گزارشي از علل و روش‌هاي درمان بيماري نقرس‌ نه! اين بيماري پولدارها نيست‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: گزارشي از علل و روش‌هاي درمان بيماري نقرس‌ نه! اين بيماري پولدارها نيست‌
جام جم آنلاين: شايد تا به حال اصطلاح بيماري پولدارها و يا همان نقرس بارها به گوشتان خورده باشد. اين اختلال متابوليك (سوخت و ساز)‌ 2500 سال پيش، براي اولين بار توسط بقراط تعريف شد و يكي از انواع بيماري‌هاي ورم مفاصل به شمار مي‌رود كه با درد همراه است و بر اثر افزايش اسيداوريك در خون به وجود مي‌آيد و دريافت زياد مواد غذايي حاوي اسيدآمينه (پورين)‌ را مي‌توان يكي از دلايل مهم افزايش اسيداوريك ذكر كرد.

دكتر رضا فرجي، پزشك متخصص عمومي در گفتگو با جام‌جم، مشخصه‌هاي باليني نقرس را شامل التهاب حاد و مزمن مفاصل، رسوب اسيداوريك در داخل و اطراف مفاصل و پوست (كه اصطلاحا به آن توفوس گفته مي‌شود)‌، سنگ‌هاي كليه و هيپراورسيمي (بالا رفتن ميزان اسيداوريك خون)‌ ذكر مي‌كند.

به گفته اين پزشك متخصص، نقرس به علت توليد بيش از حد و يا كاهش ترشح يك اسيد آلي به نام اسيداوريك يا هر دو عامل ايجاد مي‌شود كه ترشح و پاكسازي اسيداوريك توسط كليه‌ها صورت مي‌گيرد.

فرجي با بيان اين كه اسيداوريك در نتيجه تجزيه متابوليك بازهاي پوريني كه در ساختمان اسيدهاي نوكلئيك به كار رفته است، ايجاد مي‌شود، اظهار مي‌كند: از ميزان اسيداوريكي كه طي روز از بدن دفع مي‌شود، به طور متوسط يك سوم از رژيم غذايي و دو سوم از منابع داخلي تامين مي‌شود.

به گفته وي حدود 90 درصد موارد نقرس به علت كاهش دفع اسيداوريك ايجاد مي‌شود و اين كه در گذشته به بيماري نقرس بيماري متمولين (پولدارها)‌ گفته مي‌شد، وجه تسميه نامناسبي بوده است، زيرا تصور مي‌شد كه ميزان اسيداوريك دريافتي از رژيم‌هاي غذايي غني از پيش‌ساز اسيداوريك همانند مواد پروتئيني و گوشتي مسبب آن است در صورتي كه در اكثر موارد نقرس به علت كاهش دفع اسيداوريك است.

دلايل كاهش و افزايش اسيداوريك‌

از مواردي كه موجب افزايش توليد اسيداوريك مي‌شود، مي‌توان به اختلال خون‌سازي غيرموثر (بيماري تالاسمي)‌، مصرف اتانول، بيماري فاويسم، همودياليز مزمن و برخي بدخيمي‌هاي سيستم خوني اشاره كرد.

دكتر فرجي با اشاره به اين مطلب اختلالات كار كليه، كم‌آبي بدن، كاهش حجم ادرار، گرسنگي، كم‌كاري تيروئيد، داروهاي مدر و... را نيز از دلايل كاهش دفع اسيداوريك ذكر مي‌كند.گفتني است اصولا بيماري نقرس مختص آقايان است و گهگاه در زنان در سنين يائسگي هم به چشم مي‌خورد.

اين پزشك متخصص عمومي، سطح اسيداوريك را در سنين كودكي پايين ذكر كرده و مي‌افزايد: اسيداوريك با افزايش سن، افزايش مي‌يابد كه به علت پايين‌تر بودن سطح اين ماده در زنان، شيوع نقرس در آنان به مراتب كمتر از آقايان است كه شايع‌ترين سن شروع علائم اين بيماري در سنين 45 سالگي است.

نشانه‌اي باليني‌

آرتريت (التهاب مفصل)‌ نقرس حاد، نقرس توفوسي مزمن، سنگ‌كليه و نقرس چند مفصلي مزمن را مي‌توان از تظاهرات باليني اين بيماري ذكر كرد.

به گفته اين پزشك متخصص، در آرتريت حاد نقرسي، علائم بيماري بسيار سريع اوج گرفته و بيمار بدون علائم به خواب رفته و درد شديد، قرمزي و تورم مفصل مبتلا او را از خواب بيدار مي‌كند كه در 95 درصد موارد حملات اوليه يك مفصل و از جمله در اكثر مواقع انگشت اول پا بيش از ساير مفاصل گرفتار مي‌شود.

در چنين مواقعي درد و التهاب پوست روي مفصل گسترش يافته و پوست شديدا قرمز مي‌شود و حتي گاهي بيمار قادر به پوشيدن جوراب خود نيز نيست.

دكتر فرجي شايع‌ترين مفاصل درگير با اين بيماري را به ترتيب: پا، مچ پا، زانو، مفاصل كوچك دست، مچ دست و آرنج ذكر كرده و يادآور مي‌شود: اگرچه سير حملات درمان نشده متفاوت است، ولي حملات اوليه معمولا خود به خود بهبود مي‌يابد.

قابل ذكر است از آنجا كه در مايع داخل مفصل و گلبول‌هاي سفيد آن اسيداوريك به صورت كريستال‌هاي سوزني توسط عدسي پلاريزه ديده مي‌شود به همين خاطر اين نوع از آرتريت را آرتريت ناشي از بلور نيز مي‌نامند ولي در نقرس توفوسي مزمن رسوب اسيداوريك در داخل و اطراف مفاصل و پوست موجب ايجاد توده‌هايي مي‌شود كه اين توده‌ها (توفوس‌ها)‌ در معاينه باليني قابل لمس بوده و تنها در 10 تا 20 درصد بيماران مبتلا به نقرس ايجاد مي‌شود.

دكتر فرجي با اشاره به اين كه توفوس‌ها بعد از 10 تا 15 سال از حملات اوليه آرتريت ظاهر مي‌شود، محل‌هاي شايع آن را گوش خارجي و مناطق تحت فشار نظير تاندون آشيل ذكر مي‌كند.

وي وجود سنگ‌هاي اسيداوريكي را در 10 تا 20 درصد بيماران عنوان كرده و مي‌افزايد: سنگ‌هاي اسيداوريكي فاقد كلسيم در راديوگرافي‌ها ديده نمي‌شوند و در اين بيماران بروز سنگ‌هاي اگزالات كلسيم نيز افزايش مي‌يابد و ذرات اسيداوريك به صورت شن‌هاي قرمز متمايل به نارنجي ديده مي‌شود كه گاه اين سنگ‌ها بدون درد دفع مي‌شوند، ولي هنگامي كه اندازه آنها به بيش از 5 دهم سانتي‌متر برسد، معمولا موجب بروز درد ناحيه پهلو مي‌شوند كه همراه اين علامت، خون در ادرار نيز مشهود است.همچنين در نقرس چندمفصلي مزمن نيز بيماران اغلب توفوس‌هاي متعدد مجاور مفاصل را دارا هستند.

درمان و پيشگيري‌

درمان اين بيماري توسط پزشك تعيين مي‌شود. در تعداد زيادي از بيماران، حتي بدون درمان، بروز حملات مجدد نادر است و درمان طولاني‌مدت توجيهي ندارد.

به گفته دكتر رضا فرجي، در بيماران چندمفصلي، توفوس و سنگ‌هاي كليوي، درمان طولاني‌مدت لازم است و بيماراني كه سطح اسيداوريك خون آنان بسيار بالا بوده يا نخستين حمله در جواني رخ داده است، نيازمند درمان به منظور جلوگيري از عوارض مزمن اين بيماري هستند.

پورين‌ها كه تجزيه متابوليك آنها باعث توليد اسيداوريك مي‌شود، در برخي از غذاها به مقدار بالايي وجود دارد. دكتر فرجي غذاهاي حاوي مقادير زياد پورين را ماهي كولي، گوشت اعضاء (جگر، دل، قلوه، كله و پاچه و...) شيريني و گياهان پربرگ نظير اسفناج ذكر كرده و مي‌افزايد: بجز پرهيز از اتانول، تغييرات ديگر در رژيم غذايي اثرات باليني ناچيزي دارد، ولي رعايت آن نيز خالي از فايده نيست.

همچنين طبق بررسي‌هاي انجام شده، گيلاس، توت‌فرنگي، آلبالوي تازه،‌ موز، گوجه‌فرنگي، كرفس، باميه و جعفري از غذاهاي فاقد پورين محسوب مي‌شود.

توصيه‌هاي تغذيه‌اي‌

از زياد مصرف كردن ويتامين C بپرهيزيد، زيرا اين ويتامين افزايش‌دهنده توليد اسيداوريك است.

از زياد مصرف كردن ويتامين (3 B) بپرهيزيد؛ چراكه زيادي نياسين جلوي خروج اسيداوريك را از بدن مي‌گيرد.

از مصرف مكمل‌هاي آهن جدا بپرهيزيد، زيادي آهن در خون باعث ورود اسيداوريك در مفاصل مي‌شود.
شنبه 26 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 187]