دانش - روزگار پژمان تاغ‌زارهاي زواره

واضح آرشیو وب فارسی:آفتاب: دانش - روزگار پژمان تاغ‌زارهاي زواره
دانش - روزگار پژمان تاغ‌زارهاي زواره

محمد درويش: سه‌شنبه گذشته – ۲۹ مرداد ۸۷ - در معيت يك گروه كارشناسي شش نفره راهي شهرستان اردستان شديم تا از عرصه پهناور جنگل‌هاي دست‌كاشت تاغ در شمال بخش زواره (۱۵ كيلومتري شمال شرق اردستان و ۱۲۰ كيلومتري اصفهان) بازديد كنيم. عرصه‌اي به وسعت ۸۰ هزار هكتار كه ۲۳ سال پيش و پس از هجوم پي در پي و بي‌امان ماسه‌هاي روان بر پيكره شهر زواره و اراضي كشاورزي اطراف آن، به همت همكاران سختكوشم در دفتر امور بيابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور تثبيت شده و بدل به يكي از شاخص‌ترين جنگل‌هاي انسان‌ساز تاغ در مناطق بياباني كشور شد.

اما متأسفانه به دليل عدم‌رعايت پاره‌اي از ملاحظات فني، به ويژه بي‌توجهي به ظرفيت پذيرش سرزمين، امروز از آن تاغ‌زارهاي شاداب و سرسبز به ندرت اثري مانده است؛ واقعيتي كه در تصوير پيش رو، آشكارا مشخص است. البته بروز برخي تنگناهاي محيطي و شرايط سخت اقليمي، از جمله سرماي شديد سال گذشته، خشكسالي سال‌هاي ۷۸ تا ۸۰ و نيز سال جاري، طغيان برخي آفات و امراض، به ويژه ملخ كوهاندار و از همه مهم‌تر بهره‌برداري بي‌رويه از آب‌هاي زيرزميني منطقه، بحران پيش آمده در رويشگاه‌هاي تاغ را دوچندان كرده است.
كافي است بدانيم، عمق دستيابي به آب از ۱۵ متر در سال ۱۳۶۴ به ۸۰ متر در سال جاري رسيده است؛ يعني حدود ۳ متر در سال. آبخوان منطقه در حال كاهش سطح و اُفت آب است كه فوق‌العاده خطرناك و بنيان‌كن، به ويژه براي حدود ۱5 هزار نفر اهالي زواره است.
البته بنا بر سرشماري مركز آمار ايران، جمعيت بخش زواره شهرستان اردستان در سال ۱۳۸۵ برابر با ۱۲۹۹۰ نفر بوده است. اين در حالي است كه جمعيت زواره در سال ۱۳۴۵، پنج هزار نفر بوده و در سال ۱۳۸۲، به ۸۷۵۰ نفر افزايش يافته است. به ديگر سخن، هرچند در كل شتاب افزايش جمعيت در زواره – به نسبت بسياري از مناطق كشور – چندان زياد نبوده است، اما به نظر مي‌رسد كه اين شتاب در سال‌هاي اخير به طرز محسوسي در حال افزايش بوده، به شكلي كه ميزان افزايش جمعيت زواره در طول سه سال يعني از سال‌هاي ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۵، بيشتر از ۳۷ سال قبلي يعني سال‌هاي ۱۳۴۵ تا ۱۳۸۲ بوده است! زنگ خطري كه بايد جدي گرفته شود و هم‌اينك شناسه‌هاي آن در افت محسوس سطح آب زيرزميني منطقه و افزايش برهنگي خاك كاملا نمودار است.
اين در حالي است كه زواره، يكي از كهن‌زادبوم‌هاي ايران به شمار آمده و از آن با عنوان «نگين مهجور كوير» ياد شده؛ شهري كه داراي ابنيه تاريخي فراوان پيش و پس از اسلام بوده و قدمت بازار آن به بيش از هزار سال مي‌رسد. افزون بر آن، بسياري بر اين باورند كه منار زواره واقع در مسجد امام حسن مجتبي، در پيش از اسلام آتشكده بوده است.
گفتني آنكه شهر زواره در حاشيه جنوبي كوير مركزي ايران با سطحي هموار و مسطح و با شيبي ملايم در ۵۲ درجه و ۲۷ دقيقه طول شرقي و ۳۳ درجه و۲۷ دقيقه عرض شمالي در بستر حاشيه‌اي كوير گسترده است. زواره در شمال به كوير نمك و شرق به كوير و تپه‌هاي ماسه‌اي اطراف و از جنوب غربي به اردستان و جنوب شرقي به شهرستان نائين و رشته كوه‌هاي متعدد كوهرنگ منتهي مي‌شود.
زواره تا نائين ۱۱۵ كيلومتر و تا نطنز ۷۵ كيلومتر فاصله داشته و ارتفــاع متوسط آن از سطح دريا ۹۰۵ متر است. همچنين شيب منطقه در حالت غرب به شرق اختلافي معادل 3‌درصد به يك‌درصد و جنوب به شمال 5‌درصد به يك‌درصد را نشان مي‌دهد. در مجموع از نظر توان آب‌شناختي نيز منطقه‌اي فقير به شمار آمده و فاقد شبكه آب‌هاي سطحي دائم است.
biaban.darvish.info
چهارشنبه 6 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفتاب]

[مشاهده در: www.aftabnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 90]