ستاره هاي كاغذي درخششي ندارند شهرت طلبي آرامش جامعه را تهديد مي كند ( بخش اول)

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: ستاره هاي كاغذي درخششي ندارند شهرت طلبي آرامش جامعه را تهديد مي كند ( بخش اول)
گاليا توانگر
همراه همكاران در تحريريه كيهان ورزشي با نگاهي مضطرب روبروي صفحه تلويزيون ميخكوب شده ايم و آخرين دقايق نبردهادي ساعي قهرمان نامي كشور را دنبال مي كنيم.
يكي از همكاران مي گويد: «حريف ايتاليايي چه قد و هيكلي دارد!»
ساعي با تمام توان به سمت حريف مي رود و با يك امتياز پيشي مي گيرد.
ديگري ازميان جمع مي گويد: «برو، حمله كن.»
هادي ساعي نفس نفس مي زند ودرحالي كه اشاره اي به دست آسيب ديده اش دارد، دوباره حمله را شروع مي كند.
دل توي دلمان نيست. فقط تلاش هادي است كه مي تواند كاروان ما را طلايي كند. سكوت جمع حاضر، سنگيني ثانيه هاي انتظار را به رخ مي كشد.
به فكرهايم برمي گردم. اگر ساعي در اين مبارزه طلا نياورد، آيا نامش در صفحات نشريات كم رنگ خواهد شد؟ رسانه هاي گروهي در طرح چهره افراد به افكار عمومي نقش مؤثري ايفا مي كنند اما چه راهكارهاي را براي مهار آسيب هاي شهرت انديشيده ايم؟ به راستي اخلاق ورزشي و تلاش حرفه اي ورزشكاراني چون ساعي هرگز از خاطره ها خط نمي خورد. آنهايي كه از دل مردم برخاسته اند و به عشق مردم در عرصه هاي مختلف تلاش مي كنند، هميشگي اند. شخصيت هايي كه شهرت برايشان مهم نيست، حتي برق طلا هم مهم نيست، مهم ردپاي تلاش آنهاست، اين گروه با ستاره هاي كاغذي شهرت طلب فرسنگ ها فاصله دارند.
پايان نبرد ساعي اعلام مي شود، همه همكارانم صلواتي مي فرستند و يكي از ميان جمع مي گويد: «حقش بود. ورزشكار بااخلاق بايد نتيجه بگيرد.»
در زندگي تمام افراد نعمت هايي وجود دارند كه حكم شمشير دولبه را بازي مي كنند. نعمت هايي چون شهرت، ثروت، زيبايي، قدرت. به قول معروف خيلي مرد مي خواهد كه بر قله شهرت بنشيني و پايت نلغزد و به زيرنيفتي. بسياري از افراد زندگي شان را با خواب و خيال «ستاره شدن» سپري مي كنند، بي آن كه بدانند با توانايي هاي وجودي شان ستاره بوده اند، اما هيچ گاه به خود فرصت درخشيدن نداده اند.
مهم نيست درخت سرو باشي و بر پيشاني باغ تمام فصول سبز بنشيني، مهم اين است گياه سبز كوچكي باشي تا بهار تكامل پايدار بماني و تمام طول زمستان يادآور سبزي ها باشي. رسالت اين گياه كوچك كمتر از آن سرو بزرگ نيست.
نمي توان از دايره شهرت گريخت. يك ابتكار، يك خلاقيت و يك رفتار مؤثر در نگاه افكار عمومي تو را به دايره شهرت مي رساند اما چگونه بايد همراه شهرت زيست؟ آسيب هاي اين پديده غيرقابل انكار است.
شهرت هدف نيست
نوجواني كه مي خواهد جاي يكي از بازيكنان ستاره تيم بايرن مونيخ باشد،نمره ورزش سال گذشته اش به زور و جبر اعتراض به مرز 15 رسيده است، اما تمام بازي هاي داخلي و خارجي فوتبال را دنبال مي كند.
اسم ستاره هاي كاغذي فوتبال را با تاريخ تولدشان حفظ است. يك عكس بزرگ از بهترين هاي آنها به در اتاقش چسبانده و هر صبح خودش را در جمع آنها مي بيند. از او مي پرسم: «چرا دوست داري ستاره فوتبال باشي؟» با خنده شيطنت آميزي مي گويد: «آن وقت همه از من امضاء مي گيرند، مصاحبه مي كنند و تمام دنيا مرا مي شناسند!»
حكايت اين نوجوان حكايت ساده اي از شيفتگان شهرت و محبوبيت تصنعي است. البته سن و سال او فصل روياهاست. مشكل از اين جا شروع مي شود كه شخصيت ما با اين خواسته هاي نادرست شكل بگيرد و فردا اگر در جمعي صاحب نام شديم، خودمان را گم كنيم. اساساً چرا بايد شهرت هدف باشد، در حالي كه صرفاً يك امر اجتناب ناپذير براي برخي افراد در زمان موفقيت است. شهرت حتي وسيله هم نيست.
تبعات مخرب شخصيت سازي به شيوه غرب
مصطفي اجتهادي جامعه شناس و استاد دانشگاه با اشاره به اين كه متد «carrier making» ساختن شخصيت يك شيوه غربي است و حركت امضا گرفتن از شخصيت ها از همين شيوه برخاسته است، به مقايسه شاخصه هاي جامعه صنعتي با جامعه سنتي مي پردازد و توضيح مي دهد: «در جامعه سنتي مقلد طبيعت هستيم. يك كشاورز در جامعه سنتي مدتها انتظار مي كشد تا فصل كاشت و برداشت فرا برسد، اما در جامعه صنعتي رويكرد خلاقانه حاكم است. تمام ماشين ها و ابزار كوچك و بزرگ ساخته دست بشر هستند. به اين ترتيب در جامعه صنعتي روي فرد، خلاقيت و فكر او تأكيد مي شود، در حالي كه جوامع سنتي پيرو اخلاقيات جمعي بوده اند.» وي مثالي ارائه مي دهد: «قالب يخي را در نظر بگيريد، وقتي حرارتش مي دهيم ملكول ها از هم جدا مي افتند و حتي بخار مي شوند. در جامعه صنعتي چهارچوب هاي رفتاري جدا شده اند و هر كس تلاش مي كند خود را روي آب نگه دارد. به اين ترتيب سعي دارد وجود خود را ابراز كند و شهرت طلبي پيش مي آيد.»
از اين جامعه شناس سؤال مي كنم: «كدام يك بهتر است؟ اخلاقيات جمعي و تلاش گروهي يا اخلاق و شهرت فردي؟» وي پاسخ مي دهد: «هركدام از افراد در جهان فعلي دنياي خاص خود را دارند. حتي دو برابر ممكن است بگويند ما همديگر را نمي فهميم! واقعيت اين است كه در دنياي فعلي تعامل بين افراد كمتر، سليقه ها مختلف و بازار رقابت براي ابراز سليقه و اثبات تلاش هاي فردي به شدت داغ است. به نظر مي رسد هر كس براي خلق الگوي رفتاري منحصر به فرد تلاش مي كند.»
اين جامعه شناس ادامه مي دهد: «در جامعه اسلامي ايران انتظار ما گسست كامل از الگوهاي سنتي نيست، بلكه انتظار داريم الگوهاي سنتي در قالب جديد و به شيوه نو به جامعه و بخصوص قشر جوان ارائه شوند. ما بايد بستري از انتخابات گوناگون سالم را ايجاد كنيم و پيش روي مخاطبين قرار دهيم. شايد عده اي بگويند پس آزادي در انتخاب چه مي شود؟ پاسخ ما اين است كه در اسلام آزادي بي حد و مرز غربي هرگز پذيرفتني نيست، ما محدوده و مرز انتخاب را با چندين گزينه مشخص كرده و پيش روي جامعه قرار مي دهيم. آزادي تعريف شده اسلامي اجازه تجربه كردن و انتخاب الگو را در دايره استانداردي به همه افراد هديه مي دهد.»
وي در تكميل صحبت هايش مي گويد: «ما هرگز فردگرايي بشر مدرن را نمي پذيريم. جامعه اگر مي خواهد به حيات خود ادامه دهد بايد همگرايي را بين اعضاي خود تقويت كند.»
درگيري براي كسب شهرت
بدون ترديد اخبار متناوب برخوردهاي فيزيكي و درگيري هاي لفظي برخي از ورزشكاران را خوانده ايد به اين دو نمونه توجه كنيد: «در دوره قبل جام ملت هاي آسيا (پكن) دو تن از بازيكنان يك تيم پس از مشاجره لفظي در برابر دوربين هاي بين المللي به درگيري فيزيكي پرداختند.
يكي از بازيكنان تيم فوتبال در بازي هاي 2006 آلمان نيز در برابر دوربين هاي بين المللي با لگد به زير ساك پزشك تيم زد تا خشم خود را ابراز كند.»
اين كه چرا برخي از ورزشكاران يا افراد جوياي نام براي حفظ شهرت كاذب خود رفتارهاي خارج از عرف از خود نشان مي دهند؛ سؤالي است كه پاسخ آن را كارشناسان عرصه ورزش اشاره كرده اند.
برق مدال و درخشش اخلاق اسلامي
روي سكوي قهرماني
تعريف ورزش و ورزش قهرماني در جامعه اسلامي فقط ورزش براي كسب مدال نيست. ورزش براي تندرستي هم ابزاري براي تربيت سالم به حساب مي آيد. البته قهرمان پروري را هم بايد مدنظر داشته باشيم و مدال را ابزاري براي تقويت انگيزه ها و اقبال عمومي به ورزش، تندرستي و تربيت سالم بدانيم، اما نبايد از شهرت طلبي ها هم غافل ماند.
سيد ابوالقاسم شاه مرتضي كارشناس ورزشي مي گويد: «جامعه براي هركدام از افراد صاحب نام عرصه ورزش هزينه كرده است، ورزشكاران مشهور بايد بدانند كه حضور آنها در ميادين به معناي نمايش اخلاق اسلامي است. به ياد بياوريم كه باشگاه هاي تركيه بارها و بارها پيشنهاد انعقاد قرارداد را به رضازاده مطرح كردند، ولي حاضر نشد هويت ايراني و اسلامي خود را بفروشد.
در ديداري هم كه ايشان با مقام معظم رهبري داشتند، رهبر انقلاب فرمودند: «اين كار رضازاده از 10 مدال برتر است.» بنابراين كسي كه در قله قرار گرفت و قهرمان شد ديگر متعلق به خودش نيست.»
شاه مرتضي در پاسخ به سؤالم درباره چگونگي مهار پديده شهرت طلبي و مصونيت از آسيب هاي آن در ادامه مي گويد: «راه حلي كه به ذهن مي رسد اين است كه سازمان تربيت بدني، كميته ملي المپيك و همه نهادهاي ورزشي اين باور را در خود به وجود آورند كه هدف نهايي ورزش تربيت است. سكو و مدال لازم است، اما كافي نيست.
متأسفانه بعضي از مديران فدراسيون ها تنها به فكر قهرمان پروري اند. اعزام يكي از كشتي گيران با كتف مصدوم به المپيك آتن نمونه اي از اين شوق به خواسته هاي دنيايي است. در اين مورد همه متخصصان اعلام كرده بودند كه ورزشكار قادر به حضور در صحنه نيست.
از طرف ديگر عده اي هم دائماً تكرار مي كنند مدال آوري مهم نيست، اخلاق مهم است. ولي سؤال ما اين است كه اگر فرد روي سكو قرار نگيرد، آيا اخلاق اسلامي اش در منظر جهاني ديده مي شود و به چشم مي آيد؟»
اين كارشناس امور ورزشي با اشاره به برخي كاستي ها در مهار پديده شهرت طلبي افراد مي گويد: «برخي از مديران ورزشي گله مندانه مدعي اند ما كه نمي توانيم اخلاق يك جوان بيست ساله را تغيير دهيم، شخصيت او طي سال هاي قبل شكل گرفته است. در پاسخ به اين قشر نيز بايد گفت چطور با سرمايه گذاري ملي و اردوهاي تمريني مي توان يك قهرمان ساخت، لااقل به اين چهره هاي ورزش بگوييم در جلوي دوربين هاي بين المللي خودشان را حفظ كنند چون نماينده كشورشان هستند.»
دره هايي كه اعتبار را مي بلعند
در اين نكته شكي نيست كه پديده شهرت به ويژه در عرصه ورزش و هنر آسيب هايي را به همراه دارد همچنان كه در برخي مطبوعات شبه زرد در سال هاي گذشته منتشر شد يكي از فوتباليست هاي مطرح بارها سرسفره عقد نشست و بساط زندگي تعداد زيادي از دختران را بر باد داد! يا اين كه خبري تأثربرانگيز درباره يك جوان جوياي نام مطرح شد مبني بر اين كه وقتي با يك پرواز عادي راهي مسابقات در شهرستان مي شوند، ناگهان به بهانه شوخي با دوستش پشت بلندگوي كابين قرار گرفته و بي مقدمه اعلام مي كند هواپيما در حال سقوط است. به اين ترتيب موجي از اضطراب مسافرين اين پرواز را فرامي گيرد. البته پرونده وي به محاكم قضايي هم كشيده شد اما...
در تراژدي ديگري همسر دوم يكي از بازيكنان مطرح فوتبال يك شبه نه تنها زندگي او را از هم مي پاشد، بلكه موجي از تحليل هاي جامعه شناسي و خبري روز را به رفتار خود و فرد مذكور اختصاص مي دهد.
شهرت يعني احترام به خطوط قرمز
رسول كربكندي به عنوان پيشكسوت فوتبال و كارشناس ورزشي نيز تأكيد مي كند: «ورزشكاران حتي نبايد چراغ قرمز را رد كنند، چون چشم هاي جامعه آنها را مي بيند و اعتبار شخصيت هاي ورزشي شكسته مي شود. همه افراد سرشناس بايد اين رسالت را بپذيرند و زمينه هاي عملكرد مثبت را در خود تقويت كنند.»
سرمايه گذاري براي تربيت اخلاقي ورزشكاران
مجيدجلالي كارشناس فوتبال چهره سازي در ورزش را يك ضرورت مي داند اما آن را از پديده شهرت طلبي منفك مي كند و توضيح مي دهد:«ورزشكاران بايد نگاهشان به قله اي باشد تا در مسيرهاي سخت اميدوار باشند شايد يك روز به آن قله مي رسند.»
وي در ادامه مي گويد:«كسي كه چهره شده و به شهرت رسيده نبايد رفتارهايش درخلوت و در برابر ديدگان جامعه متفاوت باشد. سياست گذاران فرهنگي بايد شاخصه هاي اسطوره شدن را به گونه اي تعيين كنند كه معتدل بوده و با سلايق و علايق جامعه اسلامي ما هماهنگ باشد.»
جلالي با اشاره به اين كه نبايد ورزشكاران را از لحاظ سازندگي اخلاقي بي برنامه رها كرد توضيح مي دهد:«در برخي كشورها نوجوانان 15، 16 ساله را كه احساس مي شود در آينده فوتبال كشورشان نقش پر رنگي خواهند داشت، براي چگونگي حضور در ميادين و مسابقات بين المللي آموزش مي دهند. نوع برخورد با هواداران، نوع مصاحبه، نوع رانندگي و حتي نوع غذا خوردن دركشورهاي خارج را به آنها آموزش مي دهند.
چرا هميشه فكر مي كنيم موقع اعزام تيم هايمان با دو جلسه مصاحبه در روز آخر و صحبت هاي يك روانشناس همه چيز را به بچه هاي تيم خود از لحاظ رفتاري آموخته ايم؟»
چهارشنبه 6 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 124]