مسؤول پروژه همكاري ايران و«سرن» با تاكيد بر تخصيص بودجه عنوان كرد؛ ساخت قطعات تازه اي از بزرگترين پروژه علمي بشر در ايران

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: مسؤول پروژه همكاري ايران و«سرن» با تاكيد بر تخصيص بودجه عنوان كرد؛ ساخت قطعات تازه اي از بزرگترين پروژه علمي بشر در ايران
قدرتمندترين شتابگر ذرات جهان كه با هدف كشف اسرار كائنات طراحي شده، با گسيل نخستين پرتو پروتوني در تونل عظيم LHC راه اندازي شد.

به گزارش ايسنا، متعاقب شروع كار شتابگر بزرگ LHC در مركز تحقيقاتي عظيم سرن در شهر ژنو - حدود ساعت 9 و 50 دقيقه بامداد چهارشنبه 20 شهريور حدود پنج دقيقه پس از چرخش پروتونها در مدار - نخستين برخورد پرتو پروتون با آشكارساز در آزمايشهاي CMS مشاهده شد.
CMS يكي از چهار آزمايش اصلي است كه در LHC ساخته شده و تيمي از محققان پژوهشكده دانشهاي بنيادي از ايران نيز در آن مشاركت دارند.
همكاريهاي ايران مربوط به ساخت قسمتهايي از آشكارساز و مشاركت در آزمايش و تحليل نتايج آزمايشهاست.
رئيس پژوهشكده ذرات و شتابگرهاي پژوهشگاه دانشهاي بنيادي كه پروژه بزرگ LHC را بزرگترين پروژه تحقيقاتي جهان مي داند در گفتگويي ضمن تشريح جزئياتي از اين پروژه بزرگ بين المللي، اهداف و دستاوردهاي مورد انتظار، سهم و روند همكاريهاي ايران در اين طرح و مشكلات فراروي گسترش اين همكاريها، حمايت بيشتر مسؤولان را براي گسترش همكاري محققان ايراني و كسب جايگاهي در خور كشورمان در اين پروژه علمي بين المللي خواستار شد.
به گفته وي به دليل مسائل مالي و عدم تخصيص اعتبارات لازم، همكاري ايران با اين پروژه بسيار محدود و حتي كمتر از برخي كشورهاي منطقه است كه در چنين شرايطي، حضور مؤثر در اين طرح عظيم بين المللي و قرار نگرفتن در حاشيه آن جز با افزودن يكي، دو رقم به بودجه اندك تخصيصي امكان پذير نيست، تا شايد بتوان سهمي در حد كشورهايي مثل پاكستان و ارمنستان در اين پروژه پيدا كرد.

شتابگر عظيم سرن، بزرگترين پروژه علمي بشر
دكتر حسام الدين ارفعي خاطر نشان كرد: پروژه شتابگر عظيم LHC اگر چه از سال 1995 زيرنظر مركز تحقيقات هسته اي اروپا (سرن) آغاز شده، ثمره حدود 25 سال كار فكري برنامه ريزي، مهندسي و فني متخصصان كشورهاي مختلف جهان است.
پروژه LHC شايد بزرگترين پروژه علمي باشد كه مطمئناً در مقايسه با پروژه هايي مثل ساخت ماهواره ها و پرتاب فضاپيماها عمق و حجم علمي بيشتري دارد، طرح عظيمي كه دانش بشر را به ابعادي تازه مي رساند.
وي با اشاره به اين كه پژوهشگاه دانشهاي بنيادي از سال 2001 طي قراردادي كه بين وزير علوم وقت و رئيس سرن امضا شد، همكاري خود را در پروژه شتابگر عظيم سرن آغاز كرده درباره اهميت آزمايشهاي اين شتابگر گفت: همان طور كه علم كوانتوم كه 100 سال پيش پايه گذاري شده، امروز به كاربرد رسيده كشفيات امروز در LHC هم طي 50، 60 سال آينده كاربردهاي خود را پيدا مي كند و البته مهمتر از اين كاربردها، دانشي است كه درباره طبيعت پيدا مي كنيم و گام هايي كه در جهت كشف اسرار جهان بر مي داريم. سرن از نظر مهندسي ساختمان، برق و ساير ابعاد، شاهكار و بي نظير است و فقط فيزيك آن نيست كه به سرحد دانش رسيده بلكه ساير علوم و تكنيكهاي مهندسي آن هم سرحدي است كه باعث مي شود تكنيكها و روشهايي ابداع و به عرصه صنعت و فناوري منتقل شده و آنها را متحول كنند. مثل شبكه عظيم اينترنت كه از همين سرن آغاز شده و اكنون صحنه علم و فرهنگ و تكنولوژي و اقتصاد جهان را متحول كرده است.
وي تصريح كرد: در ادامه اين پروژه از چند سال ديگر علاوه بر پروتونها، هسته سرب و طلا نيز در اين شتابگر استفاده خواهد شد كه اطلاعات بسيار بيشتري را در خصوص ذرات بنيادي در اختيار دانشمندان قرار مي دهند.

سياه چاله هاي كوچك LHC كسي را نمي بلعند!
وي در ادامه در پاسخ به سؤالي درباره مخاطرات احتمالي راه اندازي شتابگر عظيم LHC خصوصا نگرانيهايي كه درباره تشكيل سياه چاله در آن مطرح مي شود، گفت: احتمال ايجاد سياه چاله هايي كوچك در جريان كار شتابگر وجود دارد ولي خطري كسي را تهديد نمي كند، چون پروسه هايي مشابه اين با شدت و تعداد كمتر در برخورد پرتوهاي كيهاني به جو زمين رخ مي دهد، لذا اگر قرار باشد خطري در شتابگر LHC ايجاد شود، بايد در جو هم چنين اتفاقي مي افتاد كه چنين نيست.
دكتر ارفعي افزود: از طرف ديگر سياه چاله هاي كوچكي كه احتمالاً در شتابگر سرن ايجاد مي شوند، با همان سرعت هم، متلاشي مي شوند، لذا فرصت بلعيدن كسي يا چيزي را نخواهند داشت، همچنان كه در جو چنين اتفاقي نمي افتد، بنابراين با خيال راحت اين آزمايشها را انجام مي دهيم و دانشمندان خود را آماده كرده اند كه حتي اگر سياه چاله اي ايجاد شده و از بين برود، بتوانند از روي اثرات، آن را شناسايي كرده و از اتفاقات ديگر تفكيك كنند.

سهم ايران در آزمايش CMS شتابگر سرن
دكتر ارفعي، تصريح كرد: در پروژه LHC چهار آزمايش بزرگ با آشكارسازهاي فراواني طراحي شده كه در چهار محل تلاقي دو پرتو پروتوني قرار گرفته اند. يكي آزمايشي به اسم اطلس كه يك دستگاه آشكارساز عظيم است و در مقابل آن دتكتور عظيم ديگري موسوم به CMS قرار گرفته و علاوه بر اين دو آزمايش كه اهداف متعددي دارند، دو آزمايش كوچكتر موسوم به LHCB و ALICE هم وجود دارد كه اهداف خاصتري را دنبال مي كنند. همكاريهاي محققان ايراني در اين پروژه كه از حدود سال 2001 آغاز شده مربوط به آزمايش CMS است.
وي خاطر نشان كرد: مسؤوليت ساخت دو قطعه مكانيكي از آزمايش CMS با عنوان ميز نگهدارنده آشكار ساز HF و محفظه استوانه اي پوشاننده آن را بر عهده داشته كه اين طرح چند سال پيش با نظارت مهندسان ناظر سرن و انتقال دانش فني مربوطه با موفقيت در داخل كشور انجام و قطعه مربوطه به سرن فرستاده شده است.

سهم اندك ايران در سرن به دليل كمبود اعتبارات
مسؤول پروژه همكاري ايران و سرن در عين حال سهم كشورمان را در اين پروژه بزرگ با توجه به جايگاه در خور كشورمان و حتي در مقايسه با برخي كشورهاي منطقه اندك خواند و گفت: همكاريهاي ما بسيار مختصر است و علاوه بر ساخت دو قطعه ياد شده، سه نفر از دانشجويان ايراني تحصيلات دكتري خود را در سرن به پايان برده و همكاريهايشان را ادامه مي دهند و چهار نفر ديگر هم در سرن مشغول كارند و دو نفر هم در قسمت شتابگر سرن و يك نفر در آزمايش آليس در قسمت دتكتور همكاري دارد كه در مجموع با تعدادي كه در پژوهشكده ذرات و شتابگرهاي پژوهشگاه دانشهاي بنيادي در ارتباط با LHC كار مي كنند، تعداد نيروهاي ايراني فعال در پروژه به زحمت به تعداد انگشتان دو دست مي رسد، ولي اميدواريم آن قدر نيرو داشته باشيم كه در يك يا دو جنبه خاص از CMS متخصص شويم كه البته در وضعيت فعلي و بودجه بسيار ناچيزي كه داريم، ميسر نيست.
وي تصريح كرد: كل بودجه اي كه طي سالهاي همكاري با اين پروژه (2001 تاكنون) هزينه كرده ايم شايد حدود يك ميليون دلار باشد كه از طريق وزارت علوم، تحقيقات و فناوري (ايسمو) تخصيص داده شده كه در مقايسه با ساير كشورها بسيار اندك است؛ به طوري كه كشوري مثل پاكستان لااقل در دو مرحله كه اطلاع دارم 15 ميليون دلار به سرن كمك كرده، تركيه علاوه بر سرمايه گذاري بسيار بيشتر، ضمن اين كه متخصصان زيادي از دانشگاههاي آن كشور با سرن همكاري دارند، حدود 100 نفر نيرو در سرن دارد كه نيروهاي اندك ما با آنها قابل مقايسه نيست در حالي كه مسؤولان پروژه كه تعامل بسيار خوبي با ما دارند هم از ما انتظار دارند كه همكاريهاي خود را در قسمت هاي ديگر توسعه بدهيم.
دكتر ارفعي خاطر نشان كرد: اگر بخواهيم واقعاً نقشي در پروژه LHC داشته باشيم بايد يك فاكتور 10 تا 50 مقابل رقم فعلي بودجه اختصاصي قرار بگيرد تا سهم در خور ملت 70 ميليوني ايران را ادا كند، به اين ترتيب مي توانيم از لحاظ علمي پيشرفت كرده و نام كشور را اعتلا دهيم.
شنبه 23 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 138]