مروري بر وضعيت پخش فيلم هاي خارجي در ايران

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: مروري بر وضعيت پخش فيلم هاي خارجي در ايران
بخش نخست
جهان امروز جهان تصوير است عصري كه از آن با عنوان عصر انفجار اطلاعات ياد مي شود و عصاره اش تصوير است . به عبارتي جذابترين موثرترين كارآمدترين و ماندگارترين شيوه بيان و ارائه اطلاعات به مخاطبان در هزاره سوم تصوير است . روانشناسي مدرن نيز بيانگر اين واقعيت است كه تاثيراتي را كه تصوير بر ذهن انسان مي گذارد قابل مقايسه با هيچ گفتار و كلامي نيست .
بي شك عمده ترين مصداق تصوير در عصر حاضر سينماست كه امروزه در جهان كوچك شده عصر ارتباطات به يكي از مهم ترين رسانه هاي شكل دهنده افكار عمومي بدل شده است . سينما يك وسيله القاگر و ارتباطي است كه با بهره گيري از جادوي تصاوير متحرك به همراه كلام و موسيقي به يك پديده تاثيرگذار در زندگي بشر تبديل شده است .
هنر صنعت سينما در طول بيش از يك قرن تجربه با تغيير و تحولات گسترده و عميقي روبرو بوده است . شايد در روزگاران دور تنها تلقي مردم از رفتن به سينما و به تماشا نشستن يك فيلم در پركردن اوقات فراغت خلاصه مي شد اما تاثيرات شگرفي كه اين ابزار دوران مدرن بر ذهن و روح مخاطبان خود گذاشته متفكران و انديشمندان را به اين يقين رسانده كه سينما ابزار استراتژيك مهمي است كه از طريق آن مي توان به انتشار و القاي باورها و انديشه ها پرداخت . از اين رو است كه اختراع سحرانگيز « برادران لومير » با قدرت تاثيرگذاري خارق العاده و ظرفيت هاي فراوانش به عنوان يكي از مهمترين كانال هاي ارتباطي با مردم متفكران را بر آن داشته تا در راه تحقق اهداف خود از اين ابزار نيز بهره كامل را بگيرد.
امروزه به مدد شبكه هاي مختلف ويدئويي پرده سينماها و شبكه هاي مختلف صدا و سيما شاهد به نمايش درآمدن انبوهي از توليدات كشورهاي مختلف دنيا هستيم كه هر يك تلاش مي كنند تا همچون سفيراني فرهنگي باورها عقايد و الگوهاي خود را به مخاطبانشان در سراسر دنيا از جمله مردم ايران انتقال دهند. همين موضوع باعث شده تا مسئولان سازمان ها و دستگاه هاي مختلف كه هر يك به نحوي با اين پديده در تعامل هستند توجه و عنايت ويژه اي نسبت به آثاري كه قرار است در اختيار مخاطبان ايران قرار گيرد داشته باشند. اما اينكه توجه مسئولان تا چه حد بر اساس واقعيت هاي موجود فضاي فرهنگي كشور و نيازسنجي مخاطبان برنامه ريزي شده و دقيق است پرسشي است كه پاسخ آن نياز به تحليل و بررسي بيشتر دارد.
بيست و ششمين جشنواره بين المللي فيلم فجر ميزبان تعداد زيادي از آثار شناخته شده از سراسر جهان در بخش هاي مختلفي چون جام جهان نما (مسابقه فيلم هاي بلند و كوتاه سينماي بين الملل ) و جلوه گاه شرق (مسابقه سينماي آسيا) بود. ميزبان بودن به طور خودكار امتيازهايي به همراه دارد كه استفاده درست و اصولي از آنها مي تواند اهداف از پيش تعيين شده اي را تحقق بخشد. مروري بر فيلم هاي خارجي شركت يافته در اين دوره از جشنواره به يقين مي تواند در قضاوت جشنواره تاثيرگذار باشد. گفتني است كه برخي آثار شركت يافته در جشنواره از شبكه هاي مختلف سيما نيز به نمايش در مي آيند كه اهميت موضوع را چند برابر مي كند.
غير قابل انتشار
توليد : آمريكا و كانادا كارگردان : برايان دي پالما
فيلم با نمايش موقعيت سربازان آمريكايي بر روي پل ورودي شهر سامره از جوانب مختلف آغاز مي شود. گرماي شديد تجهيزات انفرادي پوشش كامل لباس نظامي و كلاه كاسكت بر سر هر يك از آنان حكايت از وضعيت عصبي و نگران سربازان دارد. خودروها به پست هاي مكرر ايست بازرسي مي رسند. انفجارهايي در فاصله دورتر انجام مي گيرد. تيراندازي سربازاني كه به يك خودروي شخصي حامل بيمار صورت مي گيرد. در آسايشگاه سربازان مدام از خاطرات قبل از جنگ از گذشته خود در آمريكا و ازماموريت هايي كه انجام داده اند حرف مي زنند. يكي از سربازان با زن خود در نيويورك چت مي كند و مرتب از اوضاع روزانه گزارش مي دهد.
سربازان ايست بازرسي كه هر روز دو دختر عراقي 12 و 14 ساله را هنگام رفتن به مدرسه مي بينند بعد از فراغت از خدمت روزانه و تنها از روي تفريح به خانه آنها وارد مي شوند و سپس از روي ترس مجبور به تيراندازي مي شوند. بر روي تصاوير مستندگونه فيلم گفتار متن اضافه شده و موقعيت سربازان گرفتار آمريكايي براي بينندگان شبكه تلويزيوني گزارش مي شود.
غير قابل انتشار بعد از سه سال از افشاي شيوه هاي ضد بشري زندان ابوغريب ساخته شده است و چيزي بيش از يك بيانيه ساختگي جهت برانگيختن حس ترحم بر احوال سربازان گرفتار شده آمريكايي ارائه نمي دهد. سربازان از كشته شدن دوستان شان مي گويند تا احساس همدردي مخاطبان را برانگيزند. در اين فيلم خشونت آمريكايي اگر ديده مي شود از روي ايجاب رو در رويي با دشمن نامرئي است . در بين عراقي ها كسي با استانداردهاي شهروند متمدن آمريكايي ديده نمي شود و تنها بچه هاي مدرسه اي هستند كه با سربازان شوخي مي كنند كه آن را هم گفتار متن وسيله اي براي به دام انداختن آمريكايي ها توجيه مي كند. در اين فيلم هيچ افسر آمريكايي ديده نمي شود كه فرمان كشتار بمباران هاي هوايي و ... را صادر كند. گفتار متن باز هم از اخبار كنگره آمريكا مي گويد كه به ارتش فشار وارد مي آورد تا با اعلام جدول زماني تعيين شده عراق را ترك كند.
بعد از حركت هاي مردمي در شهرهاي بزرگ آمريكا مادر يكي از كشته شدگان جنگ در عراق رهبري اعتصاب ها و حركت اعتراض آميز را برعهده گرفت . اقشار مختلف مردم آمريكا به ويژه پدران مادران و همسران كساني كه در عراق مي جنگند دولت جنگ طلب جورج بوش را با بحران مواجه كردند. طبق سنت معمول نظام سياسي آمريكا حزب مخالف (دموكرات ) با دادن وعده هايي به مردم و دعوت به آرامش از آنان حركت هاي مردمي را خنثي مي كند و متعاقب آن سري فيلم هاي « غير قابل انتشار » و ... در كاركرد يك سوپاپ اطمينان ساخته شده و شبكه هاي مختلف تلويزيوني بمباران خبري را شدت مي بخشند.
تاكنون ده ها فيلم و كتاب تاريخي از عملكرد پنتاگون و سيا توسط هاليوود پخش شده اند كه بمباران اتمي شهرهاي ژاپن و كشتار با آلماني V و 2 V بمب ها و گلوله هاي آتش زا را توجيه مي كنند . آنها مدعي اند كه اگر آمريكا آن كشتارها را انجام نمي داد موشك هاي 1 لندن و شهرهاي ديگر را نابود مي كردند و ... از اينكه در داخل آمريكا نمايش فيلم « غير قابل انتشار » را محدود به سالن هايي كرده اند ازهمان نوع مخالفت هاي حزبي و اغلب حساب شده است كه در طي سال هاي پيشين با فيلم هاي به شدت آمريكايي مايكل مور صورت مي گرفت .
آلكساندرا
توليد : روسيه و مكزيك كارگردان : آلكساندر سوخوروف
آلكساندرا كه دو سال پيش شوهرش فوت كرده است سوار قطار شده و از پترزبورگ راهي چچن مي شود تا در اردوگاه از تنها نوه اش ديدن كند. آلكساندرا با كنجكاوي به قسمت هاي مختلف اردوگاه از آشپزخانه تا اسلحه خانه آسايشگاه محوطه استقرار نيروهاي زرهي محل تمرين واحدها و ... مراجعه مي كند و موقعيت ها را به خوبي به حافظه خود مي سپارد. در بيرون اردوگاه او با پسر جواني از اهالي چچن ديدار مي كند واجازه مي دهد خواسته هايش را بگويد. جوان چچني دو آرزو دارد يك رفتن به پترزبورگ و ديگري به مكه . آلكساندرا به وي امكان رفتن به پترزبورگ را مي دهد اما در مورد سفر به مكه هرگز.
پيرزن موقع خارج شدن از دروازه با انبوهي از درخواست سربازان روبرو مي شود. كلوچه سيگار شكلات و ... او در بازارچه كه اغلب فروشندگانش زنان چچني هستند با مليكا و ديگران آشنا مي شود. آلكساندرا در اردوگاه شب را سر مي كند. با دنيس (نوه اش ) يكي از افسران اردوگاه ديدار مي كند و او را ترغيب به زن گرفتن مي كند. دنيس بعد از مقاومت هاي نظامي گرانه اش موافقت مي كند. آلكساندرا درنظر دارد يكي از دختران چچني را كه در خانه مليكا ديده بود براي دنيس بگيرد. اردوگاه آماده عمليات شده واحدها به سرعت اما با نظم اردوگاه را ترك مي كنند. آلكساندرا براي خداحافظي نزد زنان چچني مي رود و با آنهايي كه دوست شده است قرار پذيرايي در خانه اش در پترزبورگ را مي گذارد.
قرارگاه هاي چوبي و موقت سربازان 19 ـ20 ساله كارهاي تكراري روزمره بي پولي و ... مردم را موجوداتي محكوم به از دست دادن بهترين سال هاي زندگي شان نشان مي دهد. افراد همه رنگ و بوي يكديگر را گرفته اند. جنگ و صلح جواني آنها را مي فرسايد ويكنواختي زندگي از آنها پيرسالي زودرس را ترسيم مي كند. يورش آخرين تانك ها توپ ها زره پوش ها و كاميونهاي حامل سربازان چرايي بودن آنها را در آن اردوگاه پرت و دور افتاده از شهر ضروري مي نمايد. از وجوه بارز فيلم آلكساندرا همانند فيلم آمريكايي « غير قابل انتشار » عدم حضور افسران مقابل دوربين است . سربازان موجوداتي دوگانه بين ملت و دشمن اند بنابراين مقامات نظامي مصون از عواقب نظامي گري نشان داده مي شوند. از طرفي تكيه فيلم بر مردانه بودن جنگ هاست كه مثلا هر زني در هر كجاي دنيا مخالف جنگ است .
آلكساندرا با زنان چچني درديدار اول دوست مي شود و ادامه دوستي شان پي گرفته شده و پايدار نيز خواهد ماند. نگاه كارگردان باز هم تبرئه سربازان روسي است . آنهايي كه در بي پولي جواني خودشان را براي امنيت و رفاه مردم چچن مي فرسايند. حركت آخرين ستون هاي زرهي و پياده كاربردي دوگانه دارد. اول اينكه نيروهاي روسي در صورت تحميل جنگ و عمليات پارتيزاني از اردوگاه شان بيرون مي آيند . دوم اينكه بهره برداري از نوع يازده سپتامبر 2001 آمريكا در روسيه هم با گروگان گيري در مسكو پشتوانه به اصطلاح جنگ هاي پيش دستانه است . دي پالما و سوخوروف چه آگاهانه و چه ناآگاهانه فيلمي با يك نگرش و كاربرد براي كشورشان ساخته اند. هر دو فيلم مستند گونه اند و بر عاطفه تماشاگر چنگ مي اندازند.
زندگي در ترس
توليد : ويتنام نويسنده تدوين گر و كارگردان : بوي تاك چوين
تاي سربازي در ويتنام جنوبي بوده و بعد از اعلام آتش بس به روستا نزد خانواده اش برگشته است . جرم اول او كه مشترك ميان هزاران نفر از ارتش ويتنام جنوبي تحت سلطه آمريكا بوده بخشوده شده است . برادر زن اول او كه كميسر منطقه اي است از گناه دوم تاي (داشتن زن دوم ) نمي گذرد و به رغم التماس هاي خواهرش تلاش مي كند تا تاي را به مقررات سوسياليستي ايالت در مورد افرادي كه زن دوم مي گيرند به دست قانون بسپارد.
تاي به اين نتيجه مي رسد كه بايد زندگي خود را از راه خنثي سازي مين هاي بازمانده از دوران حضور ارتش آمريكا و فروختن شان به دلال ها با زن دومش از سر بگيرد كه در همان حوالي است . تاي دختر بچه شش ساله از زن اولش را به خانه زن دوم مي آورد و كار را با ياد گرفتن از مردي كه مين خنثي مي كند تا در ازاي آن مشروبات الكلي بخرد ياد مي گيرد. نه ماه بعد در زايشگاه هم زمان هر دو زن تاي وضع حمل مي كنند و زن ها وجود يكديگر را به رسميت مي شناسند. برادر زن سخت گير تاي با گذشت زمان و بالاتر رفتن سن با بيوه يك فرمانده كشته شده ازدواج مي كند و از آزار دادن تاي دست مي كشد.
مشخصه هاي بارزي فيلم « زندگي در ترس » را از حيث انقلابي و استقلال طلب بودن ضد استعماري و عدالتخواه بودن تهي مي سازد. اين فيلم گرچه مين هاي كاشته شده در زمان جنگ با آمريكايي ها و فرانسوي ها را عامل خطر مي نامد اما در عمل درصدد اثبات اين مدعاست كه بدون سلطه ابرقدرت ها نمي توان زندگي كرد. برجاي ماندگان از استعمار مستقيم خارجي به علل مختلف با كينه ها حرص آز و بي رحمي و فقر در همه زمينه دست به گريبان هستند كل منطقه اي كه دوربين فيلم آن را درمي نوردد همچنان در وضعيت ماقبل ارباب و رعيتي زندگي مي كنند. ابزار توليد همان كج بيل ها و داس ها و ... يك قرن پيش در دستان مردم است . آثار تمدن از قبيل برق جاده مدرسه و غيره ديده نمي شود و به رغم سپري شدن سال ها از آتش بس بي سوادي و فقر بزه كاري و قاچاق و ... در همه جا گسترده است .
دراين فيلم ويتنام آمريكا را از ويتنام جنوبي اخراج كرده است و استقلال سياسي و تماميت ارضي خود را باز يافته است اما به همان اندازه به دست آوردن استقلال از آمريكا به اردوگاه مقابل يعني شوروي و چين داده شده و تنها سلاح هاي مدرن دراختيار كساني چون برادر زن تاي قرار داده شده است تا مردم را در دسته هاي منظم در تشريفات و مناسبت ها و ... راه ببرند. كمونيست ها نه كارايي لازم براي پاك سازي ميدان هاي مين را دارند و نه مردم را در اين راه آزاد مي گذارند تا بلكه زمين ها براي كشت محصول آماده گردد.
كمونيست هايي چون خانم « چوين » و برادر زن تاي براي انجام تشريفات و سركشي به هر جا كه مردم زندگي مي كنند موتورسيكلت و ... در اختيار دارند. زماني هم كه خانم چوين مردم را در صف هاي طويل به كار پاك سازي ميادين مين مي گمارند باز دهي شان صفر است . خانم چوين زماني موفق مي شود كه جشن پيشرفت راه بيندازد و مردم را با پرچم هايي كه بر سرچوبدستي بسته اند به كف زدن و هورا كشيدن وادارد كه همان فرد بيكاره و الكلي به آنها كمك مي كند و بالاخره جانش را هم به باد مي دهد.
تمركز فيلم بر روي ناداني رهبراني است كه به شعور آدمها اهميت نمي دهند و تنها بخشنامه هاي حزبي را قرائت مي كنند. از طرفي همين كمونيست ها هرازگاهي در برابر سمبل هاي بودايي مناسك ديني انجام مي دهند وتنها در پيشگاه مردم صلابت فردي و اعتقاد راسخ به كمونيسم از خود بروز مي دهند. از جنگ و صلح طبقه هاي حاكم با آمريكا و چين و ... تنها بدبختي هايش به مردم مي رسد و البته ناداني رهبران حزب كمونيست كه در آن شرايط بعد از سي سال جنگ با فرانسه و آمريكا (اكثر مردان در جنگ ها كشته شده و يا نقص عضو پيدا كرده اند) به راحتي از همكاري در ارتش آمريكا مي گذرند اما از گناه گرفتن زن دوم نمي گذرند. از طرفي فيلم « زندگي در ترس » با نمايان ساختن رهبري كاذب كمونيست ها كه در همه امور مردم دخالت مي كنند و آنان را در فقر و بزه كاري و قانون گريزي فرو مي برند زمينه هاي بازگشت نظام سرمايه داري ليبرال را به جاي استعمار نظامي گرانه پيشين فرانسه و آمريكا هموار مي كنند. در كل فيلم زندگي درترس ندامت نامه مقاومت در برابر لشكر كشي آمريكايي ها را به اذهان تماشاگران متبادر مي سازد و هيچ گونه اثري مثبت از مقاومت و استقلال طلبي و آن همه هزينه كردن انساني نشان نمي دهد.
جمعه 22 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 310]