طبيعت گردان ساماندهي نشده عامل تخريب منابع طبيعي

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: طبيعت گردان ساماندهي نشده عامل تخريب منابع طبيعي

سرمايه، دلبرتوكلي: «براي ارزيابي اثرهاي هر برنامه توسعه گردشگري معمولاً اين اثرها را در چهار مقوله زيست محيطي، اقتصادي، اجتماعي فرهنگي و سياسي مي سنجند كه مقوله سياسي بيشتر مخصوص كشورهاي در حال توسعه است.»حميدرضا ضرغام مدرس دانشگاه با اعلام اين مطلب گفت: «براي اين ارزيابي ها معمولاً يك مجموعه نرم افزارهايي را كه در اين باره طراحي شد ه اند و به كمك داده هاي جدول «داده ستانده» به دست مي آيد، رقم دقيق اثرها را در هر زمينه اي مي توان محاسبه كرد.»

وي افزود: «وجه اقتصادي اثرها معمولاً بر اثرهاي ديگر غالب است و با توسعه جهانگردي مثلاً اگر در يك منطقه گردش پذير، گسست خانواده ها ايجاد شود، براي جبران عيوب حاصل از گسست، مي توان مشخص كرد كه براي اين خانواده ها چه مقدار از بودجه عمومي بايد هزينه شود به اين ترتيب، اندازه اثر گردشگري مشخص مي شود.»
عضو انجمن متخصصان گردشگري در ادامه خاطرنشان كرد: «اكنون همه طرح هاي توسعه گردشگري كه در كشور ما انجام مي شوند، اصولاً بايد در آنها مطالعه اثرهاي حاصل از توسعه گردشگري انجام شود اما به جز بخش اقتصادي چون ملموس تر است و اطلاعات آن راحت تر در دسترس قرار مي گيرد بقيه بخش ها بسيار بد كنترل مي شوند يا ارزيابي آنها ناقص است.»
ضرغام ادامه داد: «در بخش زيست محيطي نيز سازمان حفاظت از محيط زيست ملاك هايي را براي كنترل بخش هاي توسعه گردشگري كه در بسياري زمينه ها كارآمد است، در نظر گرفته اما در كنترل هاي سازمان در برخي موارد به نظر مي رسد كه واقعيت هاي موجود منطقه در نظر گرفته نمي شوند و سخت گيري هاي زيادتر از حد معمول مي كنند. در برخي موارد نيز بسيار تساهل مي كنند كه هر دو شكل آن در درازمدت بسيار خسارت بار خواهد بود گرچه در كوتاه مدت ممكن است خسارت هاي آن عيان نباشد.»عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي اظهار داشت: «اصول ارزيابي اثرهاي طرح هاي توسعه گردشگري در همه زمينه ها بايد جدي گرفته شوند. در جهان، مدل هايي توسعه پيدا كرده اند و بايد آنها را با واقعيت هاي ايران انطباق دهيم، به كساني كه دست اندركار اين نوع برنامه ها هستند، آموزش هاي لازم را منتقل كنيم و نظارت جدي بر رعايت اصول كنترل اثرهاي طرح هاي توسعه اي داشته باشيم.»
ضرغام تاكيد كرد: «چه بخواهيم و چه نخواهيم، گردشگري توسعه خواهد يافت، چون يك نياز انساني است و با توسعه جامعه هاي بشري و پيچيده تر شدن روابط اجتماعي، جهانگردي رو به توسعه است ولي اگر متوليان جهانگردي فرد لازم را به كار گيرند، اثرهاي منفي را مي توانند پيش بيني و كنترل كنند.»
او گفت: «آنچه ما امروز در صنعت گردشگري شاهد آن هستيم، تعريف اثرهاي مثبت است و هرجا كه صحبت از اثرهاي منفي شود، تلاش مي كنيم كه كم رنگ و گذرا از آن بگذريم، چون بسياري از اثرهاي منفي، توسعه جهانگردي را از بين مي برد.»
وي بيان كرد: «منابع طبيعي و يادمان هاي باستاني از منابع عمده گردشگري كشور ما هستند؛ اگر ظرفيت اين منابع به درستي تعيين نشود و متناسب با ظرفيت تحمل، گردشگر جذب نشود حتماً با تخريب بناهاي باستاني مواجه مي شويم همچنان كه نوروز امسال تخريب تخت جمشيد (پارسه) را شاهد بوديم.»
محمد رضا فرزين با تاييد نظرات ضرغام گفت: «براي مديريت اثرهاي حاصل از صنعت گردشگري ابتدا بايد ابزاري براي سنجش اثرهاي حاصل از گردشگري داشته باشيم.»
وي افزود: «متاسفانه در كشور ما ابزاري براي سنجش اثرهاي حاصل از گردشگري وجود ندارد. به علاوه نظام آماري دقيق و نظامي كه آثار ورود و خروج گردشگر را به هر منطقه بتوانيم تعيين كنيم در اختيار نيست.»
فرزين تصريح كرد: «اگر زماني چنين ابزار و سيستمي بتوانيم داشته باشيم كه آثار گردشگري را ارزيابي كنيم در مديريت تاثيرات مثبت خواهد داشت و از طريق آن، آثار منفي را مي توانيم كاهش دهيم، سياست هاي مناسبي را براي افزايش آثار مثبت طراحي كنيم و آثار مثبت را به حداكثر برسانيم.»
وي با اشاره به اينكه كشورهاي گردشگر پذير داراي نظام اقماري گردشگري هستند، گفت: «يكي از مهم ترين كاربردهاي نظام اقماري گردشگري، سنجش و مديريت آثار گردشگري است. آثار منفي گردشگري شامل استفاده بي اندازه از محيط زيست است كه معمولاً در مناطق شمالي ايران اتفاق مي افتد يا اينكه زمين هاي مناسب به ويلا تبديل مي شوند. به علاوه تضادهاي اخلاقي و فرهنگي را نيز با خود همراه دارند.»
اين مدرس دانشگاه افزود: «كاهش آثار منفي گردشگري نيازمند شناخت و مطالعه دقيق روندهاي گردشگري و تعداد گردشگران ورودي به منطقه است.»
وي خاطر نشان كرد: «مديريت اثرهاي گردشگري، موضوع اصلي بحث گردشگري پايدار است تا آثار منفي را بتوانيم كم كنيم و آثار مثبت را در يك دوره بلندمدت ثبات بخشيم. اينكه ما با آثار منفي حاصل از گردشگري بتوانيم مبارزه كنيم بحث يك نظام است و قاعدتاً در مباحث محيط زيست بايد متناسب با ظرفيت منطقه گردشگر وارد شود.»
فرزين درباره مناطق حفاظت شده گفت: «گردشگران اگر آزاد گذاشته شوند و ورود آنها مديريت نشود، محيط زيست تخريب خواهد شد. مناطق حفاظت شده ابزاري هستند كه از طريق آنها آثار گردشگري را كاهش مي دهيم.» مهران اعتمادي راهنماي اكوتوريسم نيز با تاكيد براينكه هيچ نهادي حضور طبيعت گردان را ساماندهي نكرده است گفت: «زباله در مناطق طبيعي به معضل بزرگي تبديل شده و هيچ سازمان يا فردي در اين باره اقدام موثري انجام نمي دهد.»
وي با بيان اينكه آموزش ندادن به مردم و تربيت نكردن راهنمايان متخصص بزرگ ترين مشكل ما در طبيعت گردي است، ادامه داد: «زماني كه در حوزه طبيعت گردي به فعاليت مشغول شدم، آموزش هاي خاصي نبودند و با شركت در تورهاي طبيعت گردي كشورهاي ديگر به صورت تجربي، آموزش هايي را فرا گرفتم، چون اين آموزش ها در ايران خيلي محدود و ابتدايي اند.»
عضو جامعه راهنمايان ايرانگردي و گردشگري با تاكيد بر اينكه مهم ترين مساله در طبيعت گردي آموزش مردم است تا به ارزش آثار طبيعي كشور پي ببرند و از تخريب آن جلوگيري كنند، بيان كرد: «اكنون مناطق طبيعي كشور كه گل ها و گياهان نادري دارد با مساله چراي بي رويه دام مواجه است. عشاير ايران نيز ديگر با ماشين جابه جا مي شوند كه در اين رفت وآمدها به پوشش گياهي مناطق طبيعي كه گاهي بكر هستند، آسيب مي رسانند و حفاظت در اين بخش نيز بسيار ضعيف است و افراد كمي در اين مناطق به عنوان محيط بان و نگهبان به كار مشغول اند.»
به اعتقاد او اقداماتي كه در مناطق حفاظت شده صورت گرفته اند به سه، چهار دهه پيش مربوط هستند و اكنون اين اقدامات حفاظتي بسيار ضعيف اند؛ براي نمونه در دشت لاله هاي واژگون در ارتفاعات زاگرس كه منطقه اي حفاظت شده است فقط تذكر مي دهند كه گل ها چيده نشود و هيچ تاكيد و اقدام حفاظتي ديگري وجود ندارد درحالي كه گردشگران خارجي نبايد در اين مناطق نمونه برداري كنند، ديده مي شود كه گردشگران داخلي و مردم محلي به راحتي گل هاي كمياب را مي چينند.
پنجشنبه 7 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 161]