خط‌مشي اروپا ‌براي افزايش ضريب نفوذ ‌در جنوب آمريكا

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: خط‌مشي اروپا ‌براي افزايش ضريب نفوذ ‌در جنوب آمريكا

بسياري از آگاهان سياسي سال‌هاي پاياني قرن گذشته و چند دهه آغازين قرن حاضر را سال‌هاي شكوفايي و رشد اتحاديه‌هاي جهاني مي‌دانند. تشكيل اتحاديه‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي، بيشتر از سوي قدرت‌هاي سياسي، نظامي و اقتصادي جهاني تعقيب شده و عموما هدف از آن، افزايش توانمندي‌ها براي مواجهه با ساير رقبا در صحنه روابط بين‌الملل است. مقاله حاضر به بررسي تلاش اتحاديه اروپا براي گسترش حوزه نفوذ خود در آمريكاي لاتين، راهبرد آنها و موانع پيش روي اروپايي‌ها براي نيل به اين مقصود مي‌پردازد:‌

***

اتحاديه اروپايي، خواهان استقرار ثبات سياسي در منطقه آمريكاي لاتين مبتني بر معيارها و الگوهاي ليبرال دموكراسي غربي همچون انتخابات آزاد، احترام به آزادي‌هاي سياسي، حقوق بشر و اعطاي نقش بيشتر به اقتصاد بخش خصوصي است، از ديدگاه اتحاديه اروپايي، ارتباط نزديكي بين عملكرد اقتصادي و ثبات سياسي و تاثيرپذيري آن دو از يكديگر وجود دارد. از ديدگاه مقامات اتحاديه اروپايي، خشونت، ناآرامي، كودتا و بحران‌هاي اقتصادي، نشانه‌هايي از فقدان يك نظام سياسي دموكراتيك و كارآمد در كشورهاي آمريكاي لاتين بوده و موجب اختلال در روند رشد اقتصادي، جذب سرمايه‌گذاري خارجي و همگرايي منطقه‌اي مي‌شود. از اين رو شاهد هستيم كه اتحاديه اروپايي با پيگيري خط‌مشي‌هايي همچون طرح توسعه دموكراتيك در آمريكاي لاتين ‌‌‌(PRODDAL)، برنامه ‌‌OAS براي تقويت نهادهاي دموكراتيك در منطقه آند، برگزاري نشست‌هاي متعدد در زمينه حقوق بشر، فعاليت نهادهاي مدني و افزايش مشاركت سياسي در منطقه آمريكاي لاتين، در صدد تقويت دولت‌هاي دموكراتيك و ايجاد ثبات سياسي و همگرايي منطقه‌اي موثرتر است تا بتواندبه صورت كارآمدتري ضريب نفوذ سياسي و اقتصادي خود را در اين منطقه از جهان افزايش دهد. اتحاديه اروپايي بر اين باور است كه رشد شاخص‌هاي اجتماعي، يكي از مهم‌ترين عوامل در برقراري ثبات سياسي و همگرايي منطقه‌اي در آمريكاي لاتين و فقر و نابرابري گسترده نيز عامل تعيين‌كننده در گرايش مردم اين منطقه به شعارهاي چپ‌گرايانه و سوسياليستي به ويژه در روي كار آمدن چاوز در ونزوئلا و مورالس در بوليوي به شمار مي‌رود. از اين رو، اتحاديه اروپايي، حمايت از انسجام اجتماعي ‌‌‌‌(Social Cohesion) را به عنوان زيرساخت توسعه، ثبات و همگرايي منطقه‌اي در آمريكاي لاتين مي‌نگرد و آن را به صورت جدي در مناسبات خود با اين منطقه پيگيري مي‌كند.‌

اتحاديه اروپايي به دنبال تامين انرژي با ثبات براي بازار بزرگ و پرمصرف خود است، از سويي ديگر، كشورهاي صاحب انرژي آمريكاي لاتين نيز اتحاديه اروپايي را به عنوان يكي از بازارهاي هدف مدنظر قرار داده‌اند. اما ملي شدن صنعت نفت و گاز در ونزوئلا و بوليوي و ايجاد محدوديت‌هايي بر روند سرمايه‌گذاري شركت‌هاي چند مليتي، اتحاديه اروپايي را با چالش‌هاي جدي مواجه ساخته و مقامات اروپايي بارها از دولت‌هاي آمريكاي لاتين خواستند كه در قبال بازار انرژي مسوولانه عمل كنند. از زاويه ديگر، نگاه اتحاديه اروپايي به كشورهاي صاحب انرژي آمريكاي لاتين را مي‌توان ناشي از نگراني اين اتحاديه از وضعيت بي‌ثبات سياسي و امنيتي حاكم بر خاورميانه از يك سو و سياست‌هاي سختگيرانه مسكو در قبال تامين انرژي اروپا (جريان قطع گاز اوكراين در زمستان 2006) از سوي ديگر دانست. از اين رو اتحاديه اروپايي به دنبال منابع جايگزين انرژي براي مواجهه با تحولات آتي بازار انرژي و پيشگيري از شوك انرژي است و نگاهي ويژه به انرژي منطقه آمريكاي لاتين دوخته است.

جمع‌بندي

اتحاديه اروپايي و آمريكاي لاتين با پشت‌سر نهادن چالش‌هاي دوران جنگ سرد،‌ درصدد برقراري ترتيبات تازه‌اي در مناسبات فيمابين هستند. اتحاديه اروپايي همگرايي فرامنطقه‌اي براي مقابله با يك‌جانبه‌گرايي آمريكا و ايجاد بستر لازم براي شكل‌گيري يك جهان چند قطبي را در دستور كار خود قرار داده است. اتحاديه اروپائي از ديرباز به‌طور سيستماتيك از روند همگرائي منطقه‌اي در آمريكاي لاتين و كارائيب حمايت كرده و خواهان شكل‌گيري يك روند همگرايي كارآمد در اين منطقه مي‌باشد. اتحاديه اروپايي بر اين باور است كه الگوي همگرائي اقتصادي و سياسي كه به عنوان الگويي كارساز، شش دهه صلح و توسعه اجتماعي و اقتصادي و ثبات سياسي را براي اروپا به ارمغان آورده است، قابليت به كارگيري درمنطقه آمريكاي لاتين و كارائيب را دارا مي‌باشد. از ديدگاه اتحاديه اروپايي، نقش و جايگاه همكاري منطقه‌اي، در ايجاد ثبات و حل و فصل تضادها و تنش‌ها بسيار با اهميت بوده و همگرايي منطقه‌اي مي‌تواند به صورت يك كاتاليزور براي توسعه دموكراسي و بهبود حقوق بشر در آمريكاي لاتين عمل نمايد. اما آنچه درعمل در حال روي دادن است، حكايت از ضعف ساختاري همگرايي منطقه‌اي در آمريكاي لاتين دارد، امري كه در سطح همكاري‌هاي بين‌ منطقه‌اي ويژه با اتحاديه اروپايي به خوبي مشهود است.

به عنوان نمونه مركوسور يازدهمين و جامعه آند بيست و نهمين شريك تجاري اتحاديه اروپايي محسوب مي‌شوند.

ارتقاي اين جايگاه، تنها در گرو همگرايي بيشتر اقتصادي و سياسي در منطقه آمريكاي لاتين است، امري كه اتحاديه اروپايي در نشست‌هاي متعدد به شدت از آن حمايت كرده است، روند همكاري رو به گسترش اتحاديه اروپايي - آمريكاي لاتين را شايد به تعبيري بتوان به چالش كشاندن سلطه‌طلبي ايالات متحده درمنطقه آمريكاي لاتين دانست. منطقه‌اي كه از سال 1823 و اعلام دكترين مونروئه ، حياط خلوت آمريكا بوده است. در حقيقت، كوشش واشنگتن در ايجاد و نيز منطقه تجارت آزاد آمريكايي را بايد پوششي جديد بر قامت دكترين مونروئه دانست كه درچالشي جدي با روابط رو به گسترش اتحاديه اروپايي با آمريكاي لاتين در چارچوب انعقاد قراردادهاي متعدد اقتصادي و سياسي با مركوسور، جامعه‌ آند و بازار مشترك آمريكاي جنوبي است، تمايل رهبران نسل جديد به ويژه رهبران چپ‌گراي آمريكاي لاتين براي خارج شدن از سلطه ايالات متحده و افزايش قدرت چانه‌زني در مقابل فشارهاي واشنگتن، نقش بارزي در روند همگرايي موجود بين اتحاديه اروپايي و آمريكاي لاتين ايفا نموده است. اتحاديه اروپايي كه خود برآيند يك همگرايي منسجم منطقه‌اي است، برعكس ايالات متحده، با نگاهي استعماري، يك جانبه و از بالا به پايين، به منطقه آمريكاي لاتين نمي‌نگرد و در طي يك دهه گذشته ثابت كرده است كه به دنبال يك تشكل منطقه‌اي پايدار و مستقل در آمريكاي لاتين است تا بتواند بر كنار از مزاحمت‌هاي آمريكا، بر حجم مبادلات بازرگاني و كمك‌هاي متقابل و صادرات و واردات بيفزايد. اگرچه عواملي همچون گرفتاري اتحاديه اروپايي در تحقق اهداف داخلي به ويژه در امور اقتصادي و توسعه اتحاديه، وجود نگرش‌هاي متفاوت در اتحاديه اروپايي در قبال تحولات جهاني، نگرش منفي مردم آمريكاي لاتين نسبت به غرب به دليل پيشينه استعماري آنها، رشد نهضت‌هاي آزاديخواه در آمريكاي لاتين و گرايش آنها به اتحاديه‌هاي منطقه‌اي و غيره، ممكن است مانع حضور فعال و همه جانبه اروپا در آمريكاي لاتين گرديده و آنها مانند ايالات متحده نتوانند براي حضور مداوم در اين كشورها اميد داشته باشند، اما اتحاديه اروپايي اميدوار است تا با حل و فصل‌ بحران‌هاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي در منطقه آمريكاي لاتين و دستيابي به يك روند همگرايي منطقه‌اي منسجم و كارآمد، به روند همكاري‌هاي اتحاديه اروپايي و آمريكاي لاتين، عمق و سرعت بيشتري بخشيده و منافع متقابل طرفين را تامين نمايد.‌ ‌

سه شنبه 19 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 86]