به بهانه هفتمين هم انديشي رايزنان فرهنگي ايران درخارج ازكشور نگاه تحليلي به فعاليت هاي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در هند

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: به بهانه هفتمين "هم انديشي رايزنان فرهنگي ايران درخارج ازكشور" نگاه تحليلي به فعاليت هاي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در هند
خبرگزاري فارس: هفتمين "هم انديشي رايزنان فرهنگي ايران درخارج ازكشور" با رويكرد"مهندسي روابط فرهنگي بين‌المللي" از سوي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي با هدف تدوين پيش‌نويس راهبردهاي فرهنگي سه ساله نظام از 21 تا 24 مرداد ماه در تهران برگزار شد.

اعلام برگزاري اين نشست كه رويكرد آن گوياي طراحي مدل ديپلماسي فرهنگي و تدوين راهبردهاي كلان فرهنگي نظام براي فعاليت هاي فرهنگي در خارج از كشور است ما را بر نگارش اين مطلب علاقمند كرد تا ضمن نگاهي به فعاليت هاي رايزني فرهنگي ج.ا.ايران در دهلي نو بعنوان يكي از رايزني هاي فرهنگي فعال كشورمان در خارج به تحليل علمي نوع فعاليت هاي آن بپردازيم.در ابتداي اين مطلب با نگاهي به هند ، پيشينه روابط فرهنگي ايران و هند، مسلمانان در هند ، زبان فارسي در هند ، به برخي فعاليت هاي مهم رايزني فرهنگي كشورمان در دهلي نو در چهار ماه اول سال 1387 اشاره كرده و در ادامه به تحليل علمي نوع فعاليت ها خواهيم پرداخت.
هند در يك نگاه
كشور هندوستان در تاريخ 15 اوت 1947 (درست يك روز پس از استقلال پاكستان) به استقلال رسيد. اين كشور با گستره وسيع جغرافيايي خود در جنوب آسيا، هفتمين كشور دنيا از نظر وسعت و دومين كشور از نظر جمعيت است. مساحت اين كشور تقريباً دو برابر و جمعيت آن بيش از 17 برابر كشور ايران است. اين كشور با پاكستان، بنگلادش، نپال، بوتان، چين و برمه هم مرز است.
بر اساس آمار رسمي دولت، از 114 زبان در سراسر هند ، 22 زبان داراي جمعيت بالاي يك ميليون نفر (كه به طور رسمي در امور قضائي، سياسي، آموزشي، چاپ، نشر ورسانه ها مورد استفاده قرار مي گيرند، عبارتند از: آسامي، بنگالي، بودو، دوگري، گجراتي، هندي، كان نادا، كشميري، كنكاري، مايتالي، مالايام، مانيپوري، مراتي، نپالياوريا، پنجابي، سانسكريت، سانتالي، سندي، تاميل، تيلگو، اردو و انگليسي.)با بيش از 1600 زبان و لهجه كه رايج ترين آنها زبان هندي است در كنار انگليسي كه زبان تجارت و تحصيلات عاليه است، تقريبا در سراسر هندآموزش داده مي شود.
جمعيت هند بالغ بر يك ميليارد نفر ( 17% جمعيت دنيا ) و رشد ميانگين جمعيت هند ازسال 1975 تاكنون 2% است و حدود 72% در مناطق روستائي زندگي مي كنند.اين كشور داراي سي و پنج شهر بزرگ با جمعيت بالاي يك ميليون نفر است كه از مهمترين آنها، دهلي با جمعيتي در حدود 13 ميليون نفر، بمبئي يا ممباي با 5/16 ميليون نفر، كلكته با 5/13 ميليون نفر، مدرس يا چناي با 5/6 ميليون نفر، بنگلور با حدود 6 ميليون نفر، حيدرآباد با 5/5 ميليون نفر و احمدآباد با 5/4 ميليون نفر مي باشند.
نژادمردم هند، شامل: 72 % هندوآريائي، 25 % دراويدي و 3 % نژاد زرد است كه اين نژادها بر اساس شرايط مكاني، فرهنگي و ديني نيز داراي تقسيمات خاص خود هستند.
در هند دين رسمي وجود ندارد و حكومت مبتني بر سكولاريزم است. آمار قابل اعتمادي نيز از جمعيت اديان مختلف وجود ندارد. اما بنابر برخي آمار رسمي، 5/80 % جمعيت هند پيروان دين هندو، 4/13 % مسلمان، 3/2 % مسيحي، 9/1 % سيك، 8/0 % بودايي، 4/0 % جينيست و6/0 % پيروان ساير اديان هستند.
زرتشتيان، ازمهمترين اقليتهاي ديني هند هستند كه به ايراني و پارسي معروفند و طي بيش از پنج قرن از ايران به هند مهاجرت كرده اند و بيشتر در مناطق مختلف گجرات و مهاراشترا به مركزيت بمبئي اقامت دارند. اگر چه جمعيت آنان كمتر از200 هزار نفر است، اما نزديك به 17 % اقتصاد هند را در دست دارند .
با توجه به تنوع زياد فرهنگي، مذهبي و ديني، ايام مهم اديان و مذاهب اين كشور جزو تعطيلات رسمي محسوب مي شوند. چهار رويداد اسلامي عيد قربان، عاشورا، ميلاد حضرت رسول اكرم (ص) وعيد فطر جزو تعطيلات رسمي و سراسري هند هستند.
پيشينه روابط فرهنگي ايران و هند
پيوندهاي فرهنگي و سياسي ميان ايران وهند به دوران پيش از تاريخ باز مي گردد. موارد فراوان از شواهد و آثار تاريخي در دست است كه پيوندهاي بسيار صميمانه‌اي را ميان دو قوم ايراني وهندي نشان مي‌دهد. ايرانيان وهنديان هر دو از نژاد آريايي بودند كه از نواحي جنوب سيبري مهاجرت كرده و در اين دو سرزمين سكني گزيدند. راجه‌هاي هند باستان در جنگ‌ها و منازعات في مابين خود همواره به دنبال جلب حمايت وحكميت فرمانروايان ايراني بوده‌اند. داريوش پادشاه سلسلة هخامنشي سلطنت خود را تا نواحي سند توسعه داد. در كتيبه‌هاي هخامنشي از هند نام برده شده است و بر روي سنگ‌هاي كاخ تخت جمشيد هداياي سفيران هند به مناسبت جشن نوروز حكاكي شده است. دو ملّت بزرگ ايران و هند را مي‌توان از جمله نادر ملت‌هايي دانست كه در طول تاريخ داراي روابطي تنگاتنگ در تمامي حيطه‌هاي حيات اجتماعي بوده‌اند. اين روابط در عرصه‌هاي فرهنگي چنان عميق، غني، صميمانه، پربار و شكوهمند بوده است كه دستاوردهاي آن مرزهاي هر دو كشور را در نورديده، فرهنگ و تمدّن بشري را به طور مستقيم و غير مستقيم تحت تأثير خود قرار داده است. اين روابط در دوران شاهان مسلمان و فارسي زبان هند به اوج خود ‌رسيد و چشم جهانيان را در بسياري از زمينه‌هاي علمي و فرهنگي و هنري، به ويژه عرفان و تصوّف، معماري، نقاشي، شعر و خوشنويسي به خود خيره ساخت
در دورة سلطنت ساساني روابط فرهنگي دو كشور بيش از پيش توسعه وتحكيم يافت. پس از دورة ساساني دين اسلام از طريق ايران به هند راه يافت . علماء و عرفاي زيادي از ايران به هند مهاجرت و در اين كشور سكني گزيدند. در اين دوره زبان فارسي به مدت بيش از 800 سال زبان رسمي اين سرزمين شد. هند در قرون ميانة اسلامي يكي از مراكز مهم و بزرگ علوم اسلامي و مهد پرورش فرهنگ اسلامي و ايراني بود. با شكل گيري حكومت‌هاي اسلامي در هند فرهنگ وتمدن ايراني بيش از هر زمان ديگري در اين سرزمين رواج يافت . ثمرة اين حضور فرهنگي در آثار تاريخي و هنري هند امروزه نيز به وضوح مشهود است . در اغلب بناهاي تاريخي اين كشور كه امروزه جهانگردان بسياري را جذب مي كند عناصر فراواني از فرهنگ وتمدن ايران وجود دارد. عمق روابط فرهنگي تا آنجا است كه جواهر لعل نهرو گفته در تاريخ هيچ دو ملتي اينگونه به هم نزديك نبوده و از هم تأثير نگرفته‌اند. هند موطن دوم شعرا وادباي زبان فارسي بود. بر اثر تلاش‌هاي اين شعرا ، ادبا و نويسندگان درحال حاضر بيش از يك ميليون نسخه خطي فارسي در كتابخانه‌هاي مختلف هند بر جاي مانده است.
در دوران معاصر اولين قرارداد رسمي فرهنگي بين دو كشور به سال 1335 ه.ش باز مي گردد. اين قرارداد فرهنگي در يك مقدمه و چهارده بند توسط علي اصغر حكمت، سفير ايران در هند و مولانا ابوالكلام آزاد، وزير فرهنگ هند در دهلي نو به امضا رسيد. تأسيس رايزني فرهنگي و گشايش خانة فرهنگ ايران در دهلي نو در پنجاه و دو سال قبل (1335ش) را مي‌توان يكي از نقاط عطف اين تلاش راستين و روشني افزا دانست. پنجاه و دوسال حضور و فعاليت چشمگير فرهنگي ايران در هند را مي توان همچون افروختن چراغي دانست كه در پرتو آن هزاران تن از شيفتگان خرد و راستي با اميد و پشتكار به بازشناسي و معرّفي فرهنگ و هنر شكوهمند و افتخارآفرين ايراني ـ هندي همّت گماشتند و روابط ميان دو ملت ايران و هند را قوّت و غنا بخشيدند و حاصل كار خود را با انتشار هزاران كتاب و مجلّه و مقاله و برپايي صدها همايش‌ فرهنگي و هنري به جهانيان و به ويژه ملّت خود تقديم كردند. با پيروزي انقلاب اسلامي فعاليت‌ها و همكاري‌هاي فرهنگي بين دو كشور وارد مرحلة جديدي شد. در اين دوره ارتباطات گسترده‌اي ميان مسلمانان هند و بالاخص شيعيان با ايران ايجاد شد. هند از اولين كشورهايي بود كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي نظام نوپاي جمهوري اسلامي ايران را به رسميت شناخت. پس از پيروزي انقلاب اسلامي همكاري‌هاي فرهنگي در قالب قراردادهاي جديد تثبيت شد. دو كشور در 84-1983مبادرت به امضاء برنامه مبادلات فرهنگي نمودند. در سال 1374 آقاي هاشمي رفسنجاني رياست محترم جمهوري وقت به هند سفر كردند و برنامة اجرايي مبادلات فرهنگي، علمي و فني بين دو كشور امضاء شد. در سال 1381 نيز با سفر آقاي خاتمي رياست محترم جمهوري وقت به هند برنامه اجرايي مبادلات فرهنگي براي سال هاي 84- 1381 مجددا تنظيم وامضاء شد. برنامه مبادلاتي جديدي درحال تهيه است كه درفرصت مناسب وطي سفررسمي يكي ازمقامات بلندپايه دوكشور به امضاء خواهد رسيد. همچنين در سفر رسمي جناب آقاي خاتمي يك توافقنامه رسمي براي ايجاد صندوق حفظ ميراث مشترك به امضا رسيد.
به مناسبت بزرگداشت پنجاهمين سالگرد روابط فرهنگي نوين ايران و هند و در مراسم "جشن زرّين" اين رويداد بزرگ (22 دي 1385)، شماري از خادمان روابط دو كشور در زمينه‌هاي مختلف فرهنگي و علمي و اجتماعي و سياسي در طي پنجاه سال گذشته معرفي شدند و با اهداي لوح سپاس و تنديس يادبود از آنان قدرداني به عمل آمد.
در خصوص اهتمامِ كثيري از ايرانيان به شناساندن فرهنگ و حكمت هندوان به هموطنان خود و همة جهانيان اشاره به اين نكته را مي توان كافي دانست دانشمند بزرگ ايراني ابوريحان بيروني (362ـ 440 ق . / 973 ـ 1048 م . ) براي به دست آوردن دانشهاي نخستين در هندشناسي و نيز شناخت سهم هنديان در دانشهاي گوناگون، به سرزمين پنجاب رفت و براي نيل به اين مقصود ، زبان " سانسكريت " را آموخت . او پس از مطالعه و تحقيق فراوان ، چندين اثر به زبان عربي ترجمه كرد و آنها را براي نسلهاي آينده به يادگار نهاد .
از سوي ديگر پايداري و عمق تأثير زبان و ادب و فرهنگي ايراني در شبه قاره را مي توان از روي آثار آخرين شاعر كلاسيك آن سرزمين يعني غالب دهلوي به داوري نشست ؛ زيرا غالب افتخار مي كند كه شاگرد مكتب شاعران بزرگ ايراني بوده است . پس از غالب نيز شاعراني همچون شبلي نعماني ، عبدالقادر گرامي و اقبال را مي توان نام برد كه در اشعارشان تمايل ويژة خود را براي الهام گرفتن از آثار شاعران ايراني آشكار مي كردند.اما تأثير فرهنگ ايراني بر مردمان شبه قاره تنها محدود به ادبيات نيست ، بلكه زندگي فرهنگي آنان نيز در اثر فرهنگ ايراني دگرگون شد.
مسلمانان در هند
شيعيان حدود 2-5/1 % كل جمعيت هند، يعني نزديك به 20 ميليون نفر را به خود اختصاص داده اند و نقش بسيار مهمي در تمدن دوران اسلامي هند در شمال به مركزيت لكنهو و درجنوب به مركزيت حيدرآباد دكن و ميسور داشته اند. جمعيت شيعيان هند از زير 20 ميليون تا بالاي 30 ميليون نفر نيز بر اورد مي شود .هند با حدود 150 ميليون مسلمان، داراي دومين جمعيت مسلمان جهان بعد از اندونزي و همچنين دومين جمعيت شيعه جهان بعد از ايران محسوب مي گردد. مسجد جامع دهلي، بزرگترين مسجد هندوستان، به دستور شاه جهان در سال 1656 ميلادي ساخته شد. اين مسجد كه روبروي قلعه سرخ، در قسمت دهلي قديم قرار دارد، يكي از مراكز مهم مسلمانان هند است. محوطه خارجي اين مسجد مي تواند بيش از 25 هزار نمازگزار را در خود جاي دهد. سقف مسجد داراي سه گنبد است كه روي آنها با مرمرهاي سياه و سفيد تزيين شده است. دو مناره اين مسجد داراي 40 متر ارتفاع هستند. ازجمله اشياء باستاني كه در اين مسجد نگهداري مي شود،‌ قرآني است كه روي پوست آهو نوشته شده است.
زبان فارسي در هند
زبان فارسي هشت قرن پيش وارد هند شد، 700 سال بر تارك انديشه، روابط، سياست، اقتصاد و فرهنگ مردم هند حاكميت داشت و مي درخشيد، به گونه اي كه كليه آثار مهم فرهنگي، مذهبي، سياسي، ادبي، مكاتبات، اسناد شخصي ودولتي و احكام قضايي هند به زبان فارسي نوشته مي شد و مدتهاي مديدي، اين سرزمين مهد پرورش شعر و ادب فارسي بود. هم اكنون آثار گرانبها و نسخ خطي بسيار ارزنده موجود در هند حكايت از اين واقعيت دارد. هنوز فرهنگ دوستان و ادب پروران و انديشمندان هند در تلاشند تا اين گنجينه گرانبهاي فرهنگي را حفظ و گسترش دهند و همه ساله آثار ارزشمندي توسط استادان علاقمند، به بازار ادب عرضه مي شود. لازم به ذكر است كه در سراسر هند بيش از پنجاه بخش زبان فارسي در دانشگاه ها و كالج ها به فعاليت اشتغال دارند. بيش از يكصد مدرسه و دبيرستان فعالانه به تدريس زبان فارسي مي پردازند. در اكثر قريب به اتفاق مدارس سنتي اسلامي، زبان فارسي در متون درسي وجود دارد و همه علما و مدرسين با ديوانهاي شعراي بزرگ، خصوصاً گلستان سعدي، آشنا و مانوس هستند.
توجه به اظهارات زير ما را از تاثير زبان فارسي در هند مطلع مي كند:
دكتر نجفي در مراسم رونمايي از كتاب تاج المآثر در دهلي نو(مرداد ماه جاري) مي گويد اهميت كتاب تاج المآثر براي همه مورخين آشكار است كتابي كه اولين تاريخ سرزمين هند به زبان فارسي است و در واقع اين زبان، بمدت هشتصد سال زبان فرهنگ و تاريخ مردم هند بوده است كه سيصد و سي سال آن مربوط به دوره سلطنت بوده كه اين اولين كتاب ارزشمند فارسي از آن دوره است. اين اثر بدستور قطب الدين ايبك توسط حسن نظامي نبشابوري به رشته تحرير درآمد و با تلاشهاي استاد پروفسور امير حسن عابدي با 5 نسخه مقابله شد كه با تلاش پيگير رايزني فرهنگي به زيور طبع آراسته شد.
دكتر سيد شاهد مهدي، رئيس سابق دانشگاه ملي اسلامي و قائم مقام شوراي روابط فرهنگي هند در اين مراسم به نقش خانة فرهنگ جمهوري اسلامي ايران درحفظ و نگهداري و گسترش فرهنگ و ادب فارسي اشاره و اين توجه را براي جامعه فرهنگي هند، با ارزش خوانده و مي گويد زبان فارسي كه اهميت زيادي در فرهنگ و تاريخ ما دارد در حال نابودي است. بيش از هفتاد و پنج درصد متون تاريخي و ديني ما به زبان فارسي است و در اكثر مدارس ديني زبان فارسي كماكان تدريس مي شود. اگرچه در دانشگاهها و كالج‌هاي هند فارسي تدريس مي‌شود اما بايد براي دوره‌هاي پائين تر و در مدارس هند نيز اين زبان به عنوان يك زبان تاريخي و علمي، رسما تدريس شود
وي اظهار اميدواري مي كند كه بار ديگر شاهد رونق و رواج زبان فارسي باشيم و شبيه سالهاي حدفاصل بين سال 369 هـ.ق تا 1275 هـ.ق كه زبان فارسي زبان دربار و ديوان و دادگاه و حاكميت در هند بود باز هم لااقل در عرصة مطالعات دانشگاهي شاهد پرفروغ شدن زبان فارسي باشيم. زبان فارسي پل و حلقة ارتباطي دو ملت متمدن و كهنسال ايران و هند بوده و باعث پديد آمدن ميليون ها نسخة خطي و كتبه هاي ارزشمند گرديده است و دريغ است كه با سهل انگاري و غفلت شاهد زوال اين زبان در شبه قاره باشيم.
برگزاري كلاسهاي آموزش زبان فارسي از سوي رايزني فرهنگي براي كساني است كه مي خواهند مكالمه و خواندن و نوشتن فارسي را ياد بگيرند. هدف ديگر برگزاري اين كلاسها آشنايي دانشجويان با فرهنگ مشترك ايران و هند و پيام محبت و انسانيت گسترش يافته توسط آن است كه واژگان مشترك برگرفته شده از زبان فارسي گوياي آن است. در صد زيادي از كلمات هندي از زبان فارسي گرفته شده است كه زبان آموزان به مرور متوجه آن مي شوند. علاوه بر آن بسياري از زبان آموزان براي يافتن شغلي مناسب در صنعت توريزم و ترجمه، اقدام به يادگيري زبان فارسي مي كنند كه برگزاري اين كلاسها به آنان ياري مفيدي مي رساند.
نگاهي به برخي فعاليت هاي مهم رايزني فرهنگي كشورمان در چهار ماه اول سال 1387
با نگاهي به سايت رايزني فرهنگي كشورمان در دهلي نو در چهار ماه اول امسال مي توان عمده فعاليتهاي آن را در سه محور 1. ديدار با نخبگان و شخصيتهاي تاثيرگذار فرهنگي ،2. برگزاري همايشها و ميزگردها با مشاركت سازمانهاي غيردولتي و دولتي و دانشگاهها و 3. چاپ كتاب بويژه چاپ كتاب و مجلات الكترونيكي برشمرد:
ديدار دكتر كريم نجفي رايزن فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در دهلي نو با پروفسور امين و پروفسور انصاري از دانشگاه مليه اسلاميه دهلي ، مولانا كلب صادق يكي از رهبران برجستة شيعيان هند ، رؤساي كتابخانه و مركز تحقيقات حضرت پيرمحمدشاه احمدآباد ايالت گجرات ، دكتر خالد صديقي رئيس شوراي مركزي تحقيقات طب يوناني وزارت بهداشت و بهبود خانوادگي حكومت هند ، شكيل شمسي از مسئولين شبكه بين المللي "سهارا" ،كربلايي رئيس شوراي مناطق كوهستاني كارگيل ، قائم مقام مركز فرهنگ اسلامي هند ، دكتر آرجون سينگ وزير آموزش و توسعه منابع انساني هند ،پروفسور فرمان حسين رئيس دانشكدة مطالعات اسلامي دانشگاه عليگر ، سفر دكتر كريم نجفي رايزن فرهنگي جمهوري اسلامي ايران به شهر لكهنو ، حضور جمهوري اسلامي ايران در جشنواره بين‌المللي غذا - پونا در دانشگاه پونا ، بازديد دكتر كريم نجفي رايزن فرهنگي جمهوري اسلامي ايران از دانشگاه همدرد ،شركت مسئول خانه فرهنگ در برنامة ششمين دورة اعطاء جوايز ادبي هند، نشست رايزن فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در دهلي نو با مورخ مشهور هندي، ديدار اعضاي انجمن دوستي ايران و هند با سفير محترم جمهوري اسلامي ايران و شركت در اجلاس ائمه جمعه و جماعات و مبلغان مظفرنگر نشانگر بخشي از فعاليت هاي رايزني فرهنگي كشورمان در دهلي نو در بخش ارتباط با نخبگان و شخصيتهاي تاثير گذار در جامعه هند است.
برگزاري جهارمين نشست ادبي بيدل بزرگداشت مقام ادبي مسعود سعد سلمان، برگزاري همايش "تحفظ و ترقي دختران" در جامعه مليه اسلاميه دهلي ،برگزاري سمينار يك روزه به مناسبت بزرگداشت ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) و روز زن، با عنوان "سيستم ارزش‌هاي اجتماعي زنان در اديان" با مشاركت مركز بين المللي هند ، نشست ادبي بيدل با عنوان: بزرگداشت حكيم ناصر خسرو قبادياني ، همايش بين المللي "نقش غزل در ادبيات فارسي" دردانشگاه عليگره ، برگزاري دومين دورة از جايزة سعدي ،"نهمين همايش امام حسين(ع) در سال اتحاد ملي و انسجام اسلامي" در مومباي، برگزاري سومين دوره كارگاه آموزشي مقدماتي نسخه شناسي و آموزش خطوط ايراني و اسلامي ، برگزاري مراسم تجليل از خادمان روابط ايران و هند ، برگزاري چهارمين دوره نسخه شناسي ودهمين دوره بازآموزي منطقه اي زبان و ادب فارسي ، برگزاري برنامه رونمايي كتاب نفيس "تاج المآثر" و آيين پاياني دهمين دوره بازآموزي زبان فارسي ، سفر جمعي از شاعران ايراني از هند ، برگزاري سمينار آشنايي با ادبيات معاصر ايران و رونمايي از كتاب "سخنوران معاصر ايران" ، برگزاري دومين نشست انجمن ادبي بيدل دهلوي ، گشايش بخش مطالعات ايران شناسي در دانشگاه مليه اسلاميه دهلي ،برگزاري مراسم تجليل از خادمان روابط ايران و هند ،برگزاري هفتة فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در دهلي نو ، همايش انجمن دوستي هند و ايران و همچنين توديع مرتضي شفيعي شكيب رايزن فرهنگي سابق در دانشگاه جواهر لعل نهرو در بهمن 86،، برنامة معارفه رايزن فرهنگي كشورمان در دانشگاه دهلي بهمن ماه سال گذشته بخشي از برنامه هاي اين رايزني در محور ارتباط با انجمنها و سازمانهاي غير دولتي است كه با همت و مشاركت رايزني فرهنگي و انجمن ها ،سازمانها و دانشگاههاي هند برگزار شده است.
در بخش مسائل مذهبي نيز برگزاري دومين دوره بازآموزي زبان فارسي ويژه طلاب علوم ديني در جامعه اهل بيت(ع) ، آيين گشايش اولين دورة بازآموزي زبان فارسي ويژه طلاب علوم ديني در لكهنو ، برگزاري سمينار يك روزة آموزه هاي علمي قرآن براي مسايل عصر حاضر، برنامة گراميداشت هفتة وحدت با حضور علماي اهل تسنن و تشيع ، ديدار جمعي از ائمه جمعه و جماعات دهلي با حضرت آيت الله حسيني زابلي ، اجراي برنامه قرائت قرآن كريم در مسجد جامع مسجد فتح پوري دهلي نو ، برگزاري جشن ميلادالنبي(ص) در مسجدالمصطفي(ص)،اُكلا و اجراي برنامه هاي قرآني در شهرهاي "ميرت"، "بجنور" و "نگينه"گوياي بخش ديگري از فعاليت هاي گسترده رايزني فرهنگي كشورمان در هند است.
برگزاري مراسم هاي مختلف به مناسبتهاي مختلف ايام هاي ملي و مذهبي كشورمان از قبيل عيد نوروز ، مناسبتهاي مرتبط با چهارده معصوم، بزرگداشت رحلت ملكوتي حضرت امام خميني(ره) و بزرگداشت هفتم تيرماه ، 22 بهمن و.... از ديگر برنامه هاي رايزني فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در دهلي نو مي باشد.
چاپ مجله فصلنامه پيام اسلام و ماهنامه طاووس شماره 5 ال 17 از خرداد سال گذشته تا بحال ، فصلنامه قند پارسي شماره 39 و 40 (تيرماه 87) نشريه مركز تحقيقات فارسي رايزني فرهنگي جمهوري اسلامي ايران و كتاب "حضرت علي(ع) سرچشمة عرفان اسلامي" در 195 صفحه به زبان اردو و كتاب جايزة سعدي به پاسداشت خادمان زبان و ادب فارسي از جمله مجلات و كتابهاي تمام الكترونيكي ... است كه نشانگر در پيش گرفتن و اراده استفاده ظرفيت هاي تكنولوژي رسانه اي اين نمايندگي فرهنگي در جهت گسترش فعاليت هاي خود در جامعه هند است. چاپ كتاب تاج المآثر(اولين تاريخ سرزمين هند به زبان فارسي ) و نخستين شماره دور جديد مجله "هند و ايران" با مشاركت انجمن دوستي ايران و هند از ديگر فعاليت هاي اين رايزني در زمينه رسانه ها است.
نگاه تحليلي به فعاليت ها
هدف اساسي ديپلماسي فرهنگي استفاده از توان فرهنگي كشور مبدا و بهره گيري ازظرفيت هاي موجود در كشور مقصد به منظور ارائه ديدگاه روشن و موجه نسبت به فرهنگ ارزشي و رفتاري نظام براي بازيگران مختلف عرصه بين الملل شامل: دولتها، سازمانهاي دولتي ببن المللي و غير دولتي، نهادهاي جوامع مدني و افكار عمومي است به اين ترتيب بيهوده نيست كه نفوذ و اثر گذاري را دو هدف اصلي ديپلماسي فرهنگي مي شمارند. ديپلماسي فرهنگي فارغ از تاثير پذيري از اشتراكات فرهنگي و تكنولوژي نوين ،از طريق ارتباطات رسمي وغير رسمي تحقق مي يابد.
ارتباطات رسمي از طريق توافقنامه ها و تفاهم نامه هاي بين دولت ها رسميت يافته و گسترش مي يابد و موجب توسعه روابط دو كشور در عرصه هاي مختلف مورد توافق مي گردد.ولي در ارتباطات غير رسمي دولت ها نقش چنداني در شكل گيري و توسعه اين ارتباطات ندارند اگر چه ارتباطات رسمي موجبات سهولت شكل گيري و توسعه ارتباطات غير رسمي مي شود . توجه به ديپلماسي نوين فرهنگي با رويكردي به بازيگران غيردولتي؛ شخصيت هاي فرهنگي و مذهبي ، هنرمندان ، نويسندگان و... ) همچنين سازمان هاي غير دولتي و NGOs فعال در زمينه هاي فرهنگ ، اديان ، حقوق بشر و... و بهره گيري از تكنولوژي ارتباطات و اطلاعات ( رسانه )را مي توان از جمله مهمترين مولفه هاي ارتباطات غير رسمي نام برد. در اين ميان تكنولوژي نوين اطلاعات و ارتباطات به تبادل آراء ، اطلاعات ، ايده ، انديشه و...و توسعه ارتباط بين اين مؤلفه ها سرعت و سهولت بخشيده است. اين سه مؤلفه از يك سو به دليل عدم وابستگي يا وابستگي كم به حاكميت و حساسيت كمتر عامه مردم به آنها از نفوذ و تاثير گذاري (دو مؤلفه مهم ديپلماسي فرهنگي) قابل توجهي در جوامع برخودارند از سوي ديگر در دوران كنوني يا عصر اطلاعات اين سه مولفه با افكار عمومي ارتباط تنگاتنگ داشته و افكار عمومي را جهت داده و هدايت مي كنند.
اهميت نوع مولفه هاي ذكر شده در ارتباطات غير رسمي در كلام مقام معظم رهبري نمايان است كه در ديدار با نمايندگان فرهنگي ج .ا.ا در خارج از كشور فرمودند:" كار اصلي شما اين است كه منطق نظام اسلامي كه همان منطق انقلاب است را اولا تبيين كنيد، ثانيا حساسيت ها را نسبت به آن برانگيزيد تا از كنار آن بي تفاوت عبور نكنند ، ثالثا دلها را به آن معتقدتر كنيد. ، اين سه مرحله بايد در دو سطح انجام شود: در سطح نخبگان و سطح فكار عمومي."
بنابراين با نگاهي به فعاليت هاي فرهنگي ايران در هند (چهار ماه اخير)كه اشاره شد ، مي توان گفت رايزني فرهنگي كشورمان در دهلي نو علاوه بر استفاده از ظرفيت هاي ارتباطات رسمي مانند موافقتنامه فرهنگي ، با بهره گيري از ظرفيت هاي سه مؤلفه مهم ارتباطات غير رسمي يعني برقراري ارتباط با نخبگان و شخصيهاي فرهنگي تاثيرگذار ،سازمان هاي غير دولتي و NGOs فعال در زمينه مسائل فرهنگي ، اديان و... و استفاده از ظرفيت رسانه اي نوين در صدد تحقق اهداف ديپلماسي فرهنگي نظام جمهوري اسلامي ايران در جامعه ميزبان است كه نمايندگي هاي فرهنگي كشورمان در خارج از كشور مي توانند با توسعه و گسترش اين نوع ارتباطات پلي محكم و مطمئن براي تبادل فرهنگي و انتقال مفاهيم و ارزشهاي معنوي ، اخلاق اسلامي ،انقلاب اسلامي ،انساني و ... در جهت معرفي فرهنگ و هنر اسلامي وايراني وگسترش صلح و عدالت در جهان ايجاد كنند.

تهيه و تنظيم
سعيد محمدي -پژوهشگر مسائل فرهنگي
شماره تماس : 09192402494
[email protected]
منابع:
ر.ك :همبستگي ملي در ايران به كوشش داريوش قمري ، موسسع مطالعات ملي ، 1384 ، انتشارات تمدن ايراني
سادات ، محمد علي ، 1378 ، مقدمه ، گفتار هايي در باره روابط فرهنگي ،شماره 2 ، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
محمد رفيعي ، سيد كمال‌الدين ،1385 ، سازمان‌هاي غيردولتي فرهنگي از ديدگاه نظريه‌هاي روابط بين‌الملل ، سايت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
http://icro.ir
رهنمون ، مجموعه بيانات مقام معظم رهبري در باره اصول و مباني فعاليت ها در حوزه بين الملل، 1384 " انتشارات بين المللي الهدي ، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
كيهان فرهنگي ، ويژه فرهنگ هند ، سال دهم ، تيرماه 72
سايت خانه فرهنگ جمهوري اسلامي ايران در بمبئي
http://mumbai.icro.ir/?m=36282&c=42798&t=3
سايت رايزني فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در دهلي نو
http://newdelhi.icro.ir/?c=ebookShow&EbookId=831&t=4
سايت سفارت جمهوري اسلامي ايران در دهلي نو
http://www.iran-embassy.org.in/More_eventsf.asp?ID=788
چهارشنبه 30 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 175]