غريب مدينه

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: قبرستان بقيع
امام حسن عليه السلام ، مسؤوليت ‏خلافت را در فضايى مضطرب و ناآرام كه در اثر دسيسه‏ هاى بنى‏اميه و ديگران در پايان زندگانى پدر بزرگوارش امام على ‏عليه السلام بروز كرده بود بر عهده گرفت. با نگاهى گذرا به اوضاع و مشكلات پيچيده و ناگوار آن زمان ، مى‏توان نكات زير را از زندگى امام حسن‏ عليه السلام برداشت كرد:
امام حسن‏ عليه السلام حكومت ‏خود را با مردمى شروع كرد كه به مكتبى بودن مبارزه و هدف‏هاى آن ، ايمان واضح و كاملى نداشتند را از جنبه دينى و اسلامى با خواسته‏ هاى مبارزه هماهنگ نبوده و به طور کلى به چهار دسته تقسيم شده بودند:
الف) امويان
ب) خوارج
ج) شكاكان
د)حمراء آنان پاسبانان «زياد» بودند و مى‏خواستند سربازان شخص پيروز و شمشيرهاى شخص غالب باشند. كارشان به جايى رسيد كه كوفه را به خود نسبت دادند و گفتند: «كوفه ى حمراء»
در اين ميان پيروان امام حسن ‏عليه السلام كسانى بودند كه پس از شهادت پدر بزرگوارش على ‏عليه السلام ، به بيعت ‏با او شتافتند و در كوفه عده آنان بسيار بود. اما دسيسه‏ ها و فتنه‏ گرى ديگران، پيوسته حركات آنان را با شكست روبه ‏رو ، و خنثى مى‏كرد.
در اين دوره مردم ساده ‏لوح با امام حسن‏ عليه السلام آن‏سان رفتار مى‏كردند كه گويى امامت او را در امتداد خط سقيفه و شأن ايشان را در حد خلافت مى‏دانستند و اين‏گونه بود كه جايگاه رفيع امامت را تنزل بخشيدند.
تبليغات نيرنگ ‏آميز معاويه ، موج شك را در مكتبى بودن مبارزات امام حسن ‏(ع) برانگيخت و اين شبهه را در دل مردم ساده لوح قوت بخشيد كه مبارزه حضرت با دستگاه اموى ، مبارزه دو خانواده با يکديگر است و در نتيجه ، چنين مبارزه‏ اى را مكتبى نمى‏دانستند. همه اين شرايط ، وضعيت موجود زمان امام‏ حسن (ع) را در ارتباط با مساله حكومت پيچيده ‏تر كرد.
نشانه ‏هاى تاريخى بسيارى وجود دارد كه بيان مى‏كند امام حسن‏ (ع) موضع خود را به خوبى درك ‏فرموده بودند و مى‏دانستند مبارزه با معاويه ، با وجود شك و ترديدى كه در توده‏ هاى مردم وجود دارد ، محال است. امام ‏(ع) در بيانات تاريخى خود ابعاد سياست ‏خويش را به روشنى در چاره‏ جويى آگاهانه بحران موجود ترسيم كرده ‏اند. ايشان در خطابه سياسى مؤثرى ، دشمنان خود را كوبيده ‏اند و ژرفاى تلخى و شدت مخالفت و نپذيرفتن حكومت را يادآور شده ‏اند:
« اهل كوفه ؛ رنگارنگى و فرصت ‏طلبى آنان را شناختيم ، هيچ يك از آنان كه فاسد باشند به كار من نمى‏آيند. آنان را وفا نيست و به كردار و گفتار خود عمل نمى‏كنند. آنان با هم اختلاف دارند و معروف است قلوبشان با ما است و شمشيرهاشان چنان كه مشهور است ‏برما».
« به خدا سوگند ، نه ذلت ما را از جنگ با اهل شام بازداشت ، نه قلت (کمى يار). بلكه به سلامت و بردبارى با آنان جنگيديم. سلامت را با عداوت ، و صبر را با بى‏تابى در مى ‏آميختيم و شما به سوى ما توجه مى‏كرديد و دين شما ، پيشاپيش دنياى شما بود و اينك طورى شده ‏ايد كه دنيايتان پيشاپيش دين شماست. با ما بوديد و اينك بر ضد ماييد.»
كار طرفداران امام‏ عليه السلام به خيانت رسيد تا جايى كه از روى طمع به سوى معاويه گرايش يافتند . پول و مقام و آسايشى كه معاويه براى آنان فراهم آورد ، زمينه‏ اى شد تا روى به سوى معاويه داشته باشند و كار را به جايى رساندند كه زعماى كوفه به معاويه نوشتند كه هر وقت ‏بخواهد امام حسن‏ عليه السلام را دست ‏بسته نزد او مى‏فرستند. آن‏گاه به خدمت امام مى‏رسيدند و به او اظهار اطاعت و اخلاص مى‏كردند و مى‏گفتند: « تو جانشين پدرت و وصى او هستى و ما در مقابل تو سراپا گوشيم و فرمانبردار توايم. هر فرمانى كه دارى بفرماى‏». امام‏ عليه السلام به آن‏ها مى‏گفت: « به خدا سوگند ، دروغ مى‏گوييد. به خدا سوگند شمابه كسى كه بهتر از من بود وفا نكرديد، پس چگونه به من وفا مى‏كنيد؟ چگونه به شما اطمينان كنم؟ حال آن که به شما اعتماد ندارم . اگر راست مى‏گوييد ، اردوگاه مدائن ، ميعادگاه و قرارگاه ما باشد ، به آن‏جا برويد». و امام به مدائن رفت ، اما بيشتر سپاهيان ، او را رها كردند.
امام در جايى ديگر اشاره مى‏كند كه در اين محيط سرشار از شك و ترديد ، و اندك بودن ياران مخلص ، وارد جنگ شدن و به دست آوردن پيروزى از محالات است: « به خدا سوگند كار خلافت را تسليم نكردم مگر به اين علت كه يارانى نداشتم. اگر يارانى مى‏داشتم شب و روز با او (معاويه ) مى‏جنگيدم تا خدا ميان من و او حكم فرمايد».
امام عليه السلام مى‏فرمايد: « مى‏ترسم نسل مسلمانان از روى زمين برداشته شود ، پس بر آن شدم تا براى دين خبر دهنده‏اى بماند.»
باز مى‏فرمايد: « معاويه با من درباره امرى به منازعه برخواست كه حق من است نه حق او. پس به صلاح امت و قطع فتنه نظر كردم و ديدم اگر با معاويه مسالمت كنم و جنگ بين خود و او را رها كنم بهتر است.» « همانا حفظ خون‏ها بهتر است تا ريختن آن ، و جز صلاح و بقاى دين در نظرم چيزى پسنديده نيامد».
وقتى معاويه به شروطى كه با آن توافق شده بود، عمل نكرد، بسيارى از مسلمانان از امام‏عليه السلام خواستند قرارداد صلح را فسخ كند. امام به آنان فرمود:
« هر چيز را زمانى است و هر كار را حسابى. (شايد براى شما آزمايشى باشد كه باطن خويش را جلوه ‏گر سازيد و البته تا فرا رسيدن اجل معين از زندگانى بهره ‏مند خواهيد بود) » (انبياء: 111)
اما به طور مطلق و قاطع با انديشه پيمان شكنى موافقت نكرد ؛ زيرا مى‏خواست ‏شخصيت معاويه را به شكلى واضح برملا سازد. معاويه نقشه امام‏ عليه السلام را احساس كرد و دانست كه امام‏ عليه السلام او را در نگاه مردم رسوا خواهد ساخت و نقش خود را در برابر مردم با موفقيت ايفا خواهد كرد آن وقت است كه كار او به رسوايى خواهد انجاميد. از اين‏رو ، براى خنثى كردن نقشه امام دست ‏به فعاليت زد تا سرنوشتش همانند عثمان نشود.
سياست معاويه در طى بيست ‏سال حكومت اين بود كه پيوسته بر نامه‏اى تنظيم و اجرا كند كه رهبران حقيقى امت و اراده آنان را از ميان ببرد و ملت را از انديشيدن درباره مسائل بزرگ جامعه منصرف سازد تا از هدف‏هايى كه رسول خدا صلى الله عليه و آله در پى آن بود منصرف شوند و تنها به زندگانى و منافع شخصى بيانديشند و به وجوهى كه از بيت‏ المال به دست مى‏آوردند فكر كنند. لذا اين بيست‏ سال حكومت معاويه ، از شرم ‏آورترين و دشوارترين دوران تاريخى بود كه بر امت اسلام گذشت.
همزمان با اين فعاليت‏ها امام حسن‏ عليه السلام ، متوجه دگرگون‏ سازى امت و نگاهدارى آن از خطرهايى شد كه او را تهديد مى‏كرد و به بازسازى پايگاه‏هاى مردمى پرداخت و مردم را به نيازها و خواسته‏ هاى اسلامى آگاهى داد و زمينه‏ هاى دگرگونى مكتبى را براى مردم بازگو كرد و برانگيختن امت را از نو وجهه همت قرار داد.
اين نقش مثبت امام‏ عليه السلام و تحرك او در صحنه حوادث سبب شد تا معاويه امام را زير نظر بگيرد. حکومت از فعاليت امام وحشت‏ داشت و امام ‏عليه السلام را قدرتى مى‏دانست كه احساس ملت و آگاهى روز افزون آن پشتيبان اوست.
خطر انقلاب بر ضد ستم بنى اميه از سوى امام‏ عليه السلام ، در دل حكومت افتاده بود. شهيد كردن امام ، خود دليل بزرگى بر فعاليت امام و بر سعى و كوشش خستگى ‏ناپذير آن بزرگوار در برانگيختن امت و بيدار ساختن آنان از نو مى‏باشد.
اينجا بود كه حكومت ‏ستمكار معاويه با دسيسه‏ هاى فراوان باعث فريب اطرافيان و نزديكان امام شد و سرانجام در 28 صفر سال 50 ه . ق با خوراندن زهر توسط همسرايشان ، امام را به شهادت رساندند.
منابع: 1-صلح حسن، شيخ راضى آل ياسين، ص 250 تا 260 .
2- زندگانى تحليلى پيشوايان ما ائمه اطهار، استاد عادل اديب، مترجم: دكتر اسدالله

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 490]