وقـتي زبـان در دهـان نمي چـرخد

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: وقـتي زبـان در دهـان نمي چـرخد
قرن‌ها و شايد بيش از هزار سال است كه لكنت زبان مورد توجه قرار گرفته و عقايد مختلفي در مورد علت و درمان آن پيشنهاد شده است. علي‌رغم تلاش‌هاي بسيار، علت اين اختلال هنوز كاملاً شناخته نشده است. برخي علت آن را نارسايي مغزي مي‌دانستند، گروهي فكر مي‌كردند با جراحي زبان و لوزه مشكل برطرف مي‌شود و عده‌اي آن را يك مشكل مادرزادي لاعلاج مي‌ناميدند.

نظر آدامز بر اين است كه فراواني لكنت زبان در سنين 3 تا 7 سالگي همزمان با تغييرات فيزيكي و رواني متعدد و قابل توجهي در اين مقطع سني است. او عقيده دارد كه تكامل هماهنگ تمام سيستم‌هايي كه در تكلم و بيان نقش دارند، براي سلامتي ضروري است و عناصر ژنتيك و محيط بر روند عادي تكامل اين سيستم‌ها تأثير مي‌گذارند.

معلوليت گفتاري مي‌تواند يكي از مهم‌ترين عوامل شكست و ناكامي ‌براي شخص باشد؛ به ويژه وقتي به آن بي‌توجهي شود يا به اشتباه به معلوليت ذهني يا جسمي‌ربط داده شود. بنابراين هر كوششي براي شناخت عميق‌تر آن به رشد طبيعي كودك كمك مي‌كند.

* لكنت زبان و انواع آن

لكنت زبان در دوران خردسالي آغاز شده و يك پديده خاص دوران كودكي است كه معمولاً از سنين 2 تا 4 سالگي شروع مي‌شود و از هر صد كودك يك نفر مبتلا به لكنت زبان است.

تقريبا 80 درصد از همه كودكاني كه به نحوي مبتلا به لكنت زبان بودند، به تدريج مانند افراد ديگر به طور طبيعي صحبت مي‌كنند. لكنت زبان طي بررسي‌ها، نسبتي در حدود 70 درصد براي پسران و 30 درصد براي دختران ذكر شده است. تراويس مي‌گويد: لكنت زبان، اشكالي در ريتم و آهنگ و رواني گفتار به وسيله گيركردن متناوب، تشنج‌آميز يا كشيده‌گويي صداها، سيلاب‌ها و كلمات و عبارات يا وضعيت اندام‌هاي گفتاري است.

با توجه به عوارض و حالات مختلف لكنت زبان، يعني مدت وقفه‌ها و فراواني و توالي آنها و شدت و كثرت، تكرار و ميزان قوت فشار و تشنج مربوط به تلفظ حروف و كلمات دو نوع لكنت را مشخص كرده‌اند.

1) لكنت كلونيك يا حالات تكراري در بيان كلمه؛ در اين نوع لكنت زبان، كودك يك سيلاب از كلمه‌اي را با سرعت و تشنج تكرار مي‌كند مثلاً پدر را چنين تلفظ مي‌كند پ.پ. پدر. علت اين نوع لكنت زبان را اختلال فيزيولوژيك عصبي عضلاني مي‌دانند كه در محل اتصال عصب به عضله به وجود مي‌آيد و چون جنبه خانوادگي دارد، گمان مي‌رود كه علت موروثي دارد.

2) لكنت تونيك يا توقف در تلفظ؛ در اين حالت كه در فعاليت عضلات تلفظي چند ثانيه‌اي توقف و سكون به وجود مي‌آيد، كودك دچار گير وقفه در تلفظ و اداي كلمه همراه با فشار و كوشش و حركات خاصي است. كودك براي اداي كلمه شديداً، به خود فشار مي‌آورد و پس از لحظاتي سكون به طور ناگهاني و با تشنج كلمه را ادا مي‌كند مانند: مي ـ خام ـ به ـ رم ـ خو ـ نه

اين نوع لكنت به علت انقباض عضلا ت دهان، حلق و حنجره ايجاد مي‌شود. در اين صورت كودك روي يك كلمه فشار مي‌آورد و اكثراً كلمه به طور ناگهاني بيان مي‌شود. ثابت شده است كه اين حالت كاملاً جنبه رواني دارد.

از نظر دينكبت، لكنت زبان يك اختلا ل سيالي بيان لفظي است كه براساس تكرارها و تطويل‌هاي غيرارادي صدادار يابي صدا هنگام انتشار واحدهاي كوچك سخن يعني اصوات، هجاهاي مجزا يا هجاهاي كلمات مشخص مي‌شود. اين اختلال‌ها معمولاً بسيار فراوان‌اند و به آساني مهار نمي‌شوند. در اولين مرحله از لكنت كه مي‌توان آن را لكنت پذيرفته شده نام برد، كودك متوجه مي‌شود كه برخي از حروف و كلمات را به طور غير طبيعي تكرار مي‌كند اما به نظر مي‌رسد كه نگران حالت گويايي خودش نيست. كودك از اين كه اختلا ل تكلمي ‌دارد ناراحت نبوده و رنجي نمي‌برد و كوششي هم براي رفع آن از خود نشان نمي‌دهد. در اين مرحله لكنت كودك معمولاً همراه با اختلالات تنفسي يا علايم و عوارض بيماري نيست. نوع تكلم كودك در اين مرحله بيشتر از لكنت كلونيك يا تكراري است و به همين دليل در اين حالت برنامه‌هاي گفتاري درماني بيشتر مؤثر است.

* بريده‌گويي و ناروايي‌هاي طبيعي

در جريان رشد طبيعي گفتار و زبان تقريباً تمام كودكان در مرحله‌اي از رشد طبيعي گفتارشان، هنگامي‌ كه وا ژه‌ها و ساخت عبارات و جملا ت را شروع مي‌كنند تا مدتي گرفتار تكرار و گير در گفتار هستند. با اين وجود خود در مواردي كه از عبارات و گفتار نامفهوم استفاده مي‌شود يا در مواردي كه توليد آن‌ها به مهارت بيشتري نياز دارد، عموماً گفتار كودكان قابل فهم است.

در حالي كه گفتار افراد مبتلا به بريده‌گويي نامشخص، ناقص و به طور كلي نامفهوم است. تكرار عبارات كلي يا انقطاع و بي‌ربطي ساير عبارات و تكرار آن‌ها نيز از ويژگي‌هاي اين نوع مشكل زباني است.

* بريده‌گويي و لكنت

لكنت را مي‌توان اختلا لي در ساخت گفتار كه فاقد رواني طبيعي است به حساب آورد. اين ويژگي به واسطه تكرار صداها، هجاها و معمولاً كل كلمه يا عبارت و نيز از طريق انسداد صداها يا هجاها يا واژگان اوليه و كشش صداها به وجود مي‌آيد و از طريق قطع عبارت مشخص مي‌شود.

چهارشنبه 20 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 173]