را به نمايش مي‌گذارد

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: جست‌و‌جوي نگره‌‌هاي ديني در سينماي جهان / 64سينماي غرب «دين تحريف‌شده» را به نمايش مي‌گذارد
گروه هنر: نگاهي كه هم‌اكنون به دين در سينما جهان به ويژه هاليوود مي‌شود، مبتني بر باورهاي كامل الهي نيست، بلكه بيشتر وامدار انديشه‌هاي تحريف شده ديني است.
در بخش اول گزارش با موضوعيت «جست‌و‌جوي نگره‌‌هاي ديني در سينماي جهان» خوانديم كه سينما در ابتداي شكل‌گيري خاستگاه ديگري را دنبال مي‌كرد كه سرگرمي عنصر اصلي آن بود، اما با گذشت سال‌ها، ديگر به اين هنر_صنعت تنها به عنوان يك ابزار تفريحي نگاه نمي‌شد به نحويكه بسياري از تصميمات سياسي در سينما تبليغ مي‌شد. واتيكان نيز از همان سال‌ها اين نكته را به خوبي دريافت كه سينما ابزاري‌ است كه مي‌تواند همانند بازويي براي سينماگران عمل كند و همين دليل سبب شده كه شاهد سرمايه‌گذاري وسيع در اين عرصه باشيم.

با ورود انديشه‌هاي مسيحي به سينماي غرب، گرايشي همه جانبه بدين سمت شكل گرفت به نحويكه آثار عظيمي با اين محوريت توليد شدند همين مسئله سبب شده كه سينماي غرب در ادامه توجه به الهيات ديگر اديان را نيز مورد توجه قرار دهد، البته پس از گذشت سال‌ها توجه به دين شكلي ديگر در سينما به خود گرفته است كه نمونه بارز آن را مي‌توان در آثاري همچون «مسير سبز» و «ماتريكس» جستجو كرد. حال در ادامه با بخش پاياني اين گزارش همراه مي‌شويم.

«محمد‌علي باشه‌آهنگر» كارگردان سينما نظرات خود را درباره موضوع مطروحه اينچنين مطرح كرد: در سينماي غرب فيلمسازاني هستند كه دغدغه‌هاي ديني به وضوح در كارهايشان مشخص است، اما نكته‌اي كه نبايد فراموش كرد اين است كه پرداخت‌هاي ديني در غرب معمولاً بر مبناي تحريف شكل گرفته است.

وي افزود: با توجه به توضيح فوق به وضوح در فيلم‌هايي نظير «هري پاتر» مي‌توان ديد كه مرز بين دين و جادو در هم آميخته كه اين نوع رويكرد، خود نمونه بارز از تحريف است.

اين فيلمساز در تكميل توضيح خود تصريح كرد: تحريف در دين حتي به موسيقي غرب نيز سرايت پيدا كرده است. براي نمونه در نماآهنگ جديد «متاليكا» ما به وضوح شاهديم كه تحريف ديني صورت مي‌گيرد.

وي در پاسخ به پرسشي مبني بر اينكه فاكتور سرگرمي تا چه حد در ساختار فيلم‌هاي ديني غرب نقش دارد، گفت: سينماي غرب را نبايد بدون عنصر جذابيت تصور كرد به همين دليل تمامي آثار غربي از ديني گرفته تا كمدي، همگي از عنصر جذابيت برخوردار است.

كارگردان فيلم دفاع مقدسي «فرزند خاك» متذكر شد: البته ذكر اين نكته ضروريست كه در برخي موارد سينما و كليسا همدوش هم براي تبليغ مسيحيت قدم بر‌مي‌دارند، بدين نحو كه با سرمايه‌گذاري كليسا در سينما تفكرات ديني تبليغ مي‌شود.

باشه‌آهنگر در پايان يادآور شد: بهترين الگويي كه مي‌توان از سينماي ديني غرب برداشت كرد همان برتري‌هاي تكنيكي است، وگرنه از لحاظ مفاهيم بر كسي پوشيده نيست كه تفكرات اسلامي غني‌ترين انديشه در جهان است.

توضيحات اين فيلمساز را نيز اينگونه مي‌توان تبيين كرد كه دين در سينماي غرب در جهت خواسته سياستمداران مورد توجه قرار مي‌گيرد در صورتيكه اگر قرار بود نگاهي واقعي به دين شود سياستمداران غربي هيچگاه با ساخت چنين آثاري موافقت نمي‌كردند.

«ناصر باكيده» مدير عامل انجمن سينماي جوانان ايران نيز با تاييد مطلب فوق قسمي ديگر از منفعت طلبي سينماي ديني غرب را تشريح كرد و گفت: سينماي جهان در دهه اخير رويكرد مثبتي به دين داشته كه علت آن را مي‌توان در دو عامل جستجو كرد. عامل اول سياست‌گذاران و متوليان سينما هستند كه امروزه سعي دارند از اين راه به اهداف خود دست پيدا كنند و دليل ديگر نيز خود سينماگراني هستند كه خودجوش به سمت اينگونه توليدات سوق پيدا كرده‌اند.

وي افزود: هدايت اصلي سينماي جهان به ويژه هاليوود در دست سياست‌مداران است؛ سياست‌گذاراني كه هيچگاه در راه دين قدم برنداشته‌اند. به همين دليل هاليوود طي سال‌ها فعاليت نتوانسته در جهت تقويت ايمان مخاطبان قدم بردارد، بلكه همواره تلاش كرده كه به هر نحو ممكن مفاهيم ديني را به سود خود تحريف كند.

اين مدير سينمايي در توضيح بيشتر گفت: سينماي غرب هميشه تحت نفوذ صهيونيست‌ها بوده به نحويكه شاهديم آثاري همانند «ده فرمان» با آن سرمايه عظيم ساخته مي‌شود يا اينكه «اسپيلبرگ» در فيلم «فهرست شيندلر» واقعه هولوكاست را از نگاه غربيان تفسير مي‌كند.

باكيده متذكر شد: البته توضيحات فوق بدين معنا نيست كه تمامي آثار غربي از واجد ويژگي‌‌هاي فوق هستند، بلكه تعداد معدودي اثر نيز وجود دارد كه به واسطه فطرت خداجوي سازندگانشان توليد شده و مي‌توان در آنها نشانه‌هاي از دين‌مداري را مشاهده كرد.

باكيده در ادامه توضيح داد: لازم به ذكر است كه صنعت سينما در آمريكا به شكلي حرفه‌اي دنبال مي‌شود كه در آن جذب مخاطب حرف اول را مي‌زند بنابراين شاهديم كه توليدات آنها از امكانات و تكنيك‌هاي مناسبي سود مي‌برند كه سبب شده مخاطب جهاني به سمتشان سوق پيدا كنند.

براي اينكه بتوان اين بحث را به شكلي منسجم‌تر پيش برد در ادامه اين گزارش از نظر يكي از كارشناسان ديني درباره اين بحث بهرمند شديم. حجت‌الا‌سلام‌و‌المسلمين سيد«كاظم محلوجي» پژو‌هشگر علوم قرآني با بيان اينكه سينماي غرب، سلاحي براي هجوم به اسلام است تصريح كرد: جهان غرب در طول تاريخ هميشه دشمني خود را نسبت به اسلام به طرق مختلف نشان داده كه جنگ‌هاي صليبي نمونه بارز آن است. در زمان حال نيز اين كينه‌توزي به روش‌هاي مختلفي در حال انجام است.

وي افزود: سينما به عنوان رسانه‌اي جذاب امروزه توانسته براي خود، مخاطبان بسياري كسب كند به شكلي كه نمي‌توان براي آن محدوده‌اي در نظر گرفت، همانگونه كه ستاره‌هاي هاليوودي در سراسر جهان علاقمند دارند.

اين روحاني در ادامه بحث تصريح كرد: بحث سينماي ديني را مي‌تواند از دو منظر مورد بررسي قرار داد از نگاه فني يا پرداخت‌هاي سياسي كه هر كدام تابع شرايط خاص خود است.

محلوجي اضافه كرد: بررسي وجه فني سينما ديني غرب در حوزه تخصصي من نيست، اما اگر بخواهم نظر خود را به عنوان يك مخاطب بگويم بايد گفت كه سينماي ديني غرب توانسته به زيبايي مفاهيم ماورايي را به تصوير كشد. نمونه بارز اين ادعا را مي‌توان در فيلم‌هايي كه در «سينما ماوراء» پخش مي‌شود مشاهده كرد.

وي در ادامه به نكته‌اي مهم درباره اين بحث اشاره كرد و گفت: آنچه كه مشخص است سينماي ديني غرب سياست‌هاي صاحبان خود را دنبال مي‌كند به همين دليل شاهديم در در برخي از اينگونه توليدات اسلام مورد حمله قرار مي‌گيرد.

اين روحاني سوال ديگر را مبني بر اينكه جدا از سياست‌هاي رايج در آثار غربي، تفكرات مسيحي در توليدات اينگونه چگونه مورد توجه قرار مي‌گيرند؟

محلوجي جواب داد: به عقيده من حتي تفكرات مسيحي نيز به نحوي در خدمت سياست‌گذران است، چراكه آنچه را كه ما در آثار غربي به عنوان انديشه‌هاي مسيحي مشاهده مي‌كنيم برگرفته از دستورات تحريف شده است به همين دليل نمي‌توان آنچنان كه لازم است به اينگونه توليدات اتكا كرد.

وي در پايان متذكر شد: نكته‌اي كه نبايد در اين بحث فراموش شود اين مهم است كه جهان غرب توانسته به واسطه امكانات و تكنولوژي تفكرات خود را به ديگر كشورها منتقل كند. سينماي ما نيز اگر خواهان پيشرفت است بايد تا آنجا كه مقدور است در زمينه توليدات ديني، حساب شده عمل كند.

البته برخي از توضيحات كارشناسان فوق به وضوح در فيلم‌هاي غربي به ويژه هاليوود قابل شهود است، اما بي‌انصافي‌ست كه بخواهيم تمام توليدات سينماي غرب را با يك مقياس سنجش كنيم، چراكه در همين سينما آثاري چون «الرساله»، «عمر مختار» و... توليد شده‌اند كه هنوز هم براي ما مسلمانان بهترين آثار ديني و انقلابي هستند.

در ادامه به اين موضوع (جست‌و‌جوي نگره‌‌هاي ديني در سينماي جهان) نگاهي ديگر مي‌كنيم. «شهريار بحراني» كارگردان سينما كه هم‌اكنون در حال ساخت فيلم قرآني «ملك سليمان» است با بيان اينكه جامعه بشري از جمله سينما به سوي ظهور مي‌رود، اظهار كرد: به عقيده من جامعه بشري به سمت «ظهور» در حال حركت است به همين دليل انسان‌هاي آگاه و متعهد در اين مسير حركت مي‌كنند و در راهي گام مي‌نهند كه ارزش‌هاي الهي ركن اصلي آن است تا بدين واسطه خودشان را براي يك اتفاق بزرگ آماده كنند كه اين رويكرد در هنر متعهد نيز در حال رخ دادن است.

وي افزود: در سينماي جهان توجه به داستان‌هايي كه منبعث از قصص اساطيري‌ است بيشتر شده و با ساخت چنين توليداتي تفكري نو در جهان حاكم شده است. به هر حال نمي‌توان گفت كه تفكرات ناب الهي در سينماي جهان به شكلي كامل موجود است و به همين دليل آثار سينمايي نيز از كيفيت‌هاي ايده‌آل معنايي به دور است.

اين فيلمساز سينماي ديني ما را در مقايسه با سينماي جهان اينگونه توصيف كرد: خوشبختانه ما در كشوري زندگي مي‌كنيم كه پايه اصلي آن قرآن است و از حكومتي برخورداريم كه براساس ولايت در حال حركت است. اين ويژگي سبب شده كه فرامين الهي در كشور ما بهتر اجرا شود اما در جوامع ديگر اين امكان تا اين حد فراهم نيست.

«فرج‌الله سلحشور» كارگردان سينما ديگر سينماگري است كه در اين گزارش از نظراتش سود برده شد. وي معتقد است: در بخش نخست از اين گفت‌و‌گو درباره رويكرد سينماي غرب به سوي مفاهيم ديني، بايد بررسي كرد كه اين نوع گرايشات از چه نوعي است، چراكه به عقيده ما (مسلمانان) دستورات و مفاهيم ديني فراميني است كه از طرف خدا و به واسطه رسولان به انسان منتقل مي‌شود.

وي افزود: اما آن چيزي كه امروزه ما در غرب شاهد آن هستيم نشاني از دين جامع و كامل در آن به چشم نمي‌خورد، چون هم خدا به شكلي در غرب تحريف شده و هم دين، بنابراين در نهايت اين انسان است كه تصميم گيرنده اصلي است.

اين سينماگر در تكميل توضيح فوق اعلام كرد: به اعتقاد من آن فيلمي كه در غرب به اسم اثر ديني توليد مي‌شود، هيچ ارتباطي با دستورات آسماني ندارد و تنها انديشه‌هاي يك فرد از آموزه‌هاي مذهبي‌ست. البته اين نكته را نيز بايد در نظر داشت كه هر فردي از ذهنيات مذهبي اطراف خود تاثير گرفته، اما بايد ديد اين تفكرات شخصي تا چه حد بر پايه آموزه‌هاي دين حقيقي استوار است.

وي در جواب به سوالي ديگر مبني بر اينكه با توجه به توضيحات شما سينماي غرب تا به حال در مقابل كليسا بوده است، اظهار كرد: نمي‌توان گفت كه در مقابل كليسا بوده، چون همانگونه كه در توضيحات فوق ذكر كردم فيلمساز غربي انديشه‌هاي ديني خود را از كليسا وام‌ گرفته، كليساي كه به عقيده ما از مسير اصلي خود منحرف شده به همين دليل مي‌توان گفت كه سينماي غرب در واقع هم در خدمت كليسا‌ست و هم در مقابل آن!

سلحشور در پاسخ به پرسش ديگر ما مبني بر اينكه ويژگي بارز آثار ديني در سينماي غرب منوط به چه شاخصه‌اي است، اظهار كرد: اگر مي‌بينيم كه برخي فيلم‌هاي ديني در غرب توانسته با مخاطب ارتباط برقرار كند به واسطه عمق پيام و مفهوم آن اثر نيست، بلكه دليل اصلي را بايد در ساختار حرفه‌اي آن جستجو كرد.

وي افزود: براي نمونه اگر مي‌بينيم فيلم همانند «مصائب مسيح» توانمندي لازم را در جذب مخاطب دارد تنها به واسطه قدرت سينما است كه بدان دست يافته، چون سينما قادر است بي‌مبناترين حرف‌ها را به مناسبترين شكل به مخاطبان منتقل كند.

كارگردان سريال حضرت ايوب (ع) در پايان متذكر شد: به عقيده من فيلمي كه مبتني به باورهاي تحريف شده ديني‌ست نمي‌تواند به روي مخاطب تاثيرگذار باشد و اگر هم عكس‌العمل‌هاي در مقابل فيلم‌هاي ديني غرب ديده مي‌شود ناقص و مقطعي‌ست. براي نمونه مي‌توان از فيلم «ده فرمان» نام برد كه نتوانست مخاطبان را جذب تفكر يهود كند.

درباره توضيحات سلحشور نمي‌توان عكس‌العملي روشن نشان داد، چراكه يا بايد با حرف‌هاي اين فيلمساز موافق بود يا مخالف و حدي وسطي براي روبه‌رو شدن با آن وجود ندارد!

«محمد‌رضا ورزي» كارگردان سينما به عنوان آخرين سينماگري كه از نظراتش در اين مصاحبه سود برده شده، اظهار كرد: امروزه اسلام در جهان غرب رشد چشمگيري پيدا كرده و همين مسئله سبب شده تا سياستمداران غربي به اين فكر بيفتند كه به واسطه سينما تفكرات ديني خود را اشاعه دهند تا به نوعي بتوانند در مقابل گرايش روزافزون اسلام سدي ايجاد كنند.

اين سينماگر به مطلب فوق اضافه كرد: حتي گرايش مردم در غرب به اسلام، واتيكان را نيز نگران كرده است، بنابراين با سفارش و سرمايه‌گذاري سعي مي‌كند به هر نحوي شده آيين مسيحيت را به واسطه سينما تبليغ كند.

وي افزود: دليل ديگر اين است كه، براي غربيان نيز مسلم شده كه تفكرات مادي نمي‌تواند جايگزيني مناسبي براي ارزشهاي ديني باشد. همين مسئله سبب شده كه توليد فيلمهاي ديني يا ماورايي در سينماي جهان به ويژه غرب رشد چشمگيري پيدا كند.

خبرنگار ايكنا در اين بخش از گفت‌و‌گو سوال كرد كه آيا توليدات ديني در سينماي غرب توانسته در جهت تقويت ايمان مخاطبان عمل كند؟

ورزي سوال فوق را اينگونه جواب داد: اگر نظر من را بخواهيد مي‌گويم نه؛ زيرا روشي كه در ساخت فيلم‌هاي ديني در غرب لحاظ مي‌شود رويكردي مناسب نيست و هنوز هم بسياري از اينگونه توليدات با تصاوير غير اخلاقي همراه است. بهترين نمونه براي اين توضيح فيلم «كد داوينچي» است.

كارگردان فيلم «ابراهيم خليل الله»(ع) خاطرنشان كرد: اما نمي‌توان كتمان كرد كه توليدات ديني در سينماي غرب يك امتيازاتي نيز با خود به همراه دارد كه براي نمونه مي‌توان از تكنولوژي برتر اينگونه آثار نام برد كه سبب شده فيلم‌هاي ديني غرب با وجود عدم محتوا، بتواند جذابيت تصويري داشته باشد.

وي در پاسخ به پرسش پاياني مبني بر اينكه آيا سينما در غرب همگام با كليسا عمل كرده يا مقابل آن، گفت: به طور مشخص نمي‌توان جواب اين سوال را داد، چون هر از گاهي سينماي غرب به نحوي متفاوت در مقابل كليسا ظاهر مي‌شود در جاي دوشادوش آن و در زماني ديگر مقابل آن، بنابراين مي‌توان گفت كه توجه به دين در سينماي غرب وابسته به زمان و شرايط است.

از مجموع اين گزارش مي‌توان نتيجه گرفت كه توجه به دين در سينما رشدي آشكار پيدا كرده است به همين دليل مي‌بينيم كه حجم اينگونه توليدات رشد چشمگيري پيدا كرده است، اما نكته مهم اين است كه اينگونه توليدات هيچگاه آنچنان كه بايد در خدمت دين نبوده و بيشتر اهداف صاحبان اين صنعت را دنبال مي‌كرده است. حال در اين وضعيت وظيفه ما سنگين‌تر مي‌شود بدين نحو كه سينماي ما نيز بايد سعي كند كه كيفيت فني خود را بالا برد تا بتواند در مقابل چنين آثاري عكس‌العمل مناسب داشته باشد، رويكردي كه تا به حال آنچنان كه بايد در سينماي ما جدي گرفته نشده است.
يکشنبه 24 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 166]