سرطان در ظرف‌هاي يك بار مصرف!

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: سرطان در ظرف‌هاي يك بار مصرف!

ظروف يك‌بار مصرف چند سالي است كه جاي خود را در سفره ايرانيان باز كرده است و در مراسم گوناگون مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

اين روزها استفاده از ظروف يك‌بار مصرف بسيار متداول شده است و آبميوه و بستني‌فروشي‌ها، پيتزافروشي‌ها و حتي سلف سرويس‌ها در ادارات و دانشگاه‌ها به وفور از اين ظروف استفاده مي‌كنند. حتي عده‌اي، هنگام پختن غذائي نذري و يا حتي در ميهماني‌هايشان، از ظروف و ليوان‌هاي رنگي يك‌بار مصرف استفاده مي‌كنند. اما بنابر اعلام وزارت بهداشت و درمان استفاده از ليوان‌هاي يك‌بار مصرف از جنس پلي‌استايرن كه بي‌رنگ و شفاف هستند، براي نوشيدني‌هاي داغ مانند قهوه و چاي مجاز نيست و باعث ايجاد بيماري‌هايي در انسان مي‌شود. همچنين ظروف يك‌بار مصرف فرم‌دار سفيد رنگ كه از جنس پلي‌استايرن هستند، نبايد براي مواد غذايي خيلي داغ مانند پيتزا با دماي 140 درجه سانتي‌گراد، استفاده شوند.

در اطلاعيه وزارت بهداشت و درمان همچنين آمده است؛ استفاده نابجا از ظروف پلي‌اتيلن مي‌تواند موجب آزاد شدن مواد آلي و تركيبات شيميايي موجود در ديواره ظروف و ورود آنها به داخل مواد غذايي شود كه مصرف آنها براي سلامت انسان مضر است.‌

ظروف يك‌بار مصرف جزو موادي هستند كه استفاده از آنها خطوط قرمز زيادي دارد و كارشناسان تغذيه هشدار داده اند كه مصرف غذا در اين نوع ظروف، با عوارضي همراه است و مواد ويتاميني و پروتئيني موجود در غذا را از بين مي‌برد.

كارشناسان اعتقاد دارند كه وقتي غذا داخل اين ظروف ريخته مي‌شود، بسياري از مواد موجود در ظرف به غذا و مواد مغذي غذا به ظرف منتقل مي‌شود و به همين دليل بهتر است از اين ظروف استفاده نشود.

ظروف بيماري‌زا

مهندس عباس عليشاه علي، كارشناس محيط زيست شهري چندي قبل در مصاحبه با فارس گفته است: روند رو به رشد استفاده از ظروف يك‌بار مصرف، پاكي محيط زندگي و سلامت جامعه را تهديد مي‌كند.

او با اشاره به تجربه‌پذير نبودن پس‌ماند‌هاي ظروف يك‌بار مصرف مي‌افزايد: بنا به تحقيقات كارشناسان، پسماندهاي ظروف يك‌بار مصرف براي تجزيه به بيش از 340 سال زمان نياز دارند.

او يادآوري مي‌كند: استفاده از ظروف يك‌بار مصرف بيش از 118 نوع بيماري براي مصرف‌كننده به دنبال دارد.

ظروف نگهداري غذا در يخچال‌

بهمن بيگلري، كارشناس بهداشت محيط نيز به گزارشگر اطلاعات مي‌گويد: ريختن غذاي گرم در ظروف يك‌بار مصرف، باعث بروز سرطان در انسان مي‌شود. زيرا كه در ساخت ظرف يك‌بار مصرف، به منظور جلوگيري از شكنندگي ظروف از مواد پلاستيكي لايزر استفاده مي‌شود.

بنابراين اگر درون اين ظروف آب‌جوش يا غذاي داغ مانند آش ريخته شود، اين مواد حل شده وارد بدن مي‌شود كه به دليل داشتن تركيبات خاص، به بروز سرطان‌هاي مختلف كمك مي‌كند.

او يادآوري مي‌كند: اين خاصيت در مورد ظروف يك‌بار مصرف شفاف كه درصد بالاتري از مواد سرطان‌زا را دارا هستند و در جامعه كاربرد بيشتري هم دارند، بسيار حايز اهميت است.

علي كشاورز كارشناس بهداشت هم مي‌گويد: جنس ظروف يك‌بار مصرف به گونه‌اي است كه توانايي نگهداري رنگ را ندارند و هنگام تماس با چاي يا غذاي داغ، رنگ حل و يك لايه از آن وارد غذا يا چاي شما مي‌شود و صد البته كسي خوردن رنگ را توصيه نمي‌كند! علاوه بر انواع پلاستيك‌هايي كه به عنوان ظروف يك‌بار مصرف در سرو چاي يا غذا مورد استفاده قرار مي‌گيرند، دسته‌اي ديگر از اين مواد به عنوان ظروف آشپزخانه، ظروف نگهداري غذا در يخچال، ظروف بسته‌بندي مواد غذايي به‌خصوص لبنيات مانند ماست و پنير و همچنين بطري‌هاي آب معدني استفاده مي‌شوند.

او مي‌‌افزايد: به‌طور كلي پلاستيك‌ها، پليمرهايي هستند كه از سنتز مواد اوليه‌اي به نام مونومر تهيه مي‌شوند. مونومرها مواد سمي و براي سلامت انسان مضرند در حالي كه پليمرها خنثي هستند و مشكلي ندارند. اما اشكال كار اينجاست كه معمولا در فرآيند تهيه پليمرها، مقداري مونومر باقي مي‌ماند. اگر اين فرآيند اصولي و مطابق استانداردهاي لازم صورت گرفته باشد، مشكلي براي سلامت افراد به وجود نمي‌آورد به همين دليل در استفاده از پلاستيك‌ها به عنوان ظروف غذا بايد بسيار محتاط بود و در ضمن به هر نوع پلاستيك نبايد مجوز بسته‌بندي مواد غذايي داده شود.‌

اين كارشناس بهداشت مواد غذايي در مورد بطري‌هاي آب نيز ياد‌آوري مي‌كند: معمولا جنس اين بطري‌ها از ‌ ‌pvc(پلي كلرونبيل) است، اما اگر آب بيش از 6 ماه در اين ظروف نگهداري شود، آلوده مي‌شود. بنابراين خانواده‌ها بايد از استفاده مكرر اين ظروف براي نگهداري آب در يخچال خودداري كنند.

فعاليت 6 هزار واحد توليدي‌

سعيدرضا رضايي مسئول بخش بسته‌بندي اداره كل نظارت بر مواد غذايي، آشاميدني و بهداشتي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي معتقد است كه بيش از 90 درصد توليدكنندگان ظروف يك‌بار مصرف، پروانه ساخت ندارند و اين درحالي است كه بين 3 تا 6 هزار واحد صنفي توليدكننده ظروف يك‌بار مصرف در كشور فعالند كه تنها زير 300 واحد مجازند و پروانه ساخت دار ند. او مي‌افزايد: بزرگ‌ترين معضل ، تحت كنترل نبودن اين واحدها است و صنعت ظروف يك بار مصرف پليمري، فلزي، مخلوطي و پاكتي مورد تاييد نيست و به دليل نبود فرهنگ‌سازي و يا فشارهاي اقتصادي، مردم در مقابل قيمت كمتر حاضر مي‌شوند آنها را خريداري كنند.‌

او همچنين مي‌گويد: صنعت پتروشيمي سالانه سهميه‌اي براي مواد پليمري در نظر مي‌گيرد كه متاسفانه بسياري از توليدكنندگان اين سهميه را يا دريافت نكرده و يا كمتر دريافت مي‌كنند و مجبورند از مواد بازيافتي غيربهداشتي براي توليد ظروف استفاده كنند.

اقدامات انجام شده‌

مهندس سيدرضا غلامي، رئيس اداره بهداشت مواد غذايي و بهسازي اماكن عمومي وزارت بهداشت و درمان به گزارشگر اطلاعات مي‌گويد:

- مهمترين عارضه اين ظروف سرطان‌زايي آنها براي مصرف‌كننده است.

او مي‌افزايد: براساس مطالعات جهاني، مشخص شده است كه ظروف يك‌بار مصرف تشكيل شده از مواد نفتي بر اثر گرما و قرار گرفتن در معرض چربي غذا، مواد شيميايي خود را رها و به غذا منتقل مي‌كنند.

او با اشاره به عارضه ديگر اين نوع ظروف مي‌افزايد: برخي از مواد ديگر ظروف يك‌بار مصرف مانند منيزيم نيز مي‌تواند براثر حرارت غذا، آزاد شود كه اين ماده نيز سرطان‌‌زا است.

او يادآوري مي‌كند: اگر مواد غذايي داخل اين ظروف، اسيدي باشد نيز خطرناك است و براي فرد مصرف‌كننده مشكل ايجاد خواهد كرد.

غلامي درخصوص اقدامات وزارت بهداشت و درمان مي‌گويد: اين وزارتخانه از 4 سال پيش برنامه‌‌‌‌جامعي براي حذف ظروف يك‌بار مصرف از سفره خانواده‌هاي ايراني دارد كه مهم‌ترين آن، جايگزين كردن ظروف يك‌بار مصرف گياهي است.

اين ظروف با پايه سلولزي و نشاسته‌اي طراحي شده‌اند و دو سالي است كه از فضاي آزمايشگاهي درآمده‌اند و در مرحله توليد انبوه قرار گرفته‌اند.

او مي‌افزايد: اين ظروف منشا نشاسته و ذرت دارند و مصرف آن‌ها براي كسي خطر نخواهد داشت.

همچنين وزارت بهداشت و درمان بخشنامه‌اي به تمامي استان‌ها داده تا به جاي استفاده از ظروف يك‌بار مصرف فعلي، از ظروف گياهي بي‌خطر استفاده كنند.

دكتر اميد رضا هاشمي محقق و مجري ساخت ظروف يك بار مصرف ساخته شده از پليمرهاي گياهي مي‌گويد: اين ظروف نه تنها عوارضي ندارد، بلكه پس از حداكثر 6 ماه تجزيه مي‌شود كه با دستيابي به فناوري ساخت اين ظروف، ايران پس از آمريكا، انگليس، آلمان و ايتاليا، پنجمين كشور جهان از اين نظر محسوب مي‌شود.‌

او مي‌افزايد: گزارش‌هاي متعدد علمي نشان داده است كه ظروف يك بار مصرف پلاستيكي معمول در ايران، باعث ايجاد انواع سرطا‌ن‌ها و حتي‌‌‌انتقال مواد خطرناك از طريق ژن‌ها از نسلي به نسل ديگر مي‌شود، ضمن اينكه ظروف يادشده تا حدود 300سال قابل تجزيه نيست و در طبيعت باقي مي‌ماند.‌

او يادآوري مي‌كند: ‌ما تصميم گرفتيم مانند كشورهاي پيشرفته كه به سمت استفاده از مواد تخريب‌پذيري خطر براي انسان رفته‌اند، در اين راستا اقدام كنيم.

كار روي پليمرهاي گياهي در جهان از سال 1970 و در زمان بحران نفت آغاز شد و در آن زمان كشورهاي پيشرفته به فكر استفاده از موادي براي بسته‌بندي افتادند كه وابسته به نفت و مشتقات آن نباشد، بنابراين پليمرهاي گياهي ساخته شده با تركيباتي مانند سيب‌زميني، ذرت و گندم مورد آزمايش قرار گرفت. اين پليمرهاي هيدروكربني داراي خواص ضعيف پليمري هستند كه با تغيير و اصلاح آنها مي‌توان به ويژگي‌هاي پليمرهاي نفتي رسيد.

او مي‌گويد: تجزيه ظروف يك بار مصرف گياهي براي بازگشت به طبيعت حداكثر 6 ماه به طول مي‌انجامد كه پس از تجزيه نيز باعث حاصلخيزي خاك مي‌شود.

از سوي ديگر، در ظروف يك بار مصرف گياهي از آن جا كه مواد اوليه به كار گرفته شده براي ساخت، طبيعي و گياهي است حتي اگر غذا يا نوشيدني داغ در آن ريخته شود، مشكلي ايجاد نمي‌كند و عوارضي هم ندارد. مصرف كم انرژي براي ساخت ظروف يك‌بار مصرف گياهي از ديگر مزاياي آن است كه باعث صرفه‌جويي در مصرف انرژي مي‌شود.

اين كارشناس مي‌افزايد: در حال حاضر در ايران قيمت ظروف يك‌بار مصرف گياهي تقريبا به اندازه ظروف يك بار مصرف پلاستيكي است، ولي در صورتي كه جامعه به سمت استفاده از اين ظروف گام بردارد، بدون ترديد قيمت آن كاهش خواهد يافت. هرچند اين محصولات در كشورهاي اروپايي به دليل مزايايي كه دارد، از ظروف پلاستيكي گران‌تر است.

او در مورد مواد تشكيل‌دهنده پليمرهاي گياهي يادآور مي‌كند: مواد تشكيل‌دهنده پليمرهاي گياهي در نقاط مختلف دنيا براساس فراواني مواد گياهي فرق مي‌كند. به طور مثال، در اروپا از نشاسته سيب‌زميني، در آمريكا از نشاسته ذرت و در استراليا از نشاسته گندم استفاده مي‌شود. هرچند نشاسته سيب‌زميني از لحاظ پليمري داراي بيشترين خاصيت است، ولي ما در ايران از نشاسته ذرت استفاده مي‌كنيم كه توليدآن زياد است.

او مي‌گويد: ما به همراه ديگر توليدكنندگان قصد داريم تا پايان سال 87 نيمي از ظروف يك‌بار مصرف را با پليمرهاي گياهي جايگزين كنيم.

او مي‌افزايد: امروزه ديگر محدوديتي براي نوع كالا وجود ندارد و با پليمرهاي گياهي انواع قطعات و وسايل ساخته مي‌شود به طوري كه در اروپا حتي قطعه‌اي راكه براي كاشت توپ گلف در زمين قرار مي‌دهند، ديگر بيرون نمي‌آورند چون از پليمرهاي گياهي ساخته شده است و به سرعت مي‌پوسد.‌

مثال ديگر، كيسه‌هاي پلاستيكي بيمارستاني است كه دفن آن‌ها خطرناك است شايد بتوان گفت مهم‌ترين منبع آلودگي در بيمارستان‌ها كيسه‌هاي پلاستيكي است كه براي انتقال لباس‌هاي بيماران و پزشكان به بخش لباسشويي بيمارستان استفاده مي‌شود. در حال حاضر در كشورهاي پيشرفته اين پلاستيك‌ها را با پليمرهاي گياهي توليد مي‌كنند و حلاليت آن را در آب افزايش مي‌دهند، به اين ترتيب كيسه‌ها را به همراه لباس‌ها داخل ماشين لباسشويي قرار مي‌‌دهند، چون كيسه‌ها بعد از 10 دقيقه در آب جوش حل مي‌شود.‌

او يادآوري مي‌كند: ما توان توليد بسياري از وسايل را داريم، چون به فناوري توليد اين محصولات دست يافته‌ايم و حتي مي‌توانيم روكش‌هاي دارويي و گياهي زيست تخريب‌پذير بسازيم كه با محاسبه ميزان و زمان لازم براي حلاليت كپسول‌ها دارو همراه است تا به عنوان مثال دارو در روده كوچك آزاد شود و تا‌ثير خود را بگذارد.

او مي‌گويد: ما در مورد اسباب‌بازي‌ها هم تحقيقات زيادي كرده‌ايم. اسباب‌بازي وسيله‌اي است كه كودك با آن بسيار سروكار دارد و حتي خردسالان آن را به دهان هم مي‌برند كه با استفاده از پليمرهاي گياهي مي‌توان‌ اسباب‌بازي‌هاي بي‌ضرر به ‌جاي اسباب‌بازي‌هاي پلاستيكي ساخته شده از مواد نفتي توليد كرد.

هشدار به مردم‌

جليل خادم‌الرضائيان، مديرعامل شركت پلاستيك‌سازي به مردم هشدار مي‌دهد كه در خريد ظروف يك‌بار مصرف غذا، نايلون‌هاي دستي و ديگر اجناس اين‌چنيني بايد به شفافيت محصول توجه كنند و در صورت وجود ذرات ريز در آنها كه نشان‌دهنده بازيافتي بودن مواد است، از خريد آنها خودداري كنند.

او مي‌گويد: به دليل مرغوب بودن نايلون سرم‌هاي بيمارستاني‌، اين اجناس خواهان بسياري دارند و پس از آسياب شدن، در توليد نايلون و ظروف يك‌‌بار مصرف غذا استفاده مي‌شوند.

ضايعات و پلاستيك‌هاي بيمارستاني مانند سرم در مناطقي مانند باقرآباد آسيا بشوند و دوباره وارد چرخه توليد مواد پلاستيكي و نايلوني مي‌شوند كه مشخص‌ترين جنس توليدي با مواد اوليه بازيافتي، كيسه‌زباله‌هاي سياه‌رنگ است كه به دليل آنكه در توليد آنها از نايلون‌هاي زراعتي بازيافتي استفاده مي‌شود، با كودهاي شيميايي و ديگر اجسام خارجي همراهند و بوي نامناسبي نيز دارند.

او مي‌افزايد: پرمصرف‌ترين كاربرد مواد بازيافتي، توليد نايلون‌هاي دستي است كه مردم براي حمل ميوه از آنها استفاده مي‌‌كنند. در نايلون‌هاي دستي بازيافتي، ناخالصي‌ها و ذرات ريزي ديده مي‌شود كه در واقع اجسام خارجي و زباله‌هاي همراه مواد بازيافتي هستند.‌

او با بيان اينكه برخي ظروف يك‌بار مصرف غذا نيز از مواد اوليه بازيافتي توليد مي‌شوند يادآوري مي‌كند: اين ظروف كدر بوده و در نور خورشيد اجسام خارجي و زباله‌هاي همراه آن به صورت تك‌نقطه‌هاي ريز ديده مي‌شوند.‌

او مي‌گويد: فويل‌هاي صنعتي كه در رستوران‌ها و ديگر اماكن براي پوشاندن ظروف و گرم نگاه‌داشتن غذا از آنها استفاده مي‌شود نيز داراي مقاديري سرب است و مي‌تواند موجب آلودگي مواد غذايي شود.

هنگام توليد اين فويل‌ها، آلومينيوم در مسير ريل‌مانندي نازك شده و براي تسهيل حركت آن از روغن‌هاي صنعتي چرب داراي سرب استفاده مي‌شود كه در نهايت نيز به دليل مخارج بالا، كارخانه‌ها از پاك‌سازي آنها خودداري مي‌كنند.

دوشنبه 4 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 221]