دومين رقابت رصدي صوفي در دامنه هاي تفتان برگزار شد رقابت صوفي، درآمدي بر سال جهاني نجوم‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: دومين رقابت رصدي صوفي در دامنه هاي تفتان برگزار شد رقابت صوفي، درآمدي بر سال جهاني نجوم‌
جام جم آنلاين: هفته گذشته دامنه‌هاي تفتان در استان تاريخي سيستان و بلوچستان، شاهد رويداد بي نظيري بود كه مي‌توان آن را خوشامد جامعه نجوم ايران به سال جهاني نجوم دانست.

دومين رقابت رصدي صوفي از سوي شاخه آماتوري انجمن نجوم ايران و با همكاري و حمايت استانداري و سازمان ‌هاي رسمي استان و جمعيت منجمان مهبانگ در اين منطقه برگزار شد تا رصدگران ايراني توانايي‌هاي خود را به نمايش بگذارند.

در اين رقابت براي نخستين بار، رصدگراني از خارج ايران نيز رصدگران ايراني را همراهي مي‌كردند تا اين رقابت اولين گام را به سوي برگزاري بين‌المللي آن در سال جهاني نجوم بردارد.

رقابت رصدي عبدالرحمن صوفي رازي ايران از 2 سال پيش در فهرست برنامه‌هاي شاخه آماتوري انجمن نجوم ايران قرار گرفته است، اما از مدت‌ها پيش از آن، بررسي‌هاي متعددي درباره راه‌اندازي آن آغاز شده بود.

اين طرح با توجه به دستاوردهاي رقابت رصدي مسيه كه از 8 سال پيش و به ابتكار بابك امين تفرشي از سوي ماهنامه نجوم و پس از آن انجمن نجوم ايران برگزار مي‌شود و نقش موثري در رشد توانايي‌هاي رصدي منجمان آماتور ايراني داشته است و ارزيابي نكات مثبت و منفي آن با هدف برگزاري رقابتي تخصصي‌تر و با تعريف استانداردهاي يك رقابت رصدي كه بتواند افق‌هاي جديدتري را دنبال كند و در آينده تبديل به رقابتي بين‌المللي و فرصتي براي آشنايي ميان رصدگران حرفه‌اي باشد، تعريف شد.

در عين حال تاكيد و توجه بر زنده نگاه داشتن ميراث نجومي سرزمين ايران و احياي نام دانشمندان بزرگ ايراني باعث شد پس از ارائه پيشنهاد برگزاري اين رقابت به كميته رقابت‌هاي شاخه آماتوري، اين رقابت نام عبدالرحمن صوفي رازي به‌خود بگيرد.

اين رقابت نخستين بار 2 سال قبل با همكاري موسسه طبيعت در منطقه عباس آباد در شمال استان سمنان برگزار شد و گامي در رقابت‌هاي رصدي برداشت؛ اما سال گذشته به دليل مشكلات مالي و عدم حمايت از اين برنامه و تاكيد برگزاركنندگان بر حفظ استانداردهاي علمي، رفاهي و... انجام آن معلق ماند.

به گفته كاظم كوكرم، دبير برگزاري اين رقابت، امسال در پي پيگيري‌هاي گسترده، برخي شهرهاي كشور در استان‌هاي سمنان، فارس و سيستان و بلوچستان آمادگي خود را براي برگزاري اين رقابت اعلام كردند و كميته برگزاري رقابت صوفي با بررسي‌هاي وسيع و اطمينان از اين كه استان سيستان و بلوچستان در برگزاري رقابت صوفي تواناست، تصميم گرفت آن را به عنوان گزينه اصلي مطرح كند.

در پي اين اقدام و با هماهنگي نماينده محلي شاخه در استان تقاضا شد امكانات و سوالات مورد توجه جامعه نجوم در برگزاري اين رقابت در منطقه مورد بررسي قرار گيرد كه جلساتي با مسوولان عالي‌رتبه استان و از جمله دكتر ده مرده، استاندار پيشين و سرپرست فعلي استانداري برگزار شد كه در آن نمايندگان ارگان‌هاي مختلف استان اعم از اداري و امنيتي حضور داشتند و مساله برگزاري اين رقابت با جزييات كامل بررسي شد.

مطالعه اين بررسي‌ها، شاخه آماتوري انجمن نجوم را قانع كرد كه شهريور ماه سيستان و بلوچستان ميزباني شايسته براي اين رقابت خواهد بود و همه امكانات اين استان براي برگزاري رقابت و تامين كيفيت ، رفاه و امنيت آن بسيج شده‌اند.

به اين ترتيب دومين دوره رقابت صوفي 7 و 8 شهريور ماه در روستاي لاديز واقع در مختصات 927/28 شمالي و 304/61 غربي و ارتفاع 1140 متر از سطح دريا برگزار شد و در عين حال با حضور شركت‌كنندگاني از انجمن نجوم كردستان عراق از يك سو و از سوي ديگر كسب حمايت منجمان بدون مرز و كسب اجازه استفاده از نشان سال جهاني نجوم ، اين رقابت نخستين گام‌ها را به سوي هدف بعدي خود كه افزايش مشاركت شركت‌كننده‌هاي خارجي در آن است، برداشت تا اميدوار باشد سال آينده اين رقابت را به شكل گسترده‌تر و با حضور رصدگراني از نقاط ديگر جهان در ايران برگزار كند تا ياد و آوازه عبدالرحمن صوفي را در سال جهاني نجوم ارج نهد.

عبدالرحمن صوفي رازي كيست؟

ابوالحسن عبدالرحمن عمربن محمد بن سهل صوفي رازي، معروف به عبدالرحمن صوفي رازي يكي از چهره‌هاي برجسته تاريخ ستاره‌شناسي ايران است. او رصدگري توانا و دانشمندي برجسته بود كه در فاصله سال‌هاي 903 تا 986 ميلادي زندگي مي‌كرد. او علاوه بر فعاليت در رصدخانه‌هاي دوران خود، كتاب دقيقي به نام صور الكواكب را به نوشته تحرير در آورد و در آن ضمن ثبت قدر، رنگ و موقعيت ستاره‌ها به اصلاح ايرادهاي بطلميوس در كتاب مجسطي پرداخت و در عين حال ستاره‌هاي جديدي را ثبت و رصد كرد. او در همين حال مجموعه جديدي از اجرام مه آلود آسمان به نام سحابي‌ها و براي نخستين بار كهكشان امره المسلسله را زير نام سحابي ثبت كرد.

عبدالرحمن در سفرهاي طولاني خود به عرض‌هاي جنوبي‌تر رفت و اجرام جديدي را مشاهده كرد كه معروف‌ترين آنها ابرماژلاني بزرگ است. او اين كهكشان همسايه را با نام البكر ثبت كرد و در كنار آن 9 جرم ديگر را براي نخستين‌بار به نام سحابي در فهرست خود آورد. از معروف‌ترين اجرام غير ستاره‌اي ثبت شده توسط او مي‌توان به خوشه دوتايي خي و هاش، خوشه چوب لباسي و كهكشان آندرومدا اشاره كرد. عبدالرحمن علاوه بر صورالكواكب ده‌ها رساله و كتاب ديگر نيز تاليف كرده بود.

مجموعه رصدهاي عبدالرحمن نه تنها در زمان خود او مورد استناد قرار مي‌گرفت كه با گذشت هزار‌سال از عصر او به واسطه دقتي كه در ثبت آنها لحاظ شده است براي بررسي تغييرات موقعيت ستاره‌هاي نزديك و همچنين تغيير قدر و رنگ ستاره‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. انجمن بين‌المللي نجوم به پاسداشت خدمات علمي عبدالرحمن صوفي رازي، دهانه‌اي را در 1/22 جنوبي و 7/12 شرقي بر سطح ماه به نام اين دانشمند ايراني نامگذاري كرده است.

دومين رقابت صوفي‌

اين رقابت بامداد روز پنجشنبه 7 شهريورماه در دانشگاه زاهدان آغاز به كار كرد. پس از سخنراني‌هاي افتتاحيه و مراسم سنتي محلي، برنامه ويژه اين رقابت كه تقدير از دكتر محمد رضا خواجه‌پور بود، برگزار شد. دكتر خواجه‌پور، اخترشناسان برجسته كشور، نقش گسترده‌اي در ترويج نجوم در ايران ايفا كرده است.

وي سال‌ها پيش با ترجمه كتاب نجوم به زبان ساده مرجعي معتبر براي اخترشناسان آماتور ايراني فراهم آورد كه هنوز هم در رده پر فروش‌ترين منابع براي منجمان آماتور به شمار مي‌رود.

در اين آيين پس از سخنراني دكتر خواجه‌پور، تقدير ويژه‌اي از سوي جمعيت منجمان مهبانگ و انجمن نجوم ايران به پاس سال‌ها تلاش وي به عمل آمد. رصدگران، عصر به محل برگزاري رقابت عازم شدند و تا صبح رقابت خود را زير آسمان تاريك دامنه تفتان و در 2 رده تلسكوپ‌ها و دوربين‌هاي دوچشمي آغاز كردند.

سرانجام در بامداد و با طلوع خورشيد، هيات داوران كه جمعي از رصدگران باسابقه و برتر ايراني بودند، نتايج اين رقابت را مشخص كردند.

در رده دوربين دوچشمي، تيمور سيف‌اللهي برگزيده 3 دوره پيشين رقابت مسيه از تهران توانست با كسب 152 امتياز از مجموع 153 امتياز مقام اول اين رده رقابت صوفي را به خود اختصاص دهد.

پس از وي مجيد قهرودي از كاشان و حميدرضا هاديان از تهران به ترتيب با 150 و 145 امتياز مقام‌هاي دوم و سوم رده دوربين دوچشمي رقابت صوفي را كسب كردند.

اما در بخش تلسكوپي رقابت بين شركت‌كنندگان بسيار نزديك‌تر بود به طوري كه حامد سليماني و صبا رهبر از تهران با 152 امتياز به مقام نخست رسيدند و مقام دومي با اختلافي اندك و 5/151 امتياز بين 3 گروه تقسيم شد.

احمدرضا رستمي‌زاده و محمدعلي خياميان از كرمان، سميه اصغرپور و هديه يعقوبي از مشهد به همراه يكي از كم سنترين رصدگران، ندا رئيسي از شاهرود، به طور مشترك مقام دوم اين رقابت را به دست آوردند.

در اين رقابت 5/0 امتياز زماني لحاظ مي‌شود كه جرم در ابزار اپتيكي رويت نمي‌شود، ولي راستاي ابزار رصدي دقيقا به سوي آن جرم سماوي است.

بازديد از دامنه‌هاي تفتان، شهر سوخته و ديدني‌هاي استان، پايان بخش دومين رقابت رصدي صوفي ايران بود؛ اما گام بزرگ بعدي، برگزاري اين رقابت به طور منظم و بويژه در سال جهاني نجوم خواهد بود كه بايد از امروز براي آن برنامه‌ريزي كرد.

پيام انوشه انصاري به دومين رقابت صوفي ايران‌

دوستان منجم‌

از نخستين لحظه‌اي كه چشمان بشر به روي آسمان زيباي شب و ستارگان درخشانش گشوده شد، اين تصوير زيبا منبع الهام‌بخش تخيلات او شد. ابتدا تصور كرديم خدايان نظاره‌گر ما هستند سپس تصاوير و اشكال خدايان و مخلوقات اسطوره‌اي را ديديم و پنداشتيم اين آنها هستند كه سرنوشت ما را رقم مي‌زنند.

اما با رشد انديشه و تفكرمان دريافتيم اينها نه خدايان كه ستارگان و سياراتي همانند خورشيد و خانه‌مان سياره زمين هستند؛ هرچند خودبيني و تكبرمان ما را تا جايي سوق داد كه خيال كرديم ما در مركز كهكشان قرار داريم و همه چيز حول محور ما مي‌گردد.

شايد دريافتن اين مساله كه دنيا به دور ما نمي‌گردد، يكي از ژرف‌ترين دريافت‌هاي تاريخ بشر بود.نجوم به ما آموخت ما ذره غباري گم شده در ميان ميليون‌ها ستاره ديگر هستيم و با نشان دادن جاي انسان در كهكشان بيكران، به ما درس تواضع و فروتني داد.

هيچ چيز به اندازه ديدن سياره‌مان زمين از فضا به انسان احساس تواضع نمي‌دهد.در طول تاريخ آنچه هميشه ثابت مانده اين است كه ما در آسمان به دنبال پاسخ‌هايمان مي‌گرديم؛ پاسخي براي مبدا حياتمان، پاسخي براي آنچه انتها در انتظار ماست و دليلي براي حضورمان ميان ميليون‌ها ستاره ديگر.

پس به شما تبريك مي‌گويم براي تلاش و جستجويتان به دنبال رسيدن پاسخي به اين پرسش‌ها و اميدوارم قوه تخيلتان راهنماي شما در يافتن آنها باشد و اين آگاهي جديد را با ديگر عاشقان فضا تقسيم كنيد.

يك موجود خاكي عاشق ستاره‌ها
انوشه

پوريا ناظمي
پنجشنبه 14 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 324]