قرآن كريم؛ در صدر پرترجمه‌ترين كتاب‌هاي جهان

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: قرآن كريم؛ در صدر پرترجمه‌ترين كتاب‌هاي جهان
گروه بين‌الملل: تعليم و تعلم قرآن كريم به‌عنوان مهم‌ترين منبع براي مطالعات و پژوهش‌هاي اسلامي در طول ۱۴ قرن، اين كتاب مقدس را در صدر پرترجمه‌ترين كتاب‌هاي جهان قرارداده‌، اگرچه در اين ميان اهداف و اغراض مختلفي توسط مسلمانان و حتي پيروان ساير اديان در امر ترجمه كلام‌الله مجيد وجود‌ داشته شده‌است.
به گزارش خبرنگار بين‌الملل خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا) از شانزدهمين نمايشگاه بين‌المللي قرآن كريم تهران، درباره پيشينه ترجمه قرآن به زبان‌هاي اروپايي همواره اختلاف نظر وجوددارد، اما آ‌نچه مسلم است اين‌كه نخستين ترجمه قرآن در اسپانيا به زبان لاتين و با هدف تبليغ عليه دين اسلام انجام‌شد كه خالي از غرض‌ورزي و كنيه‌توزي نبوده‌ و اين ترجمه مدت‌ها تنها مرجع كشيشان و نويسندگان مسيحي به‌شمار مي‌رفته‌است تا اين‌كه بعدها ترجمه‌هاي ديگر و بهتري به ساير زبان‌ها نيز ارائه‌شد.

بر اساس گزارشي كه غرفه ترجمه قرآن به زبان‌هاي خارجي در نمايشگاه شانزدهم قرآن ارائه‌ داد‌ه‌است، طبق گفته‌هاي «رژي بلاشر» مستشرق فرانسوي، اسقف شهر «تولد» اسپانيا گروهي را مأمور به ترجمه قرآن از عربي به لاتين زير نظر «روبرت رتين» كرد، از آن‌جا كه اين گروه به زبان عربي تسلط كافي نداشتند، به درستي معاني قرآن را متوجه‌نشده و در برخي موارد آن را خلاصه كردند به طوري‌كه نمي‌توان آن را ترجمه ناميد، بلكه يك اقتباس از قرآن بود و اين ترجمه حدود پنج قرن تنها مرجع مسيحيان براي قرآن به شمار مي‌رفت.

در سده ۱۶ پس از اختراع صنعت چاپ، كشيش سوييسي به نام «تئودور بوخمان» همين ترجمه را در شهر «بال» سوييس منتشركرد و در حال حاضر، نسخه‌اي از اين قرآن ترجمه‌شده كه در ۱۵۴۳ ميلادي منتشرشد‌ه‌است در كتابخانه ملي پاريس نگهداري مي‌شود.

ترجمه اين كتاب چاپ‌شده در سوييس، توسط «سالومون شوايگر» با قدري تغيير در متن، در سال ۱۶۱۶ ميلادي در شهر «نورنبرگ» به زبان آلماني نشر يافت و ترجمه آلماني نيز در سال ۱۶۴۱ميلادي به زبان هلندي ترجمه و چاپ شد.

تا نيمه سده ۱۷ ترجمه مناسبي از قرآن در دست اروپاييان نبود، اما در سده ۱۷ چند ترجمه خوب در اروپا منتشرشد كه تا حدودي اين ضعف را جبران‌كرد كه از جمله آن ترجمه قرآن توسط «آندره دورير» بود، وي مدتي كنسول فرانسه در مصر و مدت زماني نيز در «قسطنطنيه» اقامت‌داشت و از آن‌‌‌جا كه به زبان عربي آشنايي داشت، مبادرت به ترجمه قرآن كرد و اين ترجمه را در سال ۱۶۴۷ ميلادي با نام «قرآن محمد(ص)» در پاريس منتشر كرد، اين ترجمه به سرعت مورد توجه قرار گرفت و در مدت پنج سال (تا سال۱۶۵۲ ميلادي) ۱۰ بار در پاريس و ۱۰ بار در «آمستردام» هلند تجديد چاپ شد.

در سال ۱۵۴۷ميلادي «آندره‌ آريو ابنه» ترجمه قرآن را به زبان ايتاليايي در «ونيز» با عنوان «قرآن محمد(ص)»منتشركرد، كه ظاهراً نخستين ترجمه كلام‌الله مجيد به زبان ايتاليايي است.

موضوع ترجمه قرآن از زماني كه اسلام مورد پذيرش مسلمانان غيرعرب واقع گرديد، مطرح شد و اين بحث بين عالمان و دانشمندان اسلامي مخالفان و موافقاني پيداكرد و موافقان ترجمه قرآن به زبان‌هاي مختلف با استناد به اين‌كه سوره «حمد» توسط سلمان براي ايرانيان و سوره «مريم» براي پادشاه حبشه و «نامه‌هاي نبي اكرم(ص)» كه حاوي آيات قرآن بود، در زمان پيامبر اسلام ترجمه‌شد و حضرت محمد(ص) با آن مخالفتي نكردند، ترجمه كلام‌الله مجيد به زبان‌هاي مختلف را جايز دانستند.

اين در حالي است كه امروزه ديگر اختلافي در ترجمه قرآن به زبان‌هاي مختلف نيست و علماي اسلام ترجمه كلام وحي و ديگر كتاب‌هاي اسلامي را از مصاديق ارشاد ديگران مي‌دانند.

مؤسسه ترجمان وحي امسال نيز همچون سال‌هاي گذشته، تابلوي ترجمه‌هاي چاپ‌شده قرآن كريم به 107 زبان زنده دنيا را براي بازديدكنندگان نمايشگاه شانزدهم قرآن عرضه‌كرده كه در اين تابلوها، تعداد جمعيت گوينده به اين زبان‌ها، شمار مسلماناني كه به اين زبان‌ها سخن مي‌گويند، تعداد ترجمه‌هاي كامل چاپ‌شده قرآن به زبان‌هاي خارجي، نخستين ترجمه چاپ‌شده كلام‌الله مجيد به اين زبان‌ها و رايج‌ترين ترجمه‌ها بررسي شده‌است.

در اين گزارش به بررسي ترجمه‌هاي كلام‌الله مجيد به زبان‌هاي اروپايي پرداخته‌‌شده كه شامل زبان‌هاي آلبانيايي، آلماني، اسپانيايي، انگليسي، ايتاليايي، بلغاري، بوسنيايي، پرتغالي، چكي، دانماركي، روسي، روماني، سوئدي، فرانسوي، فنلاندي، گرجي، لاتين، لهستاني، مجاري، هلندي و يوناني مي‌شود.

زبان انگليسي بيشترين ترجمه قرآن بين زبان‌هاي اروپايي را دارد

زبان انگليسي با 450 ميليون گوينده، گسترده‌ترين زبان اروپايي است و در كشورهاي انگليس، آمريكا، كانادا، استراليا و بيش از 60 كشور جهان به اين زبان صحبت مي‌شود كه حدود 10 ميليون نفر آن‌ها مسلمان هستند و تاكنون 80 ترجمه از قرآن كريم به زبان انگليسي منتشرشده كه نخستين ترجمه چاپ‌شده متعلق به «الكساندر راس» است كه در سال 1648 ميلادي در لندن منتشرشده، اما در حال حاضر رايج‌ترين ترجمه كلام‌الله مجيد به زبان انگليسي ترجمه مشترك «عبدالله يوسف علي» و «مير احمد علي» به شمار مي‌آيد.

اما زبان آلبانيايي كه فقط در كشور آلباني رواج‌دارد تعداد جمعيت گوينده به آن پنج ميليون نفر است كه 5/3ميليون نفر آن‌ها را مسلمانان تشكيل مي‌دهند و تاكنون چهار ترجمه كامل از قرآن كريم به اين زبان منتشرشده كه نخستين ترجمه چاپ شده اثر «ابراهيم داليور» است كه در سال 1929 ميلادي منتشرشده، اما رايج‌ترين ترجمه قرآن به زبان آلبانيايي متعلق به «شريف احمدي» است.

زبان اسپانيايي در كشور اسپانيا و 43 كشور جهان تكلم مي‌شود كه تعداد جمعيت گوينده به اين زبان 358 ميليون نفر است كه فقط 700 هزار نفر آن‌ها را مسلمانان تشكيل مي‌دهند و تاكنون 22 ترجمه قرآن كريم به زبان اسپانيايي منتشرشده كه نخستين ترجمه چاپ‌شده متعلق به «خوزه گربر روبلس» اسپانيايي است كه در سال 1844 ميلادي در «مادريد» منتشرشده، اما رايج‌ترين ترجمه قرآن به زبان اسپانيايي ترجمه «خوليو كورتز» است.

همچنين، حدود 62 ميليون نفر در كشورهاي ايتاليا، سوييس، سان ماريو، موناكو و واتيكان به زبان ايتاليايي صحبت مي‌كنند كه تنها يك ميليون آن‌ها مسلمان هستند و تاكنون 17 ترجمه از قرآن به زبان ايتاليايي منتشرشده كه نخستين ترجمه چاپ‌شده از آن «اندرا آريوا بنه» است كه در سال 1947 ميلادي در شهر «ونيز» ايتاليا منتشرشد.

در كشورهاي بلغارستان، كانادا، يونان و مجارستان حدود 9 ميليون نفر به بلغاري تكلم مي‌كنند كه حدود 900 هزار نفر آن‌ها مسلمان بوده و تاكنون پنج ترجمه كامل از قرآن كريم به زبان بلغاري ترجمه‌شده كه نخستين قرآن چاپ‌شده به اين زبان اثر مشترك «استيفان توموف» و «استيفان يااسكولف» است كه در سال 1930 ميلادي چاپ شده‌است.

حدود 100 ميليون نفر در كشورهاي آلمان، اتريش، سوييس و بيش از 40 كشورجهان به زبان آلماني صحبت مي‌كنند كه پنج ميليون اين افراد مسلمان بوده و تاكنون 27 ترجمه از قرآن كريم به زبان آلماني منتشرشده كه نخستين ترجمه چاپ‌شده اثر «سالمون شوايگر» آلماني است كه در سال 1616 ميلادي در شهر «نورنبرگ» آلمان منتشرشده؛ در حالي كه رايج‌ترين ترجمه قرآن به زبان آلماني ترجمه «رودي پارت» به شمار مي‌آيد.

ترجمه «كركت»؛ رايج‌ترين ترجمه قرآن به زبان بوسنيايي

متكلمان زبان بوسنيايي در كشورهاي صربستان و بوسني و هرزگوين زندگي مي‌كنند كه تعداد آن‌ها 24 ميليون نفر است كه چهار ميليون نفر آن‌ها مسلمانان بوده و تاكنون شش ترجمه كامل از قرآن كريم به اين زبان منتشرشده كه نخستين ترجمه چاپ‌شده قرآن به زبان بوسنيايي ترجمه «ميچوليو بيبراتيچ» است كه در سال 1895 ميلادي در «بلگراد» منتشرشده، اما در حال حاضر، رايج‌ترين ترجمه قرآن به زبان بوسنيايي ترجمه «كركت» به شمار مي‌آيد.

همچنين، 176 ميليون نفر در پرتغال و 33 كشور جهان به زبان پرتغالي تكلم مي‌كنند كه 5/3 ميليون نفر آن‌ها مسلمان هستند و تاكنون 9 ترجمه كامل از قرآن كريم به زبان پرتغالي به رشته تحرير درآمده و منتشر شده‌است كه نام مترجم نخستين قرآن به زبان پرتغالي مشخص نيست، اما اين قرآن در سال 1882 ميلادي در پاريس منتشرشده‌ و رايج‌ترين ترجمه قرآن به زبان پرتغالي ترجمه «حلمي ناصر» است.

در كشورهاي «جمهوري چك» و «اسلواكي» 12 ميليون نفر به زبان «چكي» صحبت مي‌كنند كه تنها 250 هزار نفر آن‌ها مسلمانان هستند و تاكنون 4 ترجمه كامل قرآن كريم به زبان چكي منتشرشده كه نخستين آن متعلق به «ايگناك وسلي» است كه در سال 1925 ميلادي در شهر «پراك» پايتخت جمهوري چك منتشرشد.

حدود 3/5 ميليون نفر در كشورهاي دانمارك، آلمان، گرينلند و نروژ متكلم زبان دانماركي هستند، در حالي كه تنها 100 هزار نفر آن‌ها را مسلمانان تشكيل مي‌دهند و تاكنون سه ترجمه كامل قرآن كريم به زبان دانماركي منتشرشده كه نخستين ترجمه چاپ‌شده قرآن به زبان دانماركي در سال 1919 ميلادي در شهر «كپنهاك» پايتخت دانمارك منتشر شده‌است.

زبان روسي بيشترين تكلم‌‌كننده بين مسلمانان اروپا را داراست

كشور روسيه داراي بيشترين تعداد مسلمان است كه 18 ميليون نفر از جمعيت 168 ميليون نفري گوينده به زبان روسي را مسلمانان تشكيل مي‌دهند و متكلمان زبان روسي در كشور روسيه و 30 كشور جهان زندگي مي‌كنند و تاكنون 16 ترجمه كامل قرآن كريم به زبان روسي منتشرشده كه نخستين ترجمه متعلق به «پيوتر واسيليويچ پوستنيكوف» است كه در سال 1716 ميلادي در شهر «سن پترزبورگ» روسيه چاپ‌شد.

زبان روماني در كشورهاي مولداوي، روماني، يوگسلاوي، يونان و بلغارستان بدان تكلم مي‌شود كه 26 ميليون نفر به اين زبان صحبت مي‌كنند كه تنها 260 هزار نفر آن‌ها مسلمان هستند و تاكنون چهار ترجمه كامل قرآن كريم به زبان روماني منتشرشده كه نخستين ترجمه قرآن چاپ‌شده از آن «سيلوسترو اوكتاويون ايسوپكسول» است كه در سال 1912 ميلادي منتشر شده‌است.

حدود 8/8 ميليون نفر در كشورهاي سوئد، فنلاند، نروژ و استوني به زبان سوئدي صحبت مي‌كنند كه 250 هزار نفر آن‌ها مسلمان بوده و تاكنون شش ترجمه كامل قرآن كريم به زبان سوئدي منتشرشده كه نخستين ترجمه متعلق به «فريدريك كروزنستولپ» است كه در سال 1843 ميلادي در «استكهلم» پايتخت سوئد چاپ‌شد.

زبان فرانسوي علاوه بر فرانسه در كانادا و برخي كشورهاي شمال و مركز آفريقا به آن صحبت مي‌شود كه تعداد جمعيت گوينده به اين زبان حدود 65 ميليون نفر است كه هفت ميليون نفر آن‌ها را مسلمانان تشكيل مي‌دهند و تاكنون 34 ترجمه كامل از كلام‌الله مجيد به زبان فرانسوي ترجمه‌شده كه نخستين ترجمه چاپ‌شده كامل قرآن كريم به زبان فرانسوي متعلق به «آندره دوريه» است كه در سال 1647 ميلادي در پاريس منتشرشده، اما رايج‌ترين ترجمه قرآن كريم به فرانسه ترجمه «محمد حيدرالله» به شمار مي‌رود.

زبان فنلاندي در كشورهاي فنلاند، سوئد، روسيه، نروژ و استوني رايج‌است كه 2/5 ميليون نفر به اين زبان صحبت مي‌كنند كه حدود 25 هزار نفر آن‌ها مسلمان هستند و ترجمه «أحسن بوره» كه در سال 1942 ميلادي در شهر «تامپر» فنلاند منتشرشده، نخستين ترجمه كامل چاپ‌شده قرآن كريم به زبان فنلاندي است.

گرجي زباني است كه متكلمان آن حدود 2/4 ميليون نفر در كشورهاي گرجستان، شمال قفقاز، تركيه و ايران هستند كه تنها متكلمان مسلمان اين زبان 460 هزار نفر هستند و نخستين ترجمه كامل چاپ‌شده قرآن به زبان گرجي اثر «پترمير ينشويلي» است كه در سال 1905 ميلادي در شهر «تفليس» پايتخت گرجستان منتشر شد.

قديمي‌ترين قرآن‌ اروپايي به زبان لاتين است

زبان لاتين در كشورهاي ايتاليا و واتيكان رايج ‌است و تعداد جمعيت گوينده اين زبان و همچنين، مسلماناني كه به اين زبان صحبت مي‌كنند، مشخص نيست و تاكنون دو ترجمه كامل كلام وحي به زبان لاتين چا‌‌‌‌پ‌شده، اما نخستين ترجمه چاپ‌‌شده قرآن اثر مشترك «رابرت كتوني» و «هرمانوس دالماتا» است كه در سال 1543 ميلادي درشهر «بازل» سوييس منتشر شده‌است.

زبان لهستاني در كشور لهستان و 20 كشور جهان تكلم مي‌شود و 42 ميليون نفر متكلم اين زبان هستند كه تنها 840 هزار نفر آن‌ها مسلمان هستند و تاكنون سه ترجمه كامل از قرآن كريم به زبان لهستاني چاپ‌شده و نخستين آن متعلق به «يامامورزي ترك بوتساكي گو » است كه در سال 1858 ميلادي در «ورشو» پايتخت اين كشور منتشرشد.

زبان مجاري در كشورهاي مجارستان، روماني، اسلواكي و اكراين بدان صحبت مي‌شود كه تعداد جمعيت گوينده به اين زبان 6/13 ميليون نفر است و 816 هزار نفر آن‌ها مسلمان هستند و تاكنون سه ترجمه كامل از قرآن كريم به زبان مجاري چا‌پ‌شده كه ترجمه «امر بوزيدي زدماير» و «گيورگ گدئون» كه در سال 1813 ميلادي منتشرشده نخستين ترجمه چاپ شده قرآن به زبان مجاري به شمار مي‌آيد.

زبان هلندي علاوه بر كشور هلند در استراليا، بلژيك و فرانسه به آن صحبت مي‌شود كه تعداد آن‌ها 20 ميليون نفر است، در حالي كه تنها يك 1/1 ميليون نفر آن‌ها مسلمان هستند و تاكنون هشت ترجمه كامل قرآن كريم به زبان هلندي منتشرشده كه نخستين آن متعلق به «سالمون شوايگر» است كه در سال 1641 ميلادي در شهر «هامبورگ» آلمان منتشر شده‌است.

زبان يوناني در كشورهاي يونان، آلباني، قبرس و ايتاليا رايج‌است كه تعداد جمعيت گوينده به اين زبان 12ميليون نفر است و تنها 180 هزار نفر آن‌ها مسلمان هستند و نخستين ترجمه قرآن به زبان يوناني در سال 1714 ميلادي در شهر «هلمشتات» منتشرشده كه نام مترجم آن مشخص نيست و رايج‌ترين ترجمه قرآن كريم به زبان يوناني ترجمه گروهي از علماي الأزهر است كه در سال 1418 هجري در مدينه منوره چاپ‌شد.

زبان اسپرانتو كه يك زبان بين‌المللي است، تعداد جمعيت گوينده به اين زبان مشخص نيست و اين زبان جمعيت گوينده مسلمان ندارد و تاكنون يك ترجمه كامل قرآن كريم از زبان اسپراتو منتشرشده و نخستين ترجمه قرآن كريم به زبان اسپرانتو توسط «ايتالو چيوسي» است كه در سال 1969 ميلادي در «كپنهاك» منتشر شده‌است.

در ‌پايان ذكر اين نكته خالي از اهميت نيست كه ترجمه‌هاي انجام‌شده گرچه گام‌هاي بديعي در امر معرفي كلام‌الله مجيد بوده‌است، اما نبايد از اين مسأله غافل‌شد كه مترجمان غير مسلمان اين آثار اغراض و اهداف متعددي از ترجمه قرآن داشته‌اند به گونه‌اي كه در برخي آثار حتي غرض‌ورزي و اسلام‌ستيزي مترجم قابل اغماض نيست؛ مترجمان و مستشرقاني كه عمده فعاليت‌هاي خود را صرف به تصويركشيدن چهره‌اي خشن از قرآن كرده‌اند.

بنابراين مسلم است برطرف‌كردن اين شبهات عليه كتاب آسماني قرآن تنها به همت مترجمان متعهد مسلمان و ملتزم به آموزه‌هاي قرآني امكا‌ن‌‌‌پذير است تا بدين‌وسيله آيات كلام‌الله مجيد خالص و بي‌شائبه در راستاي نشان‌دادن چهره حقيقي اين دين مبين براي غيرمتكلمان به زبان عربي ترجمه و تفسيرشود؛ مسئوليتي سنگين كه در عصر ارتباطات و فن‌آوري بيش از پيش احساس مي‌شود.
جمعه 22 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 235]