نقدي بر فيلم «10 رقمي»

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: نقدي بر فيلم «10 رقمي»
احمد عراقي
فيلم ده رقمي ساخته همايون اسعديان در حال حاضر بر پرده سينماهاست. داستان اين فيلم به اين مسئله توجه دارد كه انسان تمايل دارد بدون زحمت و كار و تلاش صاحب همه چيز شود و اين با فلسفه آفرينش در تضاد و تعارض است. اين كمدي و طنز در اين اثر براي مخاطب غريبه نيست و بارها در سينما به آن پرداخته شده . فيروز سيزده در اين درام بيشتر يك تيپ است تا شخصيت و اين نكته اي نيست كه بتوان از آن غافل شد چون او نقش اول و كاراكتر اصلي است.
اينكه فيروز سيزده از بدو تولد نحس است و قدم در هر جا مي گذارد مايه بدبختي ديگران مي شود از آن كمدي هايي است كه بسيار بدان اشاره شده. اين اثر يك موضوع محوري هم دارد كه بيشتر هويت ملي مدنظر كارگردان بوده.
اگر به فضاي داستان هم اشاره كنيم و آنرا بازشناسي كنيم به اين نتيجه مي رسيم كه با يك فضاي فانتزي و به نوعي انتزاعي و البته كاريكاتور گونه روبرو هستيم و عجيب اينكه به لحاظ ساختي تمام عناصر ذكر شده را دارد.
از نظر خط داستان با كاستي هايي روبرو است يعني كادو دادن فرشي كه عملاً ارزش خاص و قابل توجهي براي غيراهل فن ندارد يا گروگان گيري، تعقيب گريز، تصادف، خراب كاري بچه و يا تعداد زايمانهاي خواهر فيروز همه حكايت از آن دارد كه گاهي يك نوسان ذاتي در ساخت آن وجود دارد. اصولا استفاده از تيپ و محبوبيت هم براي خود صاحب و كتاب و اندازه اي دارد و تكرار اين روش باعث مي گردد كه مخاطب از ساخته بعدي فيلم ساز استقبال نكند و اين نكته اي نيست كه بتوان آنرا ناديده گرفت.
اصولا راقم اين سطور با پايان بسته و نتيجه محض فيلم ساز موافق نيست بلكه معتقد است كه بايد دريافت پيام و هدف و فلسفه وجودي فيلم به عهده مخاطب گذاشته شود تا او را به تفكر وادارد و از اين نظر او را به عنصر كيمياي هستي يعني انديشه و تفكر واداشت. چيزي كه اسعديان از آن چشم پوشي كرده است البته ساخت كلي د استان اين رويكرد را به او تحميل كرده است. در اين اثر رگه هايي از ابتذال و شعارزدگي وجود دارد كه اصلاً عجيب نيست؛ بلكه وجه تمايز آن با ديگران اين نكته است كه اصولا چرا اين پيام نمايي و اخلاق گرايي و هر آنچه بر هدف غايي اثر ارتباط دارد و بايد در پايان فيلم باشد تا مخاطب را به ياد دوران كودكي و قصه آن بياندازد و نه اينكه در بطن و متن فيلم گنجانده شود و از اين نظر يك اثر شاخص بوجود آيد. از نظر موسيقي كه كاري است از حميدرضا صدري نيز اين درام يك اثر فاخر محسوب نمي شود چون نتوانسته آن نقش خود كه همان همذات پنداري و باورپذيري و تسريع در آن را صورت دهد يعني اينكه موسيقي در اين وجود دارد چون بايدچيزي به نام موسيقي در آن وجود داشته باشد نه اينكه آنرا به يك اثر برجسته بهترين كند. اصولا اگر بخواهيم يك نگاه كلي بر اين فيلم داشته باشيم مي توانيم بگوييم اگر توجه به عنصر هويت ملي و تاريخ و تمدن ايراني را از فيلم حذف كنيم ديگر هيچ اصالت قابل دفاعي ندارد. به هر روي اگر فيلم تجاري ساخته مي شود و تمام نگاه ها به سمت گيشه است بايد پارامترهاي آن نيز مدنظر قرار گيرد نه اينكه از هر ژانر سينمايي يك تكه برداري شود و بعد مثل چيني بندزن بر يكديگر پيوند داده شود و فيلمي به نام ده رقمي تحويل مخاطب داده شود، كه سعي دارد همه چيز را از پول و فروش خوب، درس اخلاق و عشق و زندگي و هويت ملي و تاريخي و كمدي را يكجا داشته باشد چيزي كه جمع تضادها است و اين خود يك تعارض و ناهمگوني دروني ايجاد مي كند و ماحصلي جز فيلم ده رقمي ندارد. بد نيست اين مقال را با يك بيت از رند فرزانه شيراز به پايان برد:
همتم بدرقه راه كن اي طاير قدس
كه دراز است ره مقصد و من نوسفرم
پنجشنبه 17 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 86]