شگفتیهای تخت جمشید

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: [b]10 پایتخت مهم تمدن‌های باستان
[/B]

[تصویر: 131-1358.jpg]

تمدن‌های باستان را با شهرها و سکونتگاه‌های به جای مانده از آنها می شناسند. شهرهایی که در دوران اقتدار و شکوه خود، نقشی مهم در ثبت رویدادهای تاریخی داشته اند. شهرهایی که به واسطه اهمیت خود به عنوان مراکز یا پایتخت‌های امپراطوری‌های باستان شناخته شده بودند.
امروز، اگرچه آثار و بقایایی از این شهرها یا پایتخت‌های تاریخ ساز باقی است اما این ویرانه‌ها جز نام و نشانی از آن اقتدار گذشته چیز دیگری را در اذهان متبادر نمی‌کنند.
آنچه در ادامه می‌خوانید، برگزیده‌ای از پایتخت‌های مهم تمدن‌های باستان است که سعی دارد در چند جمله، نیم نگاهی به سیر تاریخی ظهور، اقتدار و در برخی مواقع اوفول آنها بیاندازد.

رم:
نمی‌توان در خیابان‌های امروز رم قدم زد و یادی از تاریخ باستان آن نکرد. نمی‌توان ویرانه‌های چندهزارساله آن را دید و لختی در کنار آنها توقف نکرد.
فورم، کلوزیوم و پانتئون، اگر چه امروز جز چند نام چیز دیگری نیستند، اما شاهدانی گویا و زنده از مرکز یک امپراطوری عظیم هستند که در حدود 5/2 میلیون مایل مربع وسعت داشته، سه قاره را در برگرفته و بالغ بر یکصد میلیون جمعیت در خود قرار داده بود. این امپراطوری در سال 117 میلادی به قدرت کامل رسید و تراژان، امپراطوری وقت رم جشنی یک ماهه را که همراه با نبرد گلادیاتورها بود را در زمان شکوه این شهر برپا کرد.

آتن:
دموکراسی، ریاضی، فلسله و المپیک، ویژگی‌های بارز این شهر در تمام دوران شکوه آن به شمار می‌روند. آتن سالیان سال در دریا و خشکی شاهد جنگ‌های سخت و طولانی مدتی بود تا اینکه سرانجام توانست خود را در سده پنجم پیش از میلاد به پیشوای تمام شهرهای ناحیه دریای اژه تبدیل کند و به دین سان، پیروزی‌های خود را با ساخت معابد بزرگی همچون پارتنون که نشانه هنر و معماری یونان باستان است جشن بگیرد. اما ضایعه‌ای وحشتناک به نام تیفوس این امپراطوری عظیم را در هم فرو شکست.

قسطنطنیه:
این شهر که همگان آن را استانبول می‌شناسند و به نوعی در دو قاره مختلف قرار گرفته است تا پیش از سقوط امپراطوری روم در سده چهارم میلادی، یک شهر واحد و بزرگ و متعلق به یک جغرافیایی سیاسی و فرهنگی بود. از آن زمان به بعد تا قرون وسطی، شهر قسطنطنیه همچنان بزرگترین و ثروتمندترین شهر جهان به شمار رفته و به مرکز امپراطوری روم جدید، بیزانس و در نهایت عثمانی تبدیل شد.
قسطنطنیه را مرکز هنر می‌دانند به طوری که آموزش و هنر در تمام کلیساها و دانشگاه‌های آن توسعه یافت و منجر به خلق بناهایی همچون کلیسای حاجیه صوفیه شد.

بابل:
شهر تاریخی بابل که با باغ‌های معلق حیرت‌انگیز خود شهرت و معروفیت کسب کرده، همچون وضعیت خبرساز امروز خود در عراق کنونی، از تاریخ باستانی پر فراز و نشیبی نیز برخوردار است. همگان از آشوریی‌ها گرفته تا اسکندر مقدونی، قصد تسلط بر این شهر استراتژیک تمدن بین النهرین را داشته اند، از این رو این شهر طی هزاران سال مرکز بسیاری از سلسله های پادشاهی بوده است. شاه نبوچاد نزار دوم، سازنده باغ‌های معلق بابل، در سال600 پیش از میلاد حکمرانی این شهر را در دوران شکوه معماری آن بر عهده داشت.

سوزکو:
در امپراطوری اینکاها، تمام راه ها به شهر سوزکو ختم می‌شود. این شهر در اوایل سال 1400 در دامنه‌های آندز به وجود آمد و تا سال 1532 که به دست اروپاییان افتاد همچنان شکوه خود را حفظ کرده بود. ماچو پیچو تفریحگاه امپراطوری اینکا، از جمله شهرهایی است که در مسیر این پایتخت باستانی قرار دارد.

تنوکتیتلان:
افسانه‌ها و نشانه‌های به دست آمده از تاریخ نشان از آن می‌دهند که این شهر پیشترها و در دوران باستان یکی از بزرگترین و زیباترین شهرهای جهان بوده است. پایتخت امپراطوری آزتک، شهری که امروز به نام مکزیکوسیتی می‌شناسیمش، در زمان ورود نیروهای اسپانیایی در سال 1521، نزدیک به 300 هزار نفر سکنه داشته است. اگر چه بر اساس دستور و نظر یکی از الهه های بسیار مهم آزتک‌ها این شهر بر فراز دریاچه بناشد اما علی رغم این ویژگی، مهندسان باستان این تمدن، آن را همچون شهرهای مدرن اروپایی مجهز به سیستم کاملی از کانال‌ها و آبراه ها ساخته و چهره‌ای کاملا پیشرفته به این شهر داده بودند.

طبس:
عموم مردم هنگامی که به مصر باستان می‌اندیشند، ناخودآگاه قاهره یا اهرام ثلاثه را به یاد می‌آورند. اما یکی از چیزهای مهم که سلسله‌های فراعنه مصر را تا حدودی افسانه‌ای کرده، تمدن شهر طبس در کنار رود نیل بوده است. شهر طبس در مهمترین دوره‌های حیات و حکمرانی مصر پایتخت این کشور بوده و در زمان حکومت پادشاهی عتیق فراعنه در 4500 سال پیش، خانه دو معبد بزرگ مصریان به نام‌های کارناک و الاقصر بوده است. از جمله مناطق به یادماندنی شهر طبس، دره شاهان است که محل دفن عده کثیری از حاکمان مقدس مصری است.

زیمبابوه کبیر:
این شهر که وسعتی 1800 جریبی داشته و در نوع خود در افریقا بی‌نظیر است در زمان ورود اولین استعمارگران اروپایی، حیرت و تعجب همگان را در قابلیت و توانایی ساکنان آفریقای سیاه برای ساخت چنین مکانی برانگیخت. این شهر در سال 1200 میلادی میزبان بناهای پیچیده شده و بعدها خانه 20 هزار سکنه امپراطوری جدید شونا (shona) در این کشور شد.

ژیان:
این شهر تا سه هزار سال پیش تنها مرکز فرماندهی تمام سلسله‌های بسیار مهم امپراطوری چین بوده است. در کنار سابقه تاریخی آن، امروزه بازدید هزاران گردشگر از 6000 جنگجوی تراکوتایی که برای محافظت از مقبره نخستین امپراطور چین ساخته شده بودند، به شهر ژیان شهرتی جهانی داده است.

کاهوکیا:
شهر کاهوکیا در ایالت ایلینوز ایالات متحده امریکا، که در سال 1100 میلادی با 30 هزار سکنه در اقتدار و عظمتی باشکوه در شمال قاره امریکا قرار داشت تا زمان اشغال آن توسط اقوام شمال شرقی در اواخر قرن هجدهم، اولین و بزرگترین شهر واقعی امریکا محسوب می‌شد. این شهر به دلیل قدمت خود به مرکزی تجاری و فرهنگی تبدیل شد. معبد کاهنان، که با ارتفاع 100فوتی خود بزرگترین بنای این شهر به شمار می‌رفت احاطه‌ای کلی بر تمام منطقه داشته و علاو ه بر آن مقری برای رهبر یا پیشوای مذهبی ساکنان آن بوده است

[font=Times New Roman,serif]شگفتیهای تخت جمشید + عکس[/font][font=Times New Roman,serif][/font]

[font=Times New Roman,serif]

[/font]
[font=Times New Roman,serif] [/font][font=Times New Roman,serif][/font]
[font=Times New Roman,serif] [/font]
[font=Times New Roman,serif]سال 518 پیش از میلاد داریوش فرمان به ساخت کوشک شاهانه‌ای در سرزمین فارس داد تا ایرانیان اولین بنایی را برپا سازند که بتواند هزاران سال نمادی از صلح و برابری و وحدت جهانی باشد. بناهای باشکوه و شگفت انگیز تخت جمشید بر صخره بزرگی در کوه مهر در دشت مرودشت ساخته شد.
ایرانیان در قرن ششم پیش از میلاد در زمان پادشاهی کورش و در دوران حکومت داریوش موفق به تشکیل یک دولت جهانی شدند که از رود دانوب در اروپا تا دریای آرال در آسیای مرکزی و از اقیانوس هند و رود سند تا حبشه و لیبی گسترش داشت. در واقع آنان بر نیمی‌از دنیای آن روز فرمان می‌راندند و آن را اداره می‌کردند.[/font]
[font=Times New Roman,serif]
در سال 518 پیش از میلاد داریوش فرمان به ساخت کوشک شاهانه‌ای در سرزمین فارس داد.
در این زمان تعداد زیادی از با تجربه ترین مهندسان، معماران و هنرمندان از چهار گوشه عالم فرا خوانده شدند تا با مشارکت و هم اندیشی، اولین بنایی را برپا سازند که بتواند هزاران سال نمادی از صلح و برابری و وحدت جهانی باشد و سرانجام بناهای باشکوه و شگفت انگیز تخت جمشید بر صخره بزرگی در کوه مهر، در دشت مرودشت ساخته شد.[/font]
[font=Times New Roman,serif] [/font]
[font=Times New Roman,serif]

ساخت تخت جمشید در دوران حکومت داریوش، پسرش خشایارشاه و پسرزاده‌اش اردشیر یکم ادامه داشت و هر یک از آنان بخش‌هایی را به مجموعه افزودند. اما در واقع ساخت و ساز تخت جمشید تا 188 سال، یعنی پایان حکومت هخامنشیان در 330 پیش از میلاد ادامه داشت و هیچگاه به پایان نرسید. از آن دوران کاخ نیمه تمامی ‌در تخت جمشید وجود دارد که مشخص است فرصت نکرده اند به پایان برسانند.
تخت جمشید مملو از شگفتی و فرهنگ درخشان مردمانی است که حتی ویرانه‌های آن امروز پس از گذشت 2500 سال مورد تحسین هر بیننده ایرانی و غیر ایرانی قرار می‌گیرد. به راستی راز این جاودانگی در چیست؟[/font]
[font=Times New Roman,serif]

1. تا کنون بیش از 30 هزار گل نبشته از کاوش‌های تخت جمشید به دست آمده که از نظر ابعاد و متن کوچک هستند اما به لحاظ محتوا از با ارزش ترین اسناد دوران هخامنشی به شمار می‌روند. بر اساس این گل نبشته‌ها که اکنون بیشترشان در آمریکا نگهداری می‌شوند مشخص شده که در این دوران، به کارگران دستمزد پرداخت می‌شد، حقوق زن و مرد برابر بود، زنان می‌توانستند کار کنند و یا کار نیمه وقت داشته باشند، زنان از حق ارث برابر برخوردار بودند، مادران از حقوق زایمان و کودکان از حمایت‌های اجتماعی بهره مند می‌شدند.
این تامین اجتماعی که به قول خانم پروفسور کخ حتی امروزه در کشوری مانند آلمان هم به صورت کامل انجام نمی‌شود، برای 500 سال پیش از میلاد به معجزه شبیه است. بی شک گل نبشته‌های اداری، سندی قطعی و بی چون و چرا از نظام اداری و اجتماعی دوران هخامنشان هستند.[/font]
[font=Times New Roman,serif] [/font]
[font=Times New Roman,serif]

2. آپادانا یا تالار ستون دار کاخی است که بیش از ده هزار متر مربع وسعت دارد و در زمان باستان دارای 72 ستون بوده است. این کاخ به دلیل ارتفاع حدود 20 متری ستون‌ها و فاصله غیر معمول آنها از یکدیگر، جز شاهکارهای هنر معماری دوران باستان است که دیگر نظیرش ساخته نشد. وزن هریک از ستون‌ها 90 تن بوده و بر فراز آنها سر ستون‌های گاو دو سر و یا شیر دو سر که هر کدام بیش از 1.5 تن وزن داشت قرار می‌گرفت.[/font]
[font=Times New Roman,serif]

3. آپادانا دارای دو جفت پلکان دو طرفه در سمت شمال و شرق است که طول هر یک از دیواره‌های آن 81 متر است. روی این دیواره‌های سنگی، صفی از سربازان، بزرگان کشوری و 23 قوم هدیه آور از ایران بزرگ را حک کرده اند. در مرکز این پلکان‌ها نقشی از پادشاه قرار داشته که در یک دست عصایی به نشانه پادشاهی دارد و در دست دیگر گل نیلوفری را به نشانه صلح و دوستی و دانش تقدیم هدیه آوران می‌کند.[/font]
[font=Times New Roman,serif]

4. در تخت جمشید بیش از سه هزار نقش برجسته و تندیس وجود دارد که بی شک بسیاری از آنها الهام گرفته از هنر میان رودان و آشور است اما بر خلاف آنها حتی یک مورد یافت نمی‌شود که به صحنه جنگ، صف اسیران، از بین بردن دشمنان و یا قدرت نمایی پادشاه پرداخته شده باشد بلکه همواره به اتحاد و دوستی اقوام اشاره دارند.[/font]
[font=Times New Roman,serif] [/font]
[font=Times New Roman,serif]5. یکی از شگفت انگیز ترین بخش‌های تخت جمشید که معمولا هیچوقت دیده نمی‌شود، آبراهه‌های زیر زمینی آن است که بیش از دو کیلومتر طول دارند. هخامنشیان در برخی از قسمت‌ها صخره را تا نه متر تراش داده و پائین رفته اند و در بخش‌هایی نیز با افزودن سنگ‌های غول پیکر توانسته اند به شیب مورد نظر دست یابند. آنان با روش‌های خاص و مهندسی خود تدابیری اندیشیده بودند که آب بدون گل و لای از کانال خارج شود.[/font]
[font=Times New Roman,serif] [/font]
[font=Times New Roman,serif]

6. تمام تندیس‌ها و نقوش حجاری شده در تخت جمشید مزین به رنگ‌های متنوع بوده است. برای نمونه می‌توان به نقش داریوش در کاخ تچر اشاره کرد. تاج داریوش از طلا، ریش وی از سنگ لاجورد، دستبند و گوشواره‌ها از سنگ‌های قیمتی بودند ولی امروز فقط سوراخ‌های محل نصب این زیورآلات بر نقش باقی مانده اند اما هنوز در حاشیه لباس وی می‌توان آثار نقوش بسیار ریزی را یافت که با رنگ‌های زیبا برجسته می‌شده اند.[/font]
[font=Times New Roman,serif] [/font]
[font=Times New Roman,serif]

7. از دیگر شگفتی‌های بنای تخت جمشید می‌توان به معادن سنگ آن اشاره کرد. مهندسان و معدنکاران می‌توانستند با ابزارهای ساده خود سنگ‌هایی حتی به وزن 250 تن را از معدن استخراج و سالم به پائین کوه منتقل و پس از ایجاد طرح اولیه آن را به تخت جمشید انتقال دهند.[/font]
[font=Times New Roman,serif]

8. به نظر می‌رسد بزرگی و یا کوچکی سنگ برای سنگ تراشان ماهر هخامنشی تفاوتی نداشته است. آنان عطردان و گلدان‌هایی تراشیده اند که قطر دهانه آنها بسیار کمتر از قطر داخلی بدنه است و گویای آن است که می‌توانستند سنگ را به صورت دورانی به گردش درآورده و با ابزار‌های خاص داخل آنرا تراش دهند.[/font]
[font=Times New Roman,serif]

9. برای برهم نهادن پایه ستون، قلمه ستون، گل ستون، سر ستون و یا جرزهای درگاه‌ها هیچ نوع ملاتی به کار نمی‌بردند و تنها با روش خاصی دو سطح تحتانی و فوقانی سنگ را پاک تراش می‌کردند. این روش باعث می‌شد تا ستون و درگاه‌ها در مقابل نیروی زلزله پایدار بمانند.[/font]
[font=Times New Roman,serif]

10. بر اساس متون تاریخی و کتیبه‌های موجود، در پیرامون تخت جمشید شهری به نام پارسه وجود داشته که هزاران نفر در آن زندگی می‌کردند. امروز نشانه‌های کمی ‌از شهر پارسه بر سطح دشت باقی مانده است ولی کاوش گران به دنبال آن هستند تا این شهر را از زیر خاک‌های کشاورزی بیرون آورند.[/font]
[font=Times New Roman,serif]

11. به نظر می‌رسد که انتخاب کوه مهر یا رحمت برای ساخت بنای تخت جمشید، به دلیل تقدس آن بوده است. از جمله نشانه‌های تقدس می‌توان به تدفین‌های بسیار متنوع از ادوار گوناگون در دامنه این کوه اشاره کرد که به شکل گورهای مخروطی لاشه سنگی، گورهای حفر شده در سنگ‌های مکعبی و یا حفره‌های محل نگهداری استخوان خود نمایی می‌کنند.[/font]
[font=Times New Roman,serif]

12. امروز هیچ اثری از سقف چوبی کاخ‌های تخت جمشید بر جای نمانده است اما خوشبختانه باستان شناسان و پژوهشگران به درستی دریافتند که نقش حجاری شده بر سینه آرامگاه‌های پادشاهان هخامنشی، در واقع همان نقش کاخ داریوش است و بدین ترتیب موفق شدند بر اساس آن، سقف بخشی از کاخ ملکه را که امروز به موزه تخت جمشید تبدیل شده بازسازی کنند.

13. بی شک از همان آغاز برپا کردن تخت جمشید، یکی از دغدغه‌های مهم معماران، حفاظت مجموعه در مقابل عوامل طبیعی و به ویژه بارش باران بوده است. ناودان‌های آجری و قیر اندود، تنبوشه‌ای، پرشی، کانال‌های روباز و چاه سنگی از جمله تدابیری هستند که مجموعه را از گزند سیلاب‌ها محفوظ می‌کردند.[/font]
[font=Times New Roman,serif]

14. روش‌های مرمت و نگهداری از بناهای تخت جمشید در دوران باستان، به نوبه خود بسیار شگفت انگیز است. از آنجا که هیچگاه ساخت و ساز تخت جمشید به پایان نرسید می‌توان نتیجه گرفت که همواره بناها و نقوش آن می‌توانستند در اثر کوچک ترین ضربه ای دچار آسیب شوند ولی معماران با پیش بینی‌های بسیار ماهرانه خود از این احتمالات جلو گیری و در صورت نیاز با ابتکارات خاصی به ترمیم قطعه سنگ آسیب دیده پرداخته اند.[/font]
[font=Times New Roman,serif]

15. از دیگر شگفتی‌های تخت جمشید می‌توان به اهمیت پیام رسانی آن برای آیندگان اشاره کرد. داریوش فرمان داد تا چهار لوح زرین را به همراه چهار لوح سیمین و تعدادی سکه در زیر پی چهار گوشه آپادانا قرار دهند تا بدین شکل بتواند پیامش را شاید در 2500 سال بعد به گوش ما و آیندگان برساند. همچنین وی در بخشی از چهار کتیبه حک شده بر دیوار جنوبی تخت جمشید چنین می‌گوید: این سرزمین را اهورامزدا از دشمن، از سال بد، از دروغ بپایاد. بدین سرزمین دشمن، بدسالی، دروغ میاد. این را من از اهورامزدا با ایزدان خاندان شاهی به نماز خواستارم.[/font][font=Times New Roman,serif][/font]

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 355]