محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829416252
حج، یافتن تاریخ در جغرافى
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: حج، یافتن تاریخ در جغرافى
خاطرههاى شكوهمند مدینه، شهر پیامبرشهر پیامبر تاریخ مجسم صدر اسلام زیارت حج، برداشتن گام بلندى است بر فراز چندین هزار سال و شنیدن تاریخ زمان ابراهیم (ع) است در امروز، و دیدن آثار هزارههاى ایمان و اعتقاد و عشق و ایثار است، در میان این همه آثار رنگارنگ و ثابت و متغیر و جدید و قدیم...حج، یاد آور تنها تاریخ اسلام و حتى تاریخ حضرت ابراهیم (ع) نیست، بلكه با تاریخ و سرگذشت همه انبیاء توحیدى و كل بشریت، گره خورده است و پیوند دارد.در حج، فقط یك منطقه جغرافیایى زیارت نمىشود، بلكه یك فرهنگ تاریخى پیش روى زائر است.حج، یافتن تاریخ در جغرافى است.حج، تاریخ مجسم و عینیت یافته است.حج، تجسم تاریخ توحید است. زیارت این میعادگاه، مرورى است بر یك تاریخ كهن و سرشار از معرفت و فرهنگ و تعالیم لیكن احیاى خاطرات این دیار و این مرور آموزنده و سیر پربار، براى كسى است كه با جزئیات تاریخ و حوادث و خاطرههاى نهفته در سنگ سنگ این شهر و گوشه گوشه این منطقه،آشنا باشد. و گرنه، براى نا آشنا و بىخبر از آنچه براین سرزمین گذشته است، با دیگر جاهاى زمین تفاوتى نخواهد داشت.آنچه شور آفرین و احساس برانگیز است، دانستن رخدادها و خاطرههاست.آرى، الهام گرفتن از زیارت حج و احیاى خاطرات مقدس و بزرگ این سرزمین و شهر، ضرورتا مبتنى بر شناخت تاریخ است. هر اندازه كه با تاریخ بشرى و تاریخ ادیان توحیدى و انبیاء الهى و به خصوص با تاریخ اسلام و حیات پیامبر (ص) بیشتر آشنا باشیم، حج برایمان پر معنىتر و گیراتر و خاطره انگیزتر خواهد بود.خاطرههاى شكوهمند كعبه، با زندگى حضرت ابراهیم، پیوند دارد. یادآور تلاش او در بنای این مسجد مقدس و كعبه عزیز، با همراهی اسماعیل است، یادآور تلاش هاجر و سعى او در فاصله دو كوه صفا و مروه و جوشیدن چشمه زمزم از زیر پاى اسماعیل است. كعبه، بناى یادبود توحید است.در حج، حاجى به صورت و نقش ابراهیم (ع) عمل مىكند. گاهى چاقو در دست، قربانى مىكند، ابراهیم وار، در ذبح اسماعیلش، گاهى در طرد شیطان، رمى جمرات مىكند و به آن سمبلهاى تجسم ابلیس سنگ ریزه پرتاب مىكند، گاهى با پوشیدن لباس احرام، كفن پوش مىشود، و گاهى در نقش هاجر و به یاد او، هفت بار بین صفا و مروه سعى مىكند. كعبه، یادآور دو بت شكن بزرگ تاریخ است: یكى ابراهیم، قهرمان توحید، كه سازنده این بناى كهن توحیدى است، و دیگرى على (ع) كه در فتح مكه، پاى بر دوش پیامبر نهاد و كعبه را از لوث بتها تطهیر نمود. كعبه،هم مبدا امامت است[میلاد على (ع) در آن] و هم منتها و فرجام امامت است[تكیهگاه حضرت مهدى (عج) به كعبه هنگام ظهور].
جاى پاى حضرت ابراهیم (ع) در مسجد الحرام است (مقام ابراهیم) جاى قدمهاى پیامبر و ائمه و امام زمان در این مسجد است. حجرالاسود را پیامبر و اولیاى خدا بوسیده و بر آن دست كشیدهاند.حج، یادآور حج ناتمام امام حسین (ع) و عزیمت به شهادتگاه كربلاست. كعبه، یادآور نزول سوره فیل و نابودى قوم ابرهه در سوء قصد به این خانه است.مسجد الحرام، نالههاى جانسوز زین العابدین (ع) را به همراه دارد.مسجد الحرام، جایى است كه پیامبر در آنجا نماز خوانده و امامان معصوم در آنجا عبادت خدا كردهاند. حجر الاسود، تبرك یافته لمس و مسح و بوسه طیبین و طاهرین و معصومین است. مكه،همه ساله شاهد حضور امام عصر (ع) در منا و عرفات است و مشام جان،اگر آشنا به عطر حضور باشد، مىتواند به استشمام آن حضور نورانى نایل آید و درهر جا، رد پاى مهدى علیه السلام را بیابد. عرفات،آن عشق و شور و عرفان حسین بن على (ع) را در دامنه «جبل الرحمه» تداعى مىكند. در تب عرفان عرفات، مىتوان با حسین بن على (ع) اینگونه خطاب كرد كه:«اى حسین!....تو در این دشت چه خواندى كه هنوز سنگهاى «جبل الرحمه»، از گریه تو نالاناند؟ عشق را هم ز تو باید آموخت و مناجات و صمیمیت را... و عبودیت را. و خدا را هم... باید ز كلام تو شناخت.در دعاى عرفه، تو چه گفتى؟ تو چه خواندى، كه هنوز تب عرفان تو در پهنه این دشت به جاست؟پهن دشت عرفات وادى «معرفت» است و به مشعر وصل است وادى شور و«شعور»، دشت از نام تو عرفان دارد و شب،از یاد تو عطرآگین است. آسمان، رنگ خدایى دارد.
و تو گویى به زمین نزدیك است اى حسین!...اى زلال ایمان، مرد عرفان و سلاح، در دعاى عرفه تو چه خواندى، تو چه گفتى، که امروز زیر هر خیمه گرم یا كه در سایه هر سنگ بزرگ یا كه در دامن كوه حاجیان گریاناند با تو، در نغمه و در زمزمهاند».و امام على (ع) آنجا كه فلسفه تشریع حج را بیان مىكند،از جمله به این نكته اشاره مىفرماید كه حاجیان در موقفهاى انبیاء مىایستند و گام، جاى گام رسولان مىگذارند:«...و وقفوا مواقف انبیائه» (1)باز در حدیث دیگرى،از جمله آثار و نتایج حج،همین احیاى خاطره و زنده نگه داشتن آثار و اخبار، مطرح شده است،آنجا كه هشام بن حكم از امام صادق (ع) درباره فلسفه تكلیف و تشریع حج و طواف بر گرد خانه خدا سؤال مىكند، امام در ضمن بیان مبسوطى مىفرماید: «...فجعل فیه الاجتماع من المشرق و المغرب لیتعارفوا و لینزع كل قوم من التجارات من بلد الى بلد و لینتفع بذلك المكارى و الجمال و لتعرف آثار رسول الله و تعرف اخباره و یذكر ولا ینسى...» (2) دراین سخن،آنچه محور قرار گرفته است عبارت است از: اجتماع در كنگره عظیم جهانى از شرق و غرب، شناخت متقابل افراد نسبت به هم، منافع اقتصادى براى مسلمین، شناخت آثار پیامبر، شناخت و احیاى اخبار و گفتار پیامبر، تا فراموش نشود.به بركت حج و این فریضه الهى است كه فرصتى براى آشنایى با ملتها و ملیتها، و نژادها، شخصیتها و مردم گوناگون پیش مىآید. در حدیث دیگرى، باز هم به نتایج فرهنگى زیارت خانه خدا و سفرحج اشاره شده و امام رضا (ع) فرموده است: «...مع ما فیه من التفقه و نقل اخبار الائمة الى كل صقع و ناحیة...» (3)و اشاره به تفقه و دین شناسى و شناخت مكتب و گسترش فرهنگ اهل بیت به هر طرف شده است.در چند روز مسافرت و زیارت حج، مىتوان به اندازه چندین سال تجربه اندوخت و تاریخ 23 ساله اسلام را در چند روز حج شناخت. «...در این بیست و سه روز مىتوانى همه جا با پیغمبر همراه باشى، سیزده روز در مكه بمانى- به نشانه سیزده سالى كه او در مكه بود- و در پى او، سفرى به طائف كنى و به همان جاها كه او رفت. سفرى به دعوت و سفرى به جنگ، و سپس همراه مهاجران،از مكه به مدینه هجرت كنى و در راه «ربذه» و بدر، و سپس ورود به«قبا» و آنگاه مدینه، به سراغ هر كوچهاش، پس كوچهاش،هر نقطهاى كه نشانى از او دارد و از خاندان او و یاران او... و بدین گونه در متن تاریخ پرشور وعشق و جنبش و جهاد اسلام قرار گیرى و خود را درآن بیست و سه سال پر بركت تاریخ آدمى، در میان مهاجران و انصار بیابى و تاریخ اسلام و سیره پیامبر را در كنار حج، این چنین ببینى و یك دوره كامل و دقیق و زنده و تغییر دهنده اسلام را همراه حج در گهواره اسلام و در عزیزترین زمین و زمان و آمادهترین حالات و آزادترین بخش عمر...بیاموزى...» (4)
در مسجد الحرام، قبر حضرت اسماعیل و مادرش هاجر در«حجر اسماعیل» است.بنا به روایاتى، قبر هفتاد نفر از انبیاء در مسجد الحرام، بین ركن یمانى و حجرالاسود است. و نیز قبر حضرت صالح (ع) در آنجاست.در قبرستان ابوطالب (قبرستان معلى) در مكه، قبور بزرگان بسیارى از جمله عبد مناف،عبد المطلب،ابوطالب، خدیجه كبرى و... قرار دارد.در اطراف مكه هم قبر كسانى چون میمونه همسر پیامبر و آمنه مادر آن حضرت و عبد الله بن عباس و حسین بن على (شهید فخ) قرار دارد. همچنین مرقد بسیارى از عالمان دین و بزرگان جهان اسلام در این شهر است. دیدار این اماكن، براى كسانى كه محبت اولیاى دین را در دل داشته باشند، بسیار مفید و مسرت بخش و داراى الهام و آموزش است. در سفر حج، مىتوان ره توشههاى بسیارى برداشت و به فیوضات بزرگى رسید و سوغاتهاى گرانبهایى آورد ، همچون : ایمان، هجرت، زهد، وحدت، معرفت،اخلاص، شناخت اقوام و ملل، گسترش افق دید، وسعت جهانبینى، شناخت عینى آثار و اخبار رسول الله و ائمه و انبیاء،اینهاست سوغات گرانبهاى این سفر.
ولى افسوس كه جمعى ازاین سفر و دیدارعظیم، فقط سوغاتشان رادیو، ضبط صوت، تلویزیون رنگى، پارچه، دوربین، ساعت، اسباب بازى و ابزار تجملات و صنایع ملل كافره و خروج ارز به جیب بتهاى صنعتى جدید دنیاست. با چمدانى پر، ولى قلب و مغزى تهى ازاین سفر برمىگردند... دریغ! مرحوم صاحب جواهر،از كتاب دروس شهید اول نقل مىكند كه: «...مستحب است رفتن به محل ولادت پیامبر در مكه، كه الان مسجدى است در كوچهاى معروف به كوچه «موله» و نیز رفتن به خانه خدیجه كه پیامبر در مكه ساكن آن بود و فرزندان وى از خدیجه در آن خانه به دنیا آمدند و خدیجه در همان خانه از دنیا رفت و پیامبر تا زمان هجرت درآن خانه بود كه الان مسجد شده است. و نیز مستحب است زیارت قبر خدیجه در«حجون» و نیز رفتن به غار«حرا» كه پیامبراسلام درآغاز بعثت و وحى درآنجا به عبادت خدا مشغول بود. و نیز رفتن به غار«ثور» كه محل اختفاى پیامبر از شر مشركین در هنگام هجرت به مدینه بود...» (5)و نیز مىگوید: «مستحب است كسى كه از مكه به راه مدینه بر مىگردد، در مسجد«غدیر خم» نماز بخواند و دعاى فراوان بخواند، چرا كه آنجا موضع و جایى است كه پیامبر،على را به خلافت خود منصوب و تعیین كرد». (6)امام صادق (ع) فرموده است: «لو عطل الناس الحج لوجب على الامام ان یجبرهم على الحج ان شاؤوا و ان ابوا،لان هذا البیت انما وضع للحج» (7)سفر حج، سفرى است مایه ریاضت نفس و اطاعت مالى و عبادت بدنى و پرستش قولى و فعلى.و مكه، خانهاى است براى«خدا» و«مردم»،«بیت الله» است و«وضع للناس».كعبه خانهاى است، براى«قیام» نه خوابیدن، (قیاما للناس) و براى سعى، نه سكون.در زیارت حج، سلاح اندیشه و نیروى عشق، در كنار هماند.و حج، فراموش كردن«خود» در راه «خدا» است.ذوب شدن«من»ها در«ما» است.و زائر این خانه، به خلوص و عبودیت مىرسد. زیارت خانه خدا را به قصد زیارت«تربت احمد» در مدینه به پایان مىبریم. مدینه، شهر پیامبر" فاخلع نعلیك انك بالواد المقدس طوى."(طه/12)مرا تنهائى و آه و فغان، به سوى«یثرب» سفر بى كاروان، به كجا مكتب، كجا میخانه شوق تو خود فرما مرا، این به، كه آن به. (اقبال لاهورى)
شهر پیامبراز سفر حج برگشتهایم و دیدار دیار یار، و زیارت«بیت العتیق» و مسجد الحرام و حرم خدا. مىخواهیم از مكه به زیارت«مدفون مدینه» برویم، تا به پیامبر«جفا» نكرده باشیم و«وفا» نشان دهیم، كه خود فرموده است:«هر كس حج بگزارد و مرا زیارت نكند، بر من«جفا» كرده است» (من حج و لم یزرنى فقد جفانى) . (8)در مكه خاستگاه اسلام را دیدیم، و«مطلع الفجر» قرآن را، و محل نزول وحى نخستین را، و سرچشمه را، زمزم ایمان را، كوثر توحید را، رمز وحدت را، قبله مسلمین را...اینك به مدینه مىآییم كه تداوم همان مسیر است، كه بازتاب همان جلوه است، كه دامنه آن چكاد است، كه ثمره آن بذر است، كه شاخه آن«شجره طوبى»است كه از قبلهگاه مسلمین ریشه گرفت. مدینه، شهر پیامبر است، شهرى كه رسول خدا، ده سال از عمرمبارک خویش را دراین دیار گذرانده است، شهر مهاجر و انصار، شهر اوس و خزرج، شهر«بدر» و«احد» و«احزاب»، شهر«بقیع» و مسجد النبى و كوچه بنى هاشم.شهرى كه با وحى و نزول قرآن آباد شده است و محل فرود و عروج جبرئیل و فرشتگان بوده است.در و دیوارش، زمین و فضایش مقدس است و تربت پاكش، پیكر پیامبر را در بر دارد.شهرى كه مركز نشر و گسترش اسلام بوده و به خاطر رسول الله، شایسته هرگونه حرمت گذارى و تقدیر و تقدیس است.شهرى كه دیوارهایش، كوچهها و گذرهایش، یادآور دوران حیات پیامبر و ائمه است.شهرى كه پیامبر به سویش هجرت كرد و آنجا را خانه خویش قرارداد. فرایض و احكام خدا را در همین جا بیان كرد، با دشمنان خدا از همین پایگاه، جهاد كرد.
تاریخ مجسم صدر اسلامدر مدینه، فقط با یك شهر قدیمى- گر چه آراسته به مظاهر تمدن جدید- رو به رو نیستیم.بلكه با تاریخ اسلام مواجهیم، با فرهنگ قرآنى و صدر اسلام رو به رو هستیم. مدینه تجسمى از بسیارى حوادث تلخ و شیرین است كه در صدر اسلام اتفاق افتاده است.اگر با دیده بصیرت بنگریم و با گوش جان به نواى این شهر دل بسپاریم، این شهر با ما سخنها دارد. مدینه گویاست، مدینه شاعر است، مدینه قصه گوى كهن است. مدینه مدفن پیغمبر ماست كه خاكش سرمه چشم تر ماست، مدینه مهبط جبرئیل بوده است، مدینه مرقد چهار اختر ماست، مدینه سر فراز و سر بلند است، مدینه داغدار و دردمند است، ز دیوار و زمین و كوچههایش صداى ناله زهرا بلند است مدینه،«مدینة النبى» است، شهر پیامبر.در جاى جاى این شهر،آثار گامهاى پیامبر را مىبینى، دراین شهر آهسته قدم بردار، كه قدم جاى پاى پیامبر مىگذارى.با تامل و درنگ دراین شهر به زیارت بپرداز، كه با یادگارهاى معنوى پیامبر رو به رو هستى.به توصیه و رهنمود مرحوم نراقى:«در مدینه،هنگام زیارت، به یاد آور راه رفتن و قدم برداشتن پیامبر (ص) را در گذرگاههاى این شهر. به یاد آور وقار و آرامش پیامبر را و خشوع وخضوعش را در پیشگاه عظمت پروردگار، تصور كن و به یاد آور كه چگونه خداوند یاد بزرگ و معرفت والاى خود را در قلب آن حضرت جاى داد و یاد آن حضرت را در كنار یاد خدا نهاد و كلام خود را بر او نازل كرد و«روح الامین» و فرشتگان مقرب دیگر را بر او فرود آورد... آنگاه به یاد بیاور منتى را كه خداوند بر اصحاب او نهاد و آنان را به همنشینى و دیدار چهرهاش و شنیدن كلامش موفق ساخت و افسوس بخور بر این كه توفیق زیارت او را نداشتهاى. آنگاه با تضرع، از خداوند بخواه كه در آخرت، از همنشینى با آن حضرت محرومت نسازد و دراین باره، امید فراوان داشته باش، چرا كه خداوند، نعمت ایمان را به تو ارزانى داشته و به خاطر«زیارت»او و شوق دیدارش تو را از خانه به سوى مزار او بیرون آورده است...» (9) درك«موقعیت»، بیشتر درجهت پیدا كردن«حال» كمك مىكند. دانستن جزئیات و خاطرات و حوادث تاریخى مربوط به هر زیارتگاه و هر شهر، باعث مىشود كه زائر از زیارتش و مسافر از سفرش لذت معنوى بیشترى ببرد.در مدینه نیز اینگونه باید باشى. باید بدانى كه در كجایى و به كجا آمدهاى و بر سر این آب و خاك و شهر مقدس چه آمده و چه گذشته است. تاریخ اینجا كمك خوبى به تو مىكند. شناخت مدینه و اطرافش و حوادثش الهام بخش است. «...آنگاه سفرى به خیبر، این دره خاموش و بكرى كه همچنان مانده كه در چهارده قرن پیش بوده است و در سكوت اسرار آمیز عمیق نخلستانهاى مرطوب آن، مىتوانى قلعههاى یهود را بر فراز كوههاى بلند پیرامونت ببینى و یكایك را بشناسى و فریاد رعد آساى على (ع) را كه هنوز دراین سكوت پرخاطره دره طنین انداز است بشنوى و آثار او را به چشم سر ببینى، چشمه على را و مسجد على را كه پایگاه نظامى او بوده است در شیب تند قلعه مرحب و قلعهها را كه هنوز نمودار است و خانههاى متروك و نخلستانهاى خلوت خیبر را... و نقشه دقیق صف آرایى جنگها را و صحنهها را و جبههها را كه در آن سرگذشتها بر روى سرزمینها در بدر و احد و خیبر و حنین و مكه... پیاده شده است. و در مدینه ده روز با پیغمبر زندگى كنى و هر جا كه او رفته است بروى و همه جا على (ع) را نیز ببینى و بیابى و یكایك اصحاب را... و حتى خانههاى اصحاب را و همه جا در مدینه حال، گذشته مدینه را...و اگر بتوانى، هر جایى را دراین شهرها و كوهها و صحراها كه از او خاطرهاى دارد و نقشههاى دقیق جبهههاى بدر و احد و خندق و بنى قریظه و خیبر و فتح و حنین و طائف و... محله بنى هاشم در مكه و مدینه و مسجد النبى و خانههاى یكایك همسرانش و خانه فاطمه در مدینه و خانه خدیجه و ابوطالب و نشانههاى دقیق خانههاى ائمه و اصحاب، و نیز محله دشمنان بزرگش در مكه... آن چنان كه بتوان در وضع دگرگون شده مكه و مدینه و طائف امروز، تصویر دقیق محیط شهر و زندگى اجتماعى و خانوادگى پیامبر را در ذهن مجسم ساخت و تاریخ را زنده دید و خود را در آن زمان و مكان و اوضاع و احوال كه با جان ما پیوند دارد، حس كرد.» (10)پىنوشت ها:1- بحارالانوار،ج 99، ص 15.2- علل الشرایع، ص 405 / بحار،ج 99، ص 33.3- بحارالانوار،ج 99، ص 41.4- حج، ص 11. 5 و6- جواهرالكلام، ج 20، صص 69 و 75.7- بحارالانوار،ج 99، ص 18/علل الشرایع، ص 396.8- بحارالانوار،ج 99، ص 372.9- نراقى، جامع السعادات،ج 3، ص 401.10- حج، ص 11.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 524]
-
گوناگون
پربازدیدترینها