واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: مردم چهارمحال وبختياري با نواخته شدن آهنگ حزن انگيز نينوايي، به صورت سنتي ديرينه و به رسم وفاداري پيراهن سياه برتن مي كنند و براي برپايي خيمه هاي عزاداري در اين استان مهيا مي شوند. مردم در اين استان مساجد را ميعادگاهي براي همنوايي با نينوايان دشت كربلا مي دانند و به صورت خود جوش هركسي هرچه در طبق اخلاص دارد در آيين ها رو مي كند. براساس يك سنت ديرين، شب تاسوعاي حسيني در بين برخي از ساكنان چهارمحال و بختياري به شب چوب و دهل معروف است و روز عاشورا را نيز آنان روز تيغ مي نامند. ذات و اصل آيين هاي ويژه تاسوعا و عاشورا در نقاط مختلف چهارمحال و بختياري در حقيقت يكي است، اما در شيوه اجرا تفاوتهاي نيز با يكديگر دارد. جوانان بيشتر در هياتهاي عزاداري به زنجيرزني مي پردازند و بزرگسالان نيز در اين استان در آيين هاي سينه زني شركت مي كنند. در شهركرد مركز چهارمحال وبختياري در ايام گذشته سه مسجد نو، مسجد جامع يا مسجد خان و مسجد ابومحمد مثلث سه گانه و محوري عزاداري مركز استان بود كه هر طايفه شهركردي(دهكردي) در اين مساجد به عزاداري مي پرداخته و محل تجمع آنها در اوج عزاداري نيز ميدان امامزاده بوده است. كم كم با گسترش مساجد و توسعه شهر نشيني در شهركرد مساجد ديگري نيز به جمع ميعادگاه هاي عزاداران حسيني مركز استان پيوستند كه دسته هاي عزاداري حسينيه اعظم ، مسجد صاحب الزمان (عج) و مسجد الرضا نيز محل تجمع عزاداران طايفه هاي دهكردي شد و پس از آنها در مساجد ديگر شهركرد نيز پذيراي عزاداران چهارمحالي و بختياري شد. همچنين از قديم و نديم در شهرستان بروجن نيز مسجد حاج كرامت و مسجد جامع محل عزاداري هاي بزرگ مردم اين شهر فرهنگ دوست چهارمحال وبختياري بوده است. در اين دو شهر بزرگ استان نوع و شيوه عزاداري مردم بيشتر با استفاده از زنجيرها صورت مي گرفته و بيشتر اين زنجيره ها ساخته شهر نجف آباد اصفهان بوده است. اما در شهركرد نوع و شيوه زنجير زني در سه مسجد جامع، نو و ابومحمد براساس همان رسم ديرينه سنگين زدن است و جفت زدن زنجيره ها بر گرده و تك زدن هنگام دم دادن با مداح ،از ويژگي هاي اين مساجد از گذشته تا امروز بوده است. در مسجد امام صادق (ع) شهركرد در وسط ميدان چهارراه بازار نيز عزاداران كه بيشتر از ترك زبانان استان بوده اند، زنجير زني تك ضرب دارند و اين تك زني زنجير به صورت سه ضربه اي بوده است. سينه زني نيز در دسته هاي عزاداري شهركرد رايج بوده است و شيوه سينه زني در مساجد به صورت تك زدن مي باشد كه ريتم سنگيني دارد. در برخي از روستاها و شهرهاي حاشيه زاينده رود و بيشتر در بين آنهايي كه با گويش تركي صحبت مي كنند، عزاداران زنجير سه ضرب مي زنند و مداحان با دو گويش فارسي معيار و تركي قشقايي مداحي مي كنند و طبالان و سنج زنان نيز ريتم عزاي شان سه ضربي است. در برخي از اين هياتهاي عزاداري امام حسين(ع) در مناطق ترك نشين استان، نيز زنجيرزني و مداحي به صورت تك زنجير و پنج ضرب و هفت ضرب نيز وجود دارد، كه اين شيوه اكنون در بين جوانان كمي كمرنگ تر شده است. اكنون در شهركرد نيز در هياتهاي عزاداري، زنجيرزني به صورت جفت و تك ضربي است و مداحان و طبالان نيز ضربه هاي را هماهنگ با زنجيرزني، سنگين و تك مي زنند. در اين آيين دسته هاي عزاداري در ستون سه و دو ستون موازي در خيابان حركت مي كنند و بزرگان هيات ها در رده نخست ستون هاي عزاداري قرار مي گيرند و به هنگام دم دادن و جواب نوحه خوانها ، زنجيرزني تك ضرب خواهد شد. عزاداران در شهركرد ابتدا براي حضور مردم و گرم كردن مجالس عزاداري ، ابتدا اقدام به برپايي آيين هاي سينه زني در مساجد مي كنند و پس از حضور انبوه عزاداران، آيين زنجير زني شروع مي شود. شروع زنجيرزني در شهركرد سبك و شيوه ويژه اي دارد به گونه اي كه در آغاز زنجيرها به صورت جفت و با دودست موازي شانه بالا مي آيد و سپس به سمت پايان رها مي شود و بعد از آن هماهنگي بين همه زنجير زنان با مداحي، دسته هاي رنجيززن راه مي افتند، كه با پايان اين عزاداري، زنجير زنان براي طلب مغفرت و شفاعت از ائمه اطهار(ع) به صورت سه ضربه زنجير زني خود را خاتمه مي دهند. علامت گرداني كه به لجهه محلي در چهارمحال وبختياري به آن علومت مي گويند به گونه اي خاص براي ماه محرم آماده مي شود و براي سرهم كردن علامت هاي سنگين فلزي ، بزرگان علامت بر دور هم جمع مي شوند و علامت يك مسجد يا دسته عزاداري را متصل و سرهم مي بندند. بستن حمايل ها براي علامت گرداني نيز براساس عقيده خود علامت گردان ها به رسم ديرين و به رسم پاسداشت علمدار دشت كربلا، در بين جوانان شهرهاي شهركرد ، فرخشهر، كيان و بروجن از جايگاه خاصي برخوردار است. در اين برنامه نيز بزرگان دسته هاي عزاداري علامتهاي سيزده فنره را بلند مي كنند و جوانان و تازه كارها نيز اقدام به بلند كردن و گردانند علامتهاي هفت فنره يا پنج فنره مي كنند و كساني كه مي خواهند علامت سيزده فنره را بلندكنندگان بايد يكي از بزرگان و پيشكسوتان علامت گردان بوده و يا يكي از بزرگان معرف او به سردسته علامت گردانها باشد و يا بزرگ علامت گردانها، حمايل او را بسته باشد. علامت ها در پيشاپيش دسته هاي عزاداري حركت مي كنند و بزرگ و پير علامت گردانهاي هيات ، در چهارراه و يا يكي از ميدانهاي شلوغ شهرها، با انداختن علامت تا آستانه زمين و تعظيم دادن علامت، اقدام به سلام به ديگر عزاداران مي كند. در شهركرد قديم هر طايفه در بين عزاداران داراي يك علامت بوده و علامت بر ها نيز بيشتر از همان طايفه بوده اند، كه اين امر امروزه منسوخ شده است. در برخي از شهرهاي شهرستان شهركرد نيز كه بيشتر حسينيه هاي چهارمحال و بختياري در اين قسمت از استان است، آيين هاي سينه زني به صورت چرخشي و مدور سه ضربي انجام مي گيرد. همچنين در مناطق ديگر استان نظير شهرستان فارسان و روستاهاي آن نيز آيين هاي سينه زني در بين جوانان به صورتواحد و يا سينه زني خرمشهري برگزار مي شود كه دليل آن نيز سفرهاي يزخي از مردم اين منطقه استان به شهرهاي جنوبي كشور در گذشته بوده است. برخي از جوانان روستاهاي فارسان كه درگذشته براي كار در كشور كويت،از طريق شهرهاي جنوبي ايران سفر مي كرده اند، بيشتر با سبك عزاداري جنوبي آشنايي داشته و اين آيين ها نيز به شكل شهرهاي جنوب كشور برگزار مي شده است. در اين بين عزاداران شهرستان فارسان با حضور در حسينيه ها و تكايا شبها اقدام به سينه زني واحد و تك ضرب مي كنند و در روز تاسوعا و عاشورا نيز در آيين هاي زنجيرزني كه به صورت تك ضرب و تك زنجير است، شركت مي كنند. در برخي از دسته هاي عزاداري در روستاها يا شهرهاي كوچك استان و بيشتر در مناطق بختياري نشين نيز نوازندگان سرنا و دهل با نواختن ساز چپ و نواي عزا، پيشاپيش عزاداران حركت مي كنند كف برخي از عزاداري ها نيز با حركت دادن نمادين كاروان اسراي كربلا همراه است. در شهر فرخشهر نيز دسته هاي عزاداري به صورت منظم و گسترده پشت سر هم در سطح شهر زنجيرزني مي كنند و زنجيرزني مردم به صورت جفت مي باشد كه در پيشايش دسته هاي عزاداري نيز ،تعزيه خوانان و گروه هاي تعزيه خوان در حركت هستند. شهر طاقانك شب تاسوعا شاهد برافراشته شدن خيمه ها و در روز عاشورا نيز شاهد خيمه سوزي است و پس از آتش كشيده شدن خيمه ها، مردم براي تبرك، قسمتي از اين خيمه هاي سوخته را همراه خود مي برند. همچنين در اين شهر درگذشته رسم بوده كه چوب هاي كوچك را به هم بزنند و اين برهم زدن چوب هاي كوچك كه به نام چك چكو نيز متداول بوده نشانه اي از صداي سم ستوران و شمشيرها در دشت كربلا بوده و اين آيين نيز مانند سنج به صورت پنج ضربي و هفت ضرب صورت مي گرفته است. در شهر بن نيز عزاداران علامت هاي چوبي هياتها را به مدت يك شب در آب گرداب بن مي گذاشته اند و در روز تاسوعا و عاشورا ،به حركت دادن آنها كه به صورت تنه درخت ارتفاع دار و با پارچه هاي سياه پوشانده شده،اقدام مي كرده اند. همچنين برخي از مردم چهارمحال وبختياري كه تجربه زندگي در خوزستان را داشته اند در شبهاي دهه نخست محرم آيين هاي سينه زني واحد و چرخشي را برگزار مي كنند و در روز تاسوعا و عاشورا دسته هاي سنج و دمام زن را راه اندازي مي كنند. اما آنچه در همه شهرها و روستاها به صورت يكسان انجام مي شودحسينيه و عباسيه شدن خانه هاي مردم در روز تاسوعا و عاشوراست كه هركسي خانه خود را خيمه گاه عزاداري حسيني مي كند. در اين آيين بنا بر نذر خانواده ها، اهالي كوچه ها با سياه پوش كردن سر درب منازل و اماكن اقدام به برگزاري آيين هاي روضه خواني، مقتل و سلام، تعزيه و برپايي زيارت عاشورا مي كنند. همچنين در بين عزاداران كساني كه تمكن مالي بيشتري دارند سفره ابوالفضل پهن مي كنند و به اطعام عزاداران مي پردازند. آنان با فراخواندن بزرگان فاميل و قوم خود، اقدام به پخت نذري هاي گوناگون و تقسيم آن در بين همسايگان و عزاداران در مساجد، تكايا، امامزده ها و حيسينه ها مي كنند. مردم چهارمحال و بختياري در پايان عزاداري خود در روز عاشورا، شب هنگام با حضور در قبور و گلزار شهدا و امامزادگان با بر افروختن شمع آيين شام غربيان برگزار و با دهه نخست محرم وداع مي كنند. به گزارش ايرنا ، استان چهارمحال و بختياري داراي هفت شهرستان با جمعيتي افزون بر 856 هزار نفر است و همه مردم اين استان شيعه دوازده امامي هستند كه آيين هاي عزاداري خود را در بين از 750هيات عزاداري برگزار مي كنند. گزارش پژوهشي از محمود رييسي 7359/671
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 321]