نقش والدين در آماده سازى كودكان براى مواجهه با مدرسه ورود به دنياى آدم بزرگ ها

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: نقش والدين در آماده سازى كودكان براى مواجهه با مدرسه ورود به دنياى آدم بزرگ ها
[داوود پنهانى ]
با نزديك شدن به بازگشايى مدارس، خانواده ها درصدد فراهم كردن تمهيدات مورد نياز براى كودكان خويش برمى آيند. بخشى از اين تمهيدات به امكاناتى برمى گردد كه يك كودك يا نوجوان براى حضور موفق در مدرسه به آنها نياز دارد، بخش ديگر نيز به آمادگى روانى لازم براى حضور در كلاس درس بازمى گردد. حضور در مدرسه از اين زاويه براى كودكان با دلهره هايى همراه است كه دورى از خانه براى آنها به وجود مى آورد. اين موضوع بيشتر درباره كودكانى است كه به كلاس اولى مشهور شده و قرار است نخستين سال حضور خود در مدرسه را جشن بگيرند. كودكانى كه با گذر از مراحل نخستين سال هاى زندگى خويش، آزمون زندگى در متن حيات اجتماعى را به شكلى جدى تجربه مى كنند. با اين حال نحوه مواجهه همه كودكان با اين آزمون جدى به يك شكل نيست. اينجاست كه نقش والدين در آماده سازى كودكان براى حضور موفق دانش آموز كلاس اولى از اهميت فراوانى برخوردار مى شود. كودكى كه تاكنون دورى چندانى از مادر و پدر خود نداشته اكنون خود را در شرايطى مى بيند كه جهان در برابرش نهاده است. اگر به خاطرات كودكى خود رجوع كنيد تجربه هاى روز اول ورود به مدرسه برايتان قابل فهم تر مى شود. اشك هايى را به ياد بياوريد كه بر گونه هاى برخى دانش آموزان جارى مى شد. شايد من و تو نيز يكى از آن دانش آموزان بوده ايم. اين نكته راهنماى خوبى است براى درك بهتر حالات روحى و روانى كودكانى كه براى نخستين بار خانه را به مقصد مكانى نا آشنا به نام مدرسه ترك مى كنند. رؤياهاى كودكى در چنين شرايطى كم رنگ شده و شخص ديگرى در كنار پدر و مادر براى آموزش ديگر نكات مورد نياز زندگى پا به عرصه وجود مى گذارد. معلم با حضور خود در كلاس درس اين نكته را به ما مى آموزد. او تبديل به ضلع سوم يادگيرى و آموزش مى شود. ضلع سومى كه نقش آن به مرور در زندگى دانش آموزان پر رنگ تر نيز مى شود. فكر كردن به همه اين موضوعات در كنار نقش دانش آموزانى كه به عنوان همكلاسى وارد فضاى ذهنى يك كودك مى شوند هميشه با آرامش و راحتى همراه نيست. اينجاست كه در برخى موارد هراس از مدرسه جاى شوق يادگيرى را مى گيرد و همين نكته باعث مى شود كه فرايند يادگيرى با اختلالاتى همراه شود.
كارشناسان در بررسى هاى خود به نتايجى در اين زمينه رسيده اند كه توجه به نكات مندرج در اين تحقيقات مى تواند به خانواده ها و كودكان آنان در بهبود چنين شرايطى كمك كند. در يكى از اين تحقيقات مشخص شده كه تشويش و نگرانى والدين پيش از شروع مدرسه باعث بروز استرس، هيجان و تشويش در دانش آموزان كلاس اولى مى شود. به گزارش خبرگزارى آلمان، فكر هايى مثل اين كه كودك چطور روز خود را در مدرسه سپرى مى كند آيا سريع دوست پيدا مى كند آيا احساس تنهايى نمى كند معلمش را دوست خواهدداشت از عهده رياضى و زبان بر مى آيد و ديگر فكر و سؤالاتى از اين قبيل دلشوره و نگرانى را به كودكان منتقل مى كند.
بنابراين گزارش، هفته اول مدرسه براى كلاس اولى ها سخت و دشوار است و اما استرس مدرسه اغلب پيش از رفتن به مدرسه در آنها آغاز مى شود. بر اساس اين گزارش، اغلب دانش آموزان موفق مى شوند به سرعت خود را با محيط جديد وفق دهند. اما در كودكانى كه والدينشان داراى تشويش و نگرانى هستند تا ماه ها با منطبق شدن با محيط جديد و محيط هاى اجتماعى مشكل دارند.
كارشناسان و محققان با درك اين شرايط به والدين كلاس اولى ها توصيه مى كنند كه آرامش خود را حفظ كنند و از صحبت هايى كه باعث نگرانى و تشويش در كودكان خود پيش از رفتن به مدرسه مى شود خوددارى كنند.

ترس از مدرسه
مدرسه تجربه حضور در جهان بزرگ است. تجربه دل كندن از خانواده و آزمون زندگى است. در چنين مكانى است كه كودك دورى از خانواده و حضور در كنار گروه هاى همسال را ياد مى گيرد. نحوه انضباط پذيرى، تن دادن به ابتدايى ترين قوانين اجتماعى و يادگيرى نكات تازه بى شمار در چنين محيطى آغاز مى شود. اگر تا پيش از اين والدين بسيارى از نقش هاى اجتماعى را خود بر عهده مى گرفتند اينك كودك قرار است آزمون متفاوتى را پشت سر بگذارد. با اين حال جهان رو به رو همانگونه نيست كه پدر و مادر براى او تصور كرده اند. چنين است كه او بايد پيش از هر چيز اين نكته را براى خود درونى كند. درونى كردن اين نكات براى همه كودكان به يكسان اتفاق نمى افتد. عده اى كه آمادگى لازم را براى حضور در چنين مكانى داشته اند معمولاً برخورد دوستانه تر و راحت ترى با آن خواهند داشت. با اين حال براى برخى ديگر وضع متفاوت است. گريه ها و ناراحتى ها، ترس ها و اضطراب ها پيامد نداشتن آمادگى براى حضور موفق در مدرسه است. نتيجه نداشتن اين آمادگى نيز تا حدودى مشخص است. فراهم كردن اين آمادگى نيز بخشى از وظيفه اى است كه والدين يك ميليون و دويست هزار كلاس اولى بايد آن را مورد توجه قرار داده به آن اهميت بدهند. به گفته كارشناسان براى حل اين مشكل علاوه بر والدين، مشاوران مدرسه، آموزگاران و ساير كادر آموزشى در جهت بالا بردن سطح بهداشت روان مدرسه نقش بسزايى دارند.
محققان با بيان اين كه كودكان در دوره ابتدايى چگونگى ارتباط با ديگران و حل مشكلات شان را فرا مى گيرند، بر اين اعتقادند كه هرچند نظام آموزشى و تربيتى مدرسه براى كودكان فرصت گسترش، جست وجو براى كسب شايستگى و مهارت ها را پيش مى آورد، اما در مدرسه از كودك توقعات و انتظارات جديدى پديد مى آيد. در چنين مواقعى على رغم اين كه فراگيرى اطلاعات تازه مى تواند براى اكثر كودكان هيجان انگيز باشد اما در مورد برخى كودكان كه مشكلات ذهنى و رفتارى دارند، دوران دبستان مى تواند موجب ناتوانى و محروميت و به شكست اعتماد به نفس و تخريب شخصيت آنان منجر شود.
كارشناسان با بيان اين كه مشكلات رفتارى و هيجانى يكى از عوامل تأثيرگذار در شكل گيرى شخصيتى كودكان و كيفيت تحصيلى آنان است، بر اين نكته تأكيد مى كنند كه عدم پيگيرى و مداخلات لازم، باعث مى شود كه برخى اختلالات دوران كودكى در مدرسه تا اخذ مدارج تحصيلى بالاتر و حتى در ورود به اجتماع در افراد باقى بماند.
به گفته محققان در يك دسته بندى اوليه پرخاشگرى، مشكلات تمركز، پر تحركى و شيطنت هاى افراطى، عدم رعايت نظم و مقررات و بى اعتنايى به قوانين، كم رويى و كناره گيرى از ديگران، ترس از مدرسه، مشكلات يادگيرى و تحصيلى از جمله اختلالاتى هستند كه كودكان در طى دوران مدرسه با آن مواجه هستند. با اين حال وجود اين موارد به هيچ وجه به معناى دشوار بودن حل آنها نيست.چه آنكه كارشناسان معتقدند كه علائم و نشانه هاى روانشناختى در كودكان به سادگى توسط آموزگاران و مشاوران مدرسه قابل تشخيص است، در نتيجه با در ميان گذاشتن و مطرح كردن مشكلات با خانواده دانش آموز، مى توان گام هاى اوليه درمان را برداشت.
در مواردى هم كه آموزگاران قادر به رفع ناراحتى روحى - روانى دانش آموزان نباشند، اما مى توانند با برخورد صحيح احساسات و هيجانات كودك را درك كنند و با در ميان گذاشتن مشكلات كودك با خانواده، مشاور مدرسه و ارجاع به موقع به مراكز تخصصى درمان، از مزمن شدن بيمارى در كودك جلوگيرى كنند.
از نظر روانشناسان تشكيل جلسات يا كارگاه هاى آموزشى براى كودكان، والدين و آموزگاران براى حل مشكلات كودكان بسيار حائز اهميت است. افزايش آگاهى و دادن اطلاعات لازم به زبان ساده به منظور تشخيص اختلالات روانى رايج بين كودكان، آموزش مهارت هاى اجتماعى، شيوه هاى كنترل رفتارهاى هيجانى، شيوه هاى كنترل استرس و فشارهاى هر روزه، افزايش توان تحمل و بردبارى، آموزش شيوه هاى تصميم گيرى مناسب و حل مشكلات نكاتى است كه به باور اين كارشناسان مى تواند در اين كارگاه ها مطرح شود.
به گفته محققان مطالعات و پژوهش هاى انجام گرفته در اين رابطه نشان مى دهد كه آموزش آموزگاران و دانش آموزان و حمايت از بهداشت روان در مدرسه ارتباط مستقيمى با افزايش عملكرد تحصيلى كودكان و پيشگيرى از اختلالات روانى و كمك به سلامت بهداشت جامعه دارد.
روش هاى آماده كردن كودكان براى ورود به دنياى مدرسه به منظور جلوگيرى از اختلالات بعدى حائز اهميت است. نحوه مواجهه پدر و مادر با اين موضوع در كنار صحبت ها و راهنمايى هايى كه در روز هاى نزديك به آغاز مدارس انجام مى گيرد مى تواند آسودگى خيال دانش آموز را بيشتر كند. شايد از اين روست كه كارشناسان پيشنهاد مى كنند كه والدين پيش از آغاز مدرسه به برخى از نكات پر اهميت در اين باره توجه كنند. آنها پيشنهاد مى كنند كه والدين قبل از شروع و رفتن فرزند خود به مدرسه خواب او را تنظيم كرده و اجازه دهند كودك وسايل شخصى اش را با سليقه خود براى بردن به مدرسه انتخاب كند، همچنين نكات مثبت مدرسه مثل پيدا كردن دوستان جديد، باسواد شدن و استفاده از اردوهاى تفريحى، علمى را براى كودكانتان بازگو كرده و اهميت آنها را در ذهن كودك برجسته كنند.

شوق مواجهه با دنياى تازه
باوجود برخى نگرانى ها از مواجهه با دنياى جديد مدرسه براى بسيارى از دانش آموزان با شور و شوق همراه است. كودكى در چنين محيطى است كه با تعداد بسيار زيادى از همسالان مواجه مى شود. جامعه پذيرى و نحوه كنش در حيات اجتماعى را مى آموزد. هروله كودكان و سر و صدايى كه در چنين محيطى به آسمان مى رود نشانه آشكارى است از شور پنهان زندگى در مدارس. تأكيد بر نگرانى ها به معنى ناديده گرفتن امتيازات و نكات جالب حضور در مدرسه نيست، بلكه بيشتر به معنى كسب آمادگى بيشتر براى حضور موفق تر در چنين مكانى است. مكانى كه در آن يادگيرى در فرايندى برنامه ريزى شده تر پيش مى رود.
شوق حضور در مدرسه در معنايى استعارى تر شوق مواجهه با دنياى بزرگ است. شوقى كه مى توان آن را شوق ناشى از آگاهى ناميد. آموختن در چنين مرحله اى با روشى متفاوت تر از آموزش هاى والدين انجام مى شود. ذهن كودك به يارى پرسش هايى كه مرحله به مرحله پيش مى رود آمادگى لازم را براى حضور موفق در جهان پيدا مى كند. اهميت دادن به جايگاه كودكانى كه تجربه نخستين سال حضور در مدرسه را سپرى مى كنند راهى مناسب است كه به درك بهتر اين حضور در درون آنها منجر مى شود.كودكى كه اكنون راهش را پيدا مى كند آينده خود را بهتر خواهد شناخت.
چهارشنبه 13 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 173]