واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: امام خمینی (ره) و تحولات تاریخ معاصر (3)
حوادث خاصقطع نظر از تحولات برجسته و حوادث چشمگیر، تاریخ اندیشى امام در شناخت برخى موضوعات خاص نیز مؤثر مىافتاد. براى نمونه امام درشناخت علم طب در ایران به سابقه آن در عصر ساسانیان توجه كرده ومىنویسند:«استادان دانشگاه جندى شاپور همان اطباى رومى و یونانى بودند كه طب عالى یونان را به دانشآموزانایرانى مىآموختند و طب یونانى را در كشور رواج دادند (1) .»همچنین در باب سابقه دانشگاه در ایران مىگویند:«ما هفتاد سال است كه دانشگاه داریم، از زمان امیركبیر تا حالا ما مدرسه داشتیم، دانشگاه داریم (2) .»روابط بعضى از علما با پارهاى از سلاطین نیز مورد اظهار نظر امام قرار گرفته است:«خواجه نصیر كه رفت در دنبال هلاكو و امثال آنها، لكن نه براى اینكه وزارت بكند، نه براى اینكه براى خودش یك چیزى درست بكند. او رفت آنجا براى اینكه آنها را مهار بكند و آنقدرى كه قدرت داشته باشد ، خدمت بكند به عالم اسلام (3) .»ذهن و اندیشه تاریخ نگر امام خمینى(ره) و نگاه نقد گونه ایشان به تاریخ نگارى، امام را نسبت به چگونگى ثبت و ارائه تحلیل صحیح و درست از حادثه بزرگ قرن حاضر - یعنى انقلاب اسلامى ایران كه او رهبرى وهدایت آن را در دست داشت - نگران مىساخت.ارتباط علما با سلاطین صفوى نیز از موضوعاتى است كه قضاوت تاریخى امام را به خود معطوف داشت:«مرحوم مجلسى كه در دستگاه صفویه بود، صفویه را آخوند كرد نه خودش را صفویه، آنها را كشاند توى مدرسه و توى علم و توى دانش تا آنجایى كه توانست (4) .»بكار بردن كلمات، اسامى و اصطلاحات تاریخى نیز نشان از رویكرد گسترده امام به تاریخ دارد. در نوشتهها و سخنان امام خمینى(ره) تعداد فراوانى از اینها یافت مىشود كه براى نمونه مىتوان پارهاى از آنها را ذكر كرد: بنىامیه، بنىعباس، ابوسفیان، معاویه، اشعث، حجاج، ابنزیاد، چنگیز، هلاكو، نادرشاه، آقامحمدخان، نهضت تنباكو، مشروطیت، شیخ فضلالله، قرارداد وثوق الدوله، بهبهانى، كاشانى، مدرس، قوامالسلطنه، دكتر مصدق، متفقین، هیتلر، آتاتورك، چرچیل، استالین، لنین، رضاخان و... .لزوم ثبت درست تاریخ انقلاب اسلامىذهن و اندیشه تاریخ نگر امام خمینى(ره) و نگاه نقد گونه ایشان به تاریخ نگارى، امام را نسبت به چگونگى ثبت و ارائه تحلیل صحیح و درست از حادثه بزرگ قرن حاضر - یعنى انقلاب اسلامى ایران كه او رهبرى وهدایت آن را در دست داشت - نگران مىساخت. درست به همان اندازه كه امام از سرنوشت خودِ انقلاب و مسیر آینده آن نگران بود، به همان میزان نیز نسبت به كیفیت ثبت تاریخ انقلاب و ارائه آن به نسلهاى آتى دل مشغول بود. بر امام روشن بود كه نقش مورخان در ترسیم حوادث چگونه است و در موارد بسیارى تصویر ارائه شده از یك شخصیت یا حادثه چندان با حقیقت آن سازگارى ندارد. نكتهاى كه خود بارها در ارائه تاریخ گذشته آن را یادآورى كرده بود:«این كه مىگویند انوشیروان عادل، این از اساطیر است، یك مرد ظالم سفاكى بوده است. منتها شاید پیش سلاطین دیگر وقتى گذاشتند، بهش گفتند عادل: والا كجایش انوشیروان عادل بوده است (5) ؟»امام بر خلاف بسیارى دیگر از علماى معاصر خویش كه نه تنها از تاریخ معاصر غفلت مىورزیدهاند، بلكه نسبت به تحولات تاریخ اسلام نیز تامل جدى روا نداشتهاند، به طور گستردهاى به تاریخ رویكرد داشت.امام به نقش جریانات مختلف در تحریف تاریخ وقوف كامل داشت. بر همین اساس طى نامهاى كه درمورخه 25/10/67 به حجت الاسلام سید حمید روحانى ارسال داشت از نامبرده تقاضا كرد تا جهت ثبت دقیق تاریخ حماسه آفرین و پرحادثه انقلاب اسلامى بىنظیر مردم قهرمان ایران اقدام نماید. در بخشى از این نامه آمده است:«شما به عنوان یك مورخ باید توجه داشته باشید كه عهدهدار چه كار عظیمى شدهاید. اكثر مورخین تاریخ را آن گونه كه مایلند و یا بدان گونه كه دستور گرفتهاند، مىنویسند نه آن گونه كه اتفاق افتاده است. از اول مىدانند كه در كتابشان بنا است به چه نتیجهاى برسند و در آخر به همان نتیجه مىرسند (6) .»در همین رابطه همچنین امام طى نامهاى به مقام معظم رهبرى كه در آن زمان مسؤولیت ریاستجمهورى و ریاست شوراى عالى انقلاب فرهنگى را به عهده داشتند از ایشان مىخواهند تا گروهى را جهت نظارت دقیق بر آنچه در كتب تاریخى مدارس نوشته مىشود، تعیین نمایند. (7)امام خمینى(ره) علیرغم این دقت و تلاش جهت ثبت و آموزش دقیق تاریخ گذشته و انقلاب اسلامى ازطرفى دیگر از جوانان نیز مىخواهند تا بكوشند تا تاریخ انقلاب اسلامى را بیاموزند. (8)پایان سخنامام بر خلاف بسیارى دیگر از علماى معاصر خویش كه نه تنها از تاریخ معاصر غفلت مىورزیدهاند، بلكه نسبت به تحولات تاریخ اسلام نیز تامل جدى روا نداشتهاند، به طور گستردهاى به تاریخ رویكرد داشت. بر این اساس، دانش تاریخ در اندیشه امام خمینى(ره) معلوماتى منقطع از زمان حال نبود و بین دیروز و امروز در نظر آن اندیشمند فرزانه جدایى یافت نمىشد. او مىكوشید تا با مطالعه گذشته نه تنها از تعامل حوادث با خبر گردد بلكه با ژرفا بخشیدن به اندیشه خویش، پاسخهاى مناسب براى چالشهاى موجود را نیز بیابد. تاریخ در نظر امام، انبانى از قصهها و افسانهها نبود؛ بلكه مصباح هدایت و كانون روشنایى، درخشش و الهام به حساب مىآمد و همچون استادى سقراط گونه مىماند كه مىطلبید تا افلاطونهایى در مقابلش زانوى ادب بر زمینزده و از محضر پر فیضش بهره بگیرند.سخن خود را در باب تاریخ اندیشى امام با ذكر بیانى زیبا از ایشان به پایان مىبریم كه باید گفت:«تاریخ معلم انسانها است.»پی نوشتها:1- كشف الاسرار، ص 276 به نقل از: در جستجوى راه از كلام امام، دفتر بیست و یكم، ص 96.2- در جستجوى راه از كلام امام، پیشین، ص 102.3- همان، ص 133.4- پیشین.5- همان، صص 247، 38.6- صحیفه نور، ج 21، ص 73.7- این نامه امام پس از نامه آقاى سیدحمید روحانى به آن حضرت مبنى بر نسبت داده شدن دستور پناه بردن به سفارت انگلیسدر جریان انقلاب مشروطه به آیتالله بهبهانى در كتب آموزشى مدارس - ارسال گردید. در نامه امام آمده است. «باعث تعجب وتاسف است كه نظام آموزشى كشور اسلامى ایران نسبتى به مرحوم بهبهانى رحمةا... علیه دهد كه حتى كسروى با آن سوابقضداسلامى درباره ایشان نمىدهد. كسروى ضد دین پس از تحلیل از آقایان بهبهانى و طباطبایى، دستور بهبهانى وطباطبایى به مردم را در پناه بردن به سفارت یك دولتبیگانه رد مىكند.» ر.ك: صحیفه نور، ج 21، ص 102.8- ر.ك: صحیفه نور، همان، ص 177.نویسنده: سیدحسین فلاحزادهمنبع: کتاب نقد – شماره 13لینک مطالب مرتبط: امام خمینى(ره) و رویكرد تاریخى(1) امام خمینى(ره) و رویكرد تاریخى(2) متن وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی (ره) امام خمینى از نگاه اندیشمندان خارجى هجرت خورشید آرامش خاطر امام خمینی رحمة الله علیه (1) عشق مسیحا دم طراوت عبادت در سیره امام خمینى (ره) از عشق و شور و مستی آثار حدیثى امام خمینى (ره) سیره عملى امام خمینى(ره) در ماه مبارك رمضان داستان نفت
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 384]