روان شناسی حسادت

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: روان شناسی حسادت

حسادت، ناهنجاری اخلاقی

حسادت یا همان حس بدخواهی و آرزوی زوال نعمت دیگران را داشتن، صفتی نکوهیده است که خود، ناهنجاری های اخلاقی فراوانی را به دنبال دارد. ریشه بسیاری از غیبت ها، تهمت ها و هتک حرمت ها در همین حسادت نهفته است. حسادت سبب می شود که آدمی فضایل و خوبی های دیگران را انکار کند و همواره در جست وجوی عیب آنان باشد.

در احادیث اسلامی، از حسادت به عنوان یکی از ریشه های کفر نام برده شده است. امام صادق علیه السلام می فرماید: «ریشه های کفر سه چیز است: حرص، تکبر و حسد.» حسود، بیچاره ای است که ایام عمر را در تافتن دل از آه و تأسف و حسرت و برافروختن شعله دشمنی می گذراند و پیوسته هر چه نکبت و بدبختی است، برای دیگران تمنا می کند.

«شخص حسود زمانی را نیز با نشر دروغ های پی درپی و دامنه دار، پرده از روحیات خویش برمی دارد و اگر به این وسیله هوس مسمومش اشباع نشد و گردش روزگار را در جهت مخالف خواسته های خود مشاهده کرد، ممکن است حتی به حریم دیگران، تجاوز و بدین ترتیب، حقوق زیادی را پای مال کند».
پیام متن:

1. حسادت، ریشه بسیاری از گناهان همانند حرص، تکبر و حسد است.

2. حسادت ممکن است سبب تجاوز به حریم افراد و پای مال شدن حقوق آنها شود.
حسادت دشمن آرامش

از قدیم گفته اند: «حسود هرگز نیاسود». این عبارت حکیمانه، بیان کننده درد و رنج برخاسته از بیماری حسادت برای حسود است. درحقیقت، حسادت نوعی بیماری روحی است که درد و رنج آن کاملاً احساس می شود. «اضطراب جان کاه و حزن تاریکی که از حسد بر دل حسود افتاده، دایم روحش را فشرده و آتش فناناپذیری را برای سوزانیدن جان او فروزان می سازد.»
حسد بر بخشش دادار بردن ندارد حاصلی جز خوار مردن
حسد هرجا که آتش برفروزد هم اول صاحب خود را بسوزد

حسود همیشه در آتش حسد خود می سوزد و لحظه ای آسایش خاطر ندارد؛ زیرا برخلاف مطلوب او دامنه نعمت و بخشش خداوندی نامحدود است و خداوند نیز به هر که بخواهد، از نعمت خود می دهد. ازاین رو، زنگار غم از لوح دل حسود هرگز زدوده نمی شود تا از حسادت خویش دست بردارد.
خالق ما که فرد و قهار است از حقود و حسود بیزار است
سنایی
پیام متن:

1. «حسود هرگز نیاسود».
تبعیض میان فرزندان، مهم ترین عامل پیدایش حسادت

یکی از ریشه های پیدایش حسادت، تبعیض در مهرورزی میان فرزندان است. والدینی که بدون توجه، یکی از فرزندان را بیش از دیگری مهر و نوازش می کنند و دیگری را از عواطف خود محروم می سازند، دانسته و ندانسته به حسدورزی میان فرزندانشان کمک می کنند که در بزرگی، به بدبختی و سیه روزی آنها می انجامد. شهید مطهری در این باره بیانی دل نشین دارد و می فرماید:

وقتی والدین در میان فرزندان غذا و میوه و شیرینی تقسیم می کنند، فکر و قضاوت بچه ها و تأثراتی که در این گونه موارد پیدا می کنند، با والدین فرق می کند؛ چرا که هر کدام از بچه ها اگر سهمشان کمتر از دیگری باشد، ناراحت می شوند و قهر می کنند و چون احساس مظلومیت و محرومیت می کنند، درصدد انتقام برمی آیند. پدران و مادرانی که به سعادت فرزندانشان علاقه مند هستند و میل دارند فرزندانشان از کودکی روحیه سالم داشته باشند، هیچ گونه تبعیض بین آنان قائل نمی شوند. تبعیض، تخم اختلاف کاشتن است؛ تخم حسادت کاشتن است؛ تخم انتقام کاشتن است. تبعیض سبب می شود هم روح بچه، محروم، فسرده و آزرده و ناراحت شود و هم متکی به غیر، ضعیف النفس، زودرنج و لوس بار آید. والدین هنگامی که فرزندشان از لحاظ جسمی بیمار می شوند، به طبیب مراجعه می کنند، ولی به سلامت روحی فرزندان توجه ندارند، در صورتی که اهمیت بهداشت و سلامت روح بچه از سلامت تن و جسمش کمتر نیست، بلکه به مراتب بیشتر است.

رسول خدا صلی الله علیه و آله به منظور پیش گیری از حسادت و آلوده نشدن اطفال به حسد و رذالت، هرگونه بی عدالتی درباره آنان را منع کرده و فرموده است: «ساوُوا بَینَ أولادِکُم فِی العَطیَّة؛ در بخشش میان فرزندان خویش، عدل و مساوات را کاملاً رعایت کنید».

«در اجتماع نیز تبعیض ها و تفاوت گذاشتن ها، روح یک عده را که محروم شده اند، فسرده، آزرده، کینه توز و انتقام جو می کند و روح عده ای دیگر را کم حوصله، زودرنج، بی کار، اسراف کن و تبذیرکن می سازد. در میان یک طبقه، حسد و کینه و انتقام و نفرت و دشمنی و در طبقه دیگر، کم حوصلگی نسبت به کار، استقامت نداشتن، اسراف و تبذیر پیدا می شود.»

بنابراین، وقتی بنیان اجتماع براساس عدل و انصاف پی ریزی نشود و تبعیض و بی عدالتی در همه شئون حکم فرما باشد، روح مردم به عصیان و سرکشی رو می کند و جان و دل آنان در آتش حسد می سوزد.
پیام متن:

1. یکی از مهم ترین عوامل پیدایش حسد میان فرزندان، بی عدالتی و تبعیض والدین در حق آنهاست.

2. وجود بی عدالتی و نابرابری در میان افراد اجتماع، به شکل گیری حسد در آن جامعه می انجامد.
آثار زیان بخش حسد

پیشوایان دین در بسیاری از روایات، ما را متوجه پی آمدهای خطرناک و زیان بار فردی و اجتماعی حسد ساخته و از آلوده شدن به آن برحذر داشته اند. امام صادق علیه السلام با اشاره به یکی از نکات حساس روانی حسد فرمود: «حسد از کوری دل و انکار نعمت های خدا سرچشمه می گیرد و این دو، بال های کفرند!» در حدیثی از علی علیه السلام نیز می خوانیم: «جای شگفت است که حسودان از سلامتی تن خود غفلت دارند».

«حسادت، اندوه و احساسات روحی سبب رشد سلول های مسموم در بدن می شود و درنتیجه، مایه ضرر جسمی می گردند. مانع جریان طبیعی خون می شود و با سمومی که تولید می کند، سلسله اعصاب را ضعیف می سازد و لطمه جبران ناپذیری به نشاط جسم و روح می زند. امید را از میان می برد، هدف های عالی را نابود می کند و سطح استعداد مغز را پایین می آورد».

حسد افزون بر آثار فردی، نتایج زیان بار اجتماعی نیز در پی دارد که زندگی افراد را به شدت تهدید می کند. از جمله اینکه حسود، دوستان خود را از دست می دهد و پیوندهای محبت میان او و دیگران گسسته می شود، به گونه ای که علی علیه السلام می فرماید: «حسود دوستی ندارد».

دیگر اینکه آدمی را از رسیدن به مقامات الهی باز می دارد و همچنین فرد حسود هرگز نمی تواند مدیر خوبی در جامعه باشد؛ زیرا حسد، دیگران را از اطراف او پراکنده می کند. چنان که گفته شده است: «حسود هرگز به بزرگی و سیادت نمی رسد».

پس می توان گفت حسد، احساسی و مخرّب است که بر همه حرکات، کارها و تصمیم های انسان تأثیر می گذارد. ریشه بسیاری از اختلافات، پس رفت ها و مشکلات و مفاسد اجتماعی حسادت است؛ خلقی نکوهیده که فرد حسود از محل آن رنج بسیار می برد و خسران فردی و اجتماعی فراوانی بر جای می گذارد.
پیام متن:

1. سرچشمه بسیاری از بیمارهای جسمی، روحی و روانی افراد، حسد است.

2. حسد، ریشه اصلی بیشتر درگیری ها، مشکلات و مفاسد اجتماعی است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 130]