خديجه؛ مايه فخر خدا در نزد فرشتگان

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: خديجه؛ مايه فخر خدا در نزد فرشتگان
گروه گزارش: صداي تپش قلبش با فاصله هم شنيده مي‌شد، نمي‌دانست چه جوابي خواهد شنيد. آيا برگزيده خدا(محمد امين) او را برخواهد گزيد؟ آيا نامش در زمره نخستين زن مسلمان تاريخ ثبت خواهد شد؟ آيا خواهد توانست مادر فخر مادران و زنان و دردانه آخرين فرستاده خدا شود و آيا ...، دائما دغدغه داشت، كمي اضطراب هم وجودش را گرفته بود اما ندايي نوراني دلش را آرام كرد، نگرانيش را بر طرف ساخت و او را به عنوان نخستين بانوي مسلمان تسليم اسلام كرد.
امروز دهم ماه مبارك رمضان سال‌روز وفات نخستين زن مسلمان در تاريخ اسلام است. زني كه نقش به‌سزايي در رشد و پيشرفت نهال تازه غرس شده نبوت پيامبر خاتم داشت. مادر ام ابيها و مادر دردانه رسول گرامي اسلام. حضرت خديجه(س) يكي از چهار زن كامل دنيا، بهترين همسر پيامبر(ص) و مادر حضرت فاطمه(س) است.

حضرت خديجه 15 سال قبل از عام الفيل و 68 سال قبل از هجرت نبوي در شهر مكه ديده به جهان گشود و پس از 65 سال زندگي با شرافت و فضيلت سرانجام در تاريخ دهم رمضان سال دهم بعثت و سه سال قبل از هجرت رسول خدا به مدينه به لقاءالله پيوست.(سيماي زنان در قرآن، انتشارات لوح محفوظ، ص23)

نام او خديجه و كنيه‌اش «ام هند»، نام پدرش « خويلد ابن اسد » و نام مادرش « فاطمه دختر زائدة بن الاصم» است، پدر و مادر خديجه با چند واسطه به «لويّ بن غالب» مي‌رسد كه جدّ اعلاي پيامبر خداست و مادر مادر خديجه «هاله» دختر عبدمناف از اجداد پيامبر اسلام است. بنابراين خديجه هم از طرف پدر و هم از سوي مادرش با پيامبر اسلام هم نسب است.(شيخ‌عباس قمي، سفينة‌البحار، جلد يك، ص379)

خديجه قبل از ازدواج با پيامبر(ص)

منقول است كه حضرت خديجه قبل از ازدواج با پيامبر(ص) اسلام هم از جايگاه و شان و منزلت والايي برخوردار بود، به گونه‌اي كه بر اثر پاكي و سلامت نفسي كه داشت به «طاهره» معروف گشته بود. درباره اينكه ايشان قبل از ازدواج با پيامبر(ص) با فرد ديگري ازدواج كرده بود يا نه ديدگاه‌هاي متفاوتي وجود دارد؛ برخي مي‌گويند پيامبر(ص) سومين شوهر ايشان بوده‌اند و عده‌اي ديگر هم اين نظر را رد مي‌كنند و معتقدند كه حضرت محمد(ص) تنها و اولين همسر حضرت خديجه(س) بوده است.

معروف است اولين كسى كه به خواستگارى خديجه آمد يكى ازبزرگان عرب به نام «عتيق بن عائذ مخزومى‏» بود. او پس از ازدواج با خديجه، در جوانى در گذشت و اموال بسيارى براى خديجه به ‏ارث گذاشت. پس از او «ابى‏هاله بن المنذر الاسدى‏» كه يكى از بزرگان قبيله خود او بود، با وى ازدواج كرد. ثمره اين پيوند فرزندى به نام «هند» بود كه در كودكى درگذشت. ابى‏هاله ‏نيز پس از چندى، وفات يافت و ثروت بسياري از خويش بر جاى نهاد.

هرچند اين مطلب كه پيامبر اكرم (ص) سومين همسر خديجه بود و جز عايشه با دوشيزه‏اى ازدواج نكرد نزد عامه و خاصه معروف است ولى مورد تاييد همگان نيست. جمعى از مورخان و بزرگان، نظر مخالف دارند. براى مثال «ابوالقاسم كوفى‏»، «احمد بلاذرى‏»، «علم الهدى‏»، (سيدمرتضى) در كتاب «شافى‏» و «شيخ طوسى‏» در «تلخيص شافى‏» آشكارا مى‏گويند كه خديجه هنگام ازدواج با پيامبر «عذرا» بود. اين معنا را علامه‏مجلسى نيز تاييد كرده است و برخى از معاصران نيز چنين ادعا كرده‏اند.

آيا ازدواج خديجه(س) قبل از ازدواج با پيامبر(ص) اشكالي دارد؟

عده‌اي اين سئوال را مطرح مي‌كنند كه اگر اين درست است كه پيامبر(ص) سومين همسر خديجه است(البته عده‌اي معتقدند كه اين موضوع توسط عايشه ساخته شده است) آيا ممكن است همسر پيامبر(ص) و مادر فاطمه(س) با دو كافر ديگر ازدواج كرده باشد؟

حقيقت آن است كه بعضي از تاريخ‌نويسان او را باكره و عذرا مي‌دانسته‌اند و گفته‌اند كه خديجه غير از پيامبر(ص) همسر ديگري نداشته است و دليل آنها اين بوده كه اشراف و بزرگان بسياري از قريش از وي خواستگاري كردند و او نمي‌پذيرفت. (تنقيح المقال، ج3 ،ص 77، من فصل نساء) و زينب و رقيه را دختران خواهر او به نام«هاله» دانسته‌اند اما گروهي هم براي او شوهراني در عهد جاهليت نوشته‌اند كه به ترتيب عتيق بن عائذ و ابوهاله مالك بن نباش(تاريخ اسلام مهدي پيشوائي ص 119)بوده‌اند كه هر كدام به سبب مرگ از دنيا رفته بودند و بعد از آنان با پيامبر اكرم(ص) ازدواج كرده است.

اما فارغ از اينكه كداميك از اين دو صحيح باشد ذكر اين نكته ضروري است كه ‌اين كه حضرت خديجه قبل از بعثت پيامبر(ص) با مرداني ازدواج كرده باشد، عيب و عار نيست و هنوز شريعت اسلام نيامده بود تا ازدواج با كفار را تحريم كند.

حضرت خديجه از جهات متعدد داراي شخصيتي عظيم و مورد احترام بوده است. وي اولين همسر گرامي پيامبر(ص) بود و تا زماني كه زنده بود، به سبب شخصيت، صفات، كمال و اكرام و تعظيم وي، رسول خدا(ص) با زن ديگري ازدواج نكرد. پيامبر(ص) خديجه را بسيار دوست مي‌داشت و احترام مي‌كرد و بر وي ثنا مي‌گفت و او را از همه زنان عالم برتر مي‌دانست، عظمت و شأن او را يادآور مي‌شد و در كارها با وي مشورت مي‌كرد.

خديجه در نگاه پيامبر(ص)

نويسندگان تاريخ و راويان حديث در مورد تعريف و ستايش پيامبر از خديجه و علاقه و محبت به او جملاتي نقل كرده‌اند؛ عايشه كه خود از همسران پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) پس از خديجه (عليها السلام) است، علاقه و محبت شديد آن حضرت نسبت به خديجه كبري(عليها السلام) را اين گونه توصيف مي‌كند: «من خديجه را هرگز نديده بودم، اما آنچنان كه بر خديجه حسد ورزيدم، بر هيچ يك از همسران پيامبر رشك نبردم، چرا كه پيامبر او را بسيار ياد مي كرد ...(مستدرك صحيحين، جلد 3، صفحه 186- أسد الغابة، جلد 5، صفحه 438)

او از خانه بيرون نمي‌آمد مگر آنكه خديجه را ياد مي‌كرد و او را به نيكي ستايش مي‌نمود ...(الإستيعاب، جلد 2، صفحه 721- أسد الغابة، جلد 5، صفحه 539) و از ستايش او و استغفار براي او دل تنگ و خسته نمي‌شد...

هرگاه رسول خدا گوسفندي را ذبح مي كرد، مي‌گفت آن را به دوستان خديجه بفرستيد. سر انجام روزي علت اين كار را پرسيدم؛ فرمود: من دوست خديجه را هم دوست دارم ...(الإصابة، جلد 4، صفحه 275)

در كتاب «مناقب ابن شهر آشوب» روايتي به چشم مي‌خورد كه شنيدني است. در اين روايت اشاره شده كه قبل از انعقاد نطفه فاطمه زهرا(س) به پيامبر(ص) خطاب شد كه يا رسول ا... فرمان الهي اين است كه شما چهل شبانه روز از وجود مطهر حضرت خديجه(س) فاصله بگيريد، براي اين كه بتوانيد وجود مطهر فاطمه(س) را به صورت تكويني در شخصيت خود به سامان برسانيد. خداوند يك برنامه سير و سلوك خاصي را براي شما تدارك ديده است. در اين روايت تأكيد شده كه در آن جا خطاب به پيامبر گفته شد كه خداوند متعال فرموده‌اند كه به خديجه بگوييد: «اي خديجه، خداوند جز خير براي تو در نظر نگرفته است. تو كسي هستي كه خداي تو هر روز و روزي چند بار در نزد بهترين فرشتگانش، به وجود تو فخر مي‌ورزد و افتخار مي‌كند.»(سايت خديجه)

ادامه دارد...

علي فرج‌زاده
چهارشنبه 20 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 125]