جلوه هاي ماه مبارك رمضان در تاجيكستان

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: جلوه هاي ماه مبارك رمضان در تاجيكستان
دوشنبه - تاجيكستان از جمله كشورهاي مسلمان آسياي مركزي است كه پس از استقلال از شوروي سابق در آن بازگشت به فرهنگ و آداب و سنتهاي ملي و اسلامي خود مورد توجه قرار گرفت ، يكي از آنها گرامي داشتن ماه مبارك رمضان و عيد فطر است .

گزارش از عارف شيرزاد
مسلمانان تاجيكستان ماه رمضان را همواره بعنوان عزيزترين ماه خداوند ، ماه مغفرت الهي ، ماه بخشش گناهان ، ماه نزول قرآن و ماه ميهماني خدا بسيار عزيز و گرامي مي دارند و در آن با اخلاص تمام به گرفتن روزه و اقامه نمازهاي مستحبي مي پردازند.
آميزش فرهنگ و تمدن غني تاجيكان با فرهنگ اسلامي و آموزه هاي ديني واحكام دين مبين اسلام سبب شده است كه ماه رمضان در اين ديار به ماه دوستي ، محبت ، عشق ، صفا و كمك به همنوعان شهرت يابد.
حضور پرشور در مساجد ، گزاردن نماز تراويح ، كنار گذاشتن كدورتهاي گذشته ، بخشش يكديگر، آشتي كردن و هديه دادن به خويشاوندان و همسايگان از رسم هاي ديرين تاجيكان در اين ماه خدا است .
نماز تراويح كه بيست ركعت است هر شب ماه رمضان در مساجد مختلف شهرها و روستاهاي تاجيكستان و يا در خانه ها به صورت گروهي اقامه مي شود، بيشتر مردان در مسجد و زنان در خانه اين سنت را بجاي مي آورند.
در دوران شوروي سابق مردم مسلمان تاجيكستان نماز تراويح را مخفيانه در خانه ها مي خواندند و بعد از فروپاشي شوروي نيز با وجود مساجد و آزادي مذهبي در برخي مناطق و محلات هنوز هم اين مراسم در خانه ها و در قالب گروه هاي كوچك طبق عادت و عرف گذشته خوانده مي شود.
در بيشتر مساجد تاجيكستان هرشب هنگام بجا آوردن نماز تراويح يك جزء قرآن مجيد قرائت مي شود تا نمازگزاران بتوانند تا پايان ماه مبارك قرآن را ختم كنند.
حافظان قرآن مجيد كه وظيفه قرائت آيات قرآن در نماز تراويح را دارند و نماز به امامت آنها برگزار مي شود گاه يك يا دو ماه پيش از ماه رمضان به اصطلاح تاجيكان چله مي نشينند و محفوظات خود را دوره مي كنند.
ماه مبارك رمضان از منظر مسلمانان تاجيك بستر اصلي دينداري ،عبادت و ارتباط با خدا است و براين اساس آنها سعي مي كنند با قرائت قرآن ، برگزاري نماز تراويح و سرودن اشعار ويژه جلوه هاي ماه مبارك رمضان را حفظ و به كودكان خود و نسل آينده منتقل كنند.
جمله "رمضان مبارك " تا آخر اين ماه بين تاجيكها رد و بدل مي شود و آيين موسوم به " رب من " از معروف ترين و رايج ترين شعائر تاجيكها در اين ماه است كه تا حدي زيادي توانسته در 80 سال حاكميت كمونيست كه مخالف هرگونه شعائر ديني بود سنت هاي رمضان را حفظ كند.
مراسم "رب من " خواني در گذشته در تمام مناطق فارس زبان آسياي ميانه نظير" بخارا، سمرقند، خجند ، پنجكنت ، اوراتپه ، قشقه دريا ، سرخان ، حصار ، قراتگين ، درواز ، ختلان و بدخشان با تفاوتهاي لهجه اي وجود داشت .
اگرچه اين سنت ديرينه اكنون در شهر دوشنبه پايتخت تاجيكستان كمتر به چشم مي آيد ولي در روستاها و مناطق كوهستاني آن همچنان پا برجا است .
مراسم رب من خواني بعد از ضيافت افطار برگزارمي شود و كودكان در گروه هاي چند نفره با يك سرگروه كه صداي بهتر دارد در كوچه ها به راه مي افتند و به در خانه ها مي روند.
كودكان پس از تبريك ماه رمضان به صاحب خانه همزمان شروع به همخواني اشعار "رب من " با مضمون حمد و سپاس خدا و طلب بخشش و بركت از درگاه او مي كنند و صاحب خانه نيز به آنها هديه مي دهد.
جامعه شناسان تاجيك معتقدند سرودن و خواندن اشعار رمضاني تلاشي از سوي سرايندگان و خوانندگان براي حفظ آيين هاي اسلامي و ترويج دين اسلام در شكل مردم پسند در گذشته بوده است .
مردم با سخاوت تاجيكستان در ماه رمضان سفره هاي خود را كه " دسترخوان " گفته مي شود براي پذيرايي از ميهمانان روزه دار خود با انواع خوردني ها ااعم از نان ، شيريني ، آجيل و ميوه و غداهاي گرم پهن مي كنند.
تنوع غذايي در سفره افطاري خانواده تاجيك به حدي است كه هر تازه واردي به شدت تحت تاثير ميهمان نوازي تاجيكها قرار مي گيرد.
خوراكي ها و شيريني هاي محلي موسوم به "نشالا" ، "حلوا كنجدي " و "شيرچاي " ، شوربا و آش پلو معمولا در ضيافت هاي افطار زينت بخش دسترخوان هر مسلمان تاجيك است .
مردم تاجيك قبل از افطار در مساجد به تلاوت قرآن كريم مي پردازند وبعد از اقامه نماز مغرب به سفرهاي ضيافت افطار مي روند.
افطاري در بين تاجيكها بسيار زياد است و پذيرايي از ميهمانان و اطعام مستمندان در اين ماه الهي سنت حسنه اي است كه تاجيك ها آن را از نياكان خود به ارث برده اند.
تاجيكها درماه رمضان به دادن زكات و دستگيري افراد نيازمند هم اهميت زياد مي دهند و سعي مي كنند فقراي محله خود را دراين ماه كمك كنند.
در طول ماه مبارك رمضان غير از زكات ، برخي از روزه داران ، خيرات خود را در قالب وجوه نقد ، مواد غذايي و پوشاك به مساجد محل اهدا مي كنند و در روز عيد فطر بين نيازمندان با نظارت خطيب مسجد توزيع مي شود.
دراين ميان شب قدر در بين مسلمانان حنفي مذهب و ديگر مسلمانان تاجيكستان از جايگاه بسيار ارزشمندي برخوردار است و هر روزه دار تاجيك در طول ماه مبارك رمضان براي رسيدن اين شب لحظه شماري مي كند.
با نزديك تر شدن شب بيست و هفتم ماه مبارك رمضان كه طبق روايات اهل سنت شب نزول قرآن كريم است معنويت خاصي بر مساجد تاجيكستان حاكم مي شود و روزه داران با صدق و صفاي وصف ناپذير آماده نيايش ويژه مي شوند.
عده اي هم در آستانه اين شب مبارك منازل خود را براي پذيرايي از مهمانان خدا آماده مي كنند تا در شب احيا ميزبان جمعي از خويشان خود باشند.
اين عده خود را آماده پذيرايي از مهماناني مي كنند كه قرار است شب تا صبح به اقامه نماز نافله ، تلاوت قرآن و راز و نياز با پروردگار بپردازند.
در مساجد محلات مختلف شهر دوشنبه پايتخت تاجيكستان در اين ايام جنب و جوش محسوسي به چشم مي خورد و مردم روزه دار هر محل به سهم خود براي تهيه غذاي افطار و سحري شب زنده داران كوشش مي كنند.
افراد خير هر محل هم مواد غذايي لازم براي تهيه سفره افطار و سحري را از چند روز پيش در اختيار مساجد قرار مي دهند تا در ثواب شب قدر سهيم باشند.
مردم اين كشور اسلامي در اين شب با اجتماع در مساجد محل و يا در منازل بزرگان خانواده شب را با ذكر خدا و نيايش پروردگار به صبح مي رسانند و براي قبولي طاعات خود در ماه رمضان دعا مي كنند.
مسلمانان اين ديار هم مانند ساير مسلمانان شب قدر را شب آمرزش گناهان مي دانند و معتقدند كه بنا به وعده خداوند ، دراين شب تمام گناهان افراد اهل توبه بخشيده مي شود.
مردم مسلمان تاجيكستان همچنين عيد فطر از بزرگترين اعياد خود مي دانند و در اين روز به ديدار همديگر شتافته و عيد را تبريك گفته و از خداوند منان طلب قبولي طاعات و عبادات ماه رمضان را مي كنند.
تاجيكستان هفت ميليون و 200 هزار نفر جمعيت دارد كه بيش از 95 درصد از آن را مسلمانان تشكيل مي دهند كه از اين ميزان 5 درصد شيعيان اسماعيلي ، 3 درصد شيعيان اثني عشري و مابقي اهل سنت حنفي مذهب هستند.
طبق قانون اساسي تاجيكستان فعاليت هاي ديني در اين كشور آزاد است و در حال حاضر در سه هزار و 215 مسجد در مناطق مختلف آن به طور منظم نماز جمعه و جماعات برگزار مي شود.
آساق **305**1789**1513
شنبه 23 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 236]