در نشست «چاپ قرآن و مسائل مربوط به آن» مطرح شد:بررسي چا‌پ قرآن به جرياني مداوم تبديل شود

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: در نشست «چاپ قرآن و مسائل مربوط به آن» مطرح شد:بررسي چا‌پ قرآن به جرياني مداوم تبديل شود
گروه ادب: متوليان، كارشناسان، صاحب‌نظران در «نشست تخصصي چاپ قرآن و مسائل مربوط به آن» شب گذشته 5 شهريور در حاشيه هشتمين جشنواره صنعت چاپ كه در تالار وحدت برگزار شد، بر اين نكته تأكيد كردند كه به دليل اهميت چاپ قرآن، اين موضوع بايد به جرياني مداوم تبديل شود و برگزاري جلسات كارشناسي آن در طول سال ادامه يابد.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا) توجه به كتابت، زيبايي خط و جلد قرآن كريم از سال‌هاي نزول با گذشت زمان سير صعودي داشته است و امروز پيشرفت چاپ مصحف شريف بيش از هرچيز به توجه متوليان و كارشناسان اين حوزه نياز دارد.

برگزاري نشست «بررسي افق‌هاي پيش روي صنعت چاپ قرآن» توسط خبرگزاري ايكنا در هفتمين جشنواره صنعت چاپ، گامي بزرگ در بيان موضوع اهميت چاپ قرآن بود و تداوم و برگزاري نشستي ديگر در جشنواره هشتم، توانست بسياري ديگر از نگاه‌هاي فعالان اين حوزه را بيش از پيش به‌خود جلب كند.

يكي از مشكلات اصلي چاپ قرآن سفارشي‌شدن است

در ابتداي نشست «چاپ قرآن و مسائل مربوط به آن»، «جلال ذكايي» مدير كل دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي باتوجه به اهداف نشست‌هاي تخصصي در حاشيه جشنواره صنعت چاپ بيان كرد: در طول سال كمتر اين فرصت براي مجموعه دست‌اندركاران حوزه چاپ پيش مي‌آيد، كه به موضوعاتي به صنعت چاپ مرتبط است، جلساتي داشته باشند و نشست‌هاي كارشناسي برگزار كنند.

او ادامه داد: جشنواره صنعت چاپ يك بهانه‌ است تا تأثير اين مسائل را در حوزه چاپ با هم مرور كنيم و به نتايج مشخصي در اين زمينه برسيم.

ذكايي باتوجه به انتخاب موضوع چاپ قرآن در حاشيه هشتمين جشنواره صنعت چاپ تصريح كرد: در سال‌هاي گذشته ما نشست‌هايي را برگزار مي‌كرديم كه موضوعات، موضوعات تئوريك بود و حل مسائلي كه بدنه چاپ با آن درگير است، جزء اولويت‌هاي اصلي محسوب مي‌شده است.

مديركل دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با اشاره به اين‌كه نخستين كتابي كه پس از ورود دستگاه چاپ به كشور به چاپ رسيده قرآن كريم بوده، بيان كرد: نخستين چيزي كه در كشور پس از ورود دستگاه‌ها به چاپ رسيد، قرآن كريم بود. در اروپا هم بنا به رواياتي دست‌نوشته‌هاي كتاب مقدس نخستين چيزي بود كه به چاپ رسيد و روند چاپ قرآن، همچنان هم ادامه دارد و چاپخانه‌ها وقتي مي‌خواهند، دستگاه جديد وارد كند، به يمن تبرك نام قرآن نخست آيه «بسم‌الله الرحمن‌الرحيم» را چاپ مي‌كنند و اين انگيزه‌اي براي شروع نشست‌هاي ما با موضوع قرآن كريم بود.

مدير كل دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با تقسيم‌بندي بحث چاپ قرآن يادآوري كرد: چاپ قرآن كريم به دو قسمت تقسيم مي‌شود، يك چاپ هنري قرآن و دو چاپ قرآن‌هاي نفيس است كه ايران جزء سرآمد كشورهايي است كه در اين زمينه فعاليت مي‌كنند.

ذكايي ادامه داد: در ساير صنايع هم زماني محصولي به توليد انبوه مي‌رسد، اثري از كيفيت بالا در آن مشاهده نمي‌كنيم و اين مسئله‌ كه منجر به اين اتفاق مي‌شود كه در مقايسه با ساير كشورهاي همسايه نتوانيم به خوبي چاپ قرآن را انجام دهيم.

مديركل دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي باتوجه به حمايت‌هايي كه در سال‌هاي اخير از چاپ قرآن صورت گرفته است، افزود: تجربه نشان مي‌دهد حمايت دولتي از حوزه‌هاي مختلف نتايج عكس به همراه داشته، اما چگونگي سوق دادن اين حمايت خيلي مهم است و در زمينه كساني به كار قرآن مبادرت مي‌كنند، جريان چاپ قرآن به يك جريان منطقي و مداوم تبديل شود و دولت بايد، كاري در اين زمينه انجام دهد.

ذكايي سفارشي شدن چاپ قرآن‌هاي ايران را يكي از مشكلات اساسي اين حوزه دانست و باتوجه به حل اين مشكل اظهار كرد: يكي از مشكلاتي در حال حاضر وجود دارد، سفارش‌هاي مختلفي كه در زمينه چاپ قرآن از سوي ارگان‌هاي مختلف صورت مي‌گيرد و دلايل آن به‌طور جدي بررسي شود.

ذكايي در ادامه يكي از موضوعات برگزاري اين نشست را نبود نگاه تخصصي به چاپ قرآن بيان كرد و گفت: در حوزه چاپ قرآن ناشران اطلاعات زيادي ندارد و كسي به اين موضوع توجه نمي‌كند. نكته‌اي ديگر نبود توجه لازم به سليقه مخاطب است. استقبال بيش از اندازه نسبت به قرآن، به‌خصوص در ماه مبارك رمضان به بالاترين آمار مي‌رسد، باعث مي‌شود تا ناشران با سليقه ذهني خود به چاپ كردن قرآن بپردازند.

او با ضروري دانستن مركز خدامات مشاوره به ناشران قرآني گفت: يكي از ضروريات موجود در حوزه نشر قرآني اين است كه دولت يك مركز مشاوره براي ناشران قرآني ايجاد كند كه اگر قرار است در اين حوزه ناشران كاركنند با جوانب آن آگاه باشند.

نگاه‌هاي معنوي به نگا‌هاي اقتصادي تبديل شده است

او بيان كرد: در كشورهاي ديگر حتي كتاب يك‌بار خوانش را از كاغذ‌هاي مرغوب استفاده مي‌كنند و اين كارهاي كارشناسي است كه بايد اتفاق بيافتد و ضرورت دارد يك مركز پژوهشي اين كار را انجام داده و مشاوره رايگان به ناشران مختلف دهد.

مدير كل دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي جايگزيني نگاه‌هاي اقتصادي به نگاه معنوي را از ديگر آسيب‌هاي صنعت چاپ قرآن برشمرد و افزود: ما در گذشته تعمد داشتيم كه لفظ «هديه» بر قرآن به كار بريم و خيلي روشن و شفاف قيمت‌گذاري مي‌كرديم و نكته به دليل استقبال زياد و مديريت نشده است.

«يوسف افراش» معاون دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز در اين نشست با بيان برخي مشكلات در زمينه چاپ قرآن گفت: مسئله‌اي كه در چاپ قرآن وجود دارد اين است كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي دغدغه‌‌هاي بسياري در اين حوزه وجود داشت.

او افزود: يكي از ويژگي‌هاي چاپ قرآن، دقت خيلي زيادي است كه در اين حوزه بايد وجود داشته باشد و وقت زيادي كه ناشران در اين حوزه صرف مي‌كنند و در برخي موارد اين هزينه براي ناشران بي‌بازگشت است.

«احمد حاجي‌شريف» معاون آموزش و پژوهش اداره كل نظارت بر چاپ سازمان دارالقرآن‌الكريم با توجه به فعاليت اين اداره در زمينه تصحيح اغلاط چاپ قرآن بيان كرد: از سال 1364 اداره كل نظارت بر چاپ و نشر سازمان دارالقرآن‌الكريم فعاليت خود را آغاز و بررسي‌هايي بر روي قرآن‌‌هايي كه چاپ مي‌شد صورت مي‌گرفت، چاپ و نشر قرآن‌ها توسط اين اداره كارشناسي و تحقيقاتي انجام شده و در حال حاضر به ندرت اغلاطي در چاپ قرآن مي‌توان پيدا كرد.

حاجي‌شريف با اشاره به مشكلات موجود در زمينه چاپ قرآن گفت: هيچ جاي دنيا، تنوع كتاب، علامتگذاري و چاپ، مانند ايران نبوده است و فرايند تصحيح در ايران بسيار مشكل است.

معاون آموزشي و پژوهشي اداره كل نظارت بر چاپ و نشر سازمان دارالقرآن‌الكريم با اشاره به كيفيت صحافي چاپ قرآن تصريح كرد: مسئله چاپ، صحافي، قيمت و خوشنويسي قرآن از اهميت بسياري برخوردار است و يك مسئله مهم مربوط به حمايت و نبود حمايت است و نظام ما از اين حوزه چندان حمايت نمي‌كند.

حاجي‌شرف در پايان گفت: بايد تعاملي ميان سازمان دارالقرآن‌الكريم و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي صورت گيرد كه مجوز چاپ قرآن به آساني صادر نشود. درخصوص ترجمه‌ها، نيز مشكلات زيادي وجود داشته، كه از سال گذشته مسئوليت اين كار را پذيرفت.

او ادامه داد: در زمينه چاپ قرآن دولت بايد حمايت زيادي بكند تا اين حوزه بتواند پيشرفت‌هاي زيادي داشته باشد.

در رابطه با پخش و نشر قرآن هيچ‌گونه كنترلي ديده نمي‌شود

سپس «ناصر بابامحمدي» مديرعامل چاپخانه بزرگ قرآن كريم در اين نشست گفت: در جمهوري اسلامي چاپخانه‌هاي خوبي وجود دارد كه به جرأت مي‌توان گفت در منطقه خاور ميانه وجود ندارد، اما در رابطه با پخش و نشر قرآن هيچ‌گونه كنترلي ديده نمي‌شود. بسياري از ناشران قرآن را با كيفيت پايين چاپ مي‌كنند.

به گفته بابامحمدي كار ناشران قرآن حالت رقابتي پيدا كرده است چون مسائل مادي با مسائل معنوي گره خورده و بسياري از ارگا‌ن‌ها هم به دنبال اين هستند كه كدام چاپخانه ارزان‌تر قرآن را چاپ مي‌كند.

مديرعامل چاپخانه بزرگ قرآن كريم ادامه داد: دولت بايد با حمايت خود زمينه كار تخصصي چاپخانه قرآن كريم را ايجاد كند؛ در حال حاضر در مكان‌هايي قرآن چاپ و صحافي مي‌شود كه افراد رغبت نمي‌كنند وارد صحافي آن شوند و كتاب‌هايي كنار قرآن چاپ مي‌شود كه در شأن قرآن نيست.

او با تقاضاي شوراي مشورتي براي بررسي چاپ قرآن گفت: بايد شوراي مشتركي براي بررسي چاپ قرآن انجام شود و مسائل موازي از بين رود و هم‌اكنون سازمان دارالقرآن‌الكريم، چاپخانه الهادي و مركز طبع و نشر قرآن كريم در زمينه مجوز قرآن فعاليت مي‌كنند كه اين سه مركز مي‌توانند در يك‌ مركز واحد به فعاليت بپردازند.

او در پايان گفت: چاپ قرآن هم‌اكنون به سياست‌گذاري‌هايي نياز دارد، كه هم همت آن وجود دارد تا ترويج قرآن كريم به بهترين شكل صورت گيرد.

«محمدرضا جاسبي» مدير نشر «پيام آزادي» نيز در اين نشست با تشكر از برگزاركنندگان و دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بيان كرد: بخشي از موضوعات چاپ قرآن به مواد اوليه است و در سال‌هاي اخير در كشور مشكل وجود داشت كه كاغذي كه براي چاپ قرآن بود را هيچ وقت به اندازه كافي نداشتيم و تأمين اين بخش بيش از هر بخش ديگري به حمايت دولت نياز دارد.

به گفته عليان فيلم، زينك، كاغذ و گالينگور خوب مي‌تواند كيفيت چاپ قرآن را افزايش داده و اين بخش را بايد بيشتر سرمايه‌گذاري كرد.

عليان گفت: ما چاپخانه تخصصي قرآن كم داريم و بايد بررسي كرد كه چرا برخي قرآن‌‌ها در كشورهاي ديگر به چاپ مي‌رسد و اگر حمايت كافي صورت گيرد، قرآن‌‌هاي ما با بالاترين كيفيت و ارزان‌ترين قيمت به چاپ خواهد رسيد.

«محمدحسين مرعشي» مدير واحد پژوهش مركز طبع و نشر قرآن كريم در ابتداي سخنان خود به فعاليت اين مركز اشاره كرد و افزود: مركز طبع و نشر قرآن كريم در سال 1374 با دستور مقام معظم رهبري (مدظله‌العالي) آغاز به كار كرد و عمده كار اين مركز در حوزه رسم‌الخط است.

او با توجه به اين موضوع كه قرآن‌هايي در ايران چاپ نمي‌شود، گفت: در برخي مواقع قرآن‌‌هايي كه در داخل كشور چاپ مي‌شود را مي‌بينم كه انسان هيچ رغبتي براي خواندن نمي‌بيند، ولي قرآن‌‌هايي كه در لبنان چاپ مي‌شود داراي بالاترين كيفيت است.

او با اشاره به بحث قرآن‌هاي نفيس در داخل كشور تصريح كرد: در جامه ما قرآن به دو نوع نفيس و غير نفيس تقسيم مي‌شود و تعريف قرآن نفيس قرآن‌هايي است كه با كاغذ گلاسه چاپ مي‌شود، در صورتي‌كه قرآن نفيس بايد توجه بيننده را به خود جلب كند و مي‌توان كاري كرد قرآن با كاغذ معمولي چاپ شود، اما توجه مخاطب را به سمت خود جلب كند.

او افزود: قرآن نفيس داراي يك سري ويژگي‌ها است كه وجود اين ويژگي‌ها در كنار يكديگر، آموزش خط و رنگ و تذهيب را به نمايش مي‌گذارد و براي اين خط و رنگ با يك‌سري اصول اوليه توجه كرد، مهمترين كار طراحي صحيح صفحه قرآن است.

مدير پژوهش مركز طبع و نشر قرآن كريم، تعيين كادر صفحه را در چاپ قرآن يكي از ويژگي‌هاي قرآن نفيس دانست و گفت: ميزان پهناي كادر نقش بسياري بر صفحه‌آرايي و ميزان در خواندن متن دارد، البته بايد يك نكته هم‌اكنون در چاپ قرآن وجود دارد ناشران فكر ‌كنند هرچه تذهيب بيشتر و تنوع رنگ زيادتر باشد صفحه زيباتر است، در حالي‌كه اين قرآن‌ها را بايد قرآن بازاري خطاب كرد.

مرعشي گفت: قرآني كه براي مخاطب عرب‌زبان چاپ مي‌شود نبايد طراحي يك صفحه‌اي را داشته باشد كه براي جنوب شرق آسيا فرستاده شود و بايد طراحي‌ها تغيير پيدا ‌كند در حالي‌كه در ايران اين ديدگاه وجود ندارد.

ناشران تاكنون براي نوآموزان، قرآني ارائه نداده‌اند

او با پيشنهاد چاپ قرآن براي كودكان و نوآموزان بيان كرد: ناشران تاكنون براي نوآموزان، قرآني ارائه نداده‌اند و براي اين موضوع پيشنهاد مي‌شود كه قرآن متناسب با شأن قرآن كريم طراحي شود.

مرعشي به بحث تنوع رسم‌الخط اشاره كرد و گفت: اين بحث تنوع رسم‌الخط كه در جامعه وجود دارد و مشكلات عديده‌اي را اين تنوع رسم‌الخط به وجود آورده كه ناشران هم در آن كم‌تقصير نيستند. چاپ قرآن به يك ناظر نياز دارد و حضور ناظر مي‌تواند تمام مشكلات اين حوزه را به خوبي حل كند.

درادامه نشست حجت‌الاسلام ‌و المسلمين متوسل مدير انتشارات «درس‌هايي از قرآن» به زمينه‌هاي مختلف چاپ و نشر قرآن اشاره كرد و گفت: در زمينه نشر قرآن، نكته اول اين است در مراكزي كه به تصحيح خط قرآن مي‌پردازند، تا حد كنترل قبل از چاپ به بررسي مي‌پردازند و پس از چاپ اين‌كه در چه كاغذي چاپ و توسط چاپخانه‌اي چاپ مي‌شود، نظارت كافي صورت نمي‌گيرد.

او تصريح كرد: قرآن به عنوان كتابي كه متمايز از ساير كتاب‌ها است، طبيعتاً بايد متمايز از ديگر كتاب‌ها، چاپ و كنترل شود و نخستين نقيصه نبود كنترل كافي در حوزه چاپ قرآن است.

او ادامه داد: متولي اصلي قرآن در كشور ما سازمان اوقاف و امور خيريه است و از نظر كشورهاي اسلامي قرآن با ساير كتاب‌ها متفاوت است و هر ناشري كه بخواهد قرآن چاپ كند، بايد سابقه‌اي در اين زمينه داشته باشد.

شوراي عالي چاپ و نشر قرآن تشكيل شود

مدير انتشارات «درس‌هايي از قرآن» ادامه داد: چاپ قرآن نشان‌دهنده توجه حكومت به موضوع ديني است، لذا پيشنهاد من اين است كه چاپخانه قرآن كريم كه امكانان لازم را براي چاپ خوب قرآن دارد بايد بيش از پيش مجهز شود، تا دولت همه حمايت خود را آنجا قرار دهد تا همه نيازهاي چاپ قرآن را انجام دهد.

حجت‌الاسلام ‌و المسلمين متوسل گفت: يكي از مشكلات چاپ قرآن، چاپ قرآن‌‌هاي فارسي بدون متن عربي است؛ اين جزء كارهاي بسيار اشتباهي است كه متأسفانه بعضي از سر ناداني و روشنفكري غلط دست به چاپ آن مي‌زنند و اين يكي از خطراتي كه ما را تهديد مي‌كند.

او ادامه داد: هم‌اكنون قرآن‌‌هايي با سايز كوچك چاپ مي‌شود كه كل قرآن در 40 صفحه و پشت آن ترجمه فارسي قرار مي‌گيرد و كسي نمي‌تواند از روي آن متن قرآن را بخواند و اين هم كار در بازار بسيار وجود دارد.

مدير انتشارات «درس‌هايي از قرآن» با اعتقاد بر اين‌كه بايد قرآن با ترجمه درست همراه باشد، اظهار كرد: باب ترجمه به قدري باز شده كه هركس اجازه داده قرآن را ترجمه كند و ترجمه‌هايي غيرقابل قبول چاپ شده است، ترجمه قرآن بدون شناخت تفاسير و مفاهيم قرآن امكانپذير نيست بايد شوراي عالي ترجمه قرآني كه بايد چاپ شود را از ابتدا كنترل كند.

او با انتفاد از قرآن‌هايي با كيفيت نازل چاپ مي‌شوند گفت: قرآن‌هايي با كاغذهاي نامرغوب به چاپ مي‌رسد كه فرد حتي رغبت به خواندن قرآن نمي‌كند و در مواردي چشم دچار مشكل مي‌شود و اوقاف بايد به‌عنوان متولي قرآن با همكاري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، متولي رسمي و شوراي عالي چاپ و نشر قرآن را تشكيل دهد.

انتخاب كاغذ هم از نظر تذهيب و قيمت بايد، بهترين باشد

در ادامه «بيژن درويش» از استادان چاپ كشور، درباره تاريخ چاپ قرآن در كشور گفت: در قرن چهاردهم زيبايي‌شناسي را براي طراحي كتاب انتخاب كردند، ما هم اين كار را مي‌توانيم در زمينه قرآن انجام دهيم.

او با اشاره به گراماژ كاغذهايي كه قرآن با آن چاپ مي‌شود افزود: بايد سيستم وجود داشته باشد كه توليد قرآن با كاغذهاي كمتر از 40 گرم مستمر شود.

او ادامه داد: در برخي قرآن‌‌هايي اين قدر سنگين كه فرد نمي‌تواد آن را به راحتي جابه‌جا كند و انتخاب كاغذ هم از نظر تذهيب و قيمت بايد، بهترين باشد، تذهيب قرآن بايد ايراني باشد تا زماني كه توليد انبوه و بالاي يك ميليون جلد چاپ مي‌كنيم، دوخت و ظاهر قرآن‌هاي نفيس از نظر گرافيكي و چاپ بهترين باشد.

در پايان اين نشست «احمد فروزيده» مدير چاپخانه «128» با بيان اين مطلب كه نگاه اقتصادي به چاپ قرآن وجود ندارد تصريح كرد: ناشران هرگز به قرآن نگاه اقتصادي ندارند و سود كمي براي خود درنظر مي‌گيرند و اگر كسي به نشر قرآن مي‌پردازد بايد دانش و مديريت آن را داشته باشيم.

او درباره گران‌تمام‌شدن قيمت قرآن‌ها در كشور گفت: دولت مي‌تواند در بخش كاغذها‌ي مرغوب نقش مهمي داشته باشند، شايد برخي ارزش واقعي چاپ قرآن را درك نمي‌كنند و همه مي‌خواهند قيمت قرآن ارزان تمام شود و اگر به اين موضوع برسيم كه اين كتاب آسماني چه ارزشي دارد يارانه خريد به آن ارائه خواهيم داد.
چهارشنبه 6 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 286]