آداب و سنن پیامبر در امور اموات‏

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله هرگاه جوش کوچکى در بدن خود مى‏ديد به خداوندپناه مى‏برد و اظهار مسکنت و زارى در برابر او مى‏نمود. به او عرضه مى‏داشتند: يارسول اللّه، چيز مهمى نيست؛مى‏فرمود: خدا اگر بخواهد چيز کوچک را بزرگ، وچيز بزرگ را کوچک خواهد نمود.
ابو سعيد خدرى در حالى که رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله تب داشت، از روى لحاف‏دست بر بدن آن حضرت گذاشت و حرارت بدن او را دريافت، گفت: يا رسول اللّه، چقدر تب شما شديد است!فرمود: ما چنين هستيم، بلاها بر ما سخت مى‏شود وپاداش ما هم دو برابر است(1)
امام باقر عليه السّلام فرمود: سنّت در حمل تابوت آن است که حمل کننده‏چهار طرف آن را (به ترتيبى که در حديث بعد ذکر شده) به دوش گيرد. پس از آن‏‏ هر گونه حمل ديگرى مستحب است (2)
امام موسى بن جعفر عليه السّلام فرمود: حمل چهار گوشه تابوت که سنّت برآن جارى شده چنان است که اول طرف دست راست ميت را به دوش گيرد، سپس‏طرف پاى راست، سپس پاى چپ و در آخر طرف دست چپ را حمل نمايد، تا به‏اين ترتيب چهار گوشه آن را به دوش گرفته باشد.
امام باقر عليه السّلام فرمود: امام حسن مجتبى عليه السّلام با گروهى از ياران خودنشسته بود که جنازه‏اى را از آنجا عبور دادند، برخى از ياران برخاستند و امام‏حسن عليه السّلام برنخاست. چون جنازه را بردند برخى از ياران گفتند: خدا شما را سلامتى‏دهد، چرا برنخاستيد حال آنکه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله اگر جنازه‏اى را حرکت مى‏دادند ازجا برمى‏خاست؟ !امام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله فقط يک بار براى جنازه از جابرخاست، آن هم به خاطر آن بود که جنازه يهوديى را عبور مى‏دادند و جا هم تنگ‏بود، رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله برخاست، زيرا نمى‏خواست که جنازه بالاتر از سر آن حضرت‏حرکت داده شود .
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله هرگاه جنازه‏اى را تشييع مى‏نمود اندوه بر او غالب‏مى‏شد و بسيار در خود فرو مى‏رفت و کمتر سخن مى‏گفت.
على عليه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله پس از دفن ميت سه مشت خاک برروى قبر مى‏ريخت.
امام باقر عليه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله در خصوص اموات بنى هاشم‏کارى مى‏کرد که با ديگر اموات مسلمانان نمى‏کرد. هرگاه بر مرده‏اى از بنى هاشم نمازمى‏خواند و آب بر روى قبر او مى‏پاشيد دست خود را بر قبر مى‏نهاد به طورى که اثرانگشتانش در گل ديده مى‏شد، و چون شخص غريب يا مسافر به مدينه وارد مى‏شد وقبر تازه را با اثر دست رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله بر آن مى‏ديد مى‏گفت: تازگى چه کسى از آل محمّد صلّى اللّه عليه و آله از دنيا رفته است؟
عبد الرحمن بن ابى عبد اللّه گويد : از امام صادق عليه السّلام پرسيدم: دست‏گذاردن آدمى بر روى قبر چه معنى دارد و چرا چنين مى‏کنند؟فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله پس از آنکه بر روى قبر پسرش آب پاشيد چنين کرد. پرسيدم: چگونه دستم را بر قبر مسلمانان بگذارم؟حضرت در حالى که مقابل قبله بود[انگشتان‏]دست خود را در زمين فرو برد سپس بر آورد.
على عليه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله هرگاه به کسى تسليت مى‏گفت‏مى‏فرمود : آجرکم اللّه و رحمکم«خدا شما را اجر دهد و بر شما رحمت آورد». وهرگاه تبريک و تهنيت مى‏گفت مى‏فرمود: بارک اللّه لکم و بارک اللّه عليکم«خداوند بر شما برکت دهد و براى شما مبارک گرداند. »
امام زين العابدين عليه السّلام فرمود: امير مؤمنان عليه السّلام به مصيبتى دچار نشد جزآنکه در آن روز هزار رکعت نماز مى‏گزاشت و بر شصت مسکين صدقه مى‏داد و سه‏روز هم روزه مى‏گرفت. و به فرزندان خود فرمود: هرگاه به مصيبتى دچار شديدهمين گونه که من عمل کردم عمل کنيد، زيرا رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله را ديدم که چنين مى‏کرد .
پس از اثر پيامبرتان پيروى کنيد و مخالفت نورزيد که خدا هم با شما مخالفت‏خواهد کرد، خداى متعال فرموده: «و هر که صبر کند و گذشت نمايد[بسيار شايسته‏است‏]که اين از امور جدّى است. »امام زين العابدين عليه السّلام فرمود: پس من هميشه مانندامير مؤمنان عليه السّلام عمل مى‏کنم.
[B]ملحقات‏ انس بن مالک گويد: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله از بيمار عيادت مى‏کرد و به تشييع‏جنازه مى‏رفت. ‏
على عليه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله هرگاه به عيادت بيمارى مى‏رفت چنين‏دعا مى‏کرد: اذهب الباس ربّ الباس، و اشف انت الشّافى، لا شافى الاّ انت«بيمارى‏را ببر اى که بيمارى در دست توست، و شفا ده که تنها تو شفا دهنده‏اى، و جز تو شفادهنده‏اى نيست».
امام باقر عليه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله هرگاه خود يا يکى از خانواده يااصحابش چشم درد مى‏گرفتند اين دعا را مى‏خواند: اللّهمّ متّعنى بسمعى و بصرى، و اجعلهما الوارثين منّى، و انصرنى على من ظلمنى، و ارنى فيه ثارى«خداوندا، مرا از گوش و چشمم بهره‏مند گردان، و آن دو را وارث من قرار ده (پيش از مردنم‏آنها را از من مگير) ، و مرا بر کسى که به من ستم کرده پيروز کن، و انتقامم را از او به‏من بنما».
ابن عباس گويد: پيامبر گرامى صلّى اللّه عليه و آله براى رهايى از همه دردها و تب وسردرد اين دعا را مى‏آموخت: باسم اللّه الکبير، اعوذ باللّه العظيم من شرّ کلّ عرق‏نعّار، و من شرّ حرّ النّار«به نام خداى بزرگ، از شرّ هر رگ زننده که خون به شدت‏در آن جريان دارد و از شرّ آتش دوزخ به خداى بزرگ پناه مى‏برم».
پيامبر صلّى اللّه عليه و آله هرگاه چيزى او را اندوهگين مى‏ساخت با روزه گرفتن ونماز خواندن بر دفع آن يارى مى‏جست.
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله هرگاه به مصيبتى دچار مى‏شد برمى‏خاست، وضومى‏گرفت و دو رکعت نماز مى‏خواند و چنين دعا مى‏کرد: اللّهمّ قد فعلت ما امرتنا، فانجز لنا ما وعدتنا«خدايا، من آنچه را به ما دستور داده بودى انجام دادم، پس‏آنچه را به ما وعده داده‏اى محقق فرما».
علاء بن کامل گويد: نزد امام صادق عليه السّلام نشسته بودم که از درون خانه‏زنى صدا به شيون بلند کرد، امام صادق عليه السّلام (از ناراحتى) برخاست، سپس نشست وگفت: إنّا للّه و إنّا اليه راجعون، و به سخن گذشته خود ادامه داد تا حرفش تمام شد، ‏سپس فرمود: ما دوست داريم که جان و اولاد و اموالمان سالم باشد، ولى هرگاه‏سرنوشت الهى واقع شد ديگر سزاوار ما نيست که آنچه را خدا براى ما دوست‏نداشته، دوست داشته باشيم .
امام عليه السّلام فرمود: سنّت در کافور براى ميت حداکثر مقدار سيزده درهم‏و ثلث درهم است‏[زيرا]جبرئيل براى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله حنوطى آورد که چهل درهم‏وزن داشت، آن حضرت آن را سه قسمت کرد، يک جزء براى خود، يک جزء براى‏على عليه السّلام و جزء ديگر براى فاطمه عليها السّلام.
زراره و محمّد بن مسلم گويند: به امام باقر عليه السّلام گفتيم: آيا عمامه براى‏ميت از کفن محسوب است؟فرمود: نه، کفن واجب سه پيراهن است (لنگ، جامه، سرتاسرى) يا يک پوشش سرتاسرى که تمام بدنش را بپوشاند نه کمتر از آن (3). و بيش‏از اينها تا پنج جامه سنّت است، و زيادتر از آن بدعت خواهد بود، و عمامه سنّت‏است .
در حديثى وارد است که جريده (دو قطعه چوب تر خرما، که همراه‏ميت دفن مى‏کنند) از سنّت است.
موسى بن جعفر عليه السّلام فرمود: ما خاندانى هستيم که مهريه زنان و مخارج‏حج واجب و کفن امواتمان از پاکيزه‏ترين اموال ما تهيه مى‏شود، و من کفن خود راآماده دارم.
على عليه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله هرگاه بر جنازه‏اى نماز مى‏خواند، اگرميت مرد بود مقابل سينه او، و اگر زن بود مقابل سر او مى‏ايستاد.
ابو سعيد خدرى گويد: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله در تشييع جنازه و يا بيرون رفتن‏براى نماز عيد هرگز سواره نرفت.
امير مؤمنان عليه السّلام فرمود: سنّت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله بر اين جارى شده که زن‏ را کسى در قبر گذارد که در زمان حياتش مى‏توانسته او را ببيند (محرم او باشد. وشوهر از ديگران اولويت دارد) .
امام کاظم عليه السّلام مى‏فرمود: با عمامه و شب کلاه و نعلين و طيلسان (جامه‏گشاد و بلندى که تمام بدن را مى‏پوشاند) وارد قبر نشو، و به هنگام وارد شدن‏دکمه‏هايت را باز کن، زيرا سنّت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله بر اين جارى شده، و دفن کننده بايد«اعوذ باللّه من الشيطان الرجيم»بگويد، و سوره«فاتحه»و«قل اعوذ بربّ الناس»و«قل اعوذ بربّ الفلق»و«قل هو اللّه احد»و«آية الکرسى»بخواند.
عمر بن اذينه گويد: ديدم امام صادق عليه السّلام خاک بر قبر ميّتى مى‏ريخت وپيش از آن خاک را لحظاتى در دست نگاه مى‏داشت سپس روى قبر مى‏ريخت وبيش از سه مشت هم بيشتر نمى‏ريخت. علت آن را از ايشان پرسيدم، فرمود: اى عمر، داشتم اين دعا را مى‏خواندم: ايمانا بک، و تصديقا ببعثک، هذا ما وعد اللّه ورسوله، و صدق اللّه و رسوله، و ما زادهم الاّ ايمانا و تسليما. «خداوندا، به توايمان دارم و به برانگيختن تو مردگان را در قيامت باور دارم. اين چيزى است که خداو رسولش ما را وعده داده‏اند، و خدا و رسولش راست گفته‏اند . و گفته آنان جز برايمان و تسليم ما نيفزود». رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله چنين مى‏کرد و سنّت هم بدان جارى شده‏است.
على عليه السّلام فرمود: سنّت است که بر روى قبر آب بپاشند.
امام صادق عليه السّلام فرمود: سنّت در پاشيدن آب بر روى قبر آن است که‏رو به قبله بايستد و از طرف سر ميّت شروع کند به ريختن آب تا به طرف پايش‏برسد، سپس از همان‏جا دور زند و آب بريزد تا به طرف ديگر سر برد، و در آخرمقدارى آب بر وسط قبر بپاشد، سنّت در اين کار چنين است.
حضرت رضا عليه السّلام فرمود: سنّت آن است که قبر به قدر چهار انگشت‏باز از زمين بلندتر ساخته شود و اگر بيشتر هم شد مانعى ندارد، و نيز بايد قبر مسطح‏ باشد و مانند کوهان شتر (يا گرده ماهى) برآمده ساخته نشود.
امام صادق عليه السّلام فرمود: هنگامى که جعفر بن ابى طالب عليه السّلام شهيد شد، رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله فاطمه عليهما السّلام را امر کرد که سه روز براى اسماء بنت عميس (همسرجعفر) غذا تهيه کند و خودش با زنان ديگر سه روز نزد او بمانند. از اين رو سنّت براين شد که براى مصيبت‏زدگان تا سه روز غذا ببرند.
امام باقر عليه السّلام وصيت کرد که هشتصد درهم در مخارج ماتم او مصرف‏کنند، و اين عمل را از سنّت مى‏دانست، زيرا رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله فرموده بود: براى‏خانواده جعفر[بن ابى طالب‏]غذا تهيه کنيد، که آنان گرفتار مصيبت‏اند.
امام صادق عليه السّلام فرمود: نزد مصيبت‏زدگان غذا خوردن از عمل جاهليت‏است، و سنّت آن است که غذا به خانه آنان بفرستند(4)
پاورقي ها: [1] در باب شمايل آن حضرت، حديث 40 و در باب معاشرت آن حضرت، حديث 70 گذشت که‏آن حضرت از بيماران عيادت مى‏کرد. (مؤلف) [2] يعنى پس از آنکه چهار طرف را دور زد اگر باز هم زير تابوت را بگيرد مستحب است. [3] اين در صورتى است که پيراهن پيدا نشود. [4] امروزه متأسفانه به عکس اين دستور عمل مى‏شود، از اين رو مصيبت‏زدگان مصيبت اصلى خود رافراموش نموده، گرفتار مصيبتى بزرگتر مى‏شوند که آن خرج دادن به شرکت کنندگان در تشييع و غيره‏است! منبع: سنن النبى،علامه سيد محمدحسين طباطبائى[/B]

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 333]