شطرنج ابزاری برای پرورش ذهن

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: ]نویسنده مقاله زیر"پیتر دوورن" استاد کاناداییشطرنج (با ریتینگ 2225 فیده) و استاد دانشکده اقتصاد و تجارت سیدنی استرالیااست.

این مقاله براساس مطالعات روانشناسی و اموزشی، تاثیرات شطرنج بر دانشآموزان را بررسی کرده و در نهایت نشان می دهد که شطرنج، هوشintelligent quotient
و توانایی حل مساله را افزایش داده و تصمیم گیری مستقل و سریع در موقعیتهای دشوار را آموزش می دهد.همچنین مهارتهای خواندن ، حافظه،زبان و ریاضیات راتقویت کرده تفکر منتقد و خلاق را تغذیهمی کند.شطرنج تمرینی برای تصمیم گیریسریع و دقیق در تنگی وقت فراهم می آوردومی تواند از این طریق نتایج دانش آموزان درامتحانات مدرسه را بهبود بخشد.
شطرنج نحوه تفکر منطقی و کارآمد را آموزش می دهدو انتخاب بهترین گزینه از میان گزینه های موجود را نشان داده و اهمیت برنامه انعطافپذیر ، تمرکز و نتیجه انتخاب و تصمیم گیری را به نمایش می گذارد.همچنین دختران وپسران را صرفنظر از قابلیتهای طبیعی یا سابقه اجتماعی-اقتصادی آنها تحت پوشش میگیرد.
نویسنده با تکیه بر فواید مذکور چنین ادعا می کند که شطرنج از جمله بهترینو موثرترین ابزاردرآماده کردن کودکان برای مواجهه یا دنیای کنونی است که روز به روزدر دریای اطلاعات فروتر می رود و همراه با آن موقعیت های دشوارتری در تصمیم گیری رابه ارمغان می آورد.
آیا شطرنج هنراست؟ یا شاید علم؟ یا چناچه برخی ادعا می کنندهردو؟ بیایید روراست باشیم ،شطرنج در واقعیت فقط یک بازی است.رقابتی خلاق و مفرح.بازیی که چندان متفاوت از تنیس،کریکت،فوتبال یا گلف نیست.
اماتفاوت برجستهای که شطرنج را متمایز می کند در این است که شطرنج جزو معدود بازیهایی است که ذهنانسان را به تمامی تمرین می دهددر حالیکه درقابلیت تحکیم شخصیت و تقویت اعتماد بهنفس با دیگر ورزشها مشترک است.
اکثر ما می توانیم این تمرین را به کار ببندیم هرچند برای برخی از ماشاید کمی دیر باشداما برای فرزندانمان شاید چندان هم دیر نشدهاست.
شطرنج از جمله قویترین ابزار در دسترس جهت تقویت ذهن کودک است.
یادگرفتن حرکات آن نسبتا ساده است. بیشتر کودکان 7-6 ساله می توانند قوانین پایه را بهکار ببندند.حتی برخی از آنها در سنین5-4 سالگی نیز از عهده برمی آیند.شروع به موقعچنانچه در موسیقی و زبان، می تواند در میزان مهارت کودک موثر افتد.در نهایت در هرسنی شطرنج مهارتهای تمرکز،صبر و پشتکار را افزایش داده خلاقیت،فراست ،حافظه وتوانایی تجزیه تحلیل را تقویت کرده تصمیم گیری در موقعیتهای دشواروحل مساله به شیوهانعطاف پذیر را آموزش می دهد.
نویسنده معترف است که این ادعایی بزرگ است و دراثبات آن برخی مباحث و مطالعات آموزشی را دلیل می آورد.

تمرکز،صبر و پشتکار :

اگر بخواهیم شطرنج باز خوبی باشیم نیاز به قدرت تمرکز بالا داریم. گاهیچهره برخی شطرنجبازان حتی بازیکنان برتر در رده جهانی به هنگامی که از پشت میز خودبرای تنفس بلند شده و در سالن راه می روند به نظر غیر عادی و پریشان می رسد .در یکنگاه دقیق تر در می یابیم که بیشتر آنها حتی زمانی که پشت میز نیستند، با تمرکز قویخود، صفحه بازی را در ذهن بازسازی کرده و به تجزیه و تحلیل مشغولند. شطرنج بهبازیکنان جوان و کم تجربه تر نتیجه تمرکز قوی را آشکار کرده و تاوان فوری خطاها رابه نمایش می گذارد کمتر ابزار آموزشی چنین کارآیی سریعی دارد.
آنی غفلت درتمرکزبه ویژه در مرحله آخربازی می تواند نتیجه جبران ناپذیری را به بار آورد. بازیکنان جوان تنها با صبر و پشتکار (شاخصه هایی که در مدرسه و به ویژه در نتیجهامتحانات دانش آموزان نقش مهمی را ایفا می کنند.)می توانند نتیجه قابل قبولی کسبکنند.

تجزیه تحلیل، منطق و توانایی حل مسأله:

مهارت در شطرنج،نیازمند آمیزه ای از شایستگی ها ست. مطالعات دکتر تایید کرد که شطرنجبازان قدرتمندنوجوان ازتوانایی بالایی در تجسم فضایی،ریاضی ، برخوردارند.
دکتر فرگوسن در مطالعات سال 1995 خود چنین میگوید : ""این دریافت نشان داد که مهارت در شطرنج، تنها مستلزم تسلط بر یک مهارتخاصو یا آمیزه ای از یک یا دو مهارت نیست بلکه ترکیب وسیعی از مهارتهادرکنار هم این قابلیت را فراهم می آورد." وی در یک تحقیق مهم دیگر دریافت کهیادگیری شطرنج، حتی در نوجوانی سبب تقویت مهارتهای ریاضی و زبانی است. این نتیجهبرای بیشتر دانش اموزانی (حتی بازیکنان معمولی تر)که برای یکسال تحصیلی در هفته دوساعت تمرین شطرنج داشتند صادق بود. تحقیقی دیگر(جان آرتیس)اضافه می کند که شطرنجسبب تقویت حافظه کودکان نیز می شود.
تحقیق دیگری در کانادا در سال 92-1991 ، بر تاثیرشطرنج در تقویت و افزایش مهارت حل مسأله در کودکان تأکید می کند. معلمان باافزودن شطرنج به برنامه آموزش کلاسیک ریاضیات توانستند به طرز چشمگیری متوسط شاخصقابلیت حل مسأله دانش آموزان را بالا ببرند. دانش آموزانی که شطرنج را در برنامهآموزشی ریاضیات خود گذرانده بودند، امتیازی بسیار بالاتر ازآنانی که برنامه استاندارد آموزش ریاضی را گذرانده بودند نشان دادند. مدرسه مقدماتی شطرنج هم اکنوندر نیو برونزویک (محلی که این تحقیق مورد آزمایش قرار گرفت) مشغول به فعالیت است. همچنین ثابتشده است که شطرنج،تفکر خلاق و نقادانه را تغذیه می کند. مطالعات چهار ساله دکترفرگوسن (83-1979 )تأثیر شطرنج بر قدرت تفکر دانش آموزان مدرسه ای در امریکا رابررسی می کند. این دانش آموزانبودند.با آزمایش دو تست (تست 130 بالای IQ جزودانش آموزان مستعد باارزیابی تفکر نقادانه واتسون-گلاسر و تست تفکر خلاقتورنس)بر روی این دانش آموزان فرگوسن دریافت که بعد از گذراندن 64-60 ساعت آموزش وتمرین شطرنج در طی 32 هفته، آنها پیشرفت چشمگیری در شاخص تفکر خلاق نشان دادند. بعلاوه وی دریافت که شطرنج خلاقیت نوجوانان مستعد را آبیاری می کندوی همچنین چنیننتیجه گیری کرد که :"اینطور به نظر می رسد که شطرنج از بسیاری از برنامه های رایجبرای پرورش تفکر خلاق برتر است و بنابراین می تواند در برنامه متفاوتی برای دانشآموزان مستعد در نظر گرفته شود."شطرنج نه تنها برای پرورش و توسعه مهارتهای دانشاموزان مستعد ارزشمند است بلکه دانش آموزان متوسط و پایین تر نیز می توانند از آنبهره مند شوند. مایکل وسیو (مربی شطرنج 1990 ) می گویدیک شطرنج آموز کند حتیاگر نتواند شطرنج را به کمال دریابد (همه استراتژی ها و تاکتیک ها را یاد بگیرد.)ولی می تواند از زبان، تصویر کلی و سیستم شگرف حرکات آن سود جوید.
دکترفرگوسن در سال 88-1987 برنامه اموزش و تمرین شطرنجی را درکلاس ششم یک مدرسه روستاییدر ایالت پنسیلوانیا شامل 9 دختر و 5 پسر به آزمایش گذاشت. در شروع برنامه دانشآموزان متوسط 104 را در را کسب کردند. این برنامه شامل 3-2 جلسه آموزش در هفته بود IQ تستوعلاوه بر آن دانش آموزان بیشتر اوقات زمانی را روزانه به بازی کردناختصاص می دادند.این دانش آموزان برای شرکت در مسابقات ترغیب و تشویق شدند. پس ازگذراندن این دوره فشرده، 7 تن از پسران این کلاس توانستند در مسابقات قهرمانی شطرنجمدارس ایالت پنسیلوانیا به مقام دومدانش آموزان کلاس پس از گذراندن این IQ دستیابند.در نهایت نتایج تستاین برنامه،پیشرفت چشمگیری در حافظه و مهارتهای زبانیبویژه در بازیکنانی که در مسابقات شرکت داشتند را نشان داد.
شطرنج حتی نشان دادهاست که می تواند در مجموع سبب افزایش نتایج تست شود. آزمایش تست وچسلر برروی 4000دانش آموز ونزوئلایی IQ هایکه تنها کمتر از 5 ماه دوره آموزش شطرنج را گذراندهبودند،در اکثر آنها افزایش نتایج تست پس از گذراندن دوره را نشان می داد. گروهآزمایشی از میان تمام رده های اجتماعی-اقتصادی انتخاب شده بودند و هر دو ****ت زن ومرد را شامل می شدند. ارائه نتایج این مطالعات دولت ونزوئلا را به شدت تحت تأثیرقرار داد چنان که از سال 89-1988 دروس شطرنج در اکثر مدارس ونزوئلا مرسومگشت[/QUOTE]

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 226]