نگاهي به عملكرد جشن سينماي ايران از آغاز تا امروز; استقلال، نياز مبرم جشن سينما

واضح آرشیو وب فارسی:ابتکار: نگاهي به عملكرد جشن سينماي ايران از آغاز تا امروز; استقلال، نياز مبرم جشن سينما
دوازدهمين جشن بزرگ سينماي ايران در حالي 25 شهريور برگزار مي شود كه اصل جشن هنوز هويت مشخص ندارد و در ابعاد مختلف از جمله داوري، فيلم هايي كه امكان حضور در جشن را دارند و حتي تاريخ برگزاري به الگوي يكسان دست نيافته است.
جشن صنفي سينماي ايران همزمان با برگزاري دوازدهمين جشنواره فيلم فجر متولد شد. در اين زمان پايه هاي خانه سينما محكم شده بود و اصناف با شناختن ماهيت خود در جهت دستيابي به حقوق خود گام برمي داشتند. تولد جشن وقتي كه سال ها فقط جشنواره دولتي فجر معيار سنجش كيفي فيلم ها بود و همين تك قطبي بودن ارزش ها را تنها در يك جنبه تعريف مي كرد، اميدبخش ايجاد عرصه اي تازه براي سنجش آثار در فضايي بازتر با نگاهي حرفه اي تر شد. چون قرار بود در اين جشن خود سينماگران در گروهي نسبتا بزرگ تر از داوران جشنواره (كه در ميان آنها غيرسينماگر نيز ديده مي شود) فقط از منظر حرفه اي آثار را مورد بررسي قرار دهند و جنبه هاي مختلف فيلم را با نگاهي تخصصي بررسي كنند. در نخستين سال اهداي تنديس در ارديبهشت 1373 دو تنديس به بهترين فيلم و بهترين هنرمند به مفهوم مطلق اهدا شد. اين اتفاق يكسال ديگر نيز افتاد تا اينكه در سومين سال، يعني اواخر 1375 آئين نامه جشن تظيم و نخستين جشن 19 تيرماه 76 يعني پس از انتخاب «محمد خاتمي» با حضور «اكبر هاشمي رفسنجاني»، رئيس جمهوري وقت در تالار وحدت برگزار شد. در اين سال 15 تنديس و يك ديپلم افتخار در رشته هاي اصلي فيلم بلند اهدا شد. عملكرد جشن در نخستين سال قابل قبول بود و همين شرايط پتانسيلي بالا براي ادامه مسير جشن خانه سينما فراهم كرد. سال هاي دوم تا ششم با افزايش تعداد جوايز و ورود بخش فيلم هاي كوتاه و مستند و عكس، برگزاركنندگان تلاش كردند به جشن خانه سينما جامعيت ببخشند. در تمام اين سال ها توجه ويژه داوران جشن به فيلم هايي كه چندان در جشنواره فجر مورد توجه قرار نمي گرفتند اما به لحاظ حرفه اي امتيازهايي داشتند، جايگاهي متفاوت براي جشن در بين سينماگران بوجود آورد. اضافه شدن تنديس انجمن منتقدان به تنديس هاي جشن خانه سينما اتفاق هايي تازه را رقم زد. فيلمسازان پيشرو مانند «جعفر پناهي» و «بهمن قبادي» كارگرداناني بودند كه از منتقدان جايزه مي گرفتند و همين مسئله بازار جشن را كاملا گرم كرده بود. جشن خانه سينما به اين شكل در مسير دستيابي به هويتي مستقل از جشنواره فيلم فجر گام برمي داشت و جسارت هاي آن سينماي تك قطبي ايران را وارد مسيري تازه كرده بود. در راه رسيدن به هدف هويت بخشي به جشن، مسولان خانه سينما نيازمند زمان بودند تا ساختار مناسب براي جشن بيابند. آزمون و خطاها ادامه داشت و از همين رو زمان و تعداد جوايز و رويكرد جشن به فيلم ها در اين سال هال تغيير كرد. تا اينكه جشن ششم با تمام شرايط خاص آن برگزار و به نقطه عطف جشن خانه سينما تبديل شد. در ششمين دوره جشن مراسمي هم به بهانه صدمين سال تولد سينما در ايران در مجموعه ورزشي انقلاب برگزار شد، تعداد تنديس ها به 21 رسيد و از سه سينماگر نيز تقدير شد. اما اهدا» تنديس انجمن منتقدان در دوره پنجم به «جعفر پناهي» براي فيلم «دايره» كه مجوز نمايش عمومي آن از سوي معاون سينمايي وقت لغو شده بود، انجمن را از انجام اقدام هاي مشابه باز داشت. سال هفتم بصورت نه چندان علني فشارها به جشن افزايش يافت تا اينكه در سال هشتم هيئت مديره خانه سينما براي برگزاري جشن بزرگ سينماي ايران در سالن ميلاد نمايشگاه بين المللي تهران احضار شدند. استعفا» هيئت مديره و حاشيه هاي بسيار زياد پس از آن سال، جشن خانه سينما را در قالبي محافظه كارانه فروبرد به گونه اي كه سال نهم رويكرد جشن كاملا دگرگون شد و فيلم هايي از آن جايزه بردند كه در جشنواره فجر نيز مورد توجه بودند. اما غير از تغيير رويكردي كه از سال نهم در جشن بوجود آمد، از سال هشتم اتفاقي تازه نيز در امر داوري هاي جشن خانه سينما بوجود آمده بود. در اين سال مسولان خانه سينما بر آن شده بودند با الگو قرار دادن اسكار داوري ها را بصورت آكادميك انجام دهند و با انتخاب افرادي از ميان اصناف هر بخش از فيلم ها توسط متخصصان آن امتياز بگيرند. اين سبك داوري هر چند عمري بيش از سه سال نيافت، اما در همين سه سال نيز همواره تغيير كرد. محور امتيازدهي به فيلم ها، ديدن آثار در خانه سينما يا سالن هاي نمايش، امتيازدهي به آثار در طول سال يا يكي دو ماه مانده به جشن، ضريب راي هم صنف ها و غيرهم صنف ها در مورد هر بخش مواردي بودند كه در اين سه سال همواره تغيير يافتند و در نهايت با تغيير هيئت مديره و روي كار آمدن هيئت مديره جديد به رياست ميركريمي داوري جشن از قالب آكادميك خارج شد و به گفته علي معلم براي دستيابي به شكلي تازه با انتخاب هيئت داوري به سياق قديمي بازگشت. اين اتفاق سال گذشته يعني يازدهمين دوره برپايي جشن رخ داد و امسال نيز اعلام شد فيلم ها به همين شكل داوري خواهند شد. اما كمتر از سه ماه مانده به برپايي جشن، هيئت مديره خانه سينما تغيير يافت و معلم نيز از دبيري جشن استعفا كرد و مسوليت دبيري بر عهده امين تارخ گذاشته شد. تغيير دبير جشن آن هم سه ماه مانده به برگزاري مطمئنا تبعاتي در پي خواهد داشت كه نخستين تاثير آن كاستن اعتبار جشن است. چطور مي توان به حرفه اي برگزار شدن جشني اعتراف كرد كه هيئت داوران آن سه ماه مانده به برگزاري با تغيير دبير مواجه مي شود و در مورد نحوه و زمان ديدن فليم ها و حتي آثاري كه قرار است در جشن حضور داشته باشند، اطلاعات دقيق در اختيار نيست؟ مي توان انصراف «آواز گنجشك ها» را از حضور در جشن سينماي ايران ناشي از همين روشن نبودن كيفيت برگزاري و اعتبار جشن در ميان سينماگران دانست.
اما ديگر نكته متغير جشن خانه سينما زمان برگزاري آن است. در حالي كه از دوره دوم جشن اعلام شده بود اين مراسم همزمان با روز ملي سينما در تاريخ 21 شهريورماه هر سال برگزار مي شود، اما تغييرهاي چند روزه در زمان برگزاري امري عادي جلوه مي كند. همانطور كه امسال نيز زمان برپايي جشن چهار روز عقب افتاده است. هر چند كه مي توانست حداقل ثبات در اين مورد ساده جشن را معتبرتر جلوه دهد. مهر در ادامه مي نويسد: سينماي ايران از جشني صنفي كه از سوي خانه سينما برگزار شود بي نياز نبوده و نيست، اما همين جشن نبايد آنقدر بي پايه باشد كه در نكته هايي پراهميت چون داوري ساليانه تغيير يابد. وابستگي جشن به هيئت مديره خانه سينما به هيچ عنوان توجيهي براي تغيير دبير آن در آستانه برپايي اش نيست و بعيد به نظر مي رسد چنين جشني غير از گردهمايي چند شبه بتواند تاثيري در جريان كلي سينماي ايران بگذارد. هويت بخشي به جشن به گونه اي كه آن را وابسته به هيئت مديره خانه سينما نشان ندهد، رسيدن به الگوي داوري يكسان پس از 12 سال و تعيين زمان مشخص براي آنكه همه بدانند سينماگران ايراني چه روزي گرد هم مي آيند تا به نتايج كار يكديگر امتياز بدهند و برگزيدگان خود را معرفي كنند، مسائلي است كه تصميم گيري در مورد آنها ضروري به نظر مي رسد. شايد در اين شرايط شركت در جشن براي فيلمسازان امتياز تلقي شود و آنها براي دستيابي به اين مهم با هم رقابت كنند.
يکشنبه 3 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابتکار]

[مشاهده در: www.ebtekarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 163]