دولت نهم؛ پديده اي نو در فضاي سياسي ايران

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: دولت نهم؛ پديده اي نو در فضاي سياسي ايران
هفته دولت، فرصتي است تا لختي تامل كنيم و به آن چه در گذر شتاب زده زمان پنهان مانده، نظر افكنيم. بايد رنج و تلاش مسئولان متعهد كشور را ارج نهيم، خدمت هاي ناديدني دولت مردان خدمت گزار و صاحب منصبان درد آشنا را سپاس گوييم.

گروه سياسي - محمد سعيد نجفي مقدم

در نظام جمهوري اسلامي ايران پس از رهبري كه به عنوان ولايت مطلقه فقيه بالاترين ركن نظام، و بر پايه قانون اساسي فرمانده كل قوا، ناظر بر سه قوه مجريه، مقننه و قضاييه و مسئول تعيين سياست‌هاي كلي نظام است ساختار سياسي بر پايه سه قوه قرار گرفته ‌است.

همراهي ملت با دولت و پشتيباني آحاد مردم از آن، از عوامل ثبات دولت و اقتدار آن است و اين رابطه، تا هنگامي كه دولت يك دولت ارزشي و خدمت گزار باشد، پايدار خواهد بود.

مولي الموحدين، امام علي (ع) در قالب نامه اي به مالك اشتر، خطاب به همه دولت مردان اسلامي درباره تكبر و غرور رياست چنين هشدار مي دهد:"اگر با مقام و قدرتي كه داري، دچار تكبر و يا خودبزرگ بيني شدي، به بزرگي حكومت پروردگار كه برتر از توست بنگر كه تو را از آن سركشي نجات مي دهد و تندروي تو را فرو مي نشاند و عقل و انديشه ات را به جايگاه اصلي باز مي گرداند."

همچنين امام خميني (ره) دوري مسئولان ايران اسلامي را از رفاه و تجملات و ثروث ها، لطف الهي دانسته و مي فرمايد: "اگر يك حكومتي، ارزشهايش ارزشهاي انساني، اخلاقي و اسلامي باشد (و) بخواهد خدمت به نوع خودش بكند و خودش را خدمت گزار بداند، قهرا ملت با اوست و قهرا يك قدرت خارجي نميتواند او را تحت تاثير قرار بدهد."

به مناسبت انفجار دفتر نخست وزيري در هشتم شهريور سال 1360 و شهادت دو يار ديرين امام و انقلاب و دو اسوه علم و تقوا ، شهيد محمد علي رجايي ، رييس جمهور وشهيد محمد جواد باهنر ، نخست وزير كه نمونه اي از دولتمردان مردمي بودند و نيز به منظور آشنايي مردم با فعاليت ها و بيان اهداف و برنامه هاي آينده دولت ، از دوم تا هشتم شهريور هفته اي به نام هفته دولت نام گذاري شده است.

علت نام گذاري چنين هفته اي اين است كه دولت شهيد رجايي، نخستين دولت مكتبي بود كه در آن دوره بحراني حداكثر تلاش و كوشش خود را براي خدمت به اهداف مقدس انقلاب، صادقانه اعمال كردند تا آن جا كه جان خويش را بر سر آن نهادند.

اين واقعه همچون واقعه 7 تير على رغم خيال باطل دشمنان اسلام كه معتقد بودند موجبات منزوى شدن مردم و سقوط نظام را فراهم مى آورد باعث رشد و آگاهى و حضور بيشتر فعال مردم در صحنه گرديد و نظام كاملا تثبيت شد.

و اما هفته دولت، فرصتي بود تا لختي تامل كنيم و به آن چه در گذر شتاب زده زمان پنهان مانده، نظر افكنيم. بايد رنج و تلاش مسئولان متعهد كشور را ارج نهيم، خدمت هاي ناديدني دولت مردان خدمت گزار و صاحب منصبان درد آشنا را سپاس گوييم و به همه تلاش گران و زحمت كشان نظام جمهوري اسلامي خسته نباشيد بگوييم.

بسياري از صاحب نظران دولت نهم را از جهات متعدد پديده اي نو در فضاي سياسي ايران مي دانند. پديده اي كه اكنون با گذشت 3 سال از عمر آن همه فهميده اند تفاوت هايي مهم با اسلاف خود در 16 سال گذشته دارد.

در اين مدت، مهم ترين مسئله منتقدان درباره اين دولت اين بوده كه ادعا كرده اند رفتار دولت نهم در حوزه هاي مختلف سياسي و اقتصادي از مدل خاص و از پيش تعريف شده اي تبعيت نمي كند و به همين دليل در موارد متعدد تبليغات فراواني به راه افتاده است كه تصميم هاي آن دلبخواهي و فاقد پشتوانه نظري كافي است. اين شكل از طرح صورت مسئله البته كمي تندروانه است. به واقع آنچه منتقدان درحال گفتن آن بوده اند اين بوده كه سر در آوردن از رفتار دولت نهم دشوار است و نمي توان از قبل به نحو مطمئني حدس زد كه دولت در فلان شرايط مفروض تقريبا چگونه رفتار مي كند.

اين تلقي درباره دولت اصولگرا به يك معنا درست است و به يك معنا نادرست. معناي درست اين نحوه نگاه به دولت اين است كه گفته شود دولت نهم به هيچ يك از مكاتب مدرن مديريت سياسي و اقتصادي تعلق ندارد و خود را به اصول و مباني هيچ يك از آنها متعهد نمي داند. اين دولت در اقتصاد نه ليبرال است نه سوسياليست، در سياست نيز (داخلي و خارجي) نه مي توان آن را محافظه كار دانست به اين معنا كه حفظ نظم موجود را بهترين گزينه بداند و نه آنارشيست به گونه اي كه هيچ نظم مستقري را قبول نداشته باشد.

دولت نهم در هيچ يك از اين چارچوب ها نمي گنجد و اصول رفتار خود را از هيچ يك از اين مكاتب اقتباس نكرده است. در واقع يكي از مهم ترين پيام هايي كه دولت نهم از ابتداي آغاز به كار خود قصد انتقال آن به جامعه را داشته اين بوده كه چارچوب هاي توصيفي و راه حل هاي فرموله شده در اين مكاتب در مواردي اساسا اشتباه است و در مواردي ديگر راه حل هاي ارائه شده با ساختارها و ويژگي هاي بومي ما نامتناسب و بيگانه است و هرچند در جاهاي ديگر درست جواب داده باشد در اينجا فاجعه به بار مي آورد.

اما اين تلقي كه رفتاردولت نهم از هيچ مدلي تبعيت نمي كند و يك چارچوب منسجم (فاقد تناقض دروني) براي توصيف رفتار آن نمي توان يافت، كاملا غير منصفانه و بيشتر از هر چيز نشانه ناتواني منتقدان در درك پيچيدگي رفتار دولت است. تفاقا اگر دقت كنيم، يك مدل كاملا قابل فهم وجود دارد كه رفتارها و تصميم هاي دولت به تمامي بر مبناي آن قابل تبيين است. براي فهم اين مدل يكي از بهترين روش ها اين است به خاستگاه اجتماعي اين دولت مراجعه كنيم. جامعه شناسان سياسي مي گويند دولت ها علاوه بر همه مشخصات ويژه اي كه دارند نمايندگان طبقات اجتماعي خاصي هم محسوب مي شوند و در واقع منافع آن طبقه را نمايندگي مي كنند. دولت نهم بي تعارف در تلاش براي اثبات اين نكته بوده كه منافع توده مردم خصوصا محرومان را در مقابل "طبقه ويژه خوار" نمايندگي مي كند. يك فرض عموما ناگفته پس رفتارهاي دولت نهم اين است كه از ديد اين دولت طبقه اي از مردم نابرخوردار وجود دارد كه در سال هاي گذشته از منابعي كه متعلق به آنها بوده محروم شده اند و در مقابل اين منابع بيشتر در جهت اهداف كساني مصرف شده كه خود را اعضاي طبقه اي خاص(نخبه) و داراي صلاحيت براي برخورداري هاي ويژه فرض مي كرده اند. دولت اصلاحات را به ياد بياوريد. حجم انبوهي از منابع كشور صرف اموري با ماهيت كاملا سياسي و بلكه جناحي مي شد و دولت هم با كمال سرافرازي مدعي بود اساسا براي همين چيزها از ملت راي گرفته است. بودجه سازماني نهادي مانند مركز بين المللي گفت وگوي تمدن ها چنان بي امان و سخاوتمندانه افزايش پيداكرد كه رييس آن ناگزير بخشي از پول ها را بازگرداند و گفت به اين همه پول نيازي ندارد. در مقابل دولت نهم تلاش كرده است بيشترين خدمات را به نابرخوردارترين طبقات ارائه دهد. اكنون مردم محروم ترين استان هاي كشور بيش از هر كس ديگري طعم خدمتگزاري دولت را چشيده اند و بعضي مشكلات مزمن آنها كه ديگر از حل آن نااميد شده بودند درمدتي كوتاه و به نحوي شگفت حل شده است.

پروژه هاي استاني به سرعت در اين مناطق به سرانجام مي رسد و با احداث اين زيرساخت ها مي توان اميدوار بود مشكلاتي چون اشتغال نيز به شيوه اي مطمئن تر و در مدت زماني كوتاه تر حل شود.

بحث درباره مباني نظري رفتار دولت نهم بحث مفصل و درازدامنه اي است اگر چه تا امروز كمتر به آن پرداخته شده است. آنچه در مرحله فعلي مهم است اين است كه قضاوت درباره دولت نهم را نبايد قرباني برخي سطحيات كرد. مردم بايد بدانند حضور مردان دولت نهم بر مسند اجرايي كشور به معناي فراهم آمدن يك منفعت پايدار براي آنهاست كه طبعا عاقلانه نيست پيش پاي هزينه هاي مقطعي قرباني شود خصوصا كه روي كار آمدن رقيب آن يكسره ضرر است.

انتهاي خبر // شبكه خبري برنا//141 - 141 - 45//www.BornaNews.ir
جمعه 8 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 146]