يادداشت الگوى جديد بازى قدرت هاى بزرگ

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: يادداشت الگوى جديد بازى قدرت هاى بزرگ
گروه بين الملل ـ محمد نورى: جنگ گرجستان به سرعت كانون رقابت هاى بين المللى را از حوزه خليج فارس به يك شاهراه آبى ديگر يعنى درياى سياه كشاند.
اين قلمرو آبى كه در تاريخ دو جنگ بزرگ خليج فارس و چند بحران پس از فروپاشى شوروى از كشمكش هاى نظامى به دور مانده بود اكنون به تدريج به يكى از آوردگاه هاى نظامى جهان تبديل مى شود. شايد مسلح شدن حوزه درياى سياه نشانه روشنى باشد از اين كه مناطق بى طرف اروپا و ناتو نظير تركيه به همراه آبراه هاى مهم اش مثل مرمره به ميدان اصلى اين رويارويى تبديل مى شود.
به اين صورت پديده «ميليتاريزه شدن» جامعه بين المللى از چشم اندازهاى قطعى جنگ قفقاز است. در محيطى با اين مشخصه كه برد سلاح ها و موشك ها ، سطح قدرت يك كشور را تعيين مى كند بدون شك مناسبات سياسى و مراودات اقتصادى نيز دنباله رو قدرت نظامى خواهد شد. بدون شك اين اتفاق در هزاره سوم يك چرخش بزرگ در مسير تحولات جهانى است.
بر اين اساس است كه منابع اقتصادى نظير وال استريت ژورنال و فايننشال تايمز از بحران قفقاز به عنوان «شوك بزرگ» يا « تراژدى جهان سرمايه » تعبيركرده اند. زيرا فعالان اقتصادى و سرمايه گذاران به اين اميد بودند كه در پايان جنگ عراق و افغانستان جهان صنعت و سرمايه نفس راحتى بكشد و بار ديگر اقتصاد به جاى ارتش، محور روابط بين الملل شود اما همه چيز برخلاف اين محاسبات پيش رفت و بحران قفقاز سايه اى سنگين تر از غائله عراق بر پهنه اقتصاد افكند ‎/
امريكا ، ناتو و روسيه بويژه پس از ماجراى گرجستان اكنون مناطقى را به عنوان آوردگاه رقابت نظامى هدف گذارى كرده اند كه قلب تپنده تجارت و داد و ستد تجارى به حساب مى آمدند همه قطب هاى تكنولوژى و پول به اين مناطق به عنوان ميدان هاى بكر رقابت چشم دوخته بودند چنانكه منطقه شرق اروپا با استقرار سپر موشكى امريكا و پايگاه هاى جديد ناتو كاركردش به عنوان «بازار نوظهور» زير سوال رفته است از لهستان و چك گرفته تا جمهورى هاى سه گانه بالتيك ( ليتوانى ، لتونى و استونى) در حال تبديل به خاكريزى براى مواجهه روسيه و غرب هستند يعنى بازگشت به همان روزهاى تيره جنگ سرد. اين زنجيره نظامى شدن و ميليتاريزم قرار است در آينده نزديك گريبان چند بازار بكر ديگر را بگيرد روس ها در تلافى پروژه تهاجم به شرق ناتو مصممند چند پايگاه نظامى در مناطق مهمى مثل امريكاى لاتين و اوراسيا و خاورميانه عربى مستقر سازد.
در اين برهه هر اندازه ارتش قدرت هاى بزرگ ميداندار شوند عرصه براى ايفاى نقش نيروهاى اقتصادى وقطب هاى تجارى تنگ تر مى شود ‎/ اين مدل از نظام بين المللى كه به آن «امنيت محور» اطلاق مى شود نقطه مقابل نظام اقتصاد محوراست و الگويى است كه درآن سياستمداران جنگ پيشه قواعد بازى را تعيين مى كنند.
به هر حال غرب و روسيه اكنون رقابت را به نقطه اى رسانده اند كه در آن همه چيز در گروگان اين بازى پرمخاطره است. لازم نيست در اين موقعيت منتظر يك برخورد نظامى مثل پرتاب موشك بالستيك باشيم آنها مدل تازه اى از نبرد را به نمايش گذاشته اند كه در آن بدون استفاده از روش هاى كلاسيك نظامى گلوگاه هاى اقتصادى و امنيتى همديگر را مى فشارند. با همين فرمول روسيه با در هم شكستن خاكريز دولت متحد امريكا در اوستيا چند پروژه استراتژيك امريكا واروپا براى انتقال انرژى درياى خزر را متوقف كرد. آمارهاى مربوط به فرار سرمايه طرف هاى غربى از مناطق بكر اقتصادى آسياى مركزى و قفقاز گوياى همه واقعيات است ‎/
تنها در روزهاى اول جنگ اوستيا، كنسرسيومى كه پروژه ۶ ميلياردى خط لوله باكو - تفليس - جيهان را طراحى كرد ودرتدارك كشيدن دو شاهراه جديد انرژى براى انتقال گاز خزر به تركيه واروپا بود ناگزير شد فعاليت خويش را به حالت تعليق درآورد. در تلافى همين خسارت ها است كه اروپا نيز اكنون نقشه يك تحريم يا محاصره اقتصادى عليه روس ها را در سر مى پروراند.
بنابراين دور جديد كشمكش قدرت هاى بين المللى با اين تئورى آشناى روابط بين الملل اكنون قابل توضيح است كه«كاربرد مطلوب قدرت » اين است كه يك بازيگر بى آنكه تن به هزينه هاى سرسام آور جنگ و خشونت بدهد با تكيه بر اهرم هاى سياسى و اقتصادى حريف را وادار به تغيير رفتار سازد.
به اين صورت در فرداى بحران قفقاز شاهد ظهور نوع تازه اى از مناقشات در عصر تازه سياست بين الملل هستيم كه در آن قدرت هاى بين المللى بى آنكه به روى هم شمشير بكشند و دكمه سلاح هاى مرگبار را فشار دهند و با روش هاى بديعى بر تصميم ها و انتخاب هاى حريف تأثير مى گذارند. در همين راستا تصميم هاى روسيه براى قطع همكارى با اتحاديه هاى اقتصادى و امنيتى با غرب يا اقدام غربى ها در تعليق عضويت روسيه در سازمان تجارت جهانى يا گروه هشت كشور صنعتى قابل تأمل است.
دوشنبه 11 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 64]