موحد ابطحي:مهم‌ترين گام در نظريه‌پردازي معارف اسلامي ارائه تفسير از ماهيت انسان است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: موحد ابطحي:مهم‌ترين گام در نظريه‌پردازي معارف اسلامي ارائه تفسير از ماهيت انسان است
گروه انديشه: پس از آشنائي با وجوه مختلف علم‌شناسي و بحراني كه علوم انساني و اجتماعي معاصر با آن روبه‌رو شده، مهم‌ترين گام در عرصه نظريه‌پردازي مبتني بر معارف اسلامي، ارائه تفسيري از چيستي انسان و سعادت اوست.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، شماره 54 فصل‌نامه «حوزه و دانشگاه»، با موضوع علم ديني و بومي و لوازم علم‌شناسي مربوط به آن، در دست انتشار است. به همين مناسبت گروه انديشه گفت‌و‌گويي با «سيد‌محمد‌تقي موحد ابطحي»، قائم‌مقام سردبير اين فصل‌نامه، در ارتباط با سياست فصل‌نامه حوزه و دانشگاه و امهات مطالب طرح شده در اين شماره، انجام داده است.

موحد ابطحي گفت: به هر روي همان‌گونه كه در فراخوان و سرمقاله‌هاي پيشين فصل‌نامه حوزه و دانشگاه ملاحظه كرده‌‌ايد، سياست جديد اين فصل‌نامه از تابستان سال 1385، پرداختن به ضرورت، امكان و مباني فلسفي و روش‌شناختي توليد علوم انساني اجتماعي بومي و ديني بوده و تا‌كنون 6 شماره در اين راستا منتشر كرده است.

وي تصريح كرد: البته اين فصل‌نامه در 46 شماره پيش از تابستان 1385 نيز بيش از صد عنوان مقاله در زمينه علم ديني و بومي و لوازم فلسفي و روش‌شناختي آن و هم‌چنين مباحث فلسفه علم و فلسفه علوم اجتماعي منتشر كرده كه فهرست آن‌ها در صورت علاقه قابل عرضه است.

اين محقق و استاد دانشگاه تصريح كرد: خلاصه‌اي از مقالات شماره اخير فصل‌نامه را بيان كنيد: در مقاله «علوم انساني و اجتماعي از بحران تا بوم‌سازي»، اثر دكتر «شهلا باقري»، پس از طرح نشانه‌هاي بحران در علوم انساني و اجتماعي معاصر، به ضرورت بومي كردن علوم انساني و اجتماعي اشاره شده و خطوط عمده چنين ضرورتي ترسيم شده است.

عضو گروه فلسفه‏ علوم انساني پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اذعان كرد: اما بومي و اسلامي كردن علوم در كشور ما با انتقادهاي چندي روبروست. در مقاله «كدامين تلقي از علم؟»، اثر دكتر «رضا منصوري»، استاد فيزيك و معاون پژوهشي وزارت علوم در دوره قبل، ضمن تشريح دو تلقي سنتي و جديد از علم به اين سؤال پاسخ داده شده كه چرا در كشورهاي اسلامي توسعه علمي رخ نداده است؟ همچنين با اشاره به دو تلقي از علم ديني، ادعا شده كه علم ديني تخصيصي مطلوب و علم ديني انحصاري مذموم است.

سرپرست اداره مطالعات علوم انساني نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در ادامه سخنانش تأكيد كرد: در مقاله «ملاحظاتي انتقادي در باب مواجهه با مسأله علم، دين و توسعه» اثر «عليرضا منصوري»، دانشجوي دكتراي فلسفه علم و عضو هيئت علمي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي مباني فلسفي و تاريخي تبيين فوق مورد بررسي قرار گرفته و روانشناسي‌گرايي، معضلات تاريخ‌نگاري، تلقي پوزيتيويستي از علم و التزام به نوعي تكنوكراسي از ضعف‌هاي آن برشمرده است.

مشاور معاونت پژوهشي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در ادامه سخنانش افزود: همان‌طور كه مي‌‌دانيد در حال حاضر هنوز ديدگاه رايج در علوم تجربي طبيعي و حتي علوم تجربي انساني در كشور ما، متأثر از پارادايم پوزيتويستي است. با توجه به ساختار منطقي و اصل موضوعه‌اي كه اين ديدگاه براي علم در نظر مي‌گيرد، جايي براي دخالت باورها و ارزش‌هاي ديني يا بومي باقي نمي‌ماند.

وي يادآور شد: اين ديدگاه به خاطر سادگي و شكل منطقي آن مورد استقبال زيادي قرار گرفت، اما تحليل‌هاي منطقي و شواهد تاريخي نقدهاي جدي پيش‌روي اين ديدگاه قرار داد. در مقاله ديدگاه سنتي درباره ساختار نظريه‌هاي علمي، اثر «هادي صمدي»، دانشجوي دكتراي فلسفه علم مركز علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي، ضمن اشاره به نظريه پوزيتويستي در باب ساختار نظريه‌هاي علمي، نقدهاي فيلسوفان علم به آن مورد بحث و بررسي قرار گرفته است.

اين محقق و استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: در مقاله علم‌پژوهي و تحليل مفهوم اصالت علمي، اثر «آرش موسوي»، دانشجوي دكتراي سياست‌گذاري علم و فن‌آوري دانشگاه ساسكس انگليس و عضو هيئت علمي مركز سياستگذاري علمي كشور، پس از مرور بر شاخه‌هاي متعدد علم‌پژوهي تلاش شده تا مفاهيمي هم‌چون اصالت علمي، نوآوري‌هاي اصيل، شكستن مرزهاي دانش و ... با توجه به مكاتب علم شناسي مورد بررسي قرار گيرد.

موحد ابطحي تصريح كرد: در اين مقاله به اين نكته اشاره شده است كه علم هم داراي وجوه عام جهاني است و هم از خصلتهاي بومي و محلي برخوردار است. اين مقاله نمايي از مسير نوآوري و نظريه‌پردازي علمي مبتني بر فرهنگ بومي را عرضه مي كند.

وي تصريح كرد: بررسي مبادي و پيش‌فرض‌هاي ديدگاه آيت‌الله جوادي آملي در ارتباط با جايگاه عقل و علم در هندسه معرفت ديني، يكي ديگر از مقالات اين مجموعه را تشكيل مي‌دهد كه توسط حجت‌الاسلام دكتر «احمد واعظي»، رئيس دانشگاه باقرالعلوم(ع) نگاشته شده است. در اين مقاله چنين عنوان شده است كه ديدگاه آيت‌الله جوادي آملي ضمن آن‌كه مي‌كوشد نزاع ميان علم و دين را برطرف كند، كاركردهايي نيز در تصوير علم ديني و اسلامي كردن علوم در بردارد.

قائم‌مقام سردبير فصل‌نامه حوزه و دانشگاه گفت: پس از آشنائي با وجوه مختلف علم‌شناسي و بحراني كه علوم انساني و اجتماعي معاصر با آن روبرو شده، مهم‌ترين گام در عرصه نظريه‌پردازي مبتني بر معارف اسلامي، ارائه تفسيري از چيستي انسان و سعادت اوست. معارف ديني، عرفاني و فلسفي ما مشحون از تعاريفي از انسان و كمال او است، اما انسان به عنوان يك واقعيت اجتماعي زماني قابل درك تجربي است كه اين معارف ديني، عرفاني و فلسفي بتواند به سطح پارادايمي و پس از آن به سطح معرفت علمي تنزل يابد و در ارتباط بين‌الاذهاني انديشمندان مورد پذيرش جامعه علمي قرار گيرد.

اين محقق و استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: در مقاله ارزيابي پارادايمي انسان به عنوان عنصر اساسي در طراحي پارادايم الهي، اثر دكتر «محمد‌تقي ايمان»، دانشيار علوم اجتماعي دانشگاه شيراز، ديدگاه سه پارادايم غالب در علوم انساني (اثبات‌گرائي، تفسيري و انتقادي) درباره انسان مورد نقد و بررسي قرار گرفته تا زمينه‌اي براي ارايه و گسترش درك مشترك از ماهيت انسان در پارادايم ديني فراهم آيد.
دوشنبه 28 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 162]