بازخواني واقعه 17 شهريور 57 ؛ از « آشتي ملي » تا « كشتار ملي »!

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: بازخواني واقعه 17 شهريور 57 ؛ از « آشتي ملي » تا « كشتار ملي »!
* دكتر علي شيرخاني- استاديار دانشگاه آزاد قم

نهضت اسلامي مردم ايران از سال 1341 به رهبري امام خميني(ره) آغاز گرديد. پس از تبعيد ايشان، فترتي در مبارزه حاصل شد ولي

اين مبارزه از سال 1356 يعني رحلت مشكوك آية ا... مصطفي خميني و قيام 19 دي قم جاني دوباره گرفت و با سرعت تمام در يك سال طومار رژيم پهلوي را درهم پيچيد و به حكومت 57 ساله اين سلسله پايان بخشيد. رژيم شاه پس از قيام 19 دي و برگزاري چله هاي گوناگون براي شهداي قم، يزد، جهرم و... در شهريور سال 1357 سعي كرد با اعطاي پست نخست وزيري به برخي از چهره هاي سياسي، از خود چهره اي آزادي خواه، مخالف و مبارز با فساد، صلح دوست و مردم دوست ارائه دهد. لذا رژيم در ماه رمضان 1357 احساس كرد مردم ايران يكپارچه قيام كرده اند و هر روز بر شدت آن افزوده مي شود. بنابراين، چاره اي جز اين نديد كه جمشيد آموزگار كه در 15 مرداد 1356 براي كنترل تورم به مقام نخست وزيري رسيده بود، جاي خود را به دولت شريف امامي بدهد.

خواهر دوقلوي شاه، اشرف پهلوي درباره تغيير آموزگار معتقد است، با فشار آمريكا بود كه آموزگار جاي خود را به شريف امامي داد. «در 5 شهريور در نتيجه فشار آمريكا، برادرم، شريف امامي رئيس مجلس و مدير عامل بنياد پهلوي را به نخست وزيري رساند.»
به نظر مي رسد شاه با مشورت آمريكا به اين نتيجه رسيد بوده كه نيروهاي مذهبي با قدرت تمام به مبارزه با وي مي پردازند، لذا چاره كار را در دولتي ديد كه بتواند با نيروهاي مذهبي هماوردي نمايد. در اين انديشه، گمان كردند جعفر شريف امامي به دليل ارتباط پدرش با روحانيت مي تواند، زبان مفاهمه و گفتگو با اين قشر مبارز داشته باشد، لذا در شهريور 1357، دولت شريف امامي پا به عرصه وجود نهاد.

* دولت آشتي ملي شريف امامي
جعفر شريف امامي كه در 5 شهريور 1357 زمام نخست وزيري را به دست گرفت، همواره مدعي بود براي ايجاد صلح و آشتي ميان رهبران مذهبي و رهبران سياسي مسؤوليت نخست وزيري را قبول كرده ام. ايشان در اولين روز نخست وزيري با صدور بيانيه اي اعلام كرد «دولت حاضر مصمم است از ارائه هرگونه ديوان سالاري كه با قوانين ايران سازگار نيست پرهيز كند و در اجراي اين نظر، تعظيم به شعاير مذهبي و احترام قاطع به جامعه روحانيت و احكام اسلام را كه قانون اساسي ملهم از آن و پاسدار آن است، پيوسته در همه امور نصب العين قرار خواهد داد.»
شريف امامي در ادامه بيانيه خود از تمام ملت ايران مي خواهد هم اكنون كه كشور در خطر است، «همه باهم در پرتو فروغ جهانگير قرآن و تعاليم عاليه اسلام، در قلمرو قانون اساسي به نجات مملكت همت بنديم.»

شريف امامي در همان روز انتصاب، طي بخشنامه اي به ادارات و سازمانها از آنان خواست به شعاير اسلامي اهميت بدهند. لذا دستور داد «در مكاتبات و مراسلات و اسناد و مداركي كه از حوزه آن وزارت خانه صادر مي شود از تاريخ هجري شمسي مطابق قانون مصوب فروردين 1304 استفاده كنند.» ايشان در دستور ديگري از رئيس شهرباني مي خواهد «براي تعظيم شعاير مذهبي و در اجراي مقررات شريعت مطهر و در جهت حفظ اقتصاد سالم اجتماع، دستور فرماييد كليه قمارخانه ها و كازينوها در استان هاي كشور برچيده شود.»
شريف امامي علاوه بر صدور بيانيه در راستاي جلب اعتماد رهبران مذهبي و ملت مسلمان، سعي كرد با رهبران مذهبي و روحاني ارتباط داشته باشد، لذا دو روز پس از انتصاب خود به مقام نخست وزيري، در مصاحبه اي اعلام داشت: «با روحانيون حتما تماس خواهيم گرفت. با مراجع تقليد كه احترام خاصي من برايشان قايل هستم، حتماً تماس خواهيم گرفت... اگر آنها مطالبي دارند توجه خاص به آن خواهد شد.»

عباس قره باغي وزير كشور ايشان در خاطرات خود عنوان مي كند كه شريف امامي به من گفت بايد با روحانيون در ارتباط باشيد.
پيرو همين مقدمات و تمهيدات، بود در دو روز پس از انتصاب به نخست وزيري، روزنامه كيهان در صفحه اول با درج عكس امام خميني(ره) نوشت: «مذاكره براي بازگشت حضرت آية ا... العظمي خميني.» گزارشهاي غيررسمي حاكي است هياتي از طرف دولت عازم نجف شد. هيات مي خواهد نظر موافق حضرت آية ا... العظمي خميني را به بازگشت جلب نمايد. اين خبر ازاساس كذب محض بود و دفتر امام خميني نيز آن را تكذيب كرد و سرانجام نيز رژيم پهلوي نه تنها امام را به ايران دعوت نكرد، بلكه زمينه هاي خروج ايشان از عراق را نيز فراهم كرد.
دولت شريف امامي در بستر سازي هاي خود براي جلب رهبران مذهبي و ملت ايران، در عيد فطر سال 1357 سخناني در آيين سلام عيد سعيد، در حضور شاه به زبان آورد كه خواننده و شنونده احساس مي كند از زبان يك قديس و يك عارف كامل جاري شده است. شريف امامي در اين روز گفت:
«رسول اكرم فرموده اند خداوند تبارك و تعالي دو عيد بزرگ براي مسلمانان مقرر داشته است كه آن دو، عيد فطر و عيد قربان است و تجلي اين عيد در آن است كه مسلمانان درپايان ماهي كه به روزه داري و طاعت و عبادت به درگاه پروردگار پرداخته اند، در اين روز نيز با دلي پاك و قلبي مصفا و روحي آكنده از عبوديت و بندگي، روي نياز در پيشگاه خالق بي همتاي خود به خاك مي گذارند كه به ايشان سلامت و توفيق بندگي كرامت فرموده تا با اداي تكاليف ديني و وظايف مذهبي خويش موفق گردند. در واقع، عيد فطر جشن شكرگزاري است كه مسلمانان شكر به توفيق طاعت و عبادت را به جاي مي آورند و همه باهم در نماز بزرگ عيد فطر شركت مي كنند تا همچنان مجري فرمان قرآن باشند كه فرموده «واعتصموا بحبل ا... جميعا و لاتفرقوا» كه اين كلام موجز اكنون نيز كه كشور ما يكي از مراحل بسيار حساس تاريخي خود را طي مي كند، بايد سرمشق و نصب العين هر مسلمان وطن دوست باشد.»
يکشنبه 17 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]