رهدار در همايش نقش روحانيت در تكامل انديشه سياسي: سير تكامل حركت سياسي انقلاب چندين برابر غرب است

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: رهدار در همايش نقش روحانيت در تكامل انديشه سياسي: سير تكامل حركت سياسي انقلاب چندين برابر غرب است
خبرگزاري فارس: مدير گروه تاريخ و انديشه معاصر موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) گفت: اگر غرب توانسته در طول ساليان متمادي نمره درك سياسي خود را از 15 به 17 برساند ما توانسته‌ايم اين رقم را از 5 به 15 برسانيم.
به گزارش خبرنگار سياسي خبرگزاري فارس، احمد رهدار مدير گروه تاريخ و انديشه معاصر موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) كه صبح امروز چهارشنبه در همايش علمي نقش روحانيت در تكامل انديشه سياسي در يكصد سال اخير در مركز بررسي‌هاي استراتژيك رياست جمهوري سخن مي‌گفت، اظهار داشت: بستر انديشه سنت است و تجدد در حقيقت حاشيه‌اي بر اين بستر است و در بستر سنت نقش محوري و اساسي به فقه داده شده است.
وي افزود: در انديشه اسلامي فلاسفه، مورخان و متكلمين زيادي ظهور و بروز داشتند ولي توجه ائمه معصوم براي مديريت جهان اسلام در عصر غيبت معطوف به فقيه است زيرا در ميان علوم اسلامي علمي كه مستقيما به مديريت رفتار مربوط مي‌شود، فقه است.
اين عضو هيات علمي موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) اظهار داشت: برخي معتقدند خاستگاه تئوري ولايت فقيه امام خميني (ره)، فقه و فقه كلامي است و برخي ديگر معتقدند كه اين انديشه آن حضرت خاستگاه عرفاني دارد و كساني كه چنين دغدغه‌اي دارند و بين نگرش امام و فقه رابطه‌اي برقرار نمي‌كنند به دنبال حذف مديريت رفتار از انديشه فقهي هستند.
رهدار افزود: در مكاتب فقهي شيعه ( بغداد، حله، جبل‌عامل، اصفهان، نجف، سامرا و قم) از فقه حله فرصتي يافته‌ايم كه فقه را بيشتر با جهان سياست گره بزنيم و در مكتب اصفهان موفق به تاسيس حكومت ديني بر مبناي تفكر شيعي شويم و هر چه پيش آمديم اين پيوند گسترده و عميق‌تر شد.
وي با اشاره به كشمكش‌هايي كه درون مكاتب فقهي به دليل اختلاف نگاه‌ها پيش مي‌آيد به عنوان لازمه گذر فكري ياد كرد و ادامه داد: از دوره صفويه تا پيروزي انقلاب اسلامي پنج مرحله فكري طي شد كه اولين آن گذار از انديشه اخباري و غلبه بر انديشه اصولي بود .
اين كارشناس مسائل تاريخي و فقهي، ديگر مراحل فكري طي شده از صفويه تا امروز را ايجاد نرم‌افزار فكري فقه استدلالي با نگارش كتاب جواهر الكلام، ايجاد غالب فقهي با نگارش دوكتاب رسائل و مكاتب توسط شيخ انصاري، نقش‌آفريني ميرزاي شيرازي در مشروطه و انقلاب اسلامي به رهبري امام راحل (ره)، عنوان كرد و گفت: نقش ميرزاي شيرازي در مشروطه وجه جامع انديشه او در حوزه عام بود و در دوره وي فضا و نرم‌افزار و غالب انديشه‌ شيعي وجود داشت ولي ميرزاي شيرازي در پيشبرد حركت خود به دلايل متعددي موفق نشد و طيف روشنفكر ميدان‌دار شد اما راه ناتمام آن مرحوم را حضرت امام خميني (ره)، در انقلاب اسلامي طي كرد.
رهدار افزود: در دوران پيش از حاكميت صفويه دو عنصر قوميت و مذهب با يكديگر رقابت داشتند اما اندك اندك مواجهه بيروني بين مذهب و انديشه غرب نمودار شد و از صفويه تا پيروزي انقلاب عنصر قوميت در اين رقابت باخت و صحنه مواجهه بين مذهب و تفكر غرب شد.
به گفته اين عضو هيات علمي موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، غرب با سه چهره متوالي در صحنه سياسي اجتماعي ايران نفوذ كرد كه در مرحله نخست از دوران صفويه تا قاجار در غالب تبليغي- مسيحي خود را نماياند و شاخص اين چهره هنري مارتين بود. اما جريان مذهبي پادزهر مناسبي چون برگزاري مناظرات كلامي ميان عالمان شيعي و ميسيونرهاي مسيحي را به كار گرفت و غرب از اين مسير راه به جايي نبرد.
رهدار افزود: چهره دومي كه غرب از خود نشان داد چهره سياسي- اقتصادي و نظامي بود كه در غالب جنگ‌هاي ايران و روسيه و قراردادهاي ننگين تا آستانه مشروطه خود را نماياند و جريان مذهبي در برابر اين چهره پادزهر ايجاد نهضت ضد استعماري را به كار گرفت كه اين غالب به دليل هماهنگي برخي درباريان با استبدادگرايان رفته رفته رنگ ضد استبدادي نيز به خود گرفت.
وي ادامه داد: چهره سومي كه غرب در آستانه مشروطه از خود نشان داد چهره نرم‌افزاري بود كه با شعار ايجاد حكومت مدرن نمايان يافت. اما جريان مذهبي براي مواجهه با اين چهره پادزهري چون نگارش ده‌ها رساله فقهي سياسي را بكار گرفت و علما از متن شيعي مفاهيم را وارد تفكر عمومي كردند.
به گفته عضو هيات علمي موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)، ساختار غرب در جريان مشروطه در كشورمان كامل شد و روحانيت در فاصله مشروطه تا پيروزي انقلاب اسلامي در نسبت بايسته اين پيكره تامل كردند و سرانجام اين ساختار با انقلاب اسلامي بر هم ريخت كه اين اقدام را بايد اعلام گذار از هر سه چهره غرب تلقي كرد.
رهدار افزود: از دوران صفويه به اين سو هويت ما برخوردار از اجزاي غيرهويتي بوده است و اين هويت (هويت پيازي) داراي سه لايه است كه هسته آن را فرهنگ تشيع تشكيل مي‌دهد. كه نماد آن فرهنگ اجتماعي ما با تكيه بر عاشورا است.
وي اضافه كرد: ديگر لايه هويت پيازي ما جوهره اسلام سني است كه نماد آن استناد واستفاده از آموزه‌هاي فرهيختگان اهل سنت در عرصه شعر و ادب است و ما هنوز از آثار حافظ و مولانا و سعدي در نظام تعليم و تربيت رسمي خود استفاده مي‌كنيم و لايه آخر هويت باستاني ما است كه نماد آن عيد نورزو است.
اين كارشناس مسائل تاريخي تصريح كرد:‌ هويت ما از دوران صفويه تا كنون سير استحكامي خود را طي كرده و كساني كه تلاش كرده‌اند لايه‌هاي اين هويت را جابجا كنند و يا نسبت درصدي آنها را تغيير دهند در كار خود موفق نشدند.
رهدار افزود: در هيچ بخشي از هويت پيازي ايرانيان انديشه غربي ديده نمي‌شود. غرب از اين مسير نتوانست توازن هويتي ما را بر هم زند و يا در آن نفوذ كند و به همين علت هنوز مردم نسبت به نمادهاي هويتي اصيل واكنش مثبت نشان مي‌دهند و نسبت به عناصر فرهنگ غرب عكس‌العمل منفي دارند.
اين عضو هيات علمي در موسسه آموزش امام خميني (ره)، با رد نظريه غربي‌ها مبني بر شكننده بودن حضور ايرانيان در عرصه سياست اجتماعي اظهار داشت: بررسي حضور 500 سال گفتمان شيعي در صحنه سياسي و اجتماعي ايران با وجود فراز و نشيب‌ها نشان مي‌دهد ما همواره در نقطه عطف‌ها پيشگام بوديم و سير تكاملي را طي كرده و به نتايج كلان دست يافتيم و اگر حضور ما زيگزاگي بود نمي‌توانستيم به نقطه هدف دست يابيم.
رهدار افزود: گفتمان حاكم بر 500 سال اخير كشورمان گفتمان تشيع است و درك ساير گفتمان‌ها در عرصه حضور داشتند اما تاثيرگذاري آنها اندك بود و پايگاه اجتماعي مذهبيون با جايگاه درباريان و روشنفكران قابل مقايسه نيست و هيچ نهضتي نبوده كه جريان تفكر ديني در متن آن مناسبات حضور فعال نداشته باشد.
اين پژوهشگر مسائل تاريخي يادآور شد: در مشروطه تلاش شد حضور اوليه مردم عادي و سنتي به معناي برخواسته از تفكر علما باشد اما كم كم نحوه حضور و دليل مردم تفاوت يافت و مشروطه‌چي‌ها تلاش كردند از حركت سنتي نتايج مدرن بگيرند كه موفق نشدند اما امام خميني (ره)، در انقلاب اسلامي براي محتواي انديشه سنتي غالب مدرن تراشيد و غالب را به نفع محتوا مصادره كرد.
رهدار با اشاره به نقش مردم در تحركات اجتماعي وسياسي افزود: جريان روشنفكري هرگز از مردم جان نگرفت و در مشروطه 10 درصد از مردمان 10 شهر درگير اين حركت شدند اما در انقلاب اسلامي مرجعيت كه به عنوان نماينده جوهر فرهنگ مردم عمل كرد 90 درصد از توده‌ها را وارد ميدان كرد و سطح شعور سياسي آنها را افزايش داد.
وي در پايان خاطرنشان كرد: سير حركت سياسي ديني ما تكاملي است و اگر غرب توانسته در طول ساليان متمادي نمره درك سياسي خود را از 15 به 17 برساند ما توانسته‌ايم اين رقم را از 5 به 15 برسانيم و در انقلاب اسلامي تشكيل يك نظام دهيم كه غلبه ما بر غرب نشان مي‌دهد.
انتهاي پيام/
چهارشنبه 16 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 203]