مراسم دومين سالگرد اجرايي شدن كنوانسيون محيط زيست درياي خزر برگزار شد نمايندگان آذربايجان و تركمنستان در مراسم حضور نداشتند

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: مراسم دومين سالگرد اجرايي شدن كنوانسيون محيط زيست درياي خزر برگزار شد نمايندگان آذربايجان و تركمنستان در مراسم حضور نداشتند

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: اجتماعي - محيط زيست

مراسم دومين سالگرد اجرايي شدن كنوانسيون محيط زيست درياي خزر (كنوانسيون تهران) در حالي دوشنبه شب برگزار شد كه تنها جمع محدودي در اين مراسم حضور داشتند، به شكلي كه به غير از ايران از 4 عضو كنوانسيون خزر، نمايندگان كشورهاي آذربايجان و تركمنستان در اين مراسم شركت نداشتند.

به گزارش خبرنگار «محيط زيست» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، كنوانسيون محيط زيست درياي خزر كه روز 13 آبان ماه سال 1382( 5 نوامبر سال 2003 ميلادي) در تهران كه پس از برگزاري اجلاس‌هاي متعدد كارشناسان محيط زيست كشورهاي ساحلي با هدف همكاري مشترك، نسبت به حفاظت و احياي محيط زيست درياي خزر، كنترل آلودگي آن، مديريت سواحل و برداشت‌هاي پايدار از ذخاير خاوياري و غيره به امضا رسيد، در زمان امضاي خود مورد تقدير كوفي‌عنان دبيركل سازمان ملل متحد قرار گرفت.

بر اساس اين كنوانسيون پنج كشور ساحلي درياي خزر با آگاهي از تخريب محيط زيست درياي خزر در اثر آلودگي ناشي از منابع مختلف فعاليت‌هاي انساني از جمله تخليه مواد مضر، خطرناك، مواد زائد و ساير آلودگي‌هاي ناشي از منابع دريايي و منابع مستقر در خشكي، با تصميم راسخ در حفظ منابع زنده درياي خزر براي نسل‌هاي حاضر و آينده، با آگاهي به ضرورت تضمين عدم مضر بودن فعاليت‌هاي مستقر در خشكي براي محيط زيست درياي خزر، با توجه به خطرات ناشي از نوسانات سطح آب كه محيط زيست درياي خزر و خصوصيات اكولوژيكي و آب نگاري منحصر به فرد آن را تهديد مي‌كند، با تاكيد بر اهميت حفاظت از محيط زيست درياي خزر و با تصديق اهميت همكاري ميان دولت‌هاي ساحلي خزر و با سازمان‌هاي بين‌المللي مربوطه، با هدف حفاظت و نگهداري محيط زيست دريايي درياي خزر كنوانسيون تهران را امضا كردند.

كنوانسيون تهران به منظور حفظ محيط زيست درياي خزر در زمينه جلوگيري، كاهش و كنترل آلودگي، جلوگيري از ورود گونه‌هاي مهاجم و نيز مديريت مناطق ساحلي، تهيه و پس از بررسي هشت ساله به اجرا در آمده است.

كنوانسيون محيط زيست درياي خزر موسوم به كنوانسيون تهران، 2 سال قبل سرانجام اجرايي شد و برگ زريني بر پرونده ايران بود به شكلي كه اين كنوانسيون اولين كنوانسيون حقوقي در خصوص درياي خزر بود كه جنبه اجرايي پيدا كرد.

هم‌اكنون با گذشت 2 سال از اجرايي شدن اين كنوانسيون و در حالي كه انتظار مي‌رفت مراسم سالگرد آن با توجه به اين كه يكي از افتخارات كشور به شمار مي‌رود، با شكوه و با حضور تمامي نمايندگان و سفراي كشورهاي ساحلي برگزار شود، اين مراسم در سالني كوچك با حضور جمع محدودي از مسؤولان و نمايندگان تنها 2 كشور از 4 كشور عضو و با دعوت از چهار خبرگزاري داخلي و يك خبرگزاري روسي برگزار شد.

دكتر فاطمه واعظ جوادي، رييس سازمان حفاظت محيط زيست در اين جلسه گفت: در اين پهنه عظيم درياي خزر كه بعنوان بزرگترين درياچه لب‌شور جهان هم از آن ياد مي‌شود، ‌با انحصار بيش از 44 درصد از كل آب‌هاي درون سرزميني به دليل مشخصه‌هاي بارز اكولوژيكي، غناي چشمگير ژنتيكي، تنوع بي‌همتاي زيستي و همچنين موقعيت خاص استراتژيك، در اعصار و ادوار تاريخي، در بستر رخدادهاي سياسي و طيف گونا گون فرهنگ‌ها، سنت‌ها، آداب و رسوم، در خلق فرصت‌هاي درخشان اقتصادي ـ اجتماعي در سطح منطقه و جهان به نيكويي پديدار گشته و اقتدار و توانمندي زيست محيطي خود را رخنمون كرده است.

فاطمه واعظ جوادي افزود: حضور پررنگ بيش از 100 گونه ماهي كه 77 درصد كل ماهيان آب‌هاي لب شور دنيا را در بر مي‌گيرد، وجود 449 گونه پلانكتون گياهي و 315 پلانكتون جانوري، وجود گونه‌هاي ارزشمند ماهيان خاوياري و ذخاير سرشار زمين شناختي نفت و گاز سبب شكل‌گيري، ‌فعليت و رشد پانسيل‌هاي صيادي، ترانزيت، دريانوردي، گردشگري و صنعت در طول فرسنگ‌ها كرانه ساحلي درياي خزر در شمال و جنوب شده و زمينه ارتزاق و فعاليت بيش از 15 ميليون نفر را مهيا كرده است.

رييس سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اينكه در اين راستا، كشورهاي ساحلي درياي خزر بر آن شدند تا ضمن به رسميت شناختن قوانين، ‌مقررات و حقوق خاصه هر يك از دولت‌هاي متعهد، تاكيد بر ضرورت كنترل و مديريت فعاليت‌هاي مستقر، آگاهي از تخريب درياي خزر و توجه به لزوم حفظ و احيا منابع زنده براي نسل‌هاي حاضر و آتي و تلاش براي تعريف يك ژريم واحد حفاظت از محيط زيست دريايي را با حمايت سازمانهاي بين‌المللي، در قالب برنامه محيط زيست درياي خزر، ‌از ارديبهشت ماه 77 (1998)، جهت حفظ و نجات محيط زيست درياي خزر آغاز كنند، اظهار كرد: به همين منظور در سال 1382 (2003) يك معاهده منطقه‌اي، ‌تحت عنوان «كنوانسيون حفاظت از محيط زيست دريايي درياي خزر» موسوم به «كنوانسيون تهران» را امضا كردند و در مورخ 12 آگوست 2006 برابر با 21 مرداد ماه 1385 لازم الاجرا شدن آن را به عنوان يك واقعه مهم زيست محيطي جشن گرفتند. از اين رو 21 مردادماه نقطه عطفي در تاريخ همكاري‌هاي زيست محيطي با درياي خزر محسوب مي‌شود.

واعظ جوادي يادآور شد: اكنون كه در آستانه دومين سال لازم الاجرا شدن اين كنوانسيون قرار داريم، فازهاي اول و دوم اين برنامه به پايان رسيده است.

وي در مورد دستاوردهاي فازهاي اول و دوم برنامه كنوانسيون عنوان كرد: اجراي برنامه استراتژيك منطقه‌اي در زمينه‌هاي كليدي تنوع زيستي،‌گونه‌هاي غير بومي مهاجم، مواد سمي پايدار و آلودگي‌ها، توانمندسازي منطقه در جهت ايجاد مكانيزم‌هاي پايدار حفاظتي درياي خزر، تقويت چارچوب‌هاي قانوني و سياستگذاري منطقه‌اي وملي و بهبود وضعيت تطابق قانوني با چارچوب‌هاي مورد نظر و همكاري با برنامه محيط زيست خزر در زمينه‌هاي محيط زيست دريايي با اولويت سرمايه‌گذاري‌هاي كوچك بوسيله برنامه كمك‌هاي مالي،‌ تطبيقي كوچك از مهمترين دستاوردهاي فازهاي اول و دوم اين برنامه به شمار مي‌آيند.

رييس سازمان حفاظت محيط زيست در مورد فاز دوم برنامه مذكور گفت: در فاز دوم بطور اخص، متن پروتكل‌هاي چهارگانه اين كنوانسيون تحت عناوين «پروتكل حفاظت از تنوع زيستي»، «پروتكل آمادگي و همكاري منطقه‌اي در برابر آلودگي نفتي» و «پروتكل آلودگي ناشي از منابع و فعاليت‌هاي زمين منشاء» ، مراحل پاياني خود را طي كرده و در نشست كارشناسي كه در شهريور ماه سال جاري در قزاقستان برگزار مي‌شود، نهايي مي‌شود.

به گفته واعظ جوادي متن پيش‌نويس چهارمين پروتكل الحاقي نيز كه تحت عنوان «پروتكل ارزيابي اثرات زيست محيطي فرامرزي» از سوي دبيرخانه موقت جهت بازبيني و اعمال نظرات كارشناسي مراجع ملي صلاحيتدار تهيه و به كشورهاي متعهد تقديم شده بود، ‌در اين نشست مورد بحث و تبادل نظر قرار مي‌گيرد.

وي با اشاره به فاز سوم كنوانسيون اذعان كرد: در فاز سوم با تكيه بر محوريت حفاظت از گونه‌هاي آبزي با ارزش اقتصادي و تقليل عوامل انقراض ماهيان خاوياري از جمله آلودگي‌هاي روز افزون، تخريب زيستگاه‌ها، بلاخص مناطق تخم‌ريزي و پرورش لارو و پيرو، پيشنهاد دبيرخانه موقت كنوانسيون‌ مبني بر تدوين پروتكل «حفاظت از منابع آبزي» موسوم به «پروتكل شيلات» جمهوري اسلامي ايران، چارچوب‌هاي ضروري جهت حصول به اهداف مذكور را تهيه شده كه طي نشست آتي در قزاقستان ارائه خواهد شد.

رييس سازمان حفاظت محيط زيست اظهار كرد: در حال حاضر جمهوري اسلامي ايران با توجه به پتانسيل علمي و كارشناسي، ‌خواستار استقرار دبيرخانه دائم كنوانسيون در تهران است و در صدد است تا كنوانسيون مربوطه و پروتكل‌هاي الحاقي آن در سايه همكاري‌هاي چندجانبه كشورهاي ساحلي درياي خزر و سازمان‌هاي بين‌المللي نظير برنامه عمران ملل متحد، بانك جهاني و برنامه محيط زيست سازمان ملل و نيز صندوق تسهيلات بين‌المللي،‌ لازم‌الاجرا شود.

به گزارش ايسنا حميدرضا غفارزاده، رييس برنامه محيط زيست درياي خزر نيز در سخنراني خود در اين جلسه گفت: درياي خزر بزرگترين بدنه آبي محصور در خشكي در جهان است كه عظمت خزر، انزواي جغرافيايي آن و تنوع اقليمي و شوري آن اين دريا را به سيستم زيست محيطي منحصر به فرد جهاني تبديل كرده است. همچنين فرصت‌هاي چشمگير اقتصادي از ماهيگيري، منابع بسيار غني هيدروكربن تا امكان حمل و نقل و گردشگري محيط زيستي را در اختيار مردمان منطقه قرار داده است.

اما امروز زيست محيط اين درياي يگانه از سوي آلودگي، تخريب زيستگاه‌ها و اضافه برداشت در معرض تهديد قرار دارد و از آنجا كه مسائل زيست محيطي عمدتا فرامرزي هستند، حل اين مسائل نيازمند همكاري ميان كشورهاست.

وي افزود: در اوايل دهه90 ميلادي، كشورهاي منطقه با درك جدي بودن مسائل رو به افزايش محيط زيست خزر، از جامعه جهاني خواستند تا در اين مهم با منطقه همكاري كنند.بنابراين هيات مشتركي از متخصصان برنامه عمران ملل متحد UNDP، بانك جهاني و برنامه محيط زيست سازمان ملل UNEP در چارچوب فعاليت‌هاي صندوق تسهيلات بين‌المللي GEF در بهار 1995 از منطقه بازديد و در مشاوره با اتحاديه اروپا و كشورهاي منطقه پيشنهاد كردند تا برنامه محيط زيست خزر CEP به عنوان يك رويكرد بلندمدت براي حفاظت و مديريت محيط زيست خزر و توسعه پايدار آن براي نسل‌هاي حاضر و آتي تشكيل شود.

رييس برنامه محيط زيست درياي خزر در مورد پيشنهادات ارائه شده اظهار كرد: همچنين پيشنهاد شد تا كشورهاي منطقه توافقي رسمي براي حفاظت از محيط زيست درياي خزر منعقد كنند.

به گفته غفارزاده مذاكرات در مورد يك توافق الزام‌آور بيش از هشت سال طول كشيد كه با توجه به پيچيدگي مسائل مربوطه و تفاوت‌هاي تفكرهاي سياسي مي‌توان آن را كارآمد دانست.

وي خاطر نشان كرد: معاهده چهارچوبي حفاظت از محيط زيست درياي خزر، موسوم به معاهده تهران، شهري كه در آن در سال 2005 امضا شد،‌ تا امروز نخستين و تنها معاهده الزام‌آور در بين دول منطقه است.

رييس برنامه محيط زيست درياي خزر تصريح كرد: معاهده تهران در مجموع منعطف به كاهش آلودگي و شامل موادي ناظر بر كنترل آلودگي از منشا سرزميني، اقدامات در بستر دريا، كشتي،‌ دفع زباله و ساير اقدامات انسان است، اما اين معاهده همچنين ناظر بر ورود، كنترل و مبارزه با گونه‌هاي مهاجم (ماده 12) به حفاظت، نگهداري،‌ بازسازي و استفاده خردمندانه از منابع آبزي (ماده 14)، ‌موارد اضطراري محيط زيستي (ماده 13)، مديريت سواحل (ماده 15) و نوسان در سطح دريا (ماده 16) است. همچنين اين معاهده مشتمل بر مفاد كلي در پيرامون تعهدات ناظر بر پايش و پژوهش محيط زيستي و توليد، تبادل و دسترسي به اطلاعات است.

غفارزاده با اشاره به اينكه پاره‌اي از اصول اساسي حقوق محيط زيست بين‌المللي نظير اصل احتياط،‌ اصل الزام پرداخت آلوده كننده و اصل دسترسي به اطلاعات نيز در معاهده تهران مورد استناد قرار گرفته‌اند، خاطر نشان كرد: مي‌توان ادعا كرد، معاهده تهران از محيط زيست در معناي محدود آن فراتر رفته و معاهده‌اي پيرامون نيازهاي توسعه پايدار در مورد خزر است.

وي ادامه داد: معاهده تهران فعاليت‌هاي «برنامه محيط زيست خزر» را در بر مي‌گيرد و اين فعاليت‌ها را در چارچوب توافقات و تعهدات قانوني،‌ بعضا از طريق تعريف و توافق بر پروتكل‌هاي مشخص قرار مي‌دهد. هم اكنون چهار پروتكل حفاظت از تنوع زيستي، آلودگي از منشا سرزميني، واكنش اضطراري در حوادث لكه‌هاي نفتي و بررسي تبعات محيط زيستي طرح‌هايي كه آثار فرامرزي دارند، در دست مذاكره‌ است.

رييس برنامه محيط زيست درياي خزر با اذعان بر اينكه در 16 اكتبر 2007 روساي جمهور خزر در تهران خواستارتصويب و اجراي پروتكل‌ها توسط كشورهاي خزر شدند، اظهار اميدواري كرد: در نشست دوم اعضا معاهده تهران كه در 12ـ10 نوامبر سال جاري در تهران برگزار مي‌شود، شاهد توافق شماري از اين پروتكل‌ها باشيم تا كشورها به تصويب و اجراي آن بپردازند.

غفارزاده ضمن تشكر از بيانيه روساي جمهور افزود: بايد بياد آوريم كه پيشرفت واقعي در حفاظت از آن چه «مرواريد كره زمين» و «دريايي از آرزوها» خوانده مي‌شود، مقدور نخواهد شد، مگر آن كه مردمان خزر از آن چه مي‌گذرد، مطلع و در آن چه كه بايد انجام شود، مشاركت داشته باشند.

وي خاطر نشان كرد: به عنوان جامعه بين‌المللي متعهد و علاقمند به مشاركت در فعاليت‌هاي كشورهاي خزر، براي حفاظت از محيط زيست اين دريا يگانه‌ايم. از سال 1998 كه برنامه محيط زيست خزر در رامسر در ايران آغاز شد، جامعه بين‌المللي يعني UNEP, UNDP , GEF، بانك جهاني و اتحاديه اروپا با منطقه در زمينه تاسيس و تقدير نظام مديريت منطقه‌اي محيط زيستي به تبيين ريشه‌اي مسائل و ارائه رويكرد سياست و برنامه اقدام و در تجهيز منابع مالي همكاري كرده‌اند.

رييس برنامه محيط زيست درياي خزر اعلام كرد: اين همكاري با تدوين پروژه جديدي كه بر مسائل مديريت منابع آبزي تاكيد دارد و از آغاز سال مسيحي نو آغاز مي‌شود، تداوم خواهد يافت.

غفارزاده افزود: وزارت امور خارجه و سازمان محيط زيست ميزبانان شايسته‌اي براي برنامه محيط زيست خزر در ايران بوده‌اند، تا آنجا كه براي ميزبان آتي ما دشوار خواهد بود تا با اين ميزباني برابري و رقابت كند.

به گزارش ايسنا، در ادامه سيد محمد باقر نبوي، مسوول مرجع ملي برنامه محيط زيست درياي خزر و كنوانسيون تهران با اشاره به دومين سالروز لازم الاجرا شدن كنوانسيون تهران، گفت: تلاش براي نجات درياي خزر و حفظ محيط زيست ارزشمند آن از اوايل دهه 90 ميلادي آغاز شد و پس از سال‌ها تلاش،‌ مطالعه و پيگيري، بالاخره در سال 1377 برابر با 1998 ميلادي، توافق‌نامه برنامه محيط زيست درياي خزر در شهر رامسر به امضاي نمايندگان كشورهاي حاشيه درياي خزر و سازمان‌هاي بين‌المللي رسيد.

وي افزود: از آن روز تا كنون، برنامه‌ها، پروژه‌ها، مطالعات و اقدامات بسيار زيادي انجام شد و در نتيجه سال‌ها تلاش، كنوانسيون حفاظت از محيط زيست درياي خزر در سال 1383 (2005) در تهران امضا شد و بدين ترتيب، تنها كنوانسيون مورد تعهد كشورهاي حاشيه درياي خزر شكل گرفت كه نقطه عطفي در برنامه‌ها و تلاش‌ها جهت حفظ محيط زيست درياي خزر است.

نبوي با بيان اين كه بخش عمده فعاليت‌ها و تلاش‌ها به راه‌اندازي كنوانسيون و دبيرخانه آن و همچنين پروتكل‌هاي الحاقي آن معطوف شده است، ادامه داد: تلاش بي وقفه مسوولان كشورهاي عضو كنوانسيون، سازمان‌ها و دستگاه‌هاي دولتي همكار، سازمان‌هاي بين‌المللي و كارشناسان داخلي و بين‌المللي، چهار پروتكل حفاظت از تنوع زيستي، پروتكل آمادگي و همكاري منطقه‌اي در برابر آلودگي نفتي، پروتكل آلودگي با منشاء خشكي و پروتكل ارزيابي اثرات زيست محيطي فرامرزي تهيه شد و پس از بررسي‌هاي گسترده كارشناسي و حقوقي، اكنون سه پروتكل در مراحل پاياني و نهايي شدن هستند كه پس از دريافت آخرين نظرات سازمان‌ها و دستگاه‌هاي ذيربط در اجلاس ماه آتي قزاقستان، نهايي خواهد شد و در مراسم ويژه‌اي در دومين اجلاس كشورهاي عضو كنوانسيون تهران در آبان ماه سال جاري در تهران به امضا وزراي محيط زيست كشورهاي حاشيه درياي خزر خواهد رسيد.

وي همچنين اظهار كرد: دومين اجلاس كشورهاي عضو كنوانسيون (COP-2) با توجه به برنامه‌ريزي جهت تصميم‌گيري در مورد تعيين محل دبيرخانه كنوانسيون و برنامه آتي و همين‌طور تصويب و امضا اسناد پروتكل‌هاي الحاقي در دومين اجلاس كشورهاي متعهد (COP-2) در تهران،‌ اين اجلاس از اهميت بسيار بالايي برخوردار است كه اميدواريم با همكاري صميمانه كشورهاي دوست و همسايه حاشيه درياي خزر و سازمان‌هاي بين المللي به ويژه برنامه محيط زيست سازمان ملل (UNEP)، برنامه عمران ملل متحد (UNDP)، بانك جهاني، صندوق تسهيلات جهاني محيط زيست و همين‌طور اتحاديه اروپا، اين اجلاس با موفقيت كامل در آبان ماه سال جاري برگزار شود و به اهداف تعيين شده دست يابد.

مسوول مرجع ملي برنامه محيط زيست درياي خزر و كنوانسيون تهران در پايان بيان كرد: راه پر فراز و نشيب و سختي را در مسير حفاظت از محيط زيست درياي خزر، طي و موفقيت‌هاي زيادي نيز كسب كرده‌ايم، ولي علي رغم آن، هنوز در ابتداي راه هستيم و مسير بسيار پر چالش ولي روشن و پر اميد حفظ محيط زيست و توسعه پايدار درياي خزر پيش روي ماست.

در حاشيه اين مراسم علي‌رغم دعوت از خبرنگاران براي شركت در ضيافت خزر، مسؤولان برگزاري از حضور خبرنگاران در ضيافت شام جلوگيري كرده و خبرنگاران را براي صرف شام به سالن ديگري منتقل كردند. اين در حالي بود كه در سالن اصلي فضاي كافي براي استقرار خبرنگاران وجود داشت اما مشخص نبود كه چرا مسؤولان تمايلي به حضور خبرنگاران دعوت شده علي‌رغم دعوت قبلي در ضيافت خزر ندارند.

انتهاي پيام
سه شنبه 22 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 289]