انتشار روزنامه خورشيد با سرمايه كارگران و كارفرمايان خورشيدي بي آتيه

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: انتشار روزنامه خورشيد با سرمايه كارگران و كارفرمايان خورشيدي بي آتيه
مجيد اعزازي

چند روز پيش، تيتر نخست صفحه اول هفته نامه آتيه - «خداحافظ آتيه، سلام خورشيد» - در آخرين شماره منتشرشده آن در تاريخ 7 مردادماه جاري، از پايان انتشار اولين نشريه تخصصي در حوزه تامين اجتماعي و انتشار روزنامه خورشيد توسط اين سازمان خبر داد و بدين ترتيب، نشريه آتيه كه در يكي از روزهاي داغ تيرماه سال 1372 و در زمان مديريت كرباسيان بر سازمان تامين اجتماعي به صورت دو هفته نامه كار خود را آغاز كرده بود، در يكي از روزهاي داغ مردادماه سال جاري با جهان مطبوعات وداع كرد.

حميد حاج اسماعيلي فعال كارگري در ارزيابي عملكرد آتيه در دوران فعاليت آن مي گويد؛ ارزيابي و بررسي فعاليت هاي گذشته هفته نامه آتيه در قياس با دو سه سال اخير خيلي قابل تامل است. تا قبل از دولت نهم، به لحاظ كيفيت، مطالب آتيه رشد صعودي داشت. اين هفته نامه پيش از دولت نهم جايگاه ويژه يي در طرح مسائل كار و تامين اجتماعي همراه با طرح نظرات كارشناسي بيمه شدگان و صاحب نظران در كنار ترجمه متون خارجي داشت. ترجمه متون خارجي مربوط به الگو هاي مطرح در زمينه تامين اجتماعي در دنيا و استاندارد هاي حوزه كار در سطح جهان بر غناي مطالب اين نشريه اضافه مي كرد.

حاج اسماعيلي مي افزايد؛ بدون ترديد هفته نامه در دوران اوج خود بين بيمه شدگان، كارفرمايان و بازنشستگان به عنوان نشريه تخصصي خيلي قابل اعتنا بود اما طي دو سال گذشته كيفيت مطالب اين نشريه رو به افول نهاده بود. حتي به جرات مي توان گفت به بولتن شعاري و كم محتوا تبديل شده بود كه عمدتاً رسالت تعريف و تمجيد از دولت را به عهده گرفته بود. در اين دوران، برخلاف عرف و رويه نشريه هاي تخصصي، بسياري از مطالب آتيه با نياز هاي بيمه شدگان، بازنشستگان و كارفرمايان نامرتبط بود.

ايزدخواه اولين سردبير روزنامه كار و كارگر و از مديران ارشد سازمان تامين اجتماعي كه در دولت نهم به مقام بازنشستگي نائل آمده است، در ارزيابي از عملكرد 15 ساله هفته نامه آتيه مي گويد؛ طي اين مدت متاسفانه آتيه به ميزاني كه بايد و شايد نتوانسته بود در ميان افكار عمومي و مخاطبان براي خود فضا و سهم مناسبي ايجاد كند و به رغم اينكه طي ماه هاي اخير در صفحه اول خود از تيراژ 103 هزار تايي خبر مي داد، اما حدود 50 هزار نسخه بيشتر انتشار نمي يافت كه اكثر اين تعداد نيز ميان نهادها، سازمان ها و تشكل ها به صورت رايگان توزيع مي شد. به نظر مي رسد، در سال هاي اخير، با اجراي سياست وزارت ارشاد مبني بر حذف يارانه ها، شرايط براي پايان بخشيدن به كار رسانه هاي مكتوب بدون مخاطب فراهم شده است، اما متاسفانه به علت اينكه حساب دخل و خرج در موسسه آتيه وجود نداشت، در سال هاي گذشته، اين هفته نامه هزينه هاي چند ده ميليوني متوجه سرمايه هاي سازمان تامين اجتماعي كرده است. الان نيز بيم آن مي رود كه با انتشار روزنامه خورشيد ميلياردها تومان منابع مالي متعلق به بيمه شدگان به علت فضاي ضرر و زياني كه بر نشريات حاكم است، هزينه شود.

حاج اسماعيلي با طرح اين سوال كه با توجه به غيردولتي بودن سازمان تامين اجتماعي و تعلق منابع مالي آن به بيمه شدگان (كارگران) و كارفرمايان، چرا دولت در كنترل واحد هاي اين سازمان و از جمله موسسه آتيه دخالت مي كند، مي گويد؛ بر اساس فلسفه وجودي سازمان تامين اجتماعي و چارچوب عرفي و قانوني آن، اقدام هاي دولت در اين سازمان، با ماهيت آن در تضاد و تعارض است. تعطيلي هفته نامه تخصصي آتيه و راه اندازي روزنامه خورشيد در همين چارچوب بايد تلقي شود. در حال حاضر انحصار اداره سازمان تامين اجتماعي برخلاف قانون و عرف توسط دولت به هيچ وجه مورد رضايت كارگران (بيمه شدگان) نيست. از اين رو قطعاً تعطيلي آتيه و راه اندازي روزنامه يي به نام خورشيد، يك حركت سياسي است كه مي تواند با اغراض و اهداف كاملاً گروهي باشد.

وي مي افزايد؛ انتشار روزنامه خورشيد هزينه هاي زيادي را به سازمان تامين اجتماعي تحميل مي كند و به همين دليل از نظر كارشناسي اساساً انجام اين كار به صلاح مشتركان و بيمه شدگان تامين اجتماعي نيست و بعيد به نظر مي رسد منافع و نظرات بيمه شدگان در اين موضوع در نظر گرفته شده باشد، بلكه برعكس تناقض جدي با شرايط فعلي آنها دارد. ناديده انگاشتن طبقات اجتماعي به ويژه كارگران مسبوق به سابقه است، اما اين مساله در دولت نهم فزوني يافته است.

اين فعال كارگري بر اين باور است كه توسعه ساختار سازمان تامين اجتماعي به وزارت رفاه و تامين اجتماعي باعث حضور كمتر نمايندگان كارگران و كارفرمايان در فرآيند سه جانبه تامين اجتماعي شده و اين موضوع خود اسباب از بين رفتن نظارت كارگران بر منابع تامين اجتماعي را فراهم آورده است. اگر بودجه هاي اين وزارت از محل درآمد هاي حق بيمه تامين اجتماعي باشد، نه تنها اشكال ندارد، بلكه تصميم جديدي بايد از طرف نمايندگان كارگران اتخاذ شود.

حسن صادقي عضو سابق شوراي عالي تامين اجتماعي و رئيس سابق هيات مديره كانون شوراهاي اسلامي كار سراسر كشور با بيان اينكه داشتن ارگان رسمي حق طبيعي هر سازماني است، مي گويد؛ از اين رو سازمان تامين اجتماعي بايد نشريه يي با دوره انتشار ماهنامه يا هفته نامه براي اطلاع رساني اخبار خود به بيمه شدگان (كارگران) و نه عامه مردم داشته باشد. ضمن اينكه اطلاع رساني به عامه مردم وظيفه حاكميتي است و در قلمروي وظايف سازمان تامين اجتماعي نمي گنجد. طبق اصل 29 قانون اساسي حاكميت موظف است رفاه و تامين اجتماعي يك يك افراد كشور را تامين كند، حال آنكه سازمان تامين اجتماعي تنها در قبال كساني كه به اين سازمان حق بيمه پرداخت مي كنند، تكليف دارد. بدين ترتيب، اگر تامين اجتماعي تكليف اطلاع رساني دارد، اين تكليف فقط در قبال بيمه شدگان اين سازمان معنا پيدا مي كند.

صادقي معتقد است هفته نامه آتيه در عمل به درستي به دست بيمه شدگان و بازنشستگان نمي رسيد. به همين دليل اگر از آنها سوال كنيد كه سازمان تامين اجتماعي به چه كسي تعلق دارد؟ مي گويند به دولت. چون اين سازمان با روش هاي صحيح به مخاطبان خود اطلاع رساني نكرده است. حالا اين نشريه را مي خواهند به روزنامه تبديل كنند. آيا سازمان به چنين كاري نياز دارد؟ جواب «نه» است. پس چرا اين سازمان انتشار روزنامه خورشيد را پيگيري مي كند؟ بايد گفت متاسفانه يك تفكر سياسي اين قضيه را پيگيري مي كند. اين تفكر با در اختيار داشتن اموال عمومي احتمالاً درصدد است براي دولت نهم به منظور ورود به دولت دهم تبليغ كند. اين تصرف در اموال عمومي و بين النسلي تامين اجتماعي است. اموالي كه متعلق به كارگران كنوني و كارگران نسل هاي گذشته كشور است.

وي تصريح مي كند؛ به نظر من انتشار هفته نامه آتيه نيز غيرضروري است. اگرچه ممكن است كارگران با تامين اجتماعي به طور علمي آشنا نباشند، اما بي ترديد با آن عجين شده و درگيرند. اگر سازمان مي خواهد اطلاع رساني كند، مي تواند پشت فيش هاي حقوقي مستمري بگيران و ساير اسناد كه به مخاطبان خود ارائه مي كند، تعهدات و تكاليف خود را در قبال بيمه شدگان و مستمري بگيران درج كند تا نگاه مخاطبان به سازمان خود، نگاه به يك نهاد دولتي نباشد. بيمه شدگان و مستمري بگيران بايد بدانند اموال تامين اجتماعي نه تنها دولتي نيست كه متعلق به خود آنان است. در صورت ايجاد و تقويت چنين نگاهي در ميان بيمه شدگان تامين اجتماعي، اين نگاه مي تواند در آينده سازمان و در حفظ ساختار و منابع آن موثر باشد. مصوبه ندارد

سازمان تامين اجتماعي با مشاركت مالي كارگران و كارفرمايان ايجاد شده و به فعاليت هاي خود ادامه مي دهد. از همين رو نه در ايران كه در تمام كشور هاي جهان به عنوان نماد سه جانبه گرايي دولت، كارگران و كارفرمايان شناخته مي شود. البته مشاركت شركاي اجتماعي به مشاركت مالي محدود نمي شود و كارگران و كارفرمايان در شوراي عالي تامين اجتماعي و شوراي نظارت بر سازمان تامين اجتماعي نماينده دارند تا منافع و مصالح كارگران را در اين مراجع قانوني هنگام تصميم گيري درباره سرنوشت آنان پيگيري كنند. اما خبرهاي رسيده از اين شوراي مهم كه در حكم پارلمان مشتركان سازمان تامين اجتماعي است، حاكي از اين است كه موضوع مهمي همچون انتشار روزنامه خورشيد كه به گفته صاحب نظران امور رسانه يي هزينه هاي ميلياردي را متوجه اين سازمان مي كند، در اين شورا توسط نمايندگان كارگران و كارفرمايان بحث و بررسي نشده است.

علي قدياني كه تا شش ماه پيش يكي از نمايندگان كارگران در شوراي عالي تامين اجتماعي بوده است، مي گويد؛ در اين شورا تا زماني كه من در آن عضو بودم، هيچ گونه بحثي درباره روزنامه خورشيد يا تغيير دوره انتشار هفته نامه آتيه مطرح نشد.

وي با بيان اينكه در شوراي عالي تامين اجتماعي درباره همه مسائل مربوط به سازمان تامين اجتماعي تصميم گيري مي شود، مي افزايد؛ تمام مصوبات اين شورا براي مديرعامل و هيات مديره سازمان لازم الاجرا است و صحت و سقم اجراي مصوبات اين شورا توسط شوراي نظارت سازمان متشكل از يك نماينده كارگر، يك نماينده كارفرما و يك نماينده سازمان (دولت) است.

قدياني با اشاره به هزينه هاي انتشار روزنامه اظهار مي كند تنها موافق انتشار يك هفته نامه در سازمان تامين اجتماعي است. او با خواندن اين بيت كه «خرج كه از كيسه ميهمان بود/ حاتم طايي شدن آسان بود» تاكيد مي كند هفته نامه آتيه براي بيمه شدگان تامين اجتماعي كافي است چرا كه سازمان متشكل از كارگران صنوف مختلف است كه دور هم جمع شده و با مشاركت مالي خود مي خواهند از منافع سرمايه گذاري خود در دوران بازنشستگي بهره مند شوند.

30 سال پيش تعداد بازنشستگان اين سازمان بسيار اندك بوده است به گونه يي كه در ازاي هر يك نفر بازنشسته كه مستمري دريافت مي كرده است، تقريباً 25 نفر بيمه شده، به طور ماهانه حق بيمه پرداخت مي كرده اند، اين درحالي است كه اين نسبت در سال هاي اخير تقريباً معكوس شده و به يك بازنشسته در برابر شش يا هفت بيمه شده تنزل كرده است.

از اين رو منابع مالي سازمان كه وابسته به درآمد هاي حق بيمه است به شدت كاهش يافته و از سوي ديگر به دليل افزايش تعداد مستمري بگيران هزينه هاي اين سازمان نيز به طور چشمگيري افزايش يافته است. در حال حاضر، ماهانه حدود يك ميليون و 200 هزار نفر از اين سازمان مستمري بازنشستگي دريافت مي كنند.

ايزدخواه با اشاره به نياز كشور به رسانه هاي مكتوب و تنوير افكار عمومي، بر اين باور است كه پا به عرصه گذاشتن يك روزنامه جديد در كشور را بايد به فال نيك گرفت. وي كه بيش از دو دهه سابقه همكاري با مطبوعات كشور را نيز در كارنامه كاري خود دارد، مي افزايد؛ اما به نظر مي رسد، روزنامه خورشيد بيش از آنكه خواسته باشد در چارچوب اهداف و مسووليت هاي سازمان تامين اجتماعي يا حتي فراتر، نظام تامين اجتماعي باشد بر اساس يك رويكرد سياسي و مقطعي در شرف انتشار است. به ويژه آنكه مجموعه گردانندگان اين روزنامه در مصاحبه با برخي از رسانه هاي كشور، به رغم اعلام اينكه اين روزنامه به لحاظ سياسي مستقل عمل خواهد كرد، در لابه لاي گفته هاي خود نتوانست اهداف واقعي خود را پنهان كند و از فعاليت خود براي حمايت از دولت نهم به آشكار سخن به ميان آورده اند.

ايزدخواه همچنين درباره امكان خودكفا شدن روزنامه خورشيد از محل كسب درآمد از طريق آگهي نيز اظهار مي كند؛ تجربه روزنامه ها در كشور نشان مي دهد تقريباً اكثر روزنامه ها يا ضرر مي دهند يا با ترفند هاي مختلف مثل رپورتاژهايي كه با ديدگاه هاي اصولي گردانندگان آنها موافقت ندارد، مي توانند تا حدودي روي پاي خود بايستند به جز تعداد معدودي كه به نوعي به سيستم هاي دولتي متصل هستند.

تقريباً بقيه روزنامه ها به لحاظ مادي در وضعيت بسيار بدي قرار دارند. تامين هزينه هاي روزنامه خورشيد نيز به دو طريق متصور مي شود؛ يكي صرف بودجه هاي هنگفت توسط موسسه آتيه كه در نهايت از جيب بيمه شدگان هزينه مي شود. دوم اينكه شركت هاي وابسته به سازمان تامين اجتماعي و صندوق بازنشستگي كشوري يا ساير سازمان هاي وابسته به وزارت رفاه به دادن رپورتاژ آگهي به اين روزنامه وادار شوند كه اين خود مي تواند توزيع رانت و در واقع برخورداري از سرمايه هاي بيمه شدگان باشد.

در همين حال، حاج اسماعيلي مي گويد؛ فعاليت هاي ارگان سازماني تخصصي همچون تامين اجتماعي يك فعاليت روزمره نيست. اين فعاليت ها به طور معمول تخصصي است و در حوزه هاي مورد نياز مخاطبان سازمان تامين اجتماعي منتشر مي شود. به طور قطع روزنامه خورشيد اين اهداف را ندارد و دنبال نخواهد كرد. به نظر مي رسد هدف كساني كه اين طرح را دنبال مي كنند، در تلاش هستند تا يك نشريه تخصصي را به تريبوني روزانه و در دسترس تبديل كنند تا هر وقت خواستند از آن در راستاي اهداف خود استفاده كنند. احتمالاً اين روزنامه يك كپي همچون ديگر روزنامه هاي دولتي خواهد بود، از اين رو گره از مشكلات و نياز هاي اطلاعاتي مخاطبان آتيه باز نخواهد كرد و به نفع بيمه شدگان هم نخواهد بود.

در همين رابطه ايزدخواه تصريح مي كند؛ با توجه به مصاحبه رئيس شوراي سياستگذاري روزنامه خورشيد، به نظر مي رسد در حال حاضر روزنامه هاي ايران و جام جم عهده دار مسووليت هايي كه ايشان بدان اشاره كرده اند، باشند و ضرورت انتشار روزنامه يي كه به لحاظ ديدگاه هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي هيچ تفاوتي با آنها ندارد، جز اتلاف منابع بيمه شدگان چيز ديگري به همراه نخواهد داشت. البته مديرعامل سازمان تامين اجتماعي مساله انتشار روزنامه خورشيد را در زمره اهداف سرمايه گذاري مادي بيان كرده و اعلام داشته است كه ما تصور يك سود 25 درصدي از اين روزنامه داريم. ادعاي مديرعامل در صورتي درست خواهد بود كه تحقق آن ناشي از فروش روزنامه و جذب آگهي خارج از شركت هاي مربوط به سازمان تامين اجتماعي و ساير نهاد هاي وابسته به وزارت رفاه باشد.

صادقي بر اين باور است كه سازمان تامين اجتماعي امروز نقطه قوت نظام جمهوري اسلامي است، اما اين قوت در حال تبديل شدن به ضعف است. امروز سازمان تامين اجتماعي «يار» حاكميت است، اما دارند آن را به «بار» تبديل مي كنند. پيامد هاي اين مساله ناگوار خواهد بود چرا كه دولت ها «نظام» را هزينه مي كنند تا مجموعه تحت امر خود را خوب نمايش دهند. اين رفتار دولت ها متاثر از سياست محض است نه سياست هاي عدالت محورانه و مهرورزانه كه از آن دم مي زنند. در شرايطي كه دولت هنوز بابت سه درصد حق بيمه سهم خود، حدود 10 هزار ميليارد تومان به تامين اجتماعي بدهكار است، از كجا معلوم به هنگام كسري منابع مالي به جاي تعهدات خود، حقوق مستمري بگيران را كاهش ندهد؟ اصلاً ما به روزنامه نياز نداريم. اطلاع رساني مناسب به مخاطبان سازمان، استفاده از فضاي خالي پشت فيش هاي حقوقي است.
چهارشنبه 23 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 248]