بازدم دام‌ها، خطرناك‌تر‌ از سوخت‌‌هاي فسيلي

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: بازدم دام‌ها، خطرناك‌تر‌ از سوخت‌‌هاي فسيلي

آلودگي- ‌رضا عظيمي:
گزارش منتشرشده از سوي سازمان خواربار و كشاورزي ملل متحد بسيار شگفت‌انگيز است.

براساس اين گزارش، پرورش دام نسبت به سيستم حمل‌ونقل، گازهاي گلخانه‌اي بيشتري توليد مي‌كند كه مقدار آن برابر با 18درصد كل گازهاي گلخانه‌اي توليدشده است.
هنينگ استنفلد، رئيس بخش اطلاعات و امنيت فائو يا سازمان خواربار و كشاورزي ملل متحد و نويسنده گزارش مي‌گويد: پرورش دام يكي از تهديدات جدي محيط زيست است. براين اساس، ضروري است اقداماتي فوري براي اصلاح وضعيت موجود صورت پذيرد.

بررسي‌ها نشان مي‌دهد با افزايش رفاه، مردم هرساله گوشت و محصولات لبني بيشتري مصرف‌ مي‌كنند تا آنجا كه پيش‌بيني مي‌شود مصرف محصولات گوشتي در جهان از 229 ميليون تن در 1999 به 465 ميليون تن در 2050 و مصرف شير نيز از 580 به 1043‌ميليون تن برسد.

بخش پرورش دام در جهان از هر بخش ديگر وابسته به كشاورزي، رشد سريع‌تري داشته است. اين كار وسيله امرار معاش 3/1 ميليارد نفر از مردم است و 40درصد از آن صرف كمك به توليد محصولات كشاورزي مي‌شود.

براي بسياري از كشاورزان در كشورهاي در حال توسعه، پرورش دام منبعي از انرژي تجديدپذير براي حمل‌ونقل و منبع توليد كودهاي طبيعي براي محصولات آنهاست. اما چنين رشد شتابناكي ارزش محيط زيست را بسيار پايين مي‌آورد. براساس گزارش فائو، كه با عنوان« سايه طولاني پرورش دام؛ مسائل زيست محيطي و انتخاب‌ها» تدوين شده ، هزينه‌اي كه محيط زيست براي محصولات حيواني مي‌پردازد بايد به نصف كاهش يابد تا از سطح خسارت رو به وخامتي كه در ادامه وضع جاري به وقوع خواهد پيوست، جلوگيري كند.

وقتي مواردي چون مقدار آلاينده‌هاي ناشي از مصرف زمين و تغيير اين مصرف هم به تخريب‌هاي ناشي از پرورش دام اضافه مي‌شود، بخش پرورش دام 9 درصد از co2 حاصل از اقدامات بشري را به‌ خود اختصاص مي‌دهد كه اين مقدار، از مضر‌ترين گازهاي گلخانه‌اي نيز بسيار بيشتر است. پرورش دام 65 درصد از اكسيد نيتروس وابسته به فعاليت‌هاي انسان را كه 296‌برابر توان دي اكسيد كربن گرمايش جهاني است، توليد مي‌كند كه بيشتر آن ناشي از كود است.

همچنين برآورد مي‌شود به‌ترتيب 37 درصد از متان توليدشده ناشي از اقداماتي است كه انسان در آنها دخيل است، (متان 23‌برابر گرم‌تر از co2 است). قسمت زيادي از اين گاز از سيستم گوارشي چهارپايان توليد مي‌شود. 63‌درصد باقيمانده نيز ناشي از آمونيوم است كه عمده آن از باران‌هاي اسيدي حاصل مي‌شود.

يك‌سوم سطح زمين در خدمت دام و دامداري

گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه هم‌اكنون پرورش دام، 30‌درصد از مساحت كل زمين را به‌خود اختصاص مي‌دهد. بيشتر اين زمين‌ها چراگاه‌هاي دائمي هستند؛ همچنين 33‌درصد از زمين‌هاي قابل كشت براي توليد غذا به امور دام اختصاص دارد. از سوي ديگر، براي ايجاد چراگاه‌هاي جديد، جنگل‌ها را از بين مي‌برند؛ ضمن آنكه اكثر چراگاه‌ها به‌خصوص در آمريكاي لاتين از نابودي جنگل‌ها به‌دست آمده‌اند. در اين كشورها براي مثال، تاكنون حدود 70درصد از جنگل‌هاي آمازون به چراگاه تبديل شده‌اند.

زمين و آب

مشكل ديگري كه وجود دارد اينكه گله‌ها باعث فرسايش خاك مي‌شوند. حدود 20درصد از چراگاه‌ها به ‌علت چراي بيش از حد، ارزش خود را از دست داده‌اند. اين آمار در سرزمين‌هاي خشك كه سياست‌هاي نامناسب و مديريت ناشايست پرورش دام، به افزايش بيابان كمك مي‌كند، بالاتر است. تجارت دام از زيان‌بار‌ترين عواملي است كه در كمبود رو به افزايش منابع آب زمين نقش اثرگذاري دارد؛ همچنان‌كه در آلودگي آب و نابودي و نرسيدن اكسيژن به صخره‌هاي مرجاني نيز نقش دارد.

مهم‌ترين عامل آلودگي، ضايعات حيواني، آنتي‌بيوتيك و هورمون‌ها، مواد شيميايي دباغ‌خانه‌ها، كودها و سموم دفع آفاتي است كه براي توليد محصولات غذايي به كار مي‌رود. چراي بيش از حد براي چرخه آب نيز مشكل‌زا شده به‌طوري كه تكميل دوباره بخش‌هاي بالا و پايين منابع آب زميني را كاهش داده است چراكه مقدار زيادي از آب‌ها براي توليد غذاي حيوانات از منابع زيرزميني برداشت مي‌شود.

دام و آلودگي دريا

برخي بررسي‌ها حاكي از آن است كه پرورش دام به عنوان منبع عمده داخلي آلودگي نيتروژن و فسفر در درياي جنوب چين، موجب كاهش گوناگوني زيستي در اكوسيستم دريايي شده است.هم‌اكنون دام‌هايي كه براي توليد گوشت و محصولات لبني پرورش داده مي‌شوند 20 درصد از زيست‌توده‌هاي حيوانات زمين‌زي را تشكيل مي‌دهند. وجود دام‌ها در مناطق غربي سرزمين و نياز آنها به محصولات غذايي نيز به كاهش تنوع زيستي كمك مي‌كند.

راه‌حل‌ها

گزارش حاصل از مؤسسه چندبخشي پيشگامان دام، محيط‌زيست و توسعه، با درنظر گرفتن هزينه‌هاي زيست‌محيطي راه‌حل‌هايي پيشنهاد داده كه عبارت‌اند از: پيشگيري از فرسايش زمين‌ها، افزايش كنترل و برداشتن موانع به‌منظور تغيير چراگاه‌هاي معمولي، استفاده از شيوه‌هاي نگهداري از خاك و چراگاه‌هاي جنگلي همراه با كنترل جلوگيري از ورود دام‌ها به مناطق حساس و در نظر گرفتن جريمه براي خدمات محيط‌زيستي در كشورهايي كه دام‌پرورش مي‌دهند براي كمك به كاهش روند فرسايش زمين.

‌«افزايش بازده محصولات حيواني و كشاورزي»،« بهبود رژيم غذايي حيوانات به‌ منظور كاهش تخمير روده‌اي و آلاينده‌هاي متان ناشي از آن» و« تنظيم طرح‌هاي گاز زيستي كه از تخمير فضولات حاوي مواد آلي به دست مي‌آيد، براي بازيافت كود» از ديگر راهكارهاي موثر در اين زمينه است.

تاريخ درج: 22 مرداد 1387 ساعت 10:53 تاريخ تاييد: 22 مرداد 1387 ساعت 11:31 تاريخ به روز رساني: 22 مرداد 1387 ساعت 11:14
سه شنبه 22 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 94]