واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: با دكتر منوچهر جزايري فوق تخصص بيماري هاي غدد و متابوليسم، درباره ژنيكوماستي (بزرگي غير طبيعي سينه در آقايان) گفتگو كرده ايم.
مرداني با سينه هاي بزرگ
ژنيكوماستي دقيقا به چه معناست؟
واژه ژنيكوماستي، از دو بخش تشكيل شده: ژنيكو، به معناي زن و ماستي، به معناي سينه. پس ژنيكوماستي، يعني زنانه شدن سينه ي يك مرد كه نبايد آن را با دو پديده ديگر اشتباه كرد: تجمع بافت چربي (ليپوماستي) و حجيم شدن عضلات سينه. در اين دو حالت، ژنيكوماستي، كاذب است، نه حقيقي.
ژنيكوماستي حقيقي، تكثير و حجيم شدن بافت غده اي (گلاندولر) سينه است. ژنيكوماستي، پديده اي است سهل و ممتنع، يعني هم ساده و طبيعي است (فيزيولوژيك) و نيازي به درمان ندارد و هم مي تواند جدي و نشانه اي از يك بيماري صعب العلاج باشد.
ژنيكوماستي در چه مواردي فيزيولوژيك (طبيعي) است؟
ژنيكوماستي طبيعي در سه حالت ديده مي شود: نوزادي، بلوغ و سالمندي.
ژنيكوماستي نوزادي در 60 تا 90 درصد نوزادان پسر، به علت وجود استروژن مادر در خون نوزاد، عارض مي گردد. ژنيكوماستي نوزادي، در چند هفته اول زندگي ايجاد مي شود. اين پديده، موقتي و گذرا است و ظرف چند هفته از بين مي رود.
ژنيكوماستي بلوغ، در60 تا 70 درصد پسرها در دوران بلوغ مشاهده مي شود و اغلب با درد و حساسيت سينه همراه مي باشد. ژنيكوماستي بلوغ، در پسرهاي نوجوان و تازه بالغ بين سنين 12 تا 15 سالگي ايجاد مي شود. اين پديده، ممكن است از چند ماه تا چند سال به طول انجامد (6 ماه تا 3 سال).
ژنيكوماستي سالمندي در 30 تا 80 درصد افراد مسن ديده مي شود. ژنيكوماستي پيري، معمولا بعد از 45 تا 50 سالگي ايجاد مي شود.
آيا از نظر ظاهري، وضعيت طوري هست كه بيمار خودش بتواند آن را تشخيص دهد، يا به آن مشكوك شود؟
تشخيص آن با پزشك متخصص است، نه با بيمار، ولي برخي خصوصيات، مي تواند بيماران را راهنمايي كند، مثلا اگر ژنيكوماستي دردناك باشد يا سينه ها حساس شوند، نشانه تازگي و سريع بودن رشد سينه است. اين حالت معمولا به دنبال مصرف داروها ديده مي شود. قوام سينه در اين حالت معمولا نرم است و سفت نيست. در حالي كه اگر ژنيكوماستي كهنه و طولاني باشد، قوام سينه سفت است.
ژنيكوماستي اگر بعد از سنين 25 تا 30 سالگي و به طور ناگهاني ايجاد شود و سير سريع داشته و توده پستاني سفت و يا همراه با ترشح باشد، مشكوك به بدخيمي است و آن را بايد جدي گرفت.
ژنيكوماستي غالبا دو طرفه و گاهي يك طرفه است.
آيا علل ديگري هم براي ايجاد ژنيكوماستي وجود دارد؟
البته! بديهي است كه علل ژنيكوماستي شامل يك ليست بلند بالا از بيماري ها و داروهاي مختلف مي شود كه ذكر تمام آنها از حوصله اين بحث خارج است.
براي نمونه، داروها 20 درصد، كم كاري اوليه بيضه (هيپوگوناديسم اوليه) 10 درصد، تومورهاي بيضه يا فوق كليه 3 درصد در ايجاد اين مشكل نقش دارند.
حدود 10 درصد موارد هم شامل هيپوگوناديسم ثانويه، سوءتغذيه (در قديم از علل شايع در كودكان بود)، مقاومت به آندروژن (TFTS يا مردهاي زن نما كه نوعي دو جنسي كاذب است)، سيروز كبدي ، اعتياد به الكل، نارسايي مزمن كليه ، پركاري مادرزادي فوق كليه ، تومور ترشح كننده هورمون جنسي، پركاري تيروييد ، كم كاري تيروييد ، ايدز و داروهاي ضدايدز است.
در بقيه موارد، علت ژنيكوماستي، پيدا نمي شود.
چه داروهايي مي توانند ژنيكوماستي ايجاد كنند؟
كمتر دارويي وجود دارد كه باعث ژنيكوماستي نشود. البته مقصودم مصرف درازمدت دارو است، نه چند نوبت يا چند روز مصرف آن.
مواد نيروزا ، استروييدها، آنابوليزان ها (براي افزايش حجم عضلات در بدنسازان)، كرم هاي استروژن ، اسپيرونالاكتون، فلوتامايد، سايمتيدين، رانيتيدين، متيل دوپا، داروهاي اعصاب، ماري جوانا، هروئين، متادون، داروهاي ضدتشنج و ضدصرع، ضد سل، ضد افسردگي (داروهاي ضدافسردگي در خانم ها باعث پُرمويي و در آقايان باعث ژنيكوماستي مي شوند)، شيمي درماني ، هورمون رشد ، ضدسرطان ها، تمام آندروژن ها و ... از جمله ي اين داروها هستند.
ابتلا به ژنيكوماستي در اثر استفاده از كدام داروها شايع تر است؟
در جوانان و نوجوانان پسر، نقش مواد نيروزا مهم تر است. غالبا اين داروها، به طور غيرقانوني و مخفيانه، در باشگاه هاي ورزشي، به غلط تجويز مي شوند و گاها با عوارض جبران ناپذيري همراه هستند.
اكثر بيماراني كه به پزشك مراجعه مي كنند، يا از نوع ژنيكوماستي بلوغ هستند كه خود به خود بهبود مي يابند و يا از نوع دارويي هستند كه با قطع دارو، تدريجا خوب مي شوند.
ژنيكوماستي حقيقي با چه بيماري ممكن است اشتباه شود؟
با هيچ بيماري ديگري قابل اشتباه نيست، به شرطي كه شرح حال و معاينه دقيقي در پرونده بيمار وجود داشته باشد. تجمع بافت چربي در سينه، چاقي، ليپوم، فيبروآدنوم و كيست هاي موضعي بايد از ژنيكوماستي واقعي، افتراق داده شوند.
آب پستان و سرطان پستان نيز در تشخيص افتراقي جاي دارند كه در معاينه باليني و به كمك آزمايش خون، ماموگرافي، سونوگرافي و در صورت لزوم سي تي اسكن يا ام آرآي و سرانجام نمونه برداري، قابل تشخيص اند.
آيا اين عارضه، به خودي خود، مشكلي ايجاد مي كند؟
اگر از نوع فيزيولوژيك و خفيف باشد، نه! و احتياج به درمان خاصي هم ندارد و معمولا خود به خود خوب مي شود. ژنيكوماستي دارويي هم با قطع دارو معمولا برطرف مي شود. معاينه دوره اي بيمار بين 3 تا 6 ماه ضروري است.
نكته مهم اين است كه ژنيكوماستي، به ويژه در جوانان و نوجوانان، بيش از آن كه از نظر پزشكي مساله ساز باشد، از نقطه نظر رواني و اجتماعي مساله ساز است، به طوري كه بيمار احساس شرم مي كند و از برهنه شدن مي هراسد و اعتماد به نفس خود را از دست مي دهد و دچار سرخوردگي و افسردگي مي شود. بيماراني را داشته ام كه براي يك ژنيكوماستي ساده و خفيف و طبيعي، خود را به تيغ جراحي سپرده و تا آن را برنداشته اند، آرام نگرفته اند.
آيا در چنين مواردي، داروهاي خاصي هم به عنوان درمان تجويز مي شود؟
در پزشكي، گاهي بهترين دارو، ندادن داروست. ژنيكوماستي نسبت به هر دارويي حساس است. به علاوه، داروهايي مانند تاموكسي فن (ضد استروژن) يا آناستروزول يا تتروزول (ضد آروموتاز) در واقع، اثر قابل توجهي در كاهش حجم پستان ندارند، اما ممكن است از بزر گ تر شدن اش جلوگيري كنند.
مصرف داروهايي كه توسط شركت هاي دارويي و يا از طريق اينترنت با اسامي مختلف تبليغ مي شوند، به هيچ وجه توصيه نمي شود. اگر دارويي لازم باشد، بايد توسط پزشك متخصص غدد بعد از معاينه ي دقيق بيمار تجويز شود.
اقدامات غيردارويي و ترميمي، تا چه حدي موثر و لازم اند؟
اين كار به مريض و ذهنيت او نسبت به بيماري بستگي دارد. همان طور كه در سوال قبلي توضيح دادم، حمايت روحي و ايجاد اعتماد به نفس در بيمار، بسيار مهم است و گاهي تنها راه دست يابي به اين هدف، اقدامات ترميمي است.
در حال حاضر از دو روش ترميمي استفاده مي شود:
1- ليپوساكشن، كه برداشتن و حذف چربي هاي اضافي از پستان است و بافت غده اي پستان دست نخورده باقي مي ماند. اين كار بايد توسط يك جراح پلاستيك ماهر (فوق تخصص جراحي پلاستيك) و با در نظر گرفتن كليه تدابير علمي و بعد از مشورت با فوق تخصص غدد، انجام شود. متاسفانه، ليپوساكشن در اكثريت موارد، بي رويه و بدون ضابطه توسط افراد متفرقه صورت مي گيرد و با عوارض زياد و گاهي جبران ناپذيري نيز همراه است.
2- عمل جراحي سينه كه يك عمل كامل سينه برداري است و بافت غده اي سينه نيز حذف مي شود. البته امروزه، روش هاي جراحي پيشرفت كرده و به صورت اندوسكوپي و با يك برش كوچك روي پوست، انجام مي شوند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت رسیک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 584]