دايره المعارف آموزش عالي

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: دايره المعارف آموزش عالي
اعتبار سنجي آموزش عالي در هزاره سوم

(قسمت اول )
هزاره سوم با آواي اقتصاد جهاني دانش بر تحول بنيادي علوم وفنوني همچون مخابرات نوري ، رايانه هاي شخصي ،انرژيهاي جانشين،بيو تكنولوژي همراه وهمزاد بوده است ونتايج آتي اين تحولات همانا ظهور فراپيچيده دانش وفناوري سازمان يافته است .
مصدر ومامن اين دانش وفناوري ،دانشگاهها وپژوهشگاهها وبه روايت جديد ،دانشگاههاي چند نهادي ،دانشگاههاي بزرگسالان ، دانشگاههاي از راه دور ودانشگاههاي مجازي بوده است .
اين تحولات ،انتظارات جديد كمي وكيفي براي آموزش عالي ايجاد نموده است .قوام ودوام انتظارات كيفي وكمي بستري از بصيرتها ،تكنيكها وتاكتيكها را نضح داده است كه خواهان تضمين كيفي وكمي وضريب اطمينان مطلقه از تحقق رسالتها ومنشورهاي آموزشي ،پژوهشي ،رشد حرفه اي ،رشد كيفي ،ارائه خدمات حرفه اي ،همكاريهاي بين المللي ،نوآوري ونياز آفريني است .
مطالعات تطبيقي اموزش عالي نشان مي دهد دانشگاههايي موفق اند كه از يك نظام چرخه زندگي دانشگاهي يعني نظام برنامه ريزي وتوسعه ، نظام نگهداري وارزشيابي واعتبار سنجي ،نظام توليد وتوزيع برخوردار باشند.اين نظام ،نقش ارزشيابي واعتبار سنجي را كليدي وآن را عامل احياي زندگي دانشگاهي تلقي مي نمايد به همين جهت ،نويسنده علاقه مند به كالبد شكافي آن در عصر مغزورزي واقتصاد دانش بر هزاره سوم است .در فرايند اعتبار سنجي به ابزارهايي همچون نظارت وپايش ،سنجش وارزيابي نيازمنديم .

پايش ونظارت
مقوله پايش ونظارت در دانشگاهها وموسسات آموزش عالي به مشاهدات منظم وتوام با دانش ،بينش وآگاهي كه به ثبت پديده ها مي پردازد ،اطلاق مي شود واز ابزارهايي كمي وكيفي چون گزارشها ،مشاهدات ،چك ليستها ،ايده ها وحقايق بهره مند مي گردد .به علاوه از طريق اين ابزارها به جمع اوري بازخوردها پرداخته واقدام به اصلاح امور مي نمايد دامنه نظارت وسيع است وطيفي .
در نهايت كليه دروندادها ، فرايندها ،بروندادها ، برو ندادهاي واسطه اي .پيامدهاي دانشگاهي مورد كنكاش قرار گرفته وبخشي از خوراك وزمينه اعتبار سنجي نظام مند فراهم مي آيد .

ب)سنجش :
از ريشه واژه فرانسه به معناي كنار كسي نشستن ، گرفته شده است ،نقش اساسي سنجش ،همانا فراهم كردن باز خورد معنادار براي اصلاح يادگيري وانديشه هاي آموزشي بويژه فردي بكار مي رود .سنجش ،مرحله نهايي نيست بلكه فرايند تسهيل اصلاحات مناسب آموزشي از طريق فراهم آوردن اطلاعات در خصوص دو سوال اساسي "چگونه مي توانيم كار را انجام دهيم " و "چگونه مي توانيم كار را بهتر انجام دهيم ؟ است .نتايج اين سوالات ،ابزار مناسبي براي نظام اعتبار سنجي دانشگاهها در مقوله ياددهي ويادگيري است .

ج) ارزشيابي :
در واقع ارزشيابي به فرايندي اطلاق مي شود كه اطلاعات وماده هاي لازم براي قضاوت و تصميم گيري جهت اصلاح امور را فراهم مي كند و به شكل هاي تشخيصي ،تكويني ونهايي تجلي نموده وازطريق ارزشيابي دروني وبيروني صورت مي پذيرد .اين ارزشيابي مي تواند با توجه به 1 آرمانها ،بصيرتها ،رسالتها واهداف 2-شاخص هاي عملكردي ،نظام اطلاعات مديريت ، فناوري اطلاعات وارتباطات -3 توافقات قراردادي بر اساس برنامه ويژه وشقوق مختلف با استفاده از رويكردهاي دروني ،بيروني ،عملكردي ،آزمودني ونظر سنجي صورت پذيرد ونتايج آن ابزار اصلي اعتبار سنجي كلي دانشگاه را فراهم آورد .

د) اعتبار سنجي
فرايندي است كه طي آن اعتبار ومنزلت علمي وپژوهشي وآموزشي يك نظام دانشگاهي از طرف هيئت ارزيابي كننده (شوراي عالي اعتبار سنجي ،موسسات حرفه اي ،انجمن هاي علمي ،نهادهاي رسمي ،سازمانهاي غير دولتي و...)با توجه به استانداردهاي تعيين شده ،به آن نظام اعطا مي شود وبا استفاده از ابزارهايي چون سنجش ،نظارت وپايش وارزشيابي مستمر شاخص هاي كمي وكيفي مورد ارزيابي قرار گرفته وسرانجام قضاوت وتصميم گيري مي شود كه آيا دانشگاهها يا موسسات آموزشي وپژوهشي از حداقل استانداردها در طول برهه زمان خاص برخوردار هستند يا خير .
درواقع اعتبارسنجي پاسخگو كردن دانشگاهها وموسسات آموزش عالي وهمچنين فرايند كنترل كيفيت موسسات وبرنامه آنها به منظور كسب اطمينان ازاحرازحداقل استانداردها وشاخص هاي قابل پذيرش و تعيين شده است .به عبارت ديگر از طريق اعتبار سنجي 1-ميزان تطابق
وضعيت دانشگاه با استانداردهاي از پيش تعيين شده از طريق ارزيابي دروني وبيروني تعيين مي شود .-2 ابهام عملكردي رفع مي شود 3-رتبه بندي موسسات صورت مي پذيرد 4-پاسخ گويي وهدايت علمي دانشگاهها وموسسات آموزش عالي ،بهره وري ،چگونگي تخصيص بهينه بودجه ،نوآوري وافزايش قابليت ورقابت ملي ،منطقه اي وبين المللي فراهم مي آيد .
با استفاده از ساز و كار اعتبارسنجي ، وضعيت كل دانشگاهها و موسسات آموزش عالي با جزئيات امر يعني وضعيت اعضاي هيئت علمي ،گروههاي علمي ، پژوهشي دانشكده ها و دانشگاهها به زبان كمي وكيفي مشخص ،رتبه بندي وبر اساس ان توصيه هاي اصلاحي به عمل مي آيد وبدين طريق دانشگاهها وموسسات اموزش عالي در عصر پسا نوين گرايي ومجازي به عنوان سازمانهاي يادگيرنده در جهان رقابتي ظريف با صنايع فرا پيچيده وتقاضاهاي متنوع ومتغير آن ،پاسخ گويي كمي وكيفي مناسب را ارائه خواهند داد .خلق ظرفيت هاي جديد ،توليد دانش ورانش عملياتي فناوري اطلاعات وارتباطات در يك اقتصاد جهاني ودانش بر ايجاد مي نمايد كه نظام اموزش عالي كشور از يك نظام برنامه ريزي وتوسعه ،ارزشيابي واعتبار سنجي برخوردار باشد تا به مدد آن بتوان به ارتقاي مستمر كيفيت پرداخت وشيوه هاي جديد هزاره سوم همچون خود نظارتي ،خود ارزشيابي واعتبار سنجي را بخشي از راه زندگي روزمره ومداوم دانشگاهها وموسسات پژوهشي نمود و در عصر فراشناخت وفراپيچيده هزاره سوم نظام اعتبار سنجي را با توجه به نظام ارزشي جامعه خود نهادينه كرد .
مولف پس از مطالعات تطبيقي بسيار گسترده وطولاني به (مدت 5 سال ) بررسي چارچوبهاي ادراكي والگوهاي گوناگون اعتبار سنجي همراه با روشها و شكلهاي متعدد آن در بيشتر كشورهاي جهان نظام مند سرانجام يك الگوي اعتبار سنجي براي آموزش عالي كشور ارائه داده است .
الگوي پيشنهادي مشتمل بر فلسفه واهداف (پاسخ گويي ، رتبه بندي ،تضمين وبهبود مستمر كيفيت ،نظريه فراشناختي خود تنظيم كنندگي ،نظريه پاسخ گويي بيروني ) مراحل اجرايي ونظام ارزيابي وبازخورد است كه اميد است مدخل وابزاري جهت مباحثه ومدافه صاحب نظران و مسئولان آموزش عالي كشور در خصوص اشاعه و ايجاد اعتبار سنجي در نظام آموزش عالي كشور باشد .
(ادامه دارد ...)
يکشنبه 27 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 324]