هواي داخل خانه آلوده تر از هواي بيرون

واضح آرشیو وب فارسی:ابرار: هواي داخل خانه آلوده تر از هواي بيرون

بهار سلاح ورزي : «مطالعات نشان داده اند در شهرهاي بزرگ هواي داخل خانه ها مي تواند آلوده تر از هواي بيرون باشد و با توجه به اينكه افراد، زمان بيشتري را در داخل ساختمان ها سپري مي كنند، كيفيت هواي داخل ساختما ن ها مي تواند سلامتي آنها را تحت تاثير قرار دهد.» اين را يوسف رشيدي مديرعامل شركت كنترل كيفيت هوا مي گويد و اضافه مي كند: هواي داخل ساختمان ها در صورت داشتن كيفيت نامناسب آسيب بيشتري به سلامت افراد وارد مي كند. لذا بايد منابع انتشار آلاينده ها كاهش و تهويه مناسبي در ساختمان صورت پذيرد.

كودكان، نوجوانان و افراد مسن همچنين افرادي كه از بيماري هاي تنفسي، قلبي و نقص سيستم ايمني بدن رنج مي برند بيشتر در معرض خطر آلاينده هاي هوا هستند.
به گفته او عوامل بسياري تعيين مي كنند كه چه آلاينده هايي در داخل خانه سلامتي ساكنان را تحت تاثير قرار مي دهند. اين عوامل شامل نحوه استفاده و شرايط منابع مختلف انتشار آلاينده ها، سطح غلظت آلاينده ها در داخل و خارج ساختمان ها و نهايتاً ميزان جريان هوا در داخل منازل هستند. بعضي افراد نسبت به هواي آلوده حساسيت بيشتري دارند. اكثر منازل بيشتر از يك منبع انتشار آلودگي هوا دارند، به عنوان نمونه دود سيگار، مصالح ساختمان، محصولات تزئيني، مبلمان و فعاليت هاي مربوط به آشپزي، نظافت و سيستم هاي گرمايشي و سرمايشي از اين قبيل هستند.
رشيدي معتقد است: «كاراترين روش بهبود كيفيت هواي داخل ساختمان ها حذف منابع آلاينده يا كاهش ميزان انتشار آلاينده هاست. قديمي بودن و عدم تعمير و نگهداري نامناسب اسباب منازل نقش موثري در آلودگي هوا دارد، به عنوان مثال اجاق گازي كه تنظيم نباشد منوكسيدكربن بيشتري نسبت به اجاق تنظيم شده منتشر مي كند.
بعضي منابع مثل مصالح ساختمان، معطركننده هاي هوا و چوب هاي فشرده كه در مبلمان استفاده مي شوند منتشركننده آلاينده ها به صورت مداوم هستند. بعضي از عوامل ديگر مانند دود سيگار، عملكرد بد هواكش اجاق گاز يا كوره، انواع حلال ها، حشره كش ها و مواد شوينده به عنوان عوامل دوره اي يا نوبتي انتشار آلاينده ها هستند. متابوليسم طبيعي بدن افراد و حيوانات خانگي نيز به عنوان يكي از منابع انتشار آلاينده، بو و رطوبت در هوا هستند كه غلظت هاي بالاي بعضي از اين آلاينده ها ممكن است براي مدت طولاني در هوا باقي بماند. بعضي مواقع حذف منابع آلاينده، گران يا غير عملي است. در چنين شرايطي گردش هوا و رطوبت در داخل منازل مي تواند به كيفيت هوا كمك كند. از آنجا كه حذف منابع آلاينده موجود در منازل غير عملي و گران است لذا جابه جايي هوا و رطوبت در فضاي داخل خانه ها به كيفيت هوا كمك موثري مي كند.
هر خانه اي نياز به گردش هواي تازه در زمان و مكاني مناسب دارد چنانچه ميزان ورود هواي تازه به داخل خانه ناكافي باشد مواد آلاينده تجمع مي يابند كه نهايتاً سنگيني هوا و ناراحتي افراد را به دنبال خواهد داشت. بعضي از ساختمان ها كه در طراحي و ساخت آنها منافذ كمتري در نظر گرفته شده و هواي بيرون به سختي در آنها جريان دارد نسبت به انواع ديگر كه داراي منافذ مناسب هستند، داراي غلظت بالاتري از آلاينده هاي هوا هستند در ضمن شرايط آب و هوايي (اقليمي) مي تواند شديداً ميزان ورود هواي تازه به داخل ساختمان را تحت تاثير قرار دهد.
رشيدي سه روش را در ورود و خروج هوا به داخل ساختمان موثر مي داند: نفوذ هوا؛ هوا از طريق شيار پنجره ها، زانوها و درزهاي در و ديوار جريان مي يابد. جريان طبيعي هوا؛ با باز كردن درها و پنجره ها مي توان ورود هواي تازه را به داخل ساختمان ها امكان پذير كرد. گردش مكانيكي هوا؛ با استفاده از فن مي توان گردش اجباري هوا را ايجاد كرد. سيستم هاي تهويه مطبوع، گردش هوا را در داخل ساختمان ها ميسر مي كند و هواي تازه را به داخل ساختمان مكش كرده و هواي آلوده داخل ساختمان ها را به بيرون منتقل مي كند. چنانچه نرخ تبادل هوا كه به نسبت حجم هواي تازه كه در هر ساعت جايگزين هواي داخل ساختمان ها مي شود، اطلاق مي شود در داخل ساختمان كافي نباشد، با مشكل انباشت آلاينده ها روبه رو خواهيم شد.
در ساختمان هاي جديد كه تقريباً بدون پنجره اند نرخ تبادل هوا بين 30 تا 100 درصد در ساعت است و در منازل قديمي مقدار تبادل هوا بيشتر بوده و حدود 200 درصد در ساعت است. چنانچه نرخ تبادل هوا 100 درصد در ساعت باشد باز هم ممكن است تمام آلاينده هاي هوا كاملاً تخليه نشود كه علت آن انتشار مداوم تركيبات آلاينده از تجهيزات موجود در داخل ساختمان هاست بنابراين تهويه بايد به صورت مداوم انجام گيرد تا به آرامي آلاينده ها را رقيق يا كاملاًحذف كند.
از سوي ديگر نگين كوتاه زاده كارشناس محيط زيست در اين باره مي گويد: عموماً تراكم آلاينده ها در داخل بيشتر از تراكم آنها در خارج است. علت آن تا حدودي كوشش هاي اخير ما در حفاظت انرژي از طريق عايق كاري ساختمان هاست. روش متداول در مهار آلودگي هواي داخل تهويه است اما با درزبندي محكم تر ساختمان از مقدار تهويه طبيعي كاسته شده و سيستم هاي معمول تهويه نيز عموماً طوري طراحي نشده اند كه تراكم بعضي از انواع خاص آلاينده ها در داخل كاهش يابد به علاوه اين سيستم ها به مراقبت دقيق نياز دارند.
مسيرها، فرآيندها و نيرو هاي محركه مختلفي بر كيفيت هواي ساختمان موثر است. متداول ترين فرآيند طبيعي تاثير دودكشي است. اين تاثير در مواقعي پيش مي آيد كه بين هواي داخل و خارج تفاوت دما وجود داشته باشد يا باد فشار افتراقي به وجود آورد.
او مي گويد: از آنجا كه اكثر مردم بخش عمده اي از وقت خود را در داخل ساختمان ها سپري مي كنند بررسي كيفيت هواي درون ساختمان نيز اهميت پيدا مي كند و زماني به اهميت فوق العاده آن پي مي بريم كه متوجه مي شويم در اكثر مواقع كيفيت هواي درون ساختمان بدتر از كيفيت هواي بيرون است. برخي آلاينده هاي هواي درون ساختمان همان تركيباتي هستند كه در بررسي كيفيت هواي محيط باز با آنها آشنا هستيم، براي مثال عمل احتراق در داخل ساختمان ها به منظور پخت غذا گرمايش و امور بهداشتي مقادير زيادي منوكسيدكربن و اكسيد هاي ازت را در فضاي دروني ساختمان آزاد مي كند. علاوه بر اين در ساختمان هاي اداري دستگاه هاي فتوكپي با پراكنده كردن مقادير
قابل توجهي ازن در هوا در هر چه آلوده تر شدن آن كمك مي كنند.
از ديگر آلاينده هايي كه منحصراً در فضاي دروني ساختمان آزاد مي شوند مي توان به فرمالدئيد متصاعد شده از پشم شيشه و تخته هاي سه لايه، اوره فرمالدئيد از فيوم هاي عايق بندي، چسب هاي مختلف و مواد ساختماني مانند آزبست اشاره كرد. مواد آلاينده ديگر مانند دود سيگار و گاز ازن اگر در بيرون از ساختمان وجود داشته باشند به اندازه كافي رقيق مي شوند به طوري كه زير حد خطر آفريني براي سلامت انسان قرار مي گيرند ولي همين آلاينده ها در صورت ورود به هواي درون ساختمان به علت تراكم و افزايش غلظت از حد آستانه خطرآفريني خود بالاتر رفته و صدمات جدي بر افراد ساكن در ساختمان وارد مي كند. (به همين علت است كه بايد كشيدن سيگار، قليان و... را در كليه رستوران ها و كافي شاپ ها كه فضاي بسته اي دارند، ممنوع اعلام كرد).
دود توتون در بين آلاينده هاي هواي ساختمان از اهميت ويژه اي برخوردار است زيرا دود توتون حاوي تعدادي از عوامل سرطان زاي شناخته شده و ناشناخته است. براي مثال دود سيگار حاوي بنزن، هيدازين، آلفابنزوپيرن و فلزات سنگين است. علاوه بر اين ذرات دود سيگار به دليل قطر بسيار كمي كه دارند تا اعماق ريه ها نفوذ مي كنند اين در حالي است كه يك نخ سيگار به تنهايي 10 به توان 12 ذره معلق را وارد ريه ها مي كند. افراد سيگاري با استعمال سيگار خود و ديگران را در معرض غلظت هاي بسيار زياد دود قرار مي دهند. از جمله موادي كه هنگام دود كردن سيگار وارد هوا مي شود، مي توان به منوكسيد كربن، نيكوتين، نيتروزآمين، آكرولين و ديگر مواد خطرآفرين قابل استنشاق اشاره كرد.
كوتاه زاده معتقد است،از ديگر منابع مهم توليد آلودگي در ساختمان ها مي توان به بخاري هاي زغالي و شومينه ها اشاره كرد اين وسايل با احتراق زغال باعث توليد و پراكنش منوكسيدكربن و اكسيد هاي ازت و برخي هيدروكربن ها، ذرات معلق و برخي تركيبات سرطان زا
(آلفا بنزوپيرن) در فضاي ساختمان مي شوند. البته بخاري و شومينه با فرستادن دود خود از طريق دودكش به هواي آزاد باعث آلوده كردن هواي آزاد هم مي شوند.
نفوذ هوا در اثر اختلاف فشار بين هواي بيرون و درون ساختمان به وجود مي آيد. اين اختلاف فشار به وسيله باد يا اختلاف درجه حرارت درون و بيرون ساختمان حاصل مي شود. براي مثال باد با برخورد به يك طرف بدنه ساختمان فشار زيادي را به محل برخورد وارد مي كند در اين حالت هوا از طريق شكاف هاي منافذ ديوار ها وارد ساختمان مي شود. در صورتي كه اختلاف فشار تحت تاثير اختلاف درجه حرارت به وجود آمده باشد نفوذ هوا كمتر از طريق ديوارها انجام مي شود. در اين صورت منافذ كف و سقف اتاق ها نقش مهمي در روند نفوذ هوا خواهند داشت، اصطلاحاً به اينگونه نفوذ هوا (در اثر اختلاف دما) اثر دودكشي گفته مي شود.
در زمستان هواي گرم درون ساختمان به دليل سبكي و تمايل حركت به بالا از طريق شكاف هاو منافذ موجود در سقف (كانال هاي برق و كانال هاي هوا) از ساختمان خارج شده و در عوض هواي سرد از طريق منافذ كف (كانال هاي فاضلاب، شكاف زير در ها و....) وارد ساختمان مي شود. سرعت نفوذ هوا علاوه بر اختلاف دماي داخل و خارج ساختمان و سرعت باد به وضع و محل قرار گرفتن شكاف ها و منافذ نيز بستگي داد به طوري كه هر چه تعداد شكاف ها و درزها در سطوح عمودي زياد باشند نفوذ از طريق برخورد باد با شدت بيشتري به وقوع خواهد پيوست (نفوذ برخوردي).
يکشنبه 3 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابرار]

[مشاهده در: www.abrarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1188]