توصيه هايي براي سلامت جسمي روزه داران ديابتي مربا و خرما به جاي زولبيا و باميه

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: توصيه هايي براي سلامت جسمي روزه داران ديابتي مربا و خرما به جاي زولبيا و باميه
سعيد اويس

حدود 1/1 تا 2/1 ميليارد مسلمان در سراسر جهان زندگي مي كنند كه از اين تعداد به طور ميانگين حدود 6/4 درصد به ديابت مبتلا هستند. حفظ مقدار قندخون در حد طبيعي (140- 60 ميلي گرم درصد)، هدف سير درمان ديابت است، زيرا افزايش درازمدت قندخون، سبب بروز عوارض ديابت مي شود كه در آن صورت، درمان ديابت بسيار پرهزينه و گاه غيرممكن خواهد شد. بر اين اساس و به دليل افزايش خطر بروز عوارض، در صورت تغيير شديد الگو و مقدار مصرف غذا و مايعات، بيماران ديابتي بايد با دقت نظر خاصي، در صورت تمايل به روزه داري اقدام كنند. به همين دليل، ضروري است بيماران و پرسنل درماني از مخاطراتي كه ممكن است بيماران ديابتي را در ماه رمضان تهديد كند، آگاه باشند. افراد ديابتي كه از آموزش هاي لازم برخوردار شده اند به خوبي قادرند تشخيص دهند كه آيا مي توانند روزه بگيرند يا خير، زيرا اين افراد طي آموزش هاي خود دريافته اند كه به كدام گروه از ديابتي ها تعلق دارند و در مورد شرايط روزه داري در هر گروه حتماً با پزشك خود مشورت مي كنند. به عبارت بهتر، فرد ديابتي كه روزانه قندخون يا قند ادرار خود را در منزل آزمايش نمي كند، احتمالاً قادر به روزه داري نخواهد بود، بيمار ديابتي كه بدون انجام مشاوره با پزشك، روزه داري مي كند، در معرض خطر جدي افزايش درازمدت قندخون قرار دارد كه اين امر علاوه بر عوارض جسمي، عوارض جانبي ديگري از جمله افزايش هزينه و حتي غيرممكن شدن درمان را در پي دارد.

روزه داري همراه با ايمني از عوارض ديابت

ديابت همان بيماري است كه همه آن را به نام بيماري قند مي شناسند. كسي كه بيماري قند دارد، بدنش نمي تواند به خوبي انسولين را توليد يا مصرف كند. قندها مهم ترين منبع انرژي بدن هستند. در حالت عادي اگر شما ديابت داشته باشيد، با مصرف انسولين يا قرص هاي كاهنده قندخون، قند خون تان تنظيم مي شود، ولي در ماه رمضان شما در طول روز به دليل روزه داري نمي توانيد انسولين تزريق يا قرص تان را ميل كنيد. از طرف ديگر، ساعت هاي طولاني بي غذايي، شايد شما را در خطر قرار دهد. بنابراين قبل از ماه رمضان بايد در اين باره با پزشك تان مشورت مي كرديد. پزشكان مي گويند براي افراد ديابتي، ممنوعيت كاملي براي روزه گرفتن وجود ندارد، ولي درباره هر فرد ملاحظات خاصي وجود دارد كه با مشورت با پزشك مي توان به آنها دست يافت. ولي پزشكان روزه گرفتن را براي برخي ديابتي ها ممنوع مي كنند. طي ماه رمضان، اكثر افراد دو وعده غذا در روز مي خورند. قرآن كريم به طور مشخص بيماران را از روزه داري معاف كرده است. (سوره بقره، آيات 185-183) خصوصاً در صورتي كه روزه داري منجر به عوارض شديد شود، به دليل افزايش خطر بروز عوارض در صورت تغيير شديد الگو و مقدار مصرف غذا و مايعات، بيماران ديابتي نيز جزء اين دسته معاف از روزه داري محسوب خواهند شد. دقت كنيد ببينيد ديابت شما اگر در گروه هاي زير قرار گيرد، روزه گرفتن براي شما ممنوع خواهد بود؛

- اگر ديابت نوع يك ناپايدار داريد.

- اگر بيماري ديابت نوع يك يا نوع دو داريد، ولي ديابت شما درمان و كنترل نشده است.

- اگر در كنار بيماري ديابت، مشكلات جدي قلبي مانند آنژين صدري ناپايدار داريد.

- اگر پيش از اين سابقه كماي ديابتي داشته ايد، يعني در اثر گرسنگي از هوش رفته باشيد. اين حالت در اثر افت ناگهاني قند خون در بيماران ديابتي رخ مي دهد.

- اگر باردار هستيد و دچار ديابت حاملگي شده ايد.

- اگر ديابت داريد، ولي دچار عفونت يكي از اندام هاي داخلي شده ايد، ديابت احتمال ابتلا به عفونت را افزايش مي دهد.

- اگر سالمند هستيد و ديابت داريد و دچار كاهش تمركز و آگاهي شده ايد.

اما قضيه در مورد بيماران تحت درمان با انسولين فرق مي كند. استفاده از اين دارو با احتمال بالاي افت قندخون همراه است، بنابراين لازم است اين بيماران در فواصل نزديك به هم غذا ميل كنند، به همين دليل، روزه داري به هيچ عنوان براي آنها توصيه نمي شود، ضمن اينكه بيماران انسوليني، معمولاً نمي توانند نوبت تزريق خود را، مگر در موارد خاص و زير نظر مستقيم پزشك معالج، حذف يا جابه جا كنند. به همين دليل توصيه تمام پزشكان و متخصصان به اين بيماران اين است كه روزه نگيرند. در بيماران ديابتي، يكسري عوارض از جمله عوارض عصبي، چشمي، قلبي و كليوي وجود دارد كه در صورت مشاهده هر كدام از اين عوارض در اين بيماران توصيه مي شود روزه نگيرند. در بيماران ديابتي نوع دو كه بدون عارضه هستند، روزه داري به شرط رعايت يكسري مسائل توصيه مي شود؛ يكي از اهداف روزه حذف يك وعده غذايي است كه اين مساله براي بيماران ديابتي چاق بسيار مفيد و در نهايت باعث كاهش وزن آنها خواهد شد، اما متاسفانه افراد با خوردن مقدار زيادي غذا هنگام افطار و سحر آن را جبران مي كنند كه اين مساله بسيار خطرناك است.

خطرات روزه داري در بيماران ديابتي

بيماراني كه تمايل به روزه داري دارند، بايد به طور كامل نسبت به خطرات مرتبط آگاهي داشته باشند و براي اينكه بتوانند روزه ايمن تري بگيرند، به طور دقيق دستورات كادر درماني را رعايت كنند. برخي مخاطرات در دوران روزه داري را مي توان اينچنين برشمرد.

افت قندخون

كاهش مصرف غذا، يكي از علل اصلي افت قندخون است. روزه داري باعث افزايش خطر افت قندخون در مبتلايان به ديابت مي شود. در واقع مي توان گفت خطرناك ترين عارضه روزه داري براي افراد ديابتي، كاهش بيش از اندازه قندخون است. بنابراين بايد با تنظيم غذاهاي افطار و سحر از افت قندخون پيشگيري كنيد. ايده آل اين است كه با استفاده از گلوكومتر، پيش از افطار، دو ساعت بعد از افطار و پيش از سحر در ماه مبارك رمضان قند خون تان را اندازه گيري كنيد. در صورتي كه اين وسيله را نداريد، آزمايش قند خون ناشتا را به قبل از افطار موكول كنيد. ضعف و بي حالي شديد، عرق سرد فراوان، سرگيجه، تاري ديد، گرسنگي شديد و لرزش بدن از نشانه هاي افت قندخون است كه در نهايت ممكن است به بيهوشي بينجامد. اگر در اين شرايط دستگاه گلوكومتر (اندازه گيري قندخون) را در دسترس داريد، فوراً قند خون تان را اندازه گيري كنيد. در صورتي كه قند خون شما كمتر از 50 باشد، يقين كنيد قندخون شما افت كرده است و نياز به مصرف مواد قندي داريد. شما بايد حتماً براي سحري خوردن از خواب بيدار شويد، چون لازم است مواد غذايي و قندي لازم را در شروع روز در اختيار بدن تان قرار دهيد تا در طول روز دچار كاهش قند خون نشويد. زولبيا و باميه منابع قندي مناسبي براي شما به شمار نمي آيند. به جاي آن، از مربا يا دو عدد خرما همراه چاي استفاده كنيد.

بالا رفتن قندخون

افزايش مصرف مواد غذايي يا مواد قندي در ماه رمضان باعث بروز بيشتر اين مشكل مي شود.

از دست دادن آب بدن

مصرف كم مايعات هنگام روزه داري براي مدت طولاني، مي تواند باعث از دست دادن آب بدن شود كه در آب و هواي گرم و مرطوب و افراد ديابتي با فعاليت بدني زياد، شديدتر است. علاوه بر آن، افزايش قندخون هم با دفع آب بدن از راه ادرار مي تواند اين مشكل را تشديد كند. در نتيجه ممكن است در افراد ديابتي روزه دار، افت فشارخون ديده شود.

عدم مصرف قرص و دارو

پزشكان توصيه مي كنند قرص هاي مصرفي صبح و ظهر را همزمان هنگام افطار و قرص شبانه را پيش از سحري ميل كنيد. گاهي در صورتي كه قند خون تان كنترل شده باشد، پزشك در اين ماه قرص هاي شما را كاهش خواهد داد. در اين ماه بايد تمام حواس تان به اين باشد كه در سحر يا افطار قرص تان را فراموش نكنيد، چون در طول روز به دليل مصرف نكردن مايعات، خون تان غليظ مي شود و قند خون تان افزايش خواهد يافت. در صورتي كه قند خون تان بالا است و شما قرص تان را فراموش كرده ايد، بايد روزه تان را براي خوردن قرص افطار كنيد.

چند توصيه حياتي به ديابتي ها در ماه رمضان

الف- سنجش مرتب قندخون؛ ضروري است تمام بيماران ديابتي چندين مرتبه در روز گلوكز خونشان را اندازه گيري كنند. اين كار خصوصاً در بيماران مبتلا به ديابت نوع 1 و بيماران ديابتي نوع 2 كه انسولين تزريق مي كنند بسيار مهم است. اگر شما در مناطق جنوبي ايران زندگي مي كنيد كه هوا گرم تر است يا در اوقاتي از روز كه مدت روز طولاني تر است و روزه داري طولاني تر، بايد بيشتر مراقب علائم افت قندخون و بروز مشكلات احتمالي باشيد. در خصوص نوارهاي اندازه گيري قندخون نيز توجه به تاريخ مصرف نوارها و هولوگرام مربوطه كه نشان از نظارت وزارت بهداشت بر سير واردات، نگهداري و عرضه اين نوارها دارد، ضروري است. لازم به يادآوري است دستگاه هاي مختلف، قابليت هايشان از نظر اين شاخص ها متفاوت است، اما آنچه قابل توجه است آن است كه در حال حاضر برخي سازمان هاي بيمه گر داخلي، با توجه به كيفيت برخي دستگاه هاي سنجش قندخون و با توجه به تاييديه هاي جهاني آنها، اقدام به ارائه بيمه مسووليت در قبال كاربران آنها كرده اند و اين مي تواند در وضعيت موجود، به عنوان يك مزيت مورد نظر قرارگيرد.

ب- تغذيه؛ رژيم غذايي ماه رمضان نبايد تفاوت عمده يي با رژيم هاي سالم و متعادل داشته باشد و بايد هدف آن، حفظ وزن باشد. از مصرف مقدار زياد غذاهاي غني از كربوهيدرات و پرچربي (كه به صورت سنتي هنگام افطار مصرف مي شوند) بايد پرهيز كرد. احتمالاً مصرف غذاهاي حاوي كربوهيدرات هاي پيچيده براي سحري و مصرف غذاهاي حاوي كربوهيدرات هاي ساده براي افطار مناسب ترند. همچنين بايد مصرف مايعات در ساعات بين افطار و سحر افزايش يابد. وعده سحر نيز بايد تا حد امكان در ديرترين حالت ممكن صرف شود. روزه داري براي بيمار ديابتي در صورتي مفيد است كه رژيم غذايي خود را درست رعايت كند.

ج- ورزش و فعاليت بدني؛ احتمالاً نيازي به تغيير سطوح معمول فعاليت بدني وجود ندارد. بررسي هاي زيادي نشان مي دهد كه ورزش هاي سبك و متوسط در طول ماه مبارك رمضان براي بيماران غيروابسته به انسولين (يعني كساني كه قرص هاي كاهنده قندخون مصرف مي كنند) مناسب نيست، چون روزه داري تحمل ورزش را مختل مي كند.
يکشنبه 24 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 326]