كاربرد لقب اميرالمؤمنين در تاريخ اسلام در آخرين شماره «تاريخ در آينه پژوهش» بررسي شد

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: كاربرد لقب اميرالمؤمنين در تاريخ اسلام در آخرين شماره «تاريخ در آينه پژوهش» بررسي شد
گروه انديشه: مقاله «بررسي كاربرد لقب اميرالمؤمنين در بستر تاريخ اسلام»، نوشته «حامد منتظري مقدم» در آخرين شماره از فصل‌نامه علمي ـ تخصصي «تاريخ در آينه پژوهش» منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، اين پژوهش، در بازشناسي كاربردهاي اميرالمؤمنين، مشتمل بر سه فصل؛ بررسي واژگان، نخستين كاربرد و گسترش كاربرد است كه در دو قسمت در دو شماره پياپي از اين مجله، ارائه خواهد شد.

قسمت نخست پژوهش كه در اين شماره ارائه مي‌شود، تا بخشي از آخرين فصل (گسترش كاربرد) را در بر مي‌گيرد و ادامه آن فصل، در شماره بعدي تقديم خواهد شد. هم‌چنين نتيجه‌گيري به طور يك‌جا در پايان قسمت دوم ارائه خواهد شد.

در فصل «نخستين كاربرد» مي‌خوانيد: ابتدا بايد دانست كه يكي از موارد اختلاف شيعه و سني، درباره نخستين كاربرد (پيدايش) واژه اميرالمؤمنين است. شيعيان بر اين باورند كه پيدايش اين واژه، در مورد امام علي(ع) و در اساس، لقبي بوده كه خداي متعال به امام علي(ع) داده است و هيچ كس ديگر، چه قبل و چه بعد از ايشان(ع)، برازنده اين لقب نيست.

به اعتقاد مؤلف در حديث آمده است كه خدا، علي(ع) را اميرالمؤمنين ناميده است و كسي ديگر به اين نام خوانده نمي‌شود، چنان‌كه حتي قائم آل محمد(عج) را نيز اميرالمؤمنين نمي‌گويند و ايشان را «بقيةالله» خطاب مي‌كنند.

نويسنده به گفته شيخ مفيد در رد فرقه زوال يافته «شمطيه» كه به امامت محمد، فرزند امام جعفر صادق(ع) معتقد بودند، استشهاد كرده و مي‌آورد: شيخ مفيد مي‌نويسد: «محمدبن جعفر پس از پدرش قيام به شمشير كرد و اميرالمؤمنين ناميده شد، و هيچ قيام كننده‌اي از خاندان ابي‌طالب به اين لقب ناميده نشده است. و اماميه متفق‌اند بر اين‌كه هر كس پس از اميرالمؤمنين (يعني علي(ع)) بدين نام ناميده شود (و خود، نيز بپذيرد) به كاري منكر (حرام) ارتكاب يافته است.»

به زعم نگارنده، بر اين اساس حتي از نظر فقهي در ميان اماميه، سخن از حرمت كاربرد لقب اميرالمؤمنين درباره هر فردي جز امام علي(ع) مطرح است كه بنابراين فرض، موارد كاربرد اميرالمؤمنين درباره ايشان، حمل بر تقيه خواهد شد، چنان‌كه در منابع تاريخي، كاربرد لقب اميرالمؤمنين از سوي برخي امامان معصوم(ع) در خطاب به خلفاي وقت، گزارش شده است.

به اعتقاد نگارنده، روي هم رفته با توجه به سير تاريخي واژه، مي‌توان دريافت كه پيدايش اين واژه در اساس، در همان عصر پيامبر(ص) و درباره امام علي(ع) بوده است. بر اساس برخي از گزارش‌هاي تاريخي شيعي، اعطاي لقب اميرالمؤمنين به امام علي(ع) از سوي پيامبر اكرم(ص) در يك موضع كاملا رسمي و علني، در سال دهم هجري در غدير خم رخ داد.

آخرين شماره فصل‌نامه علمي ـ تخصصي «تاريخ در آينه پژوهش»، به صاحب امتيازي مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) و مدير مسئولي دكتر «محمدرضا جباري» به تازگي وارد بازار نشر شده است.
شنبه 19 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 117]