چرا مي ترسيم

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: چرا مي ترسيم

يكي از واژگاني كه هر فرد از سنين كودكي بسيار به زبان مي آورد كلمه «ترس» است. ترس به طوركلي به نوعي واكنش اطلاق مي شود كه افراد در برابر مواجه شدن با عوامل بيروني از خود نشان مي دهند. ترس نيز همانند بسياري از اختلالات اگر در زمان كودكي مورد توجه قرار نگيرد و ريشه يابي و رفع نشود در بزرگسالي به صورت يك مشكل جدي سلامت رواني فرد را تهديد مي كند. بيشتر كودكان در مرحله اي از زندگي خود دچار ترس هايي مي شوند. ترس هاي معمول شامل ترس از تاريكي، صداي بلند، حيوانات و هيولا، گم شدن و خوابيدن در تنهايي است. در برخي موارد نيز كودكان به دليل شنيدن داستان هاي ترسناك يا فيلم هاي آزاردهنده دچار اين نوع ترس مي شوند كه مبادا والدين خود را از دست بدهند. برخي از محققان عوامل زيستي را به عنوان علت برخي از ترس ها عنوان كرده اند و برخي ديگر عوامل روانشناختي و خانوادگي را مطرح كرده اند.

در برخي اوقات ترسي كه كودك از خود نشان مي دهد به يك نياز رواني ارتباط دارد مثلاً كودكي كه ترس از مدرسه را نشان مي دهد، ممكن است از لحاظ رواني وابستگي زيادي به پدر يا مادر خود داشته باشد و ترس او در واقع ريشه در اين وابستگي دارد. ممكن است كودك ترس از يك مساله خاصي را در محيط خانواده ياد گرفته باشد مثلاً مادري كه از حيواني خاص مي ترسد اين ترس خود را به كودك منتقل مي كند. اين اتفاق براساس فرآيند يادگيري صورت مي گيرد. كودكي كه نياز به امنيت دارد، با مشاهده رفتار و حالات والدين و خانواده خود شروع به شناسايي محيط ها و موقعيت هاي امن از ناامن مي كند و در اين راستا كاملاً متكي بر آنهاست بنابراين آنچه رفتار مادر نشان مي دهد، براي او الگو و اساس رفتارش است. برخي ترس ها در سنين خاصي طبيعي تر است بنابراين اگر چنين ترس هايي بيش از دو سال دوام داشته باشد، حتماً به توجه و درمان نياز دارد.
ترس در كودكان بسته به شرايط سني آنها درجات گوناگوني دارد. دو بخش اعظم هراس هاي كودكان دو ساله، ناشي از صداهاي غريب و نامأنوس براي آنهاست، از جمله صداي حركت قطار و كاميون، صداي رعد و برق، جاروبرقي يا حتي سيفون توالت اما برخي ديگر از ترس هاي كودكان در اين مقطع سني جنبه ديداري نيز دارد مثلاً با ديدن رنگ هاي تيره، اشياي خيلي بزرگ، منزل تازه اي كه به آن اسباب كشي كرده اند يا با فرورفتن در آب، امكان بروز اين نوع هراس ها در آنها وجود دارد. نوع ديگر از ترس و هراس هاي اين سنين از كودكي به ترس هاي شخصي و فردي آنها مربوط است؛ترس هايي چون وحشت از رفتن مادر از منزل براي انجام كار يا جدا ماندن از او هنگام خواب يا ترسيدن از حيوانات به خصوص حيوانات وحشي.
در سنين سه و چهار سالگي، شايع ترين هراس هاي كودكان به چيزهايي مثل ترس از لولوخورخوره، اشخاصي كه نقاب به چهره زده اند، تنها خوابيدن در اتاق، تنها ماندن در آپارتمان، وحشت از اينكه وقتي وارد منزل مي شود، مادرش هنوز به خانه نيامده باشد يا حادثه اي براي مادر رخ دهد يا او را گم كند، مرتبط است.
علاوه بر اينها ترسيدن از تاريكي يا زيرزمين خانه ها يا هراس از دزد يا اشخاصي كه در گوشه اي پنهان شده اند از ديگر ترس هاي رايج در سنين بين سه تا چهار سالگي است اما با بزرگ تر شدن بچه ها، باز هم به احتمال زياد نوع ترس هاي آنها دچار تغييراتي مي شود. به اين دليل كه كم كم به دنياي اطرافشان معقول تر نگاه مي كنند.
مثلاً اگر كسي در گذشته از قفسه هاي لباس يا زيرتختخواب يا تاريكي مي ترسيد، در سنين بالاتر از چيزهايي ديگر مثل جنگ، جاسوس و دزد احساس هراس مي كند، يا فرضاً هراس از حيوانات ناآشنا يا مار به جاي هراس هاي ابتدايي تر خواهد نشست.
در سنين 10 تا 11 سالگي ترس هايي چون ارتفاع، آتش سوزي، اقدامات خشونت آميز گنگ هاي خياباني، ترس از آدم كشي يا چيزهاي غيرمنتظره مي تواند شايع ترين هراس هاي كودكان را تشكيل دهد و از اين سن به بعد است كه شكل ترس ها كاملاً مي تواند تغيير يابد و به صورتي درآيد كه در همه آدم هاي بزرگ تر و عاقل تر هم امكان بروز دارند.
با آنكه ترس در كودكان امري بسيار عادي است، اما هنگامي كه ترس هاي جزئي نظير ترس از تاريكي يا حيوانات در آنها رفع نشود و به صورت يك عامل محرك بر رشد آنها اثر مخرب باقي گذارد، نقش والدين به عنوان يك عامل اصلي در پيشگيري از روند تخريبي ترس اهميت بسزايي ايفا مي كند. والدين مي توانند با اعمال يكسري تغييرات در مسير تربيتي خود ترس در كودكان را ريشه يابي كرده و آنها را از اين معضل نجات دهند. روانشناسان براي كاهش ترس هاي كودكان راه هاي زيادي پيشنهاد مي كنند. پذيرش ترس كودك، درك كردن، احترام گذاشتن و تقويت اعتماد به نفس كودك از جمله راهكارهايي است كه در برطرف كردن ترس كودكان از سوي والدين تاثير گذار خواهد بود. پذيرش احساس ترس كودك و طبيعي شمردن آن موجب مي شود كه كودك خود را ضعيف، كم عقل يا بي لياقت به حساب نياورد.
زماني كه كودكي شب هنگام از وجود هيولايي در اتاقش مي ترسد والدين و نزديكان او مي توانند با در آغوش كشيدن او بگويند «قبول دارم كه ترسيده اي، ولي تو الان پيش ما هستي.» در چنين شرايطي اگر به كودك بگويند «نترس، شجاع باش، ديگه بزرگ شده اي و نبايد بترسي...»، نه تنها مشكلي از او حل نمي شود، بلكه تنها، مشكل او ناديده گرفته مي شود. وقتي كودكي درباره حادثه اي صحبت مي كند، خوب است به جاي توجه به واقعه و اظهارنظر درباره آن به احساساتي كه كودك نسبت به آن رويداد ابراز مي دارد، توجه كنيد.
سعي كنيد هميشه خصوصيات برجسته كودك را- هر چند هم كه ناچيز و كوچك باشند- تحسين كنيد. با بزرگ جلوه دادن شهامت هاي كوچك كودك، او را در خصوص رفتن به تاريكي، تنها خوابيدن و شنا كردن در آب حمايت كنيد و به او اعتماد به نفس ببخشيد تا براي گام هاي بعدي در زندگي اش انگيزه و تمايل داشته باشد.
با توجه به نقش تاثير گذار والدين در جلوگيري از بروز عادات نامطلوب در كودكان و همچنين اختلالات شخصيتي در آنها كه خود زمينه ساز بسياري از نابساماني هاي فكري و اجتماعي در آنها مي شود به كاربردن توصيه هاي زير جهت كاهش ترس در كودكان امري ضروري به نظر مي رسد. نگراني ها و ترس فرزندان خود را مورد تمسخر قرار ندهيد و هرگز آنها را به خاطر ترسي كه دارند، تحقير و سرزنش نكنيد. با آنكه چنين ترس هايي ممكن است ساده لوحانه يا غيرمنطقي به نظر آيد، ولي براي فرزند شما واقعي و جدي هستند. كوشش نكنيد كه او را سرخورده يا خشمگين سازيد. گوش دهيد و ببينيد ترس هاي فرزند شما چيست. اين ترس ها را تصديق كنيد و بگذاريد فرزند شما بداند كه مايل هستيد او را كمك كنيد. به فرزندانتان فرصت دهيد تا بتواند بر اين ترس هايش چيره شود. ممكن است هفته ها يا ماه ها و حتي مدت بيشتري طول بكشد. گفت و شنود با فرزندان درباره ترس ها و نگراني هاي ايشان باعث مي شود كه از اثر فراگير آنها كم كند. براي رفع نگراني هاي فرزندتان برايش توضيحات منطقي و ساده اي ارائه كنيد. راجع به ترس هاي خودتان و نحوه چيره شدن بر آنها براي فرزندتان توضيح دهيد.
به فرزندانتان كمك كنيد راجع به چيزهايي فكر كنند كه باعث بشود كمتر احساس نگراني كنند. وقتي كه كودك فكر كند تا حدودي مهار وضعيت در دست او است، ترس او كمتر مي شود. كودكان را مجبور نكنيد تا با ترس هاي عميق خود مستقيماً مقابله كنيد.
سعي كنيد كه حساسيت آنان را نسبت به منبع ايجاد ترس كم كنيد مثلاً اگر فرزند شما از سگ مي ترسد، در يك محيط امن و مهار شده آنها را با سگ آشنا كنيد و به آنها تصويرهايي از سگ ها را در كتاب ها نشان دهيد، با يك سگ اسباب بازي، بازي كنيد، در فروشگاه هايي كه حيوانات خانگي مي فروشند سگ ها را تماشا كنيد و وقتي كه فكر مي كنيد كه او آمادگي دارد و محيط هم امن است از او بخواهيد دست نوازشي روي سگي رام و كوچك بكشد. وقتي كه كودكان كوشش مي كنند كه بر ترس ها و تشويش هاي خود چيره شوند آنان را تمجيد و تصديق كنيد.
منبع: www.healthnews.com
دوشنبه 21 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 157]