكرد. فلسفه مادی و افكار غربی را پوچ و بیمقدار جلوه داد و حساسیتهای زمان را به كار گرفت. هدایت فوج فوج جوانان كار كم نظیری بود كه «علامه» یارای آن را داشت و به خوبی از عهده آن بر آمد. پس از رحلت آیه الله العظمی بروجردی (ره) «حكومت اسلامی» موضوع درس وی گردید و مقالاتی در این زمینه نگاشت و در آنها توانایی حكومت اسلامی را در اداره جامعه و قدرت ولایت فقیه را اثبات كرد.[19]
ز. همراه با امام (ره)، همگام با انقلاب
از دیر زمان ارادت و علاقه وافری بین علامه و حضرت امام خمینی ـ رضوان الله علیهما ـ به چشم میخورده است. چون هر دو از هوا و هوس به دور بودند نسبت به یكدیگر احترام میگذاشتند[20] «رابطه دوستانه آن دو بزرگوار از قدیم برقرار و علامه نسبت به حضرت امام احترام قائل بود. نسبت به انقلاب نظر مساعد داشت و از مسائل سیاسی با اطلاع بود. وی نسبت به اوضاع جامعه بسیار ناراضی و از شاه و رژیم او منزجر بود.
یك بار به ایشان گفته شد كه شاه تصمیم گرفته است دكترای فلسفه به شما بدهند. ایشان خیلی ناراحت شدند و اعلام كردند به هیچ وجه تن به قبول چنین چیزی نخواهند داد ... و در پایان از اصرار زیاد ـ رئیس دانشكده الهیات آن زمان ـ گفتند: «من از شاه هیچ ترسی ندارم و حاضر به قبول دكتری نیستم.»[21]
ح. جلوههای هنری و ادبی علامه
خط نستعلیق و شكسته علامه از بهترین و شیواترین انواع خط بود. گاهی استاد از روزهایی كه با برادرش در تبریز در دامنه كوههای اطراف از صبح تا به غروب به نوشتن خط مشغول بودند، یاد میكرد. خطهایی كه تعجب ایشان را بر میانگیخت و یا سخن از زمانی میكردند كه علاقه بسیاری به نقاشی داشتند و تمام پول و وقت خود را صرف خرید كاغذ و نقاشی بر آنها مینمودند.
از جمله جلوههای دیگر استاد؛ تجلی ایشان در آینه شعر است. اشعار بسیار ارزشمند و چشمگیری كه توسط علامه سروده شده و سر آمد گردیده است. «مرا تنها برد» و «پیام نسیم» و «هنر عشق» از جمله اشعار گران سنگی است كه از علامه باقی مانده است.
وفات
... سرانجام پس از 81 سال و 18 روز عمر با بركت و زندگی پرتلاش، روح پاك و الهی آن حكیم عارف و مفسر وارسته به دیار قدسی و ملكوت رهسپار شد.
آری در 18 محرم 1402 قمری (24 آبان 1360 شمسی) غبار غم و بیرق ماتم در سراسر میهن اسلامی بر پا شد و دلهای پاك اندیشمندان و بزرگان عرصه علم و دانش غرق اندوه گردید. حضرت امام خمینی ـ قدس سره ـ ضمن اظهار هم دردی، با برپایی مجلس ختم برای مرحوم علامه این ضایعه اسفناك را تسلیت گفتند. و در پی آن دیگر مراجع و شخصیتهای علمی، مذهبی و اجتماعی چون آیه الله العظمی گلپایگانی ـ قدس سره ـ، آیه الله خامنهای و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در این ماتم جانكاه به سوگ نشسته و مراسم بسیاری برپا كردند. شاگردان و دیگر ارادتمندان چشمه فیاض الهی با سرودن اشعاری پر بها، غم و اندوه خود را بیان نمودند. و دیگر اقشار مردم یاد و خاطره آن اسوه جاودانه و مرد الهی را گرامی داشتند.[22]
رحمت الهی و درجات خداوندی نصیب همیشه او باد.
[1] . یادنامه علامه طباطبایی، به قلم جمعی از فضلاء و دانشمندان از شاگردان علامه، ص 53.
[2] . شیخ بهایی (رضوان الله علیه).
[3] . سوره كهف، آیه 44.
[4] . یاد نامه علامه طباطبایی، ص 142.
[5] . مهر تابان، علامه تهرانی، ص 28.
[6] . رك: احیاء تفكر اسلامی، استاد شهید آیه الله مرتضی مطهری.
[7] . یادنامه علامه طباطبایی، ص 191ـ212.
[8] . همان، از آیت الله ابراهیم امینی، ص 131 و 132.
[9] . مجله پیام انقلاب، 19/8/1363، از استاد شهید آیه الله مرتضی مطهری.
[10] . یادنامه علامه طباطبایی، از استاد محمد تقی مصباح یزدی، ص 137.
[11] . مهر تابان، ص 56.
[12] . یاد نامه علامه طباطبایی، از آیت الله ابراهیم امینی، ص 122ـ124 و 128.
[13] . یادها و یادگارها، آیه الله جوادی آملی، ص 58 و 59.
[14] . همان، ص 59.
[15] . روزنامه جمهوری اسلامی، 23/7/1364.
[16] . یادها و یادگارها، ص 83ـ84.
[17] . همان، از آیه الله جوادی آملی، ص 61.
[18] . همان، از نجمه السادات طباطبایی، ص 40ـ51.
[19] . روزنامه جمهوری اسلامی، 16/2/1369، از حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی؛ یادها و یادگارها، از آیه الله جوادی آملی، ص 73.
[20] . یادها و یادگارها، از آیه الله امینی، ص 89.
[21] . همان، از نجمه السادات طباطبایی، ص 52 و 53.
[22] . یاد نامه علامه طباطبایی، ص 1ـ7.
منبع:اندیشه قم
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]
[مشاهده در: www.freedownload.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 6450]
-
گوناگون
پربازدیدترینها