محمد كاظم خراسانی (آخوند خراسانی)

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: در سـال 1255، در مـشـهـد، در یـك خـانـواده غیر معروف متولد شد و در 22 سالگی به تهران مهاجرت كرد و مدت كوتاهی تحصیل فلسفه كرد، سپس به نجف رفت دو سال درس شیخ انصاری را درك كرده است، اما بیشتر تحصیلاتش نزد میرزای شیرازی بوده است میرزای شیرازی در سال 1291 سـامـرا را محل اقامت خود قرار داد، ولی آخوندخراسانی از نجف دور نشد و خودش مستقلا حـوزه درس تـشـكـیـل داد او از مـدرسین بسیار موفق است، در حدود هزار و دویست شاگرد از محضرش استفاده می كردند و درحدود دویست نفر آنان، خود مجتهد بودند.
فـقـهـا عـصـر اخـیـر، نـظیر مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانی، مرحوم حاج شیخ محمدحسین اصـفـهانی، مرحوم حاج آقا حسین بروجردی، مرحوم حاج آقا حسین قمی، ومرحوم آقا ضیا الدین عـراقـی هـمـه از شـاگـردان او بوده اند شهرت بیشتر آخوندخراسانی، در علم اصول است كتاب كـفـایـه الاصـول او، یـك كتاب درسی مهم است، وحواشی زیادی بر آن نوشته شده است آرا اصولی آخوند خراسانی، همواره درحوزه های علمیه نقل میشود و مورد توجه است آخوند خراسانی هـمـان كسی است كه فتوی به ضرورت مشروطیت داد مشروطیت ایران، رهین اوست او در سال 1329هجری قمری درگذشت.[1]
آثار و تالیفات:
از تالیفات او می توان كتب زیر را نام برد:
1 ـ كتاب الاجاره.
2 ـ الاجتهاد و التقلید.
3 ـ التكلمه للتبصره.
4 ـ حاشیه بر اسفار ملا صدرا.
5 ـ حاشیه بر رسائل شیخ مرتضی انصاری (ره).
6 ـ حاشیه بر مكاسب شیخ (ره).
7 ـ القضا و الشهادات.
8 ـ كفایه الاصول در دو جلد.
و مـشـهورتر از همه تالیفات او، این كتاب آخری است كه در تمام اقطار، درنهایت اشتهار می باشد دانـشـمـندان حاشیه ها و تعلیقه های متعددی بر آن افزوده اند كه از مشهورترین آنها، حاشیه شیخ مـحـمـد حـسـین اصفهانی، شیخ محمد علی قمی، شیخ ‌عبدالحسین آل شیخ، و میرزا ابوالحسن مـشكینی است كه هر كدام در كشف معضلات و ابراز حقایق آن كتاب، تلاش فراوانی نموده اند كه در روشـنگری مطالب آن كتاب مفید می باشد و تاسیس چند مدرسه علمیه را در نجف اشرف، در سری كارهای علمی و تربیت علما او می توان ذكر كرد.
سیاست:
سـیـاسـت و تشریك مساعی در امور عمومی، و مصالح كلی مسلمین، یكی ازوظایف مهم و بزرگ عـلـمـا و فقها و دانشمندان علوم الهی است كه خداوند متعال دخالت در این امور را بر عهده آنان واگذاشته است و متعهد ساخته است كه هرگز دربرابر عربده های سیری سیران مست و مغرور، و ضجه فریادهای گرسنگی گرسنگان مظلوم، آرامش و سكوت اختیار ننمایند، و طبق فرمان علم و معرفت و ایمان خویش،كه از معارف الهی كسب كرده اند، به این وظیفه مهم الهی و اسلامی قیام ورزنـد، هـرچـنـد كـه راحت طلبان و آسایش خواهان می خواهند كه همیشه علم و مدارس علمی ودانـشـمـندان علوم الهی را از این مسئولیت، عاری سازند و علم را در زاویه مقدسه كنج مدارس پرورش دهند، و دیگر هیچ وظیفه ای و مسئولیتی و نه تعهد و مقاومتی دربرابر نفوذ افكار شیطانی و اعمال جابرانه ستمكاران و جباران تاریخ نداشته باشند واین جدالی است قدیمی و طولانی كه از دورانـهـای گذشته نه چندان نزدیك، به یادگارمانده است و متاسفانه در عصرهای اخیر تا عصر انـقـلاب اسـلامـی ایـران، بـا تـلاش و بـاآن هـمـه سـرمایه گذاری استعمارگران، مسیحیان و سـیاستمداران و راحت طلبان كه دراین راه مبذول داشته اند كفه دوم ترازو بر كفه اول آن برتری پیدا كرده است و انزوا وسكوت و اشتغال محض به درس و بحث و كتاب بر حوزه نجف سایه افكنده بـود كـه جـریـان مـشـروطـیت و مبارزه با دیكتاتوری و خودسری فرد حاكم بر سرنوشت عمومی مسلمانان، در ایران اوج گرفت و فریاد مظلومیت مسلمانان به گوش مراجع عالیقدر نجف اشرف رسـیـد آخوند ملا محمد كاظم خراسانی شاگرد و تربیت یافته مكتب میرزای شیرازی، از كسانی بـود كـه بـه ایـن نـدای مـظلومان پاسخ مثبت داد وهمراه با دیگر اساتید علم، مانند: آیه اللّه شیخ عبداللّه مازندرانی و برخی دیگر از علمااحكام روشن و فتاوای صریح در مورد خلع محمد علی شاه قـاجـار از سلطنت وتشیید مبانی حكومت الهی و وجوب وحدت میان امت اسلامی، صادر نمودند ومـشروطیت را كه خود گامی به جلو در راه استواری عدالت بود، به وجود آوردند هرچند از این مـشـروطـیت عوامل نفوذی و مامورین استعمار و استثمار سؤ استفاده ها كردند و نتایج ناروایی از آن گرفتند، ولی اساس كار و آن هسته اولیه و نقطه مركزی كار، بر اساس قویم و نیت پاك و اقدام الهی استوار بود.
مبارزه با اومانیسم و لامذهبی:
بـحث و گفتگو از مشروطیت و دقایقی كه منجر به جدا شدن نیروی روحانیت گردید، یك بحث تـاسـف آور و خـارج از عـهده امروزین نگارنده است و اكنون چندان نیز مفید فایده نمی بیند، ولی مـوضوعی كه امروز نیز مطرح است، موضوع روشنفكری و خودرایی و صاحب رای و نظر بودن در بـرابـر احـكـام قـطعی خدا و اوامرمذهب است كه نمونه اش در روزگار مشروطیت، سیاستمدار مـعروف، سید حسن تقی زاده و ملكم خان و دار و دسته آنان بود، كه معتقد بودند: ایرانی باید از نظرروحی و جسمی و آداب اخلاق، پوشش، كوشش و صد در صد اروپایی و فرنگی باشد و مفهوم روشـن ایـن سـخـن، مبارزه با تمام مبادی اخلاق و آداب و رسوم وفرایض اسلامی بود كه با روش فـرنگی مغایرت پیدا می كرد و تقی زاده از جمله كسانی بود كه وارد مجلس شورای ملت اسلام آن روز گـردیـد، و ایـن طـرز فـكر را القا و تبلیغ ‌و تقنین می كرد و حزبی به نام حزب دموكرات تـشـكـیل داد كه باعث هیجانهای شدیدسیاسی گردید بدین جهت مجتهد عالی مقام، آخوند ملا محمد كاظم خراسانی وهم رزم او آیه اللّه شیخ عبداللّه مازندرانی كه همیشه پاسدار استقلال احكام بودند،تلگراف زیر را دایر بر اخراج او از مجلس و تبعید او از كشور صادر نمودند:
از قـصـرشیرین به تهران: چون ضدیت مسلم سیاسی سید حسن تقی زاده كه تاكنون جدا آن را تـعقیب نموده است، با اسلامیت مملكت و قوانین شریعت مقدسه برخود و اعیان ثابت شده است و از مـكنونات فاسده اش علنا پرده برداشته است، لذا ازعضویت مجلس مقدس ملی و قابلیت امانت نـوعـیـه لازمه آن مقام منیع، بالكلیه خارج قانونا و شرعا منعزل است، منعش از دخول در مجلس مـلـی و مـداخله در امور مملكت و ملت بر عموم آقایان علما و اولیا امور و امنا دارالشوری كبری و قـاطـبـه امـرا وسـرداران عظام و آحاد عساكر معظمه ملیه و طبقات ملت ایران ایدهم اللّه تعالی بنصره العزیز، واجب و تبعیدش از مملكت ایران فورا لازم، و اندك مسامحه و تهاون حرام ودشمنی با صاحب شریعت (ع) است به جای او فرد امین دین پرست و وطن پرور،ملت خواه صحیح المسلك انـتـخاب فرموده، او را مفسد و فاسد مملكت شناسند، و به ملت غیور آذربایجان و سایر انجمنهای ایـالـتـی و ولایـتی هم این حكم الهی عز اسمه رااخطار فرمایند، و هر كسی از او همراهی كند، در هـمـیـن حـكم است، ولا حول و لا قوه الا باللّه العلی العظیم و به جمیع ما رقم قد صدرالحكم من الاحقر عبداللّه مازندرانی،قدر صدر الحكم من الاحقر الجانی، محمد كاظم خراسانی بذلك.
پس از انتشار این حكم تلگرافی، مجلس شورای ایران ترتیبات اخراج او را به منظور تبعید از تهران صادر كرد تقی زاده به تبریز آمد و مدتی در آنجا اقامت كرد وعاقبت به استانبول رفته و متعاقبا به وطن ایده آل خویش كه همان اروپا باشد، رهسپارشد.[2]
تلگراف آخوند خراسانی به آیه اللّه انگجی:
پس از صدور حكم فساد رای سیاسی تقی زاده، و مغایرت او با احكام مقدسه اسلام، معروف شد كه تـقی زاده از سوی مرجعیت اسلام تكفیر شده است عده ای ازدوستان و طرفداران او شروع به نامه پراكنی و ایجاد جو مصنوعی نمودند و آیه اللّه خراسانی، محض جلوگیری از اتلاف وقت مسلمانان در امـوری كـه ضـرورت نـدارد،تلگرافی در پاسخ این همه نامه ها به آیه اللّه انگجی (مرحوم میرزا ابـوالحسن انگجی،جد بزرگوار حجه الاسلام والمسلمین سید علی انگجی معروف كه در مسجد مـلـك تهران اقامه جماعت می فرمایند) كه یكی از وزنه های بزرگ روحانیت آذربایجان بود، صادر نمودند كه متن تلگراف چنین است:
از قصرشیرین به تبریز، عدد كلمات 98، تاریخ اصل مطلب 5 شوال 1328.
جناب مستطاب شریعتمدار كهف الانام ثقه الاسلام آقای حاج میرزاابوالحسن انگجی دام تاییده:
در خـصـوص حـكـمی كه از این خادمان شرع انور درباره آقا سید حسن تقی زاده صادر شده بود، مكاتیب و سؤالاتی از تبریز رسیده، لازم است جناب مستطاب عالی به عموم علما و قاطبه مسلمین اعلام فرمائید حكم مزبور تكفیر نبوده و نسبت تكفیربی اصل است، فقط حكم به عدم جواز مداخله در امور نوعیه مملكت و عدم لیاقت عضویت مجلس محترم ملی و لزوم خروجش بوده، لاغیر البته زاید بر مدلول حكم اثری مترتب نشود.[3]
ایـن نـوع دقـت و مـوشـكافی در مورد یك فرد سیاسی، از دیانت و اعتقاد عمیق ایمانی و الهی آن مـردان بـزرگ الـهـی سـرچـشمه می گیرد كه در مورد حفظ اساس تشكیلات اسلامی، آن چنان دلسوزی و مراقبت نشان می دهند و در این راه جان خویش را به مخاطره می افكنند، ولی در حفظ آبـرو و حیثیت و شئون یك فرد مسلمان ناسالم هم این قدر تلاش و كوشش دارند تا مبادا افزون بر حكم الهی آثاری بر اومترتب سازند كه فردا در پیشگاه عدل الهی مورد مؤاخذه قرار گیرند.
ولی ای كاش این همه دقت و ریزبینی، و این همه تعهد و مسئولیت در برابرقوانین الهی را دیگران نیز بتوانند درك كنند و مورد بررسی و دقت قرار دهند و دست از توطئه ها و نقشه كشیها در مورد چـنین رجال الهی و خدمتگزاران شریعت آسمانی بردارند و با این مردان راستین و صادق از صفا و وفا، نه از راه غدر و جفا رفتار نمایند.
وفات:
او در سـال 1329 ه ق، پس از عمری تلاش و كوشش در راه خدا به لقا اللّه پیوست رحمت و رضوان خدا شامل حالش باد.
[1] . آشنایی با علوم اسلامی، ص 310 .
[2] . اوراق تازه یاب مشروطیت و نقش تقی زاده، به كوشش ایرج افشار، ص 208 .
[3] . اوراق تازه یاب مشروطیت، ص 217 .
منبع:اندیشه قم

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 439]